با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم‌شناختی، دانشگاه شهید مدنی اذربایجان

2 استادیار علوم اعصاب‌شناختی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

3 استادیار روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند که دو یا چندزبانگی می‌تواند بر بهبود یا افت کارکردهای شناختی کودکان نقش داشته باشد. پژوهش حاضر به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که آیا این یافته‌های پیشین قابل‌تعمیم به جامعۀ دوزبانه‌های بزرگ‌سال آذری-فارسی‌زبان نیز هست؟ به‌عبارت دیگر، آیا دوزبانگی بر انعطاف‌پذیری شناختی، بازداری و همچنین باورهای فراشناختی افراد بزرگسال نیز تاثیر دارد؟ بدین منظور 60 آزمودنی (30 دوزبانه و 30 تک‌زبانه، 30 مرد و 30 زن) از بین انشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به روش نمونه‌گیری در دسترس در گسترۀ سنی 18 تا 27 سال انتخاب شدند. برای انجام مطالعۀ حاضر از آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین (WCST) برای سنجش انعطاف‌پذیری شناختی و از پرسش‌نامۀ 30-MCQ برای سنجش باورهای فراشناختی استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش حاضر با استفاده از آزمون تی مستقل نشان داد که انعطاف‌پذیری شناختی در افراد دوزبانه به‌طور معناداری بالاتر از تک‌زبانه‌ها است (004/0P = ). اما در خرده‌مقیاس‌های باورهای فراشناختی، تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) تفاوت معناداری را نشان نداد (43/0P =). نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که دوزبانگی می‌تواند در افزایش انعطاف‌پذیری شناختی نقش مهمی ایفا کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

