مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
علی کریمی فیروزجایی؛ فاطمه جمشیدی
چکیده
رسانههای جمعی زمینهای برای بیان مسائل اجتماعی و زندگی مردم در سطح ملی و بینالمللی فراهم میکنند. سینما ابزاری قدرتمند و تأثیرگذار در جذب مخاطب است و برای بیان مسائل اجتماعی نقش بسزایی ایفا میکند. این پژوهش با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و به روش توصیفیتحلیلی به بحث و بررسی تأثیر متغیر جنسیت در ...
بیشتر
رسانههای جمعی زمینهای برای بیان مسائل اجتماعی و زندگی مردم در سطح ملی و بینالمللی فراهم میکنند. سینما ابزاری قدرتمند و تأثیرگذار در جذب مخاطب است و برای بیان مسائل اجتماعی نقش بسزایی ایفا میکند. این پژوهش با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و به روش توصیفیتحلیلی به بحث و بررسی تأثیر متغیر جنسیت در بازنمایی مسائل اجتماعی در فیلم سینمایی رگ خواب پرداخته که یکی از شاخههای زبان‌شناسی اجتماعی است. در پژوهش حاضر، فیلم‌های سینمایی ایران بهعنوان جامعۀ آماری و فیلم رگ خواب به شیوه هدفمند بهعنوان نمونه تحقیق تحلیل و بررسی قرار شده است. سؤال اصلی تحقیق این است که گفتمان فیلم رگ خواب جنسیت را چگونه بازنمایی میکند؟ و زن و مرد داستان فیلم چگونه بازنمایی شدهاند. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که شخصیتِ زن داستان خوشبختیاش را وامدار حضور مردی میداند که شناخت درستی از او ندارد و با باورهای احساسی و شکننده، دنیایی برای خود میسازد که نشئتگرفته از نگاه اشتباهش به زندگی است. شخصیت مرد داستان، با خیانت به زن و سوءاستفاده از شرایط شکنندۀ روحی وی بعد از جدایی، درنهایت عشق را در دل زن میکُشد، اما قسمتی از وجود زنِ قصه است. این زن نمایندۀ بخشی از زنان جامعه است که بدون آگاهی و بیتوجه به محیط پیرامون خود رشد یافتهاند و نصیحت پدر را که در این فیلم نمود جامعه است، در نظر نگرفتهاند؛ درنتیجه، با حقیقت تلخ «فریب» مواجه میشوند و سرانجام، این فروپاشی درونی آنان را از نو میسازد و معنا میکند.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
شراره مظفری؛ یحیی مدرسی؛ آزیتا افراشی؛ مصطفی عاصی
چکیده
رفتار زبانیِ گویندگان تحتتأثیر متغیرهای اجتماعیِ سن، جنسیت، تحصیلات و شهر محل سکونت در برابرِ کاربرد تنوعات گونه‌ای (محلی، شیرازی و معیار)، واکنشهای مساعد و نامساعدی را بهدنبال دارد که منجر به شکلگیری مقولهبندیهای اجتماعی از دیدگاه شناختی میشود. این پژوهشِ میدانی به توصیف همبستگی بین لایههای اجتماعی و صورتهای ...
