مقاله پژوهشی
تحلیل گفتمان
فاطمه فروغان گرانسایه؛ امیرسعید مولودی؛ علیرضا خرمایی
چکیده
جنسیتگرایی زبانی از گفتمانهای مطرح در زبان‌شناسی است. درزبان جنسیتگرا، با استفاده از انتخابهای زبانی، سوگیری و گرایش به یک جنسیت دیده میشود. این مهم در آثار غیرایرانی با ابزارهای پیکرهای بهطور گسترده مطالعه شدهاست اما در زبان فارسی کاری پیکرهبنیاد در این زمینه انجام نگرفته است. در اثر حاضر جنسیتگرایی ...
بیشتر
جنسیتگرایی زبانی از گفتمانهای مطرح در زبان‌شناسی است. درزبان جنسیتگرا، با استفاده از انتخابهای زبانی، سوگیری و گرایش به یک جنسیت دیده میشود. این مهم در آثار غیرایرانی با ابزارهای پیکرهای بهطور گسترده مطالعه شدهاست اما در زبان فارسی کاری پیکرهبنیاد در این زمینه انجام نگرفته است. در اثر حاضر جنسیتگرایی زبانی در ساختواژۀ زبان فارسی براساس نظریۀ بیکر (۲۰۰۶، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۷) بهصورت پیکرهبنیاد در نسخۀ دو پیکرۀ همشهری بررسی شدهاست. بدین منظور واژگان حاوی تکواژ مرد و زن بهعنوان نمایندگان جنسیت مذکر و مؤنث با ابزارهای پیکرهای فراوانی و واژهنمایی در نرمافزار اَنتکانک بررسی شدهاند. دادهها پس از ویرایش، ارزشگذاری معنایی شده و با آزمونهای آماری موردمطالعه قرار گرفتهاند. درنهایت اطلاعات حاصل از پیکره شواهدی از وجود جنسیتگرایی در بخش ساختواژۀ زبان فارسی نوشتاری معاصر را نشان میدهد؛ به نظر میرسد در زبان فارسی تمایل به ساخت واژه از تکواژ مرد نسبت به تکواژ زن بیشتر است و در هنگام ساخت واژگان، خصیصههای مثبت با تکواژ مرد و خصیصههای منفی با تکواژ زن بازنمایی میشود. این اثر با مشخص نمودن تظاهر هر جنسیت در زبان فارسی بهنوبۀخود میتواند گوشهای از دیدگاه جامعۀ ایرانی را به هر جنسیت نمایان سازد و از این آسیب اجتماعی جلوگیری نماید.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
حمیدرضا شعیری
چکیده
هویت و مٌد در درون یک نظام گفتمانی قرار می‌گیرند و همانند یک فرایند جریان معناسازی را دنبال می‌کنند. مٌد در تلاش است تا با پیوند بین آنچه که خود دارد، اما به عادت تبدیل شده است و آنچه که دیگری دارد و عادت نیست، به حضوری آرمانی دست یابد که نتیجۀ آن آشتی با خود است. پس گفتمان مٌد در راستای بازسازی هویت حرکت می‌کند. در واقع، گفتمان مٌد قادر ...