اربابی، سارا، شهلا شریفی و علی مشهدی (1393). تأثیر دوزبانگی بر شناخت: مطالعة دوزبانه‌های آذری- فارسی. پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی، دورۀ3، شمارۀ 1، 1-18.
روشن، مریم و حسین زارع (1387). ارتباط حافظه و زبان: تأثیر سطح مهارت و تجربه ی زبانی در یادآوری آزاد افراد دوزبانه. روانشناسی کاربردی، دورۀ 5، شمارۀ 3، 24-38.
شیرین زاده، صمد، محمد علی گودرزی، چنگیز رحیمی و قاسم نظیری (1387). بررسی ساختار عاملی، روایی و اعتبار پرسش‌نامۀ فراشناخت 30. روانشناسی، سال 12، شمارۀ 4، 445-461.
محمودعلیلو، مجید، صمد حمیدی و امیر شیروانی (۱۳۹۰). مقایسۀ کارکردهای اجرایی و توجه پایدار در دانشجویان دارای علایم وسواسی- اجباری، اسکیزوتایپی بالا و علایم همپوش با گروه بهنجار. تحقیقات علوم رفتاری، دورۀ 9، شمارۀ 13، 263-269.
Baker, L. & A. L. Brown (1984). Metacognitive Skills and Reading. In: P. D. Pearson (Ed.). Handbook of Reading Research, (pp. 353-394). New York: Longman.
Bialystok, E. (1999). Children's Concept of Word. Journal of Psycholinguistic Research, 15(1), 13-32.
Bialystok, E. (1999). Cognitive Complexity and Attentional Control in the Bilingual Mind. Child Development, 70(3), 636-644.
Bialystok, E., & E. B. Ryan (1985). A Metacognitive Framework for the Development of First and Second Language Skills. Metacognition, Cognition, and Human Performance, 1, 207-252.
Brysbaert, M. (1998). Word Recognition in Bilinguals: Evidence against the Existence of Two Separate Lexicons. Psychologica Belgica, 38, 163-175.
Colzato, L. S., M. T. Bajo, W. van den Wildenberg, D. Paolieri, S. Nieuwenhuis, W. La Heij & B. Hommel (2008). How does Bilingualism Improve Executive Control? A Comparison of Active and Reactive Inhibition Mechanisms. Journal of Experimental Psychology, Learning, Memory, and Cognition, 34(2), 302-312.
Crosby, R. & R. Prescod (2009). Effects of Bilingualism on Cognitive Abilities. Shokotu, 48, 15-21.
Eslinger, P. J. & L. M. Grattan (1993). Frontal Lobe and Frontal-striatal Substrates for Different Forms of Human Cognitive Flexibility. Neuropsychologia, 31(1), 17-28.
Egner, T. & J. Hirsch (2005). Cognitive Control Mechanisms Resolve Conflict through Cortical Amplification of Task-Relevant Information. Nature Neuroscience, 8(12), 1784-1790.
Flavell, J. H. (2000). Development of Children's Knowledge about the Mental World. International Journal of Behavioral Development, 24(1), 15-23.
García, G. E., R. T. Jiménez & P. D. Pearson (1998). Metacognition, Childhood Bilingualism, and Reading. Metacognition in Educational Theory and Practice, 193-219.
Goh, C. (1997). Metacognitive Awareness and Second Language Listeners. ELT Journal, 51(4), 361-369.
Graham, S. (2006). A Study of Students' Metacognitive Beliefs about Foreign Language Study and their Impact on Learning. Foreign Language Annals, 39(2), 296-309.
 Green, D. W. (1998). Mental Control of the Bilingual Lexico-Semantic System. Bilingualism. Language and Cognition, 1(2), 67-81.
Grosjean, F. (1988). Exploring the Recognition of Guest Words in Bilingual Speech. Language and Cognitive Processes, 3(3), 233-274.
Heaton, R. K. (1981). A Manual for the Wisconsin Card Sorting Test. Western Psycological Services.
Hernandez, A. E., M. Dapretto, J. Mazziotta & S. Bookheimer (2001). Language Switching and Language Representation in Spanish–English Bilinguals: An fMRI Study. Neuroimage, 14(2), 510-520.
Hosenfeld, C. (1977). A Preliminary Investigation of the Reading Strategies of Successful and Non-successful Second Language Learners. System, 5(2), 110-123.
Ibrahim, R. (2011). Literacy problems in Arabic: Sensitivity to diglossia in tasks involving working memory. Journal of Neurolinguistics, 24(5), 571-582.
Lambert, W. E. (1981). Bilingualism and Language Acquisition. Annals of the New York Academy of Sciences, 379(1), 9-22.
Linde, S. G. & H. Löfgren (1988). The Relationship between Medium of Instruction and School Achievement for Finnish‐Speaking Students in Sweden. Language, Culture and Curriculum, 1(2), 131-145.
Maghsudi, M. & S. H. Talebi (2009). The Impact of Lingualuity on the Cognitive and Metacognitive Reading Strategies Awareness and Reading Comprehension Ability. Journal of Social Sciences, 18(2), 119-126.
Marian, V., H. K. Blumenfeld & M. Kaushanskaya (2007). The Language Experience and Proficiency Questionnaire (LEAP-Q): Assessing Language Profiles in Bilinguals and Multilinguals. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 50(4), 940-967.
Mokhtari, K. & R. Sheorey (2008). Reading Strategies of First -and Second- Language Learners: See how they Read. Christopher-Gordon Pub.
Nosratinia, M., M. Saveiy & A. Zaker (2014). EFL Learners' Self-Efficacy, Metacognitive Awareness, and Use of Language Learning Strategies: How are they Associated? Theory And Practice In Language Studies, 4(5), 1080-1091.
Pressley, M. (2002). Metacognition and Self-Regulated Comprehension. What Research has to Say about Reading Instruction, 3, 291-309.
Spiro, R. J. & J. C. Jehng (1990). Cognitive Flexibility and Hypertext: Theory and Technology for the Nonlinear and Multidimensional Traversal of Complex Subject Matter. Cognition, Education, and Multimedia: Exploring Ideas In High Technology, 205, 163-205.
Strauss, E., E. M. Sherman & O. Spreen (2006). A Compendium of Neuropsychological Tests: Administration, Norms, and Commentary. American Chemical Society.
Wang, J., K. Spencer & M. Xing (2009). Metacognitive Beliefs and Strategies in Learning Chinese as a Foreign Language. System, 37(1), 46-56.
Wang, J. H. & X. Li (2013). Exploring Meta-Cognitive Beliefs of Postgraduates in an EFL Context. International Journal of Research Studies in Language Learning, 3(1), 99-114.
Wells, A. & S. Cartwright-Hatton (2004). A Short Form of the Metacognitions Questionnaire: Properties of the MCQ-30. Behaviour Research and Therapy, 42(4), 385-396.
Zied, K. M., A. Phillipe, P. Karine, H. T. Valerie, A. Ghislaine & R. Arnaud (2004). Bilingualism and Adult Differences in Inhibitory Mechanisms: Evidence from a Bilingual Stroop Task. Brain and Cognition, 54(3), 254-256.