بیشتر
رفتار زبانیِ گویندگان تحتتأثیر متغیرهای اجتماعیِ سن، جنسیت، تحصیلات و شهر محل سکونت در برابرِ کاربرد تنوعات گونه‌ای (محلی، شیرازی و معیار)، واکنشهای مساعد و نامساعدی را بهدنبال دارد که منجر به شکلگیری مقولهبندیهای اجتماعی از دیدگاه شناختی میشود. این پژوهشِ میدانی به توصیف همبستگی بین لایههای اجتماعی و صورتهای زبانی ازمنظر دیدگاه کاربردبنیان در استان فارس میپردازد. دادهها ازطریق شیوۀ پیمایشی توسط 490 گویشور از شهرهای شیراز، مرودشت، کازرون، فسا، جهرم و چند شهر اطراف شیراز گردآوری شده است. نتایج بهدستآمده از شهرهای مورد مطالعه نشان میدهد که ازلحاظ متغیر سن، گروه سنی 15 تا 30 سال بیش از گروههای سنی دیگر و از لحاظ جنسیت، زنها بیشتر از مردها و ازلحاظ میزان تحصیلات، گروههای تحصیلی بالاتر کاربرد گونۀ معیار را در حوزههای اجتماعی مورد مطالعه (خانواده، آموزش، کار، کوچه و بازار، رسانه و در گفتار افراد تحصیلکرده) بر گونههای شیرازی و محلی شهرشان ترجیح میدهند. آنها این گونههای زبانی را برای ابراز وفاداری و هویت بومی در محیطهای اجتماعی غیررسمی و در کنار خانواده و آشنایان بهکار میبرند.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
معصومه پلوئی؛ محمدرضا احمدخانی؛ مهدی سمایی
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی میزان کاربرد واژگان زبان مخفی در دو گروه جنسیتی میپردازد. زبان مخفی مجموعة کلمات و عباراتی است که گروههای خاص برای مخفی نگاهداشتن اسرار درونگروهیشان به کار میبرند. این مقاله با استناد به رویکرد زبان‌شناسی اجتماعی به توصیف تفاوت‌های کاربردی واژگان این زبان در دو گروه زنان و مردان پرداخته ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی میزان کاربرد واژگان زبان مخفی در دو گروه جنسیتی میپردازد. زبان مخفی مجموعة کلمات و عباراتی است که گروههای خاص برای مخفی نگاهداشتن اسرار درونگروهیشان به کار میبرند. این مقاله با استناد به رویکرد زبان‌شناسی اجتماعی به توصیف تفاوت‌های کاربردی واژگان این زبان در دو گروه زنان و مردان پرداخته است. دادههای این پژوهش با استفاده از 60 مصاحبة حضوری به روش نمونهگیری تصادفی گلولۀ برفی گردآوری شده است. این پژوهش کاربردی و توصیفی است و با روش مطالعة موردی انجام شده است. هدف پژوهش پاسخگویی به این سؤال است که آیا بین فراوانی واژگانی مشاهدهشده و فراوانیهای موردانتظار اختلافی معنیدار وجود دارد یا خیر. فرض این است که مردان بیشترین واژههای زبان مخفی را در بین مصاحبهشوندهها دارند؛ که برای آزمودن آن از روش ناپارامتریک خی2 (χ 2) استفاده شده است. در این پژوهش، متغیر وابسته فراوانیِ واژگان زبان مخفی، و متغیر مستقلْ جنسیت است. به نظر میرسید که جنسیت نقشی مهم در فراوانی واژهها داشته باشد، اما نتایج یافتههای این پژوهش نشان داد میان دو متغیر جنسیت و استفادة واژگان زبان مخفی تفاوت معناداری وجود نداشت؛ بااینحال گرایش زنان در بیان برخی واژهها از مردان کمتر بود.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
معلاه واثق؛ مهدی پورمحمد
چکیده
ادبیات کودک و نوجوان نقشی مهم در اجتماعیشدن مخاطب دارد و بازتاب شرایط جامعه، باورها، سنتها و عقایدی است که بر پایۀ آنها، ذهنیت و تلقی خوانندگان از پدیدههای مختلف شکل میگیرد. یکی از مهمترین جنبههای اجتماعیشدن شکلگیری مفهوم هویت جنسیتی در ذهن کودک است که در دوران نوجوانی به ثبات میرسد. ادبیات داستانی ...