بیشتر
هویت و مٌد در درون یک نظام گفتمانی قرار می‌گیرند و همانند یک فرایند جریان معناسازی را دنبال می‌کنند. مٌد در تلاش است تا با پیوند بین آنچه که خود دارد، اما به عادت تبدیل شده است و آنچه که دیگری دارد و عادت نیست، به حضوری آرمانی دست یابد که نتیجۀ آن آشتی با خود است. پس گفتمان مٌد در راستای بازسازی هویت حرکت می‌کند. در واقع، گفتمان مٌد قادر است تنِ آرمانی را ایجاد کند؛ چرا که همواره تصویری از دیگری ارایه می‌کند که همانندی با آن سبب فاصله از تن- عادت میگردد. به همین دلیل مٌد در درون یک تناقض که دو وجه سلبی و ایجابی دارد حرکت می‌کند. هدف از مطالعۀ نشانه- معناشناختی مٌد این است که ببینیم چگونه مٌد به شیوهای فرآیندی و در چارچوب عقل‌محوری از مرز ساختار و عادت عبور نموده و به گفتمان آشوب و آرمان‌گرایی درون نظام اجتماعی جهت بازسازی هویت روی میآورد. در این تحقیق نشان خواهیم داد چگونه یک سوی مد با عقلگرایی و سوی دیگر آن با آرمانطلبی در جامعه مرتبط است.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
زهرا جهانبانی؛ فریده حق بین
چکیده
جستار حاضر با هدف بررسی انتقادی دو روزنامه از ایران و پاکستان (روزنامة فارسیزبان همشهری و اردوزبان جنگ) و آشکارساختن مواضع هیأت تحریریه و ناشران این دو روزنامه بهعنوان نمایندگان دو دیدگاه سیاسی متضاد نسبت به بحران یمن، نگاشته شده است. بدینمنظور،88 خبر از روزنامۀ ایرانی همشهری و 88 خبر از روزنامة پاکستانی جنگ بصورت تصادقی ...
بیشتر
جستار حاضر با هدف بررسی انتقادی دو روزنامه از ایران و پاکستان (روزنامة فارسیزبان همشهری و اردوزبان جنگ) و آشکارساختن مواضع هیأت تحریریه و ناشران این دو روزنامه بهعنوان نمایندگان دو دیدگاه سیاسی متضاد نسبت به بحران یمن، نگاشته شده است. بدینمنظور،88 خبر از روزنامۀ ایرانی همشهری و 88 خبر از روزنامة پاکستانی جنگ بصورت تصادقی انتخاب و با استفاده از مدل کنشگران اجتماعی ونلیوون (2008) بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که همشهری، عربستان را بیشتر با مؤلفههای فعالسازی، ارزشدهی منفی و مکانمداری بازنمایی می‌کند تا با متجاوز و جنایتکار قلمدادکردنِ عربستان، آن را کنشگر فعالی که عامل جنگ و خونریزی است، نشان دهد. از سویدیگر، یمن را بیشتر با مؤلفههای منفعلسازی، مجموعهارجاعی و پیوندزدن بازنمایی می‌کند تا اتحاد و پیوند بین دولت و مردم یمن رانشان دهد؛ همچنین، اتحاد بین حکومت شیعی و مردم یمن را بهصورت کنشگران منفعلی که مظلوم و موردِ حمله هستند و کشتهها و زخمیهای زیادی دادهاند بازنمایی می‌کند. روزنامة جنگ هر دو کنشگر عربستان و یمن (دولت مورد حمایت عربستان) را بیشتر با مؤلفههای فعالسازی، مکانمداری و مجموعهارجاعی و حوثیها (شیعیان) را بیشتر با مؤلفة ارزشدهی منفی تحت عنوان شورشی و پیکارجو بازنمایی می‌کند. همچنین، بهمنظور پنهانسازی جانبداری آشکار از اقدامات عربستان، آن را مکرراً با مؤلفة ابزارمداری و مکانمداری بازنمایی می‌کند تا بدینوسیله از آن سلب مسئولیت شود.
مقاله پژوهشی
سیاست‌های زبانی
اکرم دهقان زاده؛ محمد رضا احمدخانی؛ مریم سادات غیاثیان؛ مهدی سمایی
چکیده
یکدستی اصطلاحات تخصصی علوم و روشن بودن مفاهیم علمی برای ایجاد زبان مشترک میان رشتهها امری ضروری در حوزۀ برنامهریزی زبانی است. در این پژوهش، به بررسی تطبیقی اصول و سیاستگذاریهای واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، از سال 1368 تا کنون، و اینفوترم پرداختهایم و بهمنظور دستیابی به چگونگی کارکرد این اصول و سیاستگذاریها ...
