زبانشناسی اجتماعی
الهه مداح شورچه؛ بهمن زندی؛ بلقیس روشن؛ علی کریمی فیروز جایی
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت و تحصیلاتِ وکلا بر تعاملات کلامی قضات با آنها در رویدادهای حقوقی در چهارچوب زبانشناسی اجتماعی حقوقی است. جامعة آماری پژوهش حاضر شامل وکلای پایة یک دادگستری شهر مشهد ایران است و روش انتخاب نمونهها نمونهگیری هدفمند تا رسیدن به اشباع اطلاعات است. رویکرد پژوهش کیفی، روش ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت و تحصیلاتِ وکلا بر تعاملات کلامی قضات با آنها در رویدادهای حقوقی در چهارچوب زبانشناسی اجتماعی حقوقی است. جامعة آماری پژوهش حاضر شامل وکلای پایة یک دادگستری شهر مشهد ایران است و روش انتخاب نمونهها نمونهگیری هدفمند تا رسیدن به اشباع اطلاعات است. رویکرد پژوهش کیفی، روش تحلیل آن تحلیل مضمون و ابزار آن مصاحبة نیمهساختاریافته است. موضوع پژوهش بررسی چگونگی تعاملات کلامی قضات با وکلا در رویدادهای حقوقی، مانند جلسه‌های دادرسی، بازجویی، بازپرسی و محاکمه، شهر مشهد در سال 1401 است. بدین منظور، محتوای مصاحبهها طی سه مرحله کدگذاری شدند. در مصاحبه با 24 نفر داوطلب از وکلای در دسترس مشخص شد که در رویدادهای حقوقی روابط فرادستی و فرودستی حاکم است و بسیاری از قضات از طریق زبان اعمال قدرت میکنند. نتایج پژوهش نشان میدهد که سن، جنسیت و تحصیلات وکلا در نوع کلام قاضی با آنها، پاسخگویی و حتی صدور رأی تأثیر دارد. جنسیت از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است و کلیشه‌های جنسیتی در این حیطه بسیار پررنگ هستند. یکی از مسایل قابلتأمل که در مصاحبهها وکلا بیان کردند، اهمیت شخصیت قاضی و شخصیت وکیل در تعاملات کلامی قضات با وکلا بود که حاکی از این امر است که شخصیت خود افراد از سن، جنسیت و تحصیلاتشان بسیار مهم‌تر و تأثیرگذارتر است. علاوه بر این، افزایش سن نیز متغیر مهمی است و بسیاری از وکلا اظهار داشتند که قضات تجدیدنظر چون سن‌شان بالاتر است، معمولاً رفتارشان نیز بهتر است و وکلا نیز با افزایش سن مجربتر عمل میکنند. از این گذشته، به‌طور کلی، قضات هم در لحن و هم در نوع گفتار با وکلای مسن بهتر برخورد میکنند.
مژگان صبری؛ اعظم استاجی؛ محمود الیاسی
دوره 1، شماره 3 ، تیر 1397، ، صفحه 103-113
چکیده
اولین هدف این مقاله معرفی زبانشناسی اجتماعی حقوقی و کاربرد آن در تحلیل گفتمان قضایی است. زبانشناسی اجتماعی حقوقی شاخه‌ای نوپا است که از زبانشناسی کاربردی منشعب شده و با فرایندهای حقوقی و قانونی جامعه در ارتباط است. در این حوزۀ علمی اعتقاد بر این است که در تحلیل گفتمان در بافت قضایی، عوامل اجتماعی باید در نظر گرفته شوند. دومین ...
بیشتر
اولین هدف این مقاله معرفی زبانشناسی اجتماعی حقوقی و کاربرد آن در تحلیل گفتمان قضایی است. زبانشناسی اجتماعی حقوقی شاخه‌ای نوپا است که از زبانشناسی کاربردی منشعب شده و با فرایندهای حقوقی و قانونی جامعه در ارتباط است. در این حوزۀ علمی اعتقاد بر این است که در تحلیل گفتمان در بافت قضایی، عوامل اجتماعی باید در نظر گرفته شوند. دومین هدف، شناخت ساختار گفتمان پلیس- متهم و بررسی نقش پلیس در این گفتمان است. بدین منظور پانزده رویداد گفتمانی مربوط به جلسات بازجویی پلیس در موقعیت قضایی شهر تهران بهصورت توصیفی-تحلیلی موردبررسی قرار گرفتند. در تحلیل دادهها از روش مالکولم کلتارد و آلیسون جانسون (2007)، که در تحلیل جلسات بازجویی انگلیسیزبانان به‌کار برده‌اند، و از تقسیم‌بندی نقش‌های اجتماعی زبان (هلیدی، 1973) استفاده شد و، در نتیجه، در این پژوهش چارچوبی توصیفی برای تحلیل گفتمان قضایی فارسیزبانان تدوین شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که در جلسات بازجویی، پلیس تصویری از شرح واقعه را در ذهن دارد و بهمنظور ترغیب متهمان به اعتراف، اقدام به پرسش‌گری میکند. از اینرو، گفتمان پلیس-متهم در بازجویی قضایی از ساختاری هدفمند برخوردار است. نقش‌های اجتماعی زبان که در حوزۀ زبانشناسی نقشگرا معرفی شدهاند در رسیدن به هدف قضایی، که گرفتن اقرار مکتوب و داوطلبانه از متهمان است، به پلیس کمک میکنند.
