تحلیل گفتمان
سمیه شوکتی مقرب؛ علیرضا خرمایی؛ امیرسعید مولودی؛ محمدرضا تاجیک
چکیده
پژوهش پیش رو می‌کوشد تا با استفاده از رهیافت تحلیل نقادانه- شناختی گفتمان، به تحلیل متن اولین سخنرانی سه تن از رؤسای متأخر جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بپردازد. سعی بر آن است تا با اتکاء بر روابط مجازآفرین، چگونگی خصومت‌سازی‌ها در گفتمان هر یک از رؤسای جمهور به تصویر کشیده شود. پرسش اصلی این است که مسئلة هویت ...
بیشتر
پژوهش پیش رو می‌کوشد تا با استفاده از رهیافت تحلیل نقادانه- شناختی گفتمان، به تحلیل متن اولین سخنرانی سه تن از رؤسای متأخر جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بپردازد. سعی بر آن است تا با اتکاء بر روابط مجازآفرین، چگونگی خصومت‌سازی‌ها در گفتمان هر یک از رؤسای جمهور به تصویر کشیده شود. پرسش اصلی این است که مسئلة هویت و به تبع آن غیریت در بافت سخنرانی رؤسای جمهوری اسلامی ایران چگونه در مجمع عمومی مفصل‌بندی شده و براساس چه مؤلفه‌ها و نشانه‌هایی در سطح روابط مجازآفرین قابل بازنمایی است. مبنای نظری این پژوهش عبارت است از رویکرد هارت (2011) در قبال تحلیل گفتمان که مبتنی بر زبان‌شناسی شناختی است، نظریة گفتمان لاکلا و موف (2001) و نظام مفهوم‌سازی مجاز با تأکید بر چارچوب نظری ردن و کووچش (1999). یافته‌ها بیانگر آن است که هریک از رؤسای جمهور ایران با کاربست روابط مجازآفرین محمل‌هایی را پیش‌زمینه‌سازی می‌کنند که هم جنبه‌هایی از هویت برون‌گروه را به صورت منفی برجسته‌سازی می‌کنند و هم از خصومت‌سازی آشکار با دگرها اجتناب می‌کنند. همچنین، هر سه گفتمان روابط مجازآفرین نسبتاً مشابهی را برای خصومت‌سازی به‌کار می‌برند که این امر بیانگر ریشه‌های مشترک این گفتمان‌ها به‌مثابة خرده‌گفتمان‌هایی از ابرگفتمان انقلاب اسلامی است.
زبان و ارتباطات
پارسا بامشادی؛ شادی انصاریان
چکیده
پژوهش پیش‌رو با هدف بررسی عنوان‌های خبری یکی از پربیننده‌ترین بخش‌های خبری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، یعنی اخبار بیست‌وسی انجام گرفته است. این پژوهش پیکره‌بنیاد و مبتنی بر شیوۀ تحلیل کیفی و کمّی بوده و عنوان‌های خبری بیست‌وسی را در یک بازۀ زمانی یک‌ماهه از 11 آذر تا 11 دی 1394 بررسی میکند. پیکرۀ داده‌ها 186 عنوان خبری در موضوعات ...
