با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه پیام‌ نور، تهران، ایران

2 استاد زبان‌شناسی، دانشگاه پیام‌ نور، تهران، ایران

3 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه پیام‌ نور، تهران، ایران

4 استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه پیام‌ نور، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، با ارائة تحلیلی معنایی، به مطالعة میان‌فرهنگی استعاره‌های مجازبنیاد دست و پا در زبان‌های فارسی و انگلیسی می‏پردازد. روش پژوهش از نوع اکتشافی است و داده‌های آن شامل 32 عبارت استعاری متعارف حاوی بدن‌واژه‌های دست و پا برگرفته از اصطلاحات موجود در فرهنگ رایگان است که معادل فارسی آن‌ها براساس فرهنگ معاصر هزاره انگلیسی-فارسی یک‏جلدی (حق‌شناس و همکاران، 1381) استخراج شده است. هدف پژوهش تبیین خاستگاه زیستی این استعاره‌ها در زبان‏های فارسی و انگلیسی براساس طب کل‌نگر است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تعدادی از عبارات استعاری مربوط به دست و پا برمبنای خاستگاه زیستی آن‌ها در طب کل‌نگر قابل بررسی و برخی نیز در اصل طرح‌واره‌ای و نمادین هستند و برحسب رویدادها و عملکردهای بدنی قابل‏مشاهدة بیرونی شکل گرفته‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اگرچه با وجود خاستگاه زیستی یکسان، مَجازهای نسبتاً یکسانی را در دو زبان فارسی و انگلیسی شاهد هستیم، اما الگوهای فرهنگی استعاره‌های متفاوتی را در آن‏ها به‌وجود آورده‏اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ابن ‏سینا، حسین (1975م/1395ق). شفا، طبّیعیات. تصحیح ابراهیم مدکور. الهیئة المصریة العامة للکتاب، مصر.
 ابن‏سینا، حسین ابن عبدالله (1394). قانون در طب (چاپ دوم). تهران: مرسل.
 
اردبیلی، لیلا (1392) «نگاهی به زبان‌شناسی حوزة ادراک»، انسان و فرهنگ. سال دوم، شمارة 3، ویژه‌نامة «زبان و متن»، 49-42.
چوپرا، دیپک (1400). سلامتی کامل (چاپ ششم). ترجمة حمیدرضا بلوچ و حسن هندی‌زاده. تهران: صفی‏علیشاه.
حداد، وحیده (1392). «ابن سینا و نظر او در باب تأثیرپذیری نبض از عشق»، مجلة طب سنتی اسلام و ایران، 4 (۳): 223-234.
حق‌شناس، علی‌محمد؛ سامعی، حسین و انتخابی، نرگس (1381). فرهنگ معاصر هزاره انگلیسی ‌به ‌فارسی یک‏جلدی. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
دهخدا، علی‏اکبر (1377). لغت‏نامة دهخدا، جلد هفتم (خدیجه-دودیه). زیر نظر محمد معین و سیّد جعفر