با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

کارتون یکی از ابزارهای رسانه‌ای است که در بسیاری از روزنامه‌ها، مجلات، پایگاه‌های خبری اینترنتی و حتی شبکه‌های مجازی در حوزه‌ها و زمینه‌های مختلف منتشر می‌شود و نقش مهمی در بیان و انتقال مفاهیم گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره دارد. در کارتون‌ها از استعاره و آمیختگی مفهومی به‌عنوان فرآیندهای شناختی و ابزارهای ارتباطی-گفتمانی، استفادۀ وسیعی صورت می‌گیرد. این استعاره‌ها اغلب از نوع تصویری یا تصویری-زبانی هستند. در این پژوهش در چارچوبی تلفیقی از نظریۀ استعارۀ مفهومی (لیکاف و جانسون، 1980)، نظریۀ استعاره‌های چندوجهی (فورسویل، 1994، 1996، 2009) و نظریۀ آمیختگی مفهومی (فوکونیه و ترنر، 2002) به تحلیل انتقادی نمونه‌ای از کارتون‌های سیاسی منتشرشده در پایگاه خبری فارس پرداخته می‌شود. هدف از این تحلیل آن است که نقش و اهمیت استعاره و آمیختگی مفهومی در تحلیل انتقادی گفتمان کارتون‌های سیاسی ارزیابی گردد تا مشخص شود چگونه جنبه‌های شناختی، ارتباطی و گفتمانی استعاره‌ها در این نوع کارتون‌ها با هم در تعامل قرار می‌گیرند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تجلی استعارۀ «برجام بیمار است» که برگرفته از سخنرانی حسن روحانی است، موجب شکل‌گیری تناظرهای مفهومی متعددی بین دو فضای مفهومی «عمل جراحی» و «توافق برجام» در کارتون می‌شود و کارکرد استدلالی این استعاره به‌خوبی تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی را موجه می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

پورابراهیم، شیرین (1395). نقش استعارة تصویری در تحلیل انتقادی کلام: مطالعة کاریکاتورهای سیاسی. پژوهش‌های زبان‌شناسی، سال 8، شمارۀ 1 (پیاپی 14)، 37-52.
خبرگزاری فارس (1398). کاریکاتور/ روحانی: احساس

 
 
کردیم که برجام نیاز به یک جراحی دارد و قرص‌های مُسکن یک‌ساله جواب نداده است.
خبرگزاری دانشجو (1398). کد خبر: ۷۶۲۶۶۵.
 
Alousque, I. N. (2013). Visual metaphor and metonymy in French political cartoons. RESLA, 26, 365-384.
Bergen, B. (2004). To awaken a sleeping giant: Cognition and culture in September 11 political cartoons. In: M. Achard & S. Kemmer (Eds.), Language, culture, and mind, (pp. 23-36). Standford, CA: CSLI Publications.
Charteris-Black, J. (2004). Corpus approaches to critical metaphor analysis. London: Palgrave Macmillan.
Charteris-Black, J. (2011). Politicians and rhetoric: The persuasive power of metaphor (2nd Ed.). New York: Palgrave Macmillan.
Coulson, S. (2005). Extemporaneous blending: Conceptual integration in humorous discourse from talk radio. Style, 39, 107-122.
Dălălălu, D. (2014). The use of pictorial and multimodal metaphors in editorial cartoons depicting the Euro crisis. The Proceedings of the International Conference Globalization, Intercultural Dialogue and National Identity, (pp. 929-938).
Dugalich, N. M. (2018). Political cartoon as a genre of political discourse. RUDN Journal of Language Studies, Semiotics and Semantics, 9(1), 158-172.
Edwards, J. L. (1997). Political cartoons in the 1988 presidential campaign: Image, metaphor, and narrative. New York/ London: Garland.
Fauconnier, G., & Turner, M. (1994). Conceptual projection and middle spaces. Unpublished manuscript.
Fauconnier, G., & Turner, M. (2002). The way we think: Conceptual blending and the mind’s hidden complexities. New York: Basic books.
Forceville, C. (1994). Pictorial metaphor in advertisements. Metaphor and Symbolic Activity, 9, 1-29.
Forceville, C. (1996). Pictorial Metaphor in Advertising. London: Routledge.
Forceville, C. (2009). Non-verbal and multimodal metaphor in a cognitivist framework: Agendas for research. In: C. Forceville & E. Uriós-Aparisi (Eds.), Multimodal metaphor, (pp. 19-42). Berlin/New York: Mouton de Gruyter.
Forceville, C., & Urios-Aparisi, E. (2009). Introduction. In: C. Forceville & E. Uriós-Aparisi (Eds.), Multimodal metaphor, (pp. 3-17). Berlin/New York: Mouton de Gruyter.
Gibbs, R. W. (ed.) (2008). The Cambridge handbook of metaphor and thought. Cambridge: Cambridge University Press.
Hart, C. (2008). Critical discourse analysis and metaphor: Toward a theoretical framework. Critical Discourse Studies, 5, 91-106.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A practical introduction (2nd Ed.). New York: Oxford University Press.
Kövecses, Z. (2014). Metaphor and metonymy in the conceptual system. In: F. Polzenhagen, Z. Kövecses, S. Vogelbacher & S. Kleinke (Eds.), Cognitive explorations into metaphor and metonymy, (pp. 15-34). Frankfurt am Main: Peter Lang Edition.
Kwon, I., & Roh, J. H. (2018). Multimodality and cognitive mechanisms: A cognitive-semantics analysis of political cartoons <stay out of my hair>. Linguistic Research, 35(1), 117-143.
Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In: A. Ortony (Ed.), Metaphor and thought, (pp. 202-251). New York: Cambridge University Press.
Lakoff, G. (2002). Moral Politics (2nd Ed.). Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.
Lan, C., & Zuo, D. (2016). Pictorial-verbal metaphors in Chinese editorial cartoons on food safety. Metaphor and the Social World, 6(1), 20–51.
Mateus, S. (2016). Political Cartoons as communicative weapons - the hypothesis of the “Double Standard Thesis” in three Portuguese cartoons. Estudos em Comunicação, 23, 195-221.
Musolff, A. (2012). The study of metaphor as part of critical discourse analysis. Critical Discourse Studies, 9(3), 301-310.
Sani, I., Abdullah, M. H., Ali, A. M., & Abdullah, F. S. (2012). Linguistic analysis on the construction of satire in Nigerian political cartoons: The example of newspaper cartoons. Journal of Media and Communication Studies, 4(3), 52-59.
Tsakona, V. (2009). Language and image interaction in cartoons: Towards a multimodal theory of humor. Journal of Pragmatics, 41, 1171-1188.
Van Poppel, L. (2018). Argumentative functions of metaphors; How can metaphors trigger resistance. In: S. Oswald, & D. Maillat (Eds.), Argument and inference. Proceedings of the 2nd European conference on argumentation, (pp. 1-14). College Publications.