مقاله پژوهشی
و سایر موضوعات پیشنهادی
حسین رحمانی
چکیده
الگوی یول (1996) پیش‌انگاری‌ها را به 6 دستۀ وجودی، واقعی، واژگانی، ساختاری، غیرواقعی و خلاف واقع تقسیم‌بندی می‌کند. پیش‌انگاری‌ها ساختهایی زبانی هستند که توجه خواننده/شنونده را به خود جلب نمیکنند و در جریان گفتگو بدون بحث پذیرفته میشوند، به کسب اطلاعات در زمینه‌های مختلف کمک میکنند و این مهم در نمایشنامه از آن جهت ...
بیشتر
الگوی یول (1996) پیش‌انگاری‌ها را به 6 دستۀ وجودی، واقعی، واژگانی، ساختاری، غیرواقعی و خلاف واقع تقسیم‌بندی می‌کند. پیش‌انگاری‌ها ساختهایی زبانی هستند که توجه خواننده/شنونده را به خود جلب نمیکنند و در جریان گفتگو بدون بحث پذیرفته میشوند، به کسب اطلاعات در زمینه‌های مختلف کمک میکنند و این مهم در نمایشنامه از آن جهت که به شخصیتپردازی و پیشبرد طرح نمایشنامه کمک می‌کند، حائز اهمیت است. در پژوهش حاضر نگارنده با بررسی پیش‌انگاری‌های موجود در نمایشنامۀ ارثیۀ ایرانی، در پی آن است که نشان دهد فرادستی و فرودستی در استفاده از پیش‌انگاری‌ها مؤثر بوده و اعضای خانوادۀ فرادست از پیش‌انگاری‌های ساختاری برای استنطاق، کسب و یا تکمیل اطلاعات خویش و اعضای خانوادۀ فرودست بیشتر از پیش‌انگاری واژگانی و در راستای شخصیتپردازی خود و دیگران و پیشبرد طرح نمایشنامه استفاده میکنند. علاوه بر این، بین زنان و مردان در استفاده از پیش‌انگاری تفاوت وجود دارد و مردان بیشتر از زنان از انواع آن استفاده میکنند؛ این تفاوت در پیش‌انگاری واقعی بیشتر نمایان است و به این دلیل است که شخصیتهای مرد اطلاعات خود را مستقیم و بدون حاشیهروی ذکر میکنند. این پژوهش با بررسی معناشناختی وکاربردشناختی پیش‌انگاری‌ها در حوزۀ شخصیتپردازی و پیشبرد طرح داستانِ نمایشنامه، پژوهشی نو و بدیع به شمار میآید.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
مرتضی دستلان
چکیده
هدف از این مطالعه، بررسی فرایند کاربرد اسم عام بعضی از حیوانات، بعنوان نام خاص انسان‌ها، از منظر شناختی است. چارچوب این مطالعه، برگرفته از نظریات بارسلونا (2003) در فرایند ساخت معنای تمثیلی نام‌های خاص افراد مشهور، و الگوی طبقه-شمول درک استعاره‌های مفهومی گلوکسبرگ و کیسر (1990) است. بر این اساس، اعمال حلقه‌های مختلف استعاره و مجاز مفهومی، ...
