Document Type : Research Paper
Authors
.
Abstract
Written popular literature of Iran, in addition to its literary and artistic dimensions, is rich in sociological information. In these texts, along with multiple linguistic clichés such as idioms, allusions, curses, oaths, etc., there are lots of proverbs which familiarize us with people’s ideas and beliefs, values and anti-values, ethical principles, agility customs, the role of women in the society, religious issues, etc., while making them sweet, attractive and popular. The objective of the present descriptive-analytic research is to study 500 proverbs extracted from among 30 verse and prose heroic legends written between the 6th century AH and the end of the Qajarid period, in the general framework of sociology of literature, in order to provide a sociolinguistic perspective. Data analysis indicates that the proverbs could be classified into four general categories including world and chance, social issues, politics and governance, and ethical advices. Besides, there are sometimes traces of patriarchal and opposing thoughts against women.
Keywords
Main Subjects
ابطحی، سید حسین و فریدون عبدصبور (1388). ابعاد اجتماعی شایسته‌سالاری. کیهان فرهنگی، شمارۀ 276 و 277، 38-45.
احمدوند، شجاع (1383). جوامع اسلامی و سنت کهن اقتدارگرایی. مجلۀ پژوهش حقوق و سیاست، شمارۀ 10، 5-24.
اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا.
براهنی، رضا (1368). قصه نویسی. تهران: انتشارات نگاه.
پورعظیمی، سعید و مصطفی قهرمانی ارشد (1391). پیشزمینههای استبدادپذیری در امثال فارسی. نقد ادبی، سال 5، شمارۀ 20، 73-98.
حسینی، مریم، (1387). ریشههای زن‌ستیزی در ادبیات کلاسیک فارسی. تهران، چشمه.
خیراللهی، زهرا (1390). ماهیت عقل و توانایی آن در فرایند شناخت. پژوهش های فلسفی - کلامی، شمارۀ 50، 149-177.
دستغیب، عبدالعلی (1378.) در آینة نقد. تهران: حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
ذوالفقاری، حسن (1388). فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های ایرانی. تهران: معین.
ستوده، هدایتالله و مظفرالدین شهبازی (1378). جامعه‌شناسی در ادبیات فارسی. تهران: آوای نور.
میرصادقی، جمال (1366). ادبیات داستانی: قصه، داستان کوتاه، رمان. تهران: شفا.
نیکوبخت، ناصر (1383). عرفان اسلامی، مکتب تسامح و تساهل. ادب و زبان، شمارۀ 21، 217-240.
ولک، رنه و وارن آوستن (1373). نظریة ادبیات. مترجم: پرویز مهاجر و ضیاء موحد محمدی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- ابومسلم‌نامه، ابوطاهر طرسوسی، به کوشش حسین اسماعیلی، تهران: معین، 1380.
- اسکندر و عیّاران، تلخیص کلیات هفت‌جلدی اسکندر نامة نقالی، گزینش و پیرایش علی‌رضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران، نشرنی. 1383
- اسکندرنامة کبیر، تهران، چاپ سنگى. 1317
- اسکندرنامه (روایت فارسى کالیستنس دروغین)، به کوشش ایرج افشار، تهران:1343 و چشمه 1385
- اسکندرنامه، نظامی گنجوی، بر اساس نسخة وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره، 1381.
- اقبال‌نامه، نظامی گنجوی، تصحیح وحید دستگردی، تهران: ابنسینا، 1335.
- امیرارسلان رومی و ملکه فرخ لقا، تهران: شرکت نسبی کانون کتاب، بی‌تا.
- بانوگشسب‌نامه، تصحیح روح‌انگیز کراچی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۲.
- بدیع‌الملک و بدیع‌الجمال، احمدبن علی اشکوری، چاپ سنگی، 1332 ق.
- برزونامه، به اهتمام سید محمد دبیرسیاقی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1387.
- بهمن‌نامه، ایرانشاهبن ابى الخیر، به کوشش رحیم عفیفى، تهران: 1370
- بوستان خیال، محمدتقی جعفری حسینی احمدآبادی، مشهور به قصّۀ شاهزاده ممتاز یا طربالمجالس، بمبئی، سنگی.
- جهانگیرنامه، مادح، قاسم، تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران، موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، 1380.
- حمزه‌نامه، به کوشش جعفر شعار، تهران: کتاب فرزان، 1374.
- حملـۀ حیدری، ملابمانعلی راجی کرمانی، به کوشش یحیی طالبیان و محمود مدبری، کرمان: 1383.
- خاورنامه، کاتب حسن بن محمد‌هاشم موسوی خوانساری، مصور، تهران. 1284
- دارابنامه طرسوسی، ابوطاهر طرسوسی، به کوشش ذبیح‌الله صفا، تهران، ١٣۵۶ ش.
- دارابنامه، محمد بیغمی، تصحیح و مقدمه و تعلیقات ذبیح‌الله صفا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1339-1341.
- زرین‌قبانامه، به تصحیح سجاد آیدانلو، تهران، سخن، 1394
- سامنامه، به تصحیح وحید رویانی، تهران: میراث مکتوب،1392
- سمک‌عیار، فرامرزبن خداداد ابن عبداللّه الکاتب الارجانی، به تصحیح پرویز ناتل خانلری، تهران: آگاه. 1363.
- شهریارنامه، عثمان مختارى، غلامحسین بیگدلی، 1357.
- علینامه، شیخ عبدالملک بنان ربیع، به تصحیح رضا بیات و ابوالفضل غلامی، میراث مکتوب، تهران: ۱۳۸۸
- فرامرزنامه بزرگ، به تصحیح ابوالفضل خطیبی، تهران: سخن، 1394.
- فرامرزنامه، به تصحیح مجید سرمدی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1382.
- فلک‌نازنامه، تسکین شیرازی، به تصحیح سیدعلی آل‌داود، تهران، توس، 1382.
- فیروزشاه‌نامه، محمد بیغمی، به کوشش ایرج افشار و مهران افشاری، نشر چشمه، تهران: 1388.
- قهرمان قاتل، ابوطاهر طرسوسی، کاتب محمّد جعفر گلپایگانی، مصور، تهران: 1270 ق.
- کوش‌نامه، ایرانشاهبن ابی‌الخیر، به تصحیح جلال متینی، تهران: علمی،1377
- گرشاسب‌نامه اسدى توسى، تصحیح حبیب یغمایى، تهران: 1354.
- ملک‌جمشید طلسم آصف و طلسم حمام بلور، نقیبالممالک، شیراز: ۱۳۰۷ ق؛ و تهران: ققنوس، 1384.
- هفت لشکر: طومار جامع نقّالان، از کیومرث تا بهمن، چاپ مهران افشاری و مهدی مداینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1377.
- هماینامه، تصحیح محمد روشن، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ اوّل. 1383.
)