زبان‌شناسی اجتماعی
حامد مولایی کوهبنانی؛ ابوذر اورکی؛ افسانه بهرام نژاد
چکیده
ضربالمثلها ریشه در فرهنگ هر زبانی داشته و در نتیجه میتوان آنها را یکی از معیارهای سنجش عناصر اصلی زبان دانست. پژوهش حاضر نیز به دنبال بررسی میزان کاربرد رنگواژهها در ضربالمثلهای فارسی و انگلیسی برپایۀ نظریۀ برلین و کی (1969) است تا نتایج آن معیاری برای سنجش پژوهشهای ردهشناختی در رابطه با رنگواژههای ...
بیشتر
ضربالمثلها ریشه در فرهنگ هر زبانی داشته و در نتیجه میتوان آنها را یکی از معیارهای سنجش عناصر اصلی زبان دانست. پژوهش حاضر نیز به دنبال بررسی میزان کاربرد رنگواژهها در ضربالمثلهای فارسی و انگلیسی برپایۀ نظریۀ برلین و کی (1969) است تا نتایج آن معیاری برای سنجش پژوهشهای ردهشناختی در رابطه با رنگواژههای اصلی این دو زبان باشد. نظریۀ برلین و کی (1969) به‌عنوان بارزترین رویکرد همگانیگرای رنگواژهها بیان میکند که سلسلهمراتبی از 11 رنگواژۀ جهانی وجود دارد. نتایج این پژوهش نشان داد که علی‌رغم وجود تفاوتهای جزئی در سلسلهمراتب رنگواژههای اصلی جهانی، سلسلهمراتب رنگواژههای اصلی فارسی و سلسلهمراتب رنگواژههای اصلی انگلیسی با سلسله‌مراتبهایی که در پژوهش حاضر برای کاربرد رنگواژهها در ضربالمثلهای فارسی و انگلیسی معرفی شد، میتوان شباهتهای قابل توجهای را هم در تعداد و هم در ترتیب آنها مشاهده کرد. در نتیجه، مشخص میشود که رنگواژههایی که براساس نظریۀ برلین و کی به‌عنوان رنگواژههای اصلی این دو زبان معرفی شدهاند، از دیرباز در فرهنگ این دو زبان نیز پرکاربرد و به نوعی بینشان بودهاند و وارد ساختار ضربالمثلها شدهاند. تحلیل مقابلهای نیز نشان داد که اگرچه از مجموع 11 رنگواژۀ جهانی، 8 رنگواژه در ضربالمثلهای فارسی و 10 رنگواژه در ضربالمثلهای انگلیسی به کار رفته‌اند، اما سلسلهمراتب رنگواژههای موجود در برلین و کی (1969) شباهت دارد.
و سایر موضوعات پیشنهادی
طیبه فتحی ایرانشاهی؛ سید محمود میرزایی الحسینی؛ شیرین پورابراهیم
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی چند ضربالمثل عربی در حوزة حیوانات بر اساس نظریة آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر (2020) در چهارچوب معناشناسی شناختی می‌پردازد. آندرسون (2013) با ارائة انگارة آمیختگی مفهومی ویژة مثل‌ها معتقد است ضربالمثل حاصل ادغام‌های مفهومی است که ابتدا معنای پایه و سپس معنای موقعیتی و کنشی مثل را می‌سازند. انگاره آندرسون می‌تواند ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی چند ضربالمثل عربی در حوزة حیوانات بر اساس نظریة آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر (2020) در چهارچوب معناشناسی شناختی می‌پردازد. آندرسون (2013) با ارائة انگارة آمیختگی مفهومی ویژة مثل‌ها معتقد است ضربالمثل حاصل ادغام‌های مفهومی است که ابتدا معنای پایه و سپس معنای موقعیتی و کنشی مثل را می‌سازند. انگاره آندرسون می‌تواند حضور عناصر زبانی، فرهنگی-اجتماعی و موقعیتی در معنی را توجیه کند. شش ضربالمثل عربی در حوزة حیوانات انتخاب و بر اساس آندرسون (2013) توصیف و تحلیل شد. نتایج نشان میدهد که معانی تربیتی، وعظ، حکم و غیره حاصل سه نوع آمیختگی است. در ابتدا، فضای حیوان-انسان با هم تلفیق میشوند و از طریق رابطة استعاری «انسان بهمثابه حیوان»، فضای آمیخته اول حاوی معنای پایه شکل میگیرد. این معنای زبانی با تلفیق با موقعیت کاربردی، آمیختة دوم حاوی معنای موقعیتی را میسازد. در نهایت معنای کامل ضربالمثل بهصورت یک کنش در موقعیتهای کاربردی مربوطه ایجاد میشود.
زبان و ارتباطات
حسن ذوالفقاری؛ بهادر باقری
دوره 1، شماره 2 ، فروردین 1396، ، صفحه 17-27
چکیده
آثار مکتوب ادبیات عامۀ ایران علاوه بر ابعاد ادبی و هنری، سرشار از اطلاعات جامعه‌شناختی است. در این متون در کنار کلیشه‌های متعدد چون اصطلاحات، کنایات، نفرین‌ها و سوگندها، از ضربالمثلهای فراوانی استفاده شده است که ضمن شیرینی و جذابیت بخشیدن به متن و مردم‌پسند کردن آن، ما را با اندیشه‌ها و باورهای مردم، ارز‌ش‌ها و ضدارزش‌ها، ...
بیشتر
آثار مکتوب ادبیات عامۀ ایران علاوه بر ابعاد ادبی و هنری، سرشار از اطلاعات جامعه‌شناختی است. در این متون در کنار کلیشه‌های متعدد چون اصطلاحات، کنایات، نفرین‌ها و سوگندها، از ضربالمثلهای فراوانی استفاده شده است که ضمن شیرینی و جذابیت بخشیدن به متن و مردم‌پسند کردن آن، ما را با اندیشه‌ها و باورهای مردم، ارز‌ش‌ها و ضدارزش‌ها، اصول اخلاقی، آیین عیاری، نقش زنان در جامعه، مسائل دینی و مذهبی و غیره آشنا میکند. هدف پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر بررسی 500 ضربالمثل از 30 افسانة پهلوانی منظوم و منثور ازرن ششم تا پایان دورة قاجار به منظور ارائه چشماندازی زبانی-جامعه‌شناختی بوده است. نتایج این تحلیل نشان میدهد که ضربالمثلهای مورد بررسی را میتوان از نظر موضوعی به چهار دستۀ کلی دنیا، بخت و اقبال؛ مسائل اجتماعی؛ سیاست و حکومت و اندرزهای اخلاقی تقسیمبندی کرد. در این ضربالمثلها گاه رگههایی از اندیشههای مردسالارانه و زنستیزانه دیده میشود.
