با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه الزهرا (س)

2 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

گونة گوگانی یکی از گونه‌های ترکی آذری در ایران است. از ویژگی‌های جالب این گونه، تبدیل واج /r/ به [j] در گفتار است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اجتماعی(سن، تحصیلات و سبک) و متغیر محیط آوایی (میان‌واکه‌ای و سایر محیط‌ها) بر بازنمایی آوایی واج /r/ است. در چارچوب پیشنهادی لباو (۱۹۶۶ و ۲۰۰۶) و به شیوۀ مصاحبه، در مجموع ۱۲۰۰ واژه از ۳۰ گویشور این گونه از ترکی آذری جمع‌آوری گردید. داده ها بر اساس متغیر سن و تحصیلات به سه طبقه تقسیم شدند. همچنین، داده‌ها بر اساس متغیر سبک به دو سبک محاوره‌ای و رسمی طبقه‌بندی گردیدند.در تمامی این تقسیم‌بندی‌ها دو محیط میان‌واکه‌ای و سایر محیط‌ها نیز مدنظر قرار گرفتند.پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها و با استفاده از آزمون آماری خی‌دو مشخص گردید که تأثیر سن، تحصیلات، سبک و محیط آوایی بر بازنمایی آوایی واج /r/ معنی‌دار بوده و در حقیقت، بازنمایی آوایی این واج دراین گونه تابعی است از تعامل متغیرهای اجتماعی و متغیر محیط آوایی. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آرام، یوسف (۱۳88). اشتقاق در زبان ترکی آذربایجانی. رسالة دکتری زبان‏شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی.
حسابگر، حسن (۱۳۷۱). نظام آوایی زبان ترکی. پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد زبان‏شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی.
حق‏پرست قراملکی، حسین (1385). تحلیل زبان ترکی آذربایجانی به طریق ریاضی. تهران: اندیشه آریا.
رحمانی خیاوی، صمد (1391). دستور زبان آذربایجانی: قواعد دستور زبان آذربایجانی برای عموم و دانشجویان ایرانی خواهان پذیرش و تحصیل در دانشگاه‏های خارج از کشور. تبریز: اختر.
راه‏انداز،‏ سعید (۱۳۹۱). نظام آوایی ترکی آذری گونۀ گوگانی، رویکردی غیر خطی. پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد زبان‏شناسی، دانشگاه سمنان.
زارع شاهمرسی، پرویز (1387). فرهنگ شاهمرسی ترکی فارسی حاوی 40000 واژه و اصطلاح رایج و متروک زبان ترکی آذربایجانی همراه با تلفظ لاتین و معادل فارسی. تبریز: اختر.
زهتابی، محمد تقی (1370). زبان آذری ادبی معاصر. آواشناسی-قواعد نگارش. تبریز: انتشارات نوبل.
طبیب‏زاده، امید (۱۳۸۶). گونۀ معیار نهفته. بخارا، شمارۀ ۶۳، 154-158.
فتاحی، ارشد (۱۳۷5). مقایسۀ نظام آوایی گویش تبریز با خلخال. پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد زبان‏شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی.
منظوری، ناصر (1390). مفهومِ صدا (زبانی درونِ زبان). تهران: اندیشة نو.
هادی، اسماعیل (1374). ترکی هنر است. تبریز: احرار.
هیئت، جواد (1380). سیری در تاریخ زبان و لهجه‏های ترکی، ویرایش دوم. تهران: نشر پیکان.
 
Al-Wer, E. (2002). Education as a speaker variable. In A. Rouchdy (Ed.), Language contact and language conflict phenomena in Arabic (pp. 41-53). New York: Routledge Curzon.
Asher, R., & Simpson, J.  (1994). The Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford: Pergamon Press Ltd.
Bailey, G. (2001). Real and Apparent Time. In J. K. Chambers, P. Trudgill & N. Schilling-Estes (Eds.), The handbook of language variation and change (pp. 312–332). Malden, MA: Blackwell.
Baranowski, M. (2013). Sociophonetics. In R. Bayley, R. Cameron, & C. Lucas (Eds.), The Oxford handbook of sociolinguistics (pp. 403- 424).Oxford: Oxford University Press.
Brown, K., & Miller, J.  (2013). The Cambridge dictionary of linguistics. New York: Cambridge University Press.
Docherty, G. J., & Foulkes, P. (2005). Glottal variants of (t) in the Tyneside variety of English: An acoustic profiling study. In W. J. Hardcastle & J. Mackenzi Beck (Eds.), A figure of speech—A Festschrift for John Laver (pp. 173–199). London, UK: Lawrence Erlbaum.
Fraenkel, G. (1962). A generative grammar of Azerbaijani. Ph.D. Dissertation, Indiana University.
Harrington, J., Palethorpe, S., & Watson, C. (2007). Age-related changes in fundamental frequency and formants: A longitudinal study of four speakers. Proceedings of the 8th Annual Conference of the International Speech Communication Association (pp. 2753–2756). Antwerp: International Speech Communication Association.
Hay, J., & Drager, K. (2007). Sociophonetics. Annual Review of Anthropology, 36, 89-103.
Hernández Campoy, J. M. (2016). Sociolinguistic styles. Hoboken, N. J.: Wiley-Blackwell.
Johnstone, B. (2007). Linking identity and dialect through stancetaking. In R. Englebretson (Ed.), Discourse: subjectivity, evaluation, interaction (pp. 49-68). Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
Labov, W. (1963). The social motivation of a sound change. Word, 19, 273–309.
Labov, W. (1966). The social stratification of English in New York City (1st Ed.). Washington DC: Center for Applied Linguistics.
Labov, W. (1972). Sociolinguistic patterns. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Labov, W. (2006). The social stratification of English in New York City (2nd Ed.). New York: Cambridge University Press.
Maryami, M. E. (1996). A contrastive study of Azerbaijani Turkish and Persian sound systems. MA Thesis. Tarbiat Modarres University.
Menges, K. (1995). The Turkic languages and people: An introduction to Turkic studies (2nd Rev. Ed.). Wiesbaden: Harrassowitz.