بیشتر
یکدستی اصطلاحات تخصصی علوم و روشن بودن مفاهیم علمی برای ایجاد زبان مشترک میان رشتهها امری ضروری در حوزۀ برنامهریزی زبانی است. در این پژوهش، به بررسی تطبیقی اصول و سیاستگذاریهای واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، از سال 1368 تا کنون، و اینفوترم پرداختهایم و بهمنظور دستیابی به چگونگی کارکرد این اصول و سیاستگذاریها در امر واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، واژههای علمی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی را مورد بررسی قراردادهایم. این مقاله، از نظرهدف از نوع پژوهشهای نظری است. روش تحقیق این پژوهش، بهصورت تحلیل محتوا بوده ودادههای پژوهش،40 واژۀ علمی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی از دفتر اول تا سیزدهم (1395-1376)را دربرمیگیرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که اصول و ضوابط واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اصول و سیاستگذاریهای اینفوترم همگام است، اما ترادف و چندگانگی واژگانی و مفهومی در حوزههای مختلف علوم در واژههای علمی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی دیده میشود که این امر موجب نابسامانی و سردرگمی متخصصان و کارشناسان رشتههای علمی میشود و بهتر است در دستور کار فرهنگستان زبان و ادب فارسی قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
شادی انصاریان؛ نگار داوری اردکانی؛ پارسا بامشادی
چکیده
در برهۀ کنونی تریبون سازمان ملل به ابزاری برای پیشبرد اهداف دیپلماسی عمومی کشورها تبدیل شده و رهبران کشورها با بهرهگیریاز این فرصت مغتنم میکوشند با رسانه‌های داخلی و بینالمللی و نیز مسئولان و مقامات کشورهای دیگر ارتباط برقرار کرده و برای تبیین مواضع کشور خود با آنها گفتگو کنند. پژوهشحاضر سعی دارد سخنرانی حسن روحانی در مجمع ...
بیشتر
در برهۀ کنونی تریبون سازمان ملل به ابزاری برای پیشبرد اهداف دیپلماسی عمومی کشورها تبدیل شده و رهبران کشورها با بهرهگیریاز این فرصت مغتنم میکوشند با رسانه‌های داخلی و بینالمللی و نیز مسئولان و مقامات کشورهای دیگر ارتباط برقرار کرده و برای تبیین مواضع کشور خود با آنها گفتگو کنند. پژوهشحاضر سعی دارد سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1396(2017 میلادی)را با رویکرد تحلیل گفتمان جیمز پل جی (2014، 2018) تحلیل کند. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که گفتمان روحانی بر هشت محور اصلی متمرکز بوده است: (1) دموکراسی و حقوق بشر؛ (2) اعتدال؛ (3) تنوع فرهنگی و مذهبی؛ (4) برجام و پاسخ به نقض آن؛ (5) تعامل و مذاکره؛ (6) توان موشکی ایران؛ (7) تروریسمپروری آمریکا؛ (8) ظرفیت اقتصادی ایران. علت برجستهسازی و پرداختن به این هشت مورد تأثیرپذیری از منازعات غالب جهان و رابطۀ بینامتنیت با گفتمان رییسجمهور آمریکا بوده است.این یافتهها همچنین بیانگر آن است که برجستهترین هویتها در سخنرانی روحانی،«ایران» و «ملت ایران» بوده ومهمترین پیوندی که در گفتمان روحانی وجود دارد،پیوند میان صلح و امنیت با توسعه و پیشرفت کشورها است. همچنین میتوان نظام نشانهای غالب در گفتمان روحانی را نظام نشانهای حقوقی دانست.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
سهراب آذرپرند
چکیده
دنیای معاصر در نتیجۀ انقلاب دیجیتال، رشد فزایندۀ رسانه‌های ارتباط جمعی و پدیدۀ جهانی شدن، همواره در معرض تغییرات گوناگونی قرار گرفته که جوامع بشری را با چالشهای تازهای روبرو کرده است. ازطرفی، به دلیل ارتباط تنگاتنگ و ناگسستنی اجتماع و زبان، تغییرات اجتماعی به دلایل ذکرشده، در نهایت تغییرات زبانی گوناگون را هم به دنبال داشته ...