بیشتر
پژوهش پیش‌رو با هدف بررسی عنوان‌های خبری یکی از پربیننده‌ترین بخش‌های خبری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، یعنی اخبار بیست‌وسی انجام گرفته است. این پژوهش پیکره‌بنیاد و مبتنی بر شیوۀ تحلیل کیفی و کمّی بوده و عنوان‌های خبری بیست‌وسی را در یک بازۀ زمانی یک‌ماهه از 11 آذر تا 11 دی 1394 بررسی میکند. پیکرۀ داده‌ها 186 عنوان خبری در موضوعات گوناگون داخلی و خارجی را دربر می‌گیرد. این پژوهش در پی یافتن پاسخ این پرسش است که ویژگی‌های زبانی مؤثر در جذابیت عنوان‌های خبری بخش اخبار بیست‌وسی کدام است. یافته‌های پژوهش گویای آن است که این ویژگی‌های زبانی را می‌توان در سه دستۀ معنایی، واژگانی و نحوی مورد تحلیل قرار داد که مهم‌ترین موارد هریک از این سه دسته به شرح زیر است: (1) ویژگی‌های معنایی شامل به‌کارگیری استعاره (از جمله جاندارپنداری و انسان‌پنداری)، مجاز، اصطلاح، ضرب‌المثل، حس‌آمیزی و اشاره به شعر یا جملۀ معروف. (2) ویژگی‌های واژگانی شامل باهم‌آیی متداعی، تکرار واژگانی، قافیه‌سازی؛ (3) ویژگی‌های نحوی شامل عدم استفاده از فعل و اسم‌سازی. این یافته‌ها همچنین نشان می‌دهد که گرچه هر سه ویژگی پیش‌گفته در جذابیت عنوان‌های خبری بیست‌وسی اثرگذار است، اما اثرگذارترین آنها ویژگی‌های معنایی است، یعنی گزینش شیوه‌هایی نوآورانه و جذاب برای معنارسانی.
زبان و ارتباطات
پارسا بامشادی؛ زینب محمد ابراهیمی؛ شادی انصاریان
دوره 1، شماره 1 ، دی 1395، ، صفحه 48-56
چکیده
متون خبری، به‌ویژه عناوین خبری، باید دارای زبانی جذاب و ترغیبکننده باشند تا توجه مخاطب را جلب کنند و او را به مطالعه و پیگیری خبر تشویق نمایند. یکی از شیوههای دستیابی به این هدف، استفادۀ مناسب از استعاره و مجاز در زبان رسانه است. این دو فرایند شناختی-مفهومی ریشه در فرایندهای تفکر و مفهوم‌سازی دارند و اجزای نظام شناختی انسان هستند. ...
بیشتر
متون خبری، به‌ویژه عناوین خبری، باید دارای زبانی جذاب و ترغیبکننده باشند تا توجه مخاطب را جلب کنند و او را به مطالعه و پیگیری خبر تشویق نمایند. یکی از شیوههای دستیابی به این هدف، استفادۀ مناسب از استعاره و مجاز در زبان رسانه است. این دو فرایند شناختی-مفهومی ریشه در فرایندهای تفکر و مفهوم‌سازی دارند و اجزای نظام شناختی انسان هستند. در این پژوهش نقش و اهمیت این دو فرایند شناختی در گفتمان رسانه‌های اقتصادی فارسیزبان بررسی میگردد و تلاش می‌شود تا استعارهها و مجازهای بنیادین این حوزه شناسایی و تبیین و ارتباط سلسله‌مراتبی احتمالی میان آنها بررسی شود. این پژوهش دارای رویکردی شناختی و پیکره‌بنیاد است و دادههای آن از عناوین خبری اقتصادی روزنامۀ دنیای اقتصاد در همۀ شماره‌های آذر 1394 و نیز عناوین اخبار اقتصادی دو خبرگزاری «باشگاه خبرنگاران جوان» و درگاه «امروزآنلاین» در آذر 1394 گرفته شده است که بیش از هفتصد عنوان خبری را شامل می‌شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مهم‌ترین استعارههای مفهومی یافتشده در حوزۀ گفتمان اقتصادی عبارتاند از: «اقتصاد یک موجود زنده است»، «اقتصاد انسان است»، «اقتصاد مسیر است»، «اقتصاد یک فضا/ ظرف است»، «اقتصاد یک پدیدۀ طبیعی است»، «اقتصاد خودرو است» و «اقتصاد ماده/ شیء است». افزون بر این، برخی استعارههای جهتی نیز نمودی چشمگیر در زبان اقتصاد دارند.
