با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

دُشواژه‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای زبانی توأمان بیانگر عواطف و احساسات فردی و شاخص‌های جامعه‌شناختی هر منطقه است. هدف از انجام این پژوهش، طبقه‌بندی دشواژه­های رایج در شهر شوشتر و مطالعۀ تفاوت کاربرد آنها تحت تأثیر متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت، قومیت و تحصیلات است. ابزار این پژوهش توصیفی-تحلیلی مشاهده و پرسش‌نامه بود. 140 نفر از میان 160 آزمودنی به سوالات پرسشنامه به‌طور کامل پاسخ گفتند و پاسخ‌ها با توجه به آزمون‌های آماری مورد تحلیل قرار گرفتند. بررسی‌ها نشان داد که هم زنان و هم مردان شهر شوشتر، بیشتر به هنگام عصبانیت و ناراحتی، از دشواژه استفاده می‌کنند و این دشواژه‌ها را می‌توان در یازده طبقه جای داد. نتایج نشان می‌دهد که از بین متغیرهای اجتماعی مورد بحث سن و جنسیت بر میزان به‌کارگیری دشواژه‌ها تأثیر معناداری دارد (015/0P=). مردان بیش از زنان و ردة سنی 15 تا 19 سال بیش از دیگر رده‌ها از دشواژه استفاده می‌کنند. علاوه بر این، قومیت و سطح تحصیلات اثر معناداری بر کاربرد دشواژه‌ها ندارد (89/0P=).

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ابهریان آزادی، سلماز (1389). بررسی تطبیقی دشواژه‌ها و به‌واژه‌ها در فارسی و ترکی آذربایجانی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا.
ارباب، سپیده (1391). بررسی و طبقه‌بندی دشواژ‌ های رایج فارسی در تداول عامه. پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، 4، 107-124.
سمائی، سید مهدی (1382). فرهنگ لغات زبان مخفی (با مقدمه‌ای دربارۀ جامعه‌شناسی زبان). تهران: نشر مرکز.
شکیبا، نوشین (1383). تأثیر بافت اجتماعی بر کاربرد دشواژه‌ها در گفتار زنان و مردان تهرانی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
شوشترسیتی (بی‌تا). شوشترشناسی. برگرفته از سایت http://shushtarcity.com/shushtar_shenasi.php#taghsimat  در تاریخ دسامبر 2012.
کالوه، ژان لوئی (1388). زبان مخفی چیست؟ مترجم: شهروز پزشکی. تهران: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران.
مدرسی، یحیی(1387). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 
Brown, P. & C. Levinson (1978). Universals in Language Usage: Politeness Phenomena. In: E. Goody (Ed.), Questions and Politeness: Strategies in Social Interaction, (56-289). Cambridge: CUP.
Brown, P. & C. Levinson (1987). Politeness: Some Universals in Language Usage. Cambridge: CUP.
Cameron, D., F. McAlinden & K. O'Leary (1988). Lakoff in Context: The Social and Linguistic Functions of Tag Questions. In: D. Cameron & J. Coates (Eds), Women's Language: Critical Approaches, (74-93). Longman.
Chaika, E. (1982). Language: The Social Mirror. USA: Newbury House Publishers.
Culpeper, J. (1996). Towards an Anatomy of Impoliteness. Journal of Pragmatics, 25, 349-367.
Dutton, E. (2007). Swearing as Witness Evangelism in Student Evangelical Groups. Journal of Religion and Popular Culture, 16, 1-28.
Fine, M. G. (1984). Female and Male Motives for Using Obscenity. Journal of Language and Social Psychology, 1(3), 59-74.
Hasanah, I. (2010). A Sociolinguistic Study of Swear Words Spoken By the Characters in “8 Mile”. MA. Thesis, University of Maulana Malik Ibrahim Malang.
Holmes, J. (1995). Women, Men and Politeness. London: Longman.
 Holmes, J. (2001). An Introduction to Sociolinguistics. 2nd ed. England: Pearson Education.
Hughes, G. (1998). Swearing: A Social History of Foul Language, Oaths and Profanity in English. Oxford: Blackwell.
Japutri, S. C. (2006). A Study of Swear Words Used by All Characters in The Movie “The Nutty Professor”. Unpublished thesis. Petra Christian University (http://dewey.petra.ac.id/jiunkpe_dg_5708.html accessed on July,2012).
Jay, T. (1992). Cursing in America. Philadelphia: John Benjamins.
Jay, Timothy. (2000). Why We Curse: A Neuro-Psycho-Social Theory of Speech. Philadelphia: John Benjamins.
Jay, T. (2003). The Psychology of Language. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Kaplan, C. (1990). Language and Gender: The Feminist Critique of Language. London and New York: Routledge.
Lakoff, R. (1972). Language and Women’s Place. New York: Harper and Row.
Lanchenicht, L. G. (1980). Aggravating Language: A Study of Abusive and Insulting Language. International Journal of Human Communication, 13(4), 607-688.
Liedlich, R. D. (1973). Coming to Terms with Language: An Anthology. New York: John Wiley and Sons Inc.
Potts, C. (2007). The Expressive Dimension. Theoretical Linguistics, 33, 165-198.
Qanbar, N. (2011). A Sociolinguistic Study of the Linguistic Taboos In The Yemeni Society. MJAL .3(2), 86-104.
Rori, L. (2008). The Use of Taboo Words by Manadonese Living in Surabaya. Unpublished thesis. Petra Christian University (http://dewey.petra.ac.id/jiunkpe_dg_11541.html accessed on July, 2012).
Sanders, J. S. & W. L. Robinson. (1979). Talking and not Talking about Sex: Male and Female Vocabularies. Journal of Communication, 2, 22-30.
Trudgill, P. (1986). Sociolinguistics: An Introduction to Language and Society. Harmondsworth: Penguin Books.
Van Lancker, D. (1988). Nonpropositional Speech: Neurolinguistic Studies. In: A. Ellis (Ed.), Progress in the Psychology of Language, (49-118). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Wajnryb, R. (2005). Expletive Deleted: A Good Look at Bad Language. New York: Free Press.
Wardhagh, R. (1986). An Introduction to Sociolinguistics. Oxford and New York: Basil Blackwell.