بیشتر
دنیای معاصر در نتیجۀ انقلاب دیجیتال، رشد فزایندۀ رسانه‌های ارتباط جمعی و پدیدۀ جهانی شدن، همواره در معرض تغییرات گوناگونی قرار گرفته که جوامع بشری را با چالشهای تازهای روبرو کرده است. ازطرفی، به دلیل ارتباط تنگاتنگ و ناگسستنی اجتماع و زبان، تغییرات اجتماعی به دلایل ذکرشده، در نهایت تغییرات زبانی گوناگون را هم به دنبال داشته است و چارچوبهای فرهنگ سنتی حاکم بر بسیاری از زبانها را درهم شکسته است. در پژوهش حاضر، با بررسیهای میدانی، صورتهای «خطاب» در چهار نوع کنش زبانی در محیط دانشگاه تهران، در چارچوب نظریۀ ادب براون و لوینسن (1987) مورد بررسی قرار گرفته است. 200 استاد با ردۀ سنی 29-69 سال بهعنوان دانشجویان نسل قبل و 200 دانشجوی دورۀ کارشناسی دانشگاه تهران با ردۀ سنی 18-25 سال بهعنوان دانشجویان نسل حاضر، با توزیع پرسشنامه مخاطب این پژوهش بودهاند. نتایج بهدستآمده نشانگر این است که در مقایسه با گذشته، در فضای نسبتاً رسمی دانشگاه، ادب مثبت بهتدریج در حال افزایش و پیشی گرفتن از ادب منفی در کنشهای زبانی خطاب است.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
محمد ایمانیان؛ فاطمه همتی؛ منوچهر جعفری گهر؛ حسن سلیمانی
چکیده
جامعه‌پذیری و تعامل اجتماعی ویژگی‌‌های اصلی برون‌گرایی هستند که سبب می‌شوند فرد از همنشینی و تعامل با افراد جامعه لذت ببرد، به فعالیت‌‌های جمعی تمایل بیشتری داشته باشد، ریسک‌پذیر و ماجراجو باشد، انگیزش را از دنیای بیرون از خویش جستجو کند، در تعاملات اجتماعی موفق‌تر باشد و به دنبال ایفای نقش‌‌های اجتماعی در گروه‌‌ها باشد. ...
بیشتر
جامعه‌پذیری و تعامل اجتماعی ویژگی‌‌های اصلی برون‌گرایی هستند که سبب می‌شوند فرد از همنشینی و تعامل با افراد جامعه لذت ببرد، به فعالیت‌‌های جمعی تمایل بیشتری داشته باشد، ریسک‌پذیر و ماجراجو باشد، انگیزش را از دنیای بیرون از خویش جستجو کند، در تعاملات اجتماعی موفق‌تر باشد و به دنبال ایفای نقش‌‌های اجتماعی در گروه‌‌ها باشد. پژوهش حاضر ارتباط بین برون‌گرایی و مهمترین ویژگی‌‌های آن یعنی جامعه‌پذیری و تعامل اجتماعی با عملکرد بیان شفاهی و مؤلفههای آن شامل انسجام و روانی در گفتار، تلفظ، دقت دستوری و غنای واژگانی را مورد بررسی قرار میدهد. با این هدف، 257 فراگیر زبان انگلیسی در یک مصاحبۀ سنجش عملکرد بیان شفاهی شرکت کردند و سپس به پرسشنامۀ شخصیتی گلدبرگ (1999) پاسخ دادند. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری حاکی از این است که برون‌گرایی و داشتن تمایل به تعاملات اجتماعی، تاثیر غیرمستقیم مثبت بر عملکرد بیان شفاهی فراگیران میگذارد. نتایج مورد بحث قرار گرفته و پیشنهادات ارائه گردیده است.
