با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران

2 دانشیار زبان‏شناسی، دانشگاه پیام نور

3 دانشیار زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی میزان کاربرد واژگان زبان مخفی در دو گروه جنسیتی می‏پردازد. زبان مخفی مجموعة کلمات و عباراتی است که گروه‏های خاص برای مخفی نگاه‏داشتن اسرار درون‏گروهی‏شان به‏ کار می‏برند. این مقاله با استناد به رویکرد زبان‏شناسی اجتماعی به توصیف تفاوت‏های کاربردی واژگان این زبان در دو گروه زنان و مردان پرداخته است. داده‏های این پژوهش با استفاده از 60 مصاحبة حضوری به روش نمونه‏گیری تصادفی گلولۀ برفی گردآوری شده است. این پژوهش کاربردی و توصیفی است و با روش مطالعة موردی انجام شده است. هدف پژوهش پاسخگویی به این سؤال است که آیا بین فراوانی‏ واژگانی مشاهده‏شده و فراوانی‏های موردانتظار اختلافی معنی‏دار وجود دارد یا خیر. فرض این است که مردان بیشترین واژه‏های زبان مخفی را در بین مصاحبه‏شونده‏ها دارند؛ که برای آزمودن آن از روش ناپارامتریک خی2 (χ 2) استفاده شده است. در این پژوهش، متغیر وابسته فراوانیِ واژگان زبان مخفی، و متغیر مستقلْ جنسیت است. به نظر می‏رسید که جنسیت نقشی مهم در فراوانی واژه‏ها داشته باشد، اما نتایج یافته‏های این پژوهش نشان داد میان دو متغیر جنسیت و استفادة واژگان زبان مخفی تفاوت معناداری وجود نداشت؛ بااین‏حال گرایش زنان در بیان برخی واژه‏ها از مردان کمتر بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

اعتضادی، شیدا و علمدار، فاطمه (1387). تحلیل جامعه‏شناختی زبان مخفی در بین دختران. مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان) 41: 65-69.
امینیان، مطهره (1384). فرهنگ نوین زبان مخفی، زیر‏نظر پورخالقی چترودی. مشهد: آوای رعنا.
باطنی، محمدرضا (1374). مسائل زبان‏شناسی نوین (ده مقاله). تهران: آگاه.
ترادگیل،‏ پیتر (1376). زبان‏شناسی اجتماعی (درآمدی بر زبان و جامعه). ترجمة محمد طباطبایی. تهران: نشر آگه.
پاک‏نهاد جبروتی، مریم (1388). زن در زبان فارسی. پژوهش زنان 1: 77-105.
پورجهان، پریسا (1378). گونة عامیانه زبان فارسی و تفاوت‏های کلامی زنان و مردان. پایان‏نامه کارشناسی ارشد زبان‏شناسی همگانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
داوری اردکانی، نگار و عطار، عطیه (1377). کنکاشی در پژوهش‏های زبان‏شناسی جنسیت. فصلنامه مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان) 42: 162-181.
رضایتی کیشه‏خاله، محرم و ایران‏نژاد نجف‏آبادی، مجید (1395). جامعه‏شناسی زبان مخفی. مجموعه‏مقالات هشتمین همایش پژوهش‏های زبان و ادبیات فارسی (صص 982-990). تهران.
سمائی، مهدی (1382). فرهنگ لغات زبان مخفی (با مقدمه‏ای دربارة جامعه‏شناسی زبان). تهران: مرکز.
ـــــــــــ. (1384). زبان مخفی و کاربرد آن در رسانه. در مجموعه مقالات هم‏اندیشی زبان و رسانه (صص 347-364). ادارة کل تحقیق و توسعۀ رادیو. تهران: تحقیق و توسعه رادیو.
شاه‏ناصری، شادی (1394). بررسی زبان گونة مخفی جوانان در روابط گروهی بر اساس رویکرد همسان‏سازی. پژوهش‏های زبان‏شناسی تطبیقی 10: 147-156.
شکیبا،‏ نوشین (1382). تأثیر بافت اجتماعی بر کاربرد دشواژه‏ها توسط زنان و مردان تهرانی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد زبان‏شناسی همگانی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
شیخی،‏ محمد (1387). تفاوت‏های گونة عامیانه میان جنس مذکر و مؤنث در فارسی تهرانی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد زبان‏شناسی همگانی. دانشگاه پیام نور تهران. دانشکده علوم انسانی.
عباسی، فتح‏الله و صیادی، احمد‏رضا (1394). زبان مخفی جلوه‏گاه ذوق و طینت ایرانی. رشد 1: 34-95.
فارسیان، محمدرضا (1378). جنسیت در واژه. پایان‏نامه کارشناسی ارشد زبان‏شناسی همگانی. دانشگاه تهران.
کالوه، لویی ژان (1378). زبان مخفی چیست. ترجمة‏ شهروز پزشکی؛ ویراستار: مهدی سمائی. تهران: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران.
کیقبادی امیری، کیانوش (1385). بررسی واژه‏ها و عبارات زبان مخفی جوانان (نگاهی صرفی ـ معنی‏شناختی). پایان‏نامة کارشناسی ارشد زبان‏شناسی همگانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. دانشکدة زبان‏های خارجی.
مدرسی، یحیی. (1390). درآمدی بر جامعه‏شناسی زبان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ناتل‏خانلری، پرویز (1377). تاریخ زبان فارسی. تهران فردوس.
نجفی، ابوالحسن (1376). مبانی زبان‏شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی. تهران: نیلوفر.
نجم عراقی، منیژه مرسده صالح‌پور، نسترن موسوی و مهرناز صمیمی. (1376). سلسله پژوهش‏های نظری دربارة مسائل زنان، دفتر اوّل: زن و سینما. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
نوشین‏فر،‏ ویدا (1374). زبان، جنسیت و اجتماع. پایان‏نامة کارشناسی ارشد زبان‏شناسی همگانی. دانشگاه فردوسی مشهد.
Chambers, J. (2009). Sociolinguistic Theory. United Kingdom: Willey Blackwell.
Coate, J. (1986). Women, Men and Language: A sociolinguistic account of gender differences in language. New York: Longman.
Crystal, D. (1992). A dictionary of Linguistics and Phonetics. Oxford: Blackwell.
Eckert, P., & Mcconnel-Ginet, S. (2003). Language and Gender. Cambridge: Cambridge University.
Eisikovits, E. (1987). Girl-talk/boy-talk: sex differences in Adolescent Speech. In Grimshaw Allan (Ed). Conflict Talk (pp: 711-714). Cambridge University.
Goodwin Marjori, H. (2011). Directive response speech sequences in girl’s and boy’s task activities. Women and Language in literature and Society, 13, 175-184.
Guiraud, P. (1966). L'Argot. France: Presses Universitaires De France.
Holmes, J. (1986). Function of you know in womaen’s and men’s speech. language in Society,15, 290-305.
Jespersen, O. (1992). Language: It’s Nature, Development and Origine. London: Alley.
Labov, W. (1972). Sociolinguistics. Philadelphia: University of Pensylvania Press.
Lakoff, P. G. (1975). Language and women’s place. New York: Happer and Row.
Trask, R. L. (1999). Key concepts in language and Linguistics. New York: Routledge.
Wardhaugh, R. (2006). An Introduction to sociolinguistics. Oxford: Blackwell.
Wareing, L. T., & Wareing, S. (2001). Language, Society and Power: An Introduction. London & New York: Routledge.
Wodack, R. (1977). Gender and Discourse. United Kingdom: University of Lancaster