بیشتر
هدف از این مطالعه، بررسی فرایند کاربرد اسم عام بعضی از حیوانات، بعنوان نام خاص انسان‌ها، از منظر شناختی است. چارچوب این مطالعه، برگرفته از نظریات بارسلونا (2003) در فرایند ساخت معنای تمثیلی نام‌های خاص افراد مشهور، و الگوی طبقه-شمول درک استعاره‌های مفهومی گلوکسبرگ و کیسر (1990) است. بر این اساس، اعمال حلقه‌های مختلف استعاره و مجاز مفهومی، به ترتیب، باعث نمود یافتن ویژگی بارز واقعی یا منتسب به یک حیوان، شکل‌گیری طبقهای متشکل از آن حیوان و افراد جامعه زبانی حائز آن ویژگی، شناسایی اسم عام حیوان بعنوان سرنمون طبقه و کاربرد تمثیلی آن اسم بجای نام خاص سایر افراد طبقه است. در بعضی موارد و بنا به دلایلی از جمله مثبت بودن ویژگی بارز، ساختار واژه شناختی اسم حیوان و باورهای فرهنگی نسبت به آن حیوان، بتدریج، افرادی نیز که حائز آن ویژگی بارز نیستند عضو طبقه میشوند. این پدیده باعث رنگ باختن ویژگی بارز مشترک و تهی شدن طبقه از آن ویژگی و نهایتاً استعمال اسم عام حیوان بعنوان نام خاص برای نامیدن افراد جامعه زبانی می‌شود. کنش متوالی استعاره و مجازهای مفهومی و تعامل آنها با یکدیگر نشان از شکل‌گیری پدیده استعجاز در این فرایند دارد.
مقاله پژوهشی
نشانه‌شناسی
مرضیه اطهاری نیک عزم
چکیده
غذا به عنوان یک شیوه ارتباطی میان افراد مختلف جامعه میتواند تجربهای فردی را به تجربه جمعی تبدیل کند. این مقاله قصد دارد کارکرد اجتماعی غذا در جامعه ایران را در چهارچوب نشانه-معناشناسی اجتماعی بررسی کند. پیکره مورد مطالعه غذای نذری می‌باشد که ارزشها و باورهای خاصی را برای هر فرد شیعه ایرانی تداعی می‌کند. علت انتخاب غذای ...
بیشتر
غذا به عنوان یک شیوه ارتباطی میان افراد مختلف جامعه میتواند تجربهای فردی را به تجربه جمعی تبدیل کند. این مقاله قصد دارد کارکرد اجتماعی غذا در جامعه ایران را در چهارچوب نشانه-معناشناسی اجتماعی بررسی کند. پیکره مورد مطالعه غذای نذری می‌باشد که ارزشها و باورهای خاصی را برای هر فرد شیعه ایرانی تداعی می‌کند. علت انتخاب غذای نذری آن است که دارای ارزشهای متعالی است و نه تنها مانند غذاهای غیرآیینی پیونددهنده میان افراد اجتماع است، بلکه دارای وجاهتی مذهبی است و نقش از پیش تعیینشده ای را ایفا مینماید؛ تنها مسئله لذت بردن از غذا نیست، بلکه آرزوی رسیدن به چیزی، یا برآورده شدن حاجتی در آن مستتر می‌باشد. این مقاله نشان می‌دهد که اولا غذای نذری ارزش مذهبی دارد، ثانیا در ضمن برهمزدن لایههای قدرت خود موجب شکل‌گیری لایههای تازهای از قدرت میگردد و لذت از طریق حواس را به شناخت پیوند می‌دهد و در نهایت، نظام بینانشانهای به‌وجود میآورد.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
مسعود قیومی
چکیده
در این پژوهش تلاش می‌شود با استفاده از تحلیل آماری، ویژگی‌های اخبار جعلی فارسی مربوط به کوید-19 بررسی گردد. برای این هدف، ابتدا یک پیکرۀ زبانی که حاوی اخبار موثّق و جعلی در حوزۀ کرونا است تهیه می‌شود. سپس الگوهای زبانی این دو دستۀ داده و همچنین دو تحلیل آماری مقدار اطلاعات و خوانایی اخبار موثّق و جعلی مورد بررسی قرار گرفته و با یکدیگر ...
بیشتر
در این پژوهش تلاش می‌شود با استفاده از تحلیل آماری، ویژگی‌های اخبار جعلی فارسی مربوط به کوید-19 بررسی گردد. برای این هدف، ابتدا یک پیکرۀ زبانی که حاوی اخبار موثّق و جعلی در حوزۀ کرونا است تهیه می‌شود. سپس الگوهای زبانی این دو دستۀ داده و همچنین دو تحلیل آماری مقدار اطلاعات و خوانایی اخبار موثّق و جعلی مورد بررسی قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه می‌شود. براساس اطلاعات استخراج‌شده و نتایج عملی به‌دست‌آمده از پیکرۀ خبرهای جعلی، الگوهای زبانی مشترک بین این دو دستۀ داده وجود دارد. همچنین، مقدار اطلاعات در اخبار موثّق براساس دو معیار آنتروپی و شگفتی بیشتر از اخبار جعلی است. سطح خوانایی خبرهای جعلی با استفاده از تساوی‌های اندازه‌گیری خوانایی متن مورد ارزیابی قرار گرفتهاست و این نتیجه به‌دست آمده است که اخبار جعلی در مقایسه با اخبار موثّق عمدتاً ساده بوده و دشوار نیست. در فرایند برچسب‌گذاری خودکار خبرهای موثّق و جعلی براساس سطح دشواری حجم زیادی از اخبار جعلی ساده تشخیص داده شده‌است و تعداد کمی از اخبار موثّق با سطح زبانی دشوار بود. علاوه‌بر این دستاورد و بررسی آماری ویژگی‌های زبانی براساس میزان اطلاعات و خوانایی اخبار جعلی، جنبۀ کاربردی این اطلاعات آماری جهت تشخیص خبر جعلی با استفاده از روش‌های یادگیری ماشینی مورد مطالعه قرار گرفت.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
رضا امینی
چکیده
مسئلۀ اصلی مورد توجه این پژوهش برآمده از این پرسش است که «چرا برای یک زبان یگانه نام‌های متفاوتی وجود دارند؟» در این مقاله، مواردی که مطالعه شده‌اند عبارتند از:تأثیر عاملهایِ اجتماعی و سیاسی بر نام‌گذاری گونه‌های زبانی و اهمیت توجه به پیوندهای خویشاوندی و همانندیهای ساختاری زبان‌ها. سپس، نام‌های ثبتشده برای ...
بیشتر
مسئلۀ اصلی مورد توجه این پژوهش برآمده از این پرسش است که «چرا برای یک زبان یگانه نام‌های متفاوتی وجود دارند؟» در این مقاله، مواردی که مطالعه شده‌اند عبارتند از:تأثیر عاملهایِ اجتماعی و سیاسی بر نام‌گذاری گونه‌های زبانی و اهمیت توجه به پیوندهای خویشاوندی و همانندیهای ساختاری زبان‌ها. سپس، نام‌های ثبتشده برای گونه‌های زبانی ایران در نرمافزار «اطلس زبانی ایران» دستهبندی و تحلیل شده و ویژگی‌های نام‌های هر مقوله برشمرده شده است. این پژوهش به لحاظ روششناختی از نوع استقرایی است و یک روش توصیفی تحلیلی مورد استفاده قرار گرفته است. در بخش نتیجهگیری، استدلال شده که نام‌گذاری گونه‌های زبانی متأثر از عوامل غیرزبانیِ اجتماعی، سیاسی و جغرافیایی است. برای بازشناسی گونه‌های زبانی از یکدیگر و تعیین نام دقیق آنها، باید به ویژگی‌های زبانی متمایزکننده و گنجینۀ واژگان اصلی آنها، تأثیر تماس زبانی درازمدت جامعههای زبانی و نظر و احساس گویشور دربارۀ گونۀ زبانی خود توجه شود. در بخشهای مختلف مقاله، بحثها و استدلالهای ارائهشده، به نمونههای مقتضی مستند شده است.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
مریم فرنیا
چکیده
با وجود اهمّیّت شوخطبعی به عنوان یکی از وجوه فرهنگی و اجتماعی، بیشتر پژوهش‌های این حوزه به بررسی شوخطبعی به صورت مجزا از بافت پرداخته، عمدتاً به تحلیل لطیفه‌های آماده محدود شده است در حالی که شوخطبعی محاوره‌ای محصول تعامل مشترک سخنور و مخاطب آن است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر در حوزۀ زبان و فرهنگ بررسی شوخطبعی محاوره‌ای ...