بیشتر
ادبیات کودک و نوجوان نقشی مهم در اجتماعیشدن مخاطب دارد و بازتاب شرایط جامعه، باورها، سنتها و عقایدی است که بر پایۀ آنها، ذهنیت و تلقی خوانندگان از پدیدههای مختلف شکل میگیرد. یکی از مهمترین جنبههای اجتماعیشدن شکلگیری مفهوم هویت جنسیتی در ذهن کودک است که در دوران نوجوانی به ثبات میرسد. ادبیات داستانی اجتماعیترین گونۀ ادبیات است که میتواند بهترین منبع برای دستیابی به تصویری باشد که ادبیات کودک و نوجوان ایران در طول زمان از مفهوم جنسیت ارائه داده است. کودکان ازطریق کتاب با دنیای جدیدی آشنا میشوند و تجربیات جدید و متفاوتی کسب میکنند. تحقیق حاضر به بررسی جایگاه و نقش زن، مرد و کلیشههای جنسیتی در ادبیات کودک میپردازد. درمجموع، 200 کتاب داستان فارسی بررسی شد. نتایج بررسی نشان داد که در میان کتابهای پرفروش از سال 1385-1395، در بازۀ زمانی دهساله، نمونۀ کتابهایی که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آنها را کتاب برتر معرفی کرده است، تبعیض جنسیتی یافت میشود. تعداد شخصیتها و اسمهای مردان تقریباً دوبرابر زنان بود. شخصیتهای اصلی زن متن بیشتر دیده میشدند. در این مقاله، دربارۀ قالب کتابهای عکسدار کودکان که در شکلگیری هویت جنسیتی اهمیتی بالا دارد پژوهش شده است.
مقاله پژوهشی
برخورد زبان‌ها
منیژه میرمکری؛ غلام حسین کریمی دوستان؛ یادگار کریمی؛ وحید غلامی
چکیده
پژوهش حاضر، مطالعهای تجربی برای اندازهگیری قابلیت فهم متقابل بین گونة مهابادی از آذربایجان غربی و گونة بدرهای از استان ایلام، مطابق معیارهای زبانشناختی و فرازبانشناختی در چارچوب اصل چندزبانهپذیری است. به این منظور، از آزمونهای عملکردی برای سنجش فهم زبانی و برای بررسی عوامل فرازبانشناختی ...
بیشتر
پژوهش حاضر، مطالعهای تجربی برای اندازهگیری قابلیت فهم متقابل بین گونة مهابادی از آذربایجان غربی و گونة بدرهای از استان ایلام، مطابق معیارهای زبانشناختی و فرازبانشناختی در چارچوب اصل چندزبانهپذیری است. به این منظور، از آزمونهای عملکردی برای سنجش فهم زبانی و برای بررسی عوامل فرازبانشناختی مانند نگرش زبانی و برخورد زبانی از آزمون نظرسنجی استفاده شد. روش نمونهگیری تصادفی هدفمند بود. آزمونها در چهار سطح ترجمة جمله، مثل واژه و بازگویی متن، ضبط شدند و به سمع آزمودنیها رسیدند. آزمودنیها ترجمة مواد شنیداری گونة مقابل را به زبان فارسی در پاسخنامه قید میکردند. یافتهها نشان دادند قابلیت فهم دو گونة موردبررسی متقارن نیست و بهرغم آنکه نگرش گویشوران بدرهای نسبت به گونة مهابادی مثبتتر بود، نمرات گویشوران مهابادی در آزمونهای زبانی بالاتر بود. این نتیجه با مطالعات ماورود (1976) و نیز دلسینگ و آکسون (٢٠٠٥) که مدعی بودند میان نگرش مثبت و قابلیت فهم زبانی همبستگی مثبت وجود دارد، مغایرت داشت. همچنین یافتهها نشان داد از میان یازده خصیصة واژگانی که بهعنوان عوامل مؤثر بر قابلیت فهم، مورد تأکید کورشنر و همکاران (٢٠٠٨) است تفاوت آوایی و ریشهشناسی واژگانی نقشی مهمتر در میزان قابلیت فهم میان گویشوران این دو گونة زبانی دارند.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
مریم تفرجی یگانه؛ زهرا انصاری
چکیده
زبان مهمترین ابزار برای ایجاد ارتباط است، اما گونه‌ای رمزی از آن، برای محدود کردن ارتباط بهکار میرود .زبان رمزی جابری یکی از ناشناختهترین زبانهای رمزی در ایران است که در گذشته بر حسب نیاز، توسط مردم روستای جابر (از توابع شهرستان بدره، استان ایلام) ساخته شده است. این زبان در گویش محلی به (rzuwânakiêž) معروف است. هدف ...
بیشتر
زبان مهمترین ابزار برای ایجاد ارتباط است، اما گونه‌ای رمزی از آن، برای محدود کردن ارتباط بهکار میرود .زبان رمزی جابری یکی از ناشناختهترین زبانهای رمزی در ایران است که در گذشته بر حسب نیاز، توسط مردم روستای جابر (از توابع شهرستان بدره، استان ایلام) ساخته شده است. این زبان در گویش محلی به (rzuwânakiêž) معروف است. هدف از این پژوهش بررسی ویژگی‌های زبانشناختی زبان رمزی جابری است و دادهها به صورت میدانی، بر اساس شمّ زبانی نگارنده و مصاحبه با گویشوران بومی این زبان بهدست آمدهاند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که زبان رمزی جابری از لحاظ دستگاه واجی، صرف و نحو، همچون زبان معیار در این منطقه است ولی از لحاظ واژگانی کاملاً با آن متفاوت است. مبدعان این زبان نیز دعانویسان جابری هستند که در گذشته برای دعانویسی به نواحی مختلف سفر میکردند و نیاز به یک زبان مخفی داشتند که به وسیلۀ آن بتوانند اسرار خود را از غریبهها مخفی نگهدارند. بررسیها نشان میدهد که مبدعان زبانهای رمزی و از جمله زبان رمزی جابری، معمولاً صاحبان مشاغلی هستند که برای حفظ اسرار شغلی خود، دست به ابداع چنین زبانهایی زدهاند.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
فریده حق بین؛ نرجس منفرد
چکیده
پژوهش حاضر در حوزه زبان‌شناسی اجتماعی، در پی واکاوی گفتمان آگهینماهای مکانی شهر تهران است تا با در نظر گرفتن سازوکارهای معناپردازی بینانشانهای، به شناساندن جنبههایی بپردازد که در این رسانة کمینه به گسترش معنا منجر میشوند. این پژوهش، در پی پاسخ به این پرسش است که «چگونه سازههای درونمتنی آگهینماهای مکانی ...
بیشتر
پژوهش حاضر در حوزه زبان‌شناسی اجتماعی، در پی واکاوی گفتمان آگهینماهای مکانی شهر تهران است تا با در نظر گرفتن سازوکارهای معناپردازی بینانشانهای، به شناساندن جنبههایی بپردازد که در این رسانة کمینه به گسترش معنا منجر میشوند. این پژوهش، در پی پاسخ به این پرسش است که «چگونه سازههای درونمتنی آگهینماهای مکانی شهر تهران از طریق پیوند با سازههای برونمتنی به گسترش ابعاد معنایی کمک میکنند؟». به منظور تحلیل و بازنمایی جنبههای ناشناختة معنا، از الگوی ترکیبی با رویکردی چندروشی بهره گرفته شدهاست که قادر به واکاوی سازههای معناپرداز درونمتنی در سطحها و مرتبههای گوناگون و با توجه به پیوندهای برونمتنی بافت است. دادههای پژوهش با روش میدانی و اسنادی گردآوری شدند. پس از نمونهگیری جامعۀ آماری به شیوة تصادفی خوشهای، دادههای پژوهش با روش کمّی و کیفی توصیف و تحلیل شدند. یافتههای پژوهش نشان داد که بازنشانهسازی بافت مکان غیرپیرامونی در متن آگهینماها، با تأثیرپذیری از برخی ویژگی‌های منطقههای شهری و یا مکانهای مذهبی، تاریخی و فرهنگی یا تجاری، به گسترش ابعاد معناپردازی میپردازند. همچنین، بازنشانهسازی بافت موقعیت پیرامونی در آگهینماهای مکانی شهر تهران بر پایة اشاره به سازههای بافت موقعیت پیرامونی، گسترش بافت متنی در ارتباط با بافت موقعیت پیرامونی، حضور سازههای بافت موقعیت پیرامونی در متن آگهینما، به گسترش ابعاد معناپرداز این رسانة کمینه منجر شدهاست.