بیشتر
با وجود اهمّیّت شوخطبعی به عنوان یکی از وجوه فرهنگی و اجتماعی، بیشتر پژوهش‌های این حوزه به بررسی شوخطبعی به صورت مجزا از بافت پرداخته، عمدتاً به تحلیل لطیفه‌های آماده محدود شده است در حالی که شوخطبعی محاوره‌ای محصول تعامل مشترک سخنور و مخاطب آن است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر در حوزۀ زبان و فرهنگ بررسی شوخطبعی محاوره‌ای در زبان فارسی است. داده‌‌ها به طور تصادفی از هشت برنامة گفتوگومحور تلویزیونی «دورهمی» که در سال ۱۳۹۷ از شبکۀ نسیم پخش شد جمع‌آوری شده است. در ادامه، گفتوگوی میزبان و مهمانان زن و مرد بر اساس چارچوب شوخطبعی محاوره‌ای داینل (2009) تجزیه و تحلیل شد. یافتهها نشان می‌دهد فراوانی راهبردهای شوخطبعی در مهمانان مرد به ۲۵۸ مورد و مهمانان زن به ۲۲۰ مورد میرسد. همچنین، نتایج نشان می‌دهد مردان، به ترتیب، بیشتر از بذلهگویی، حکایت و استهزا کردن و زنان بیشتر از استهزا کردن، بذگهلویی، حکایت و خودکوچکانگاری در گفتوگو استفاده کردهاند. یافته‌های پژوهش همچنین نشان می‌دهد مهمانان از راهبرد خوارانگاری در گفتوگو با میزبان مرد استفاده نکردهاند و، در مقابل، میزبان مرد نیز در گفتوگو با هیچیک از مهمانان از راهبرد خودکوچکانگاری استفاده نکرده است.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
زهره شهرستانی؛ سید علی اصغر سلطانی؛ سید عبدالمجید طباطبایی لطفی
چکیده
بازنمایی جنسیت درروایتهای زنانه و مردانه و کاربرد استعاره‌های مفهومی و طرحوارههای مورد استفاده آنها در روایت‌ها تفاوت‌هایی دارد که نشان از تفاوت‌های ذهنی، روحی و شناختی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی روایتهای نویسندگان زن و مرد برای تعیین میزان تأثیر جنسیت در بهکارگیری استعاره‌های مفهومی و طرحوارهها ...
بیشتر
بازنمایی جنسیت درروایتهای زنانه و مردانه و کاربرد استعاره‌های مفهومی و طرحوارههای مورد استفاده آنها در روایت‌ها تفاوت‌هایی دارد که نشان از تفاوت‌های ذهنی، روحی و شناختی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی روایتهای نویسندگان زن و مرد برای تعیین میزان تأثیر جنسیت در بهکارگیری استعاره‌های مفهومی و طرحوارهها بر مبنای نظریه لیکاف و جانسون (1980) است. روش پژوهش مقاله تحلیل محتوای کیفی است. هشت داستان با مضمون جنگ، چهار روایت زنانه و چهار روایت مردانه مورد بررسی قرار گرفت که درنهایت حدود 3021 استعاره بدست آمد. نتایج به‌دست آمده از تحلیل داده‌‌ها نشان داد در آثار نویسندگان زن، بیشترین تعداد استعاره‌ها هستیشناختی و کمترین استعاره جهتی، و در آثار راویان مرد بیشترین تعداد استعاره‌ها ساختاری و کمترین آنها جهتی بود که این تفاوت در بهکارگیری نوع استعاره در زنان نسبت به مردان حاکی از نوع نگرش آنها و توانایی و یا تمایل بیشتر در بهعینیت درآوردن مفاهیم انتزاعی است. نتایج پژوهش گویای آنست که روش فوق میتواند روش مناسبی برای تحلیل روایت از منظر تحلیل انتقادی استعاره در ادبیات دفاع مقدس باشد، زیرا طرحوارهها از یکسو نشاندهنده ساختهای زبانی و از سوی دیگر نشاندهنده شکل‌گیری تصاویر ذهنی در نتیجه مفهومسازیاند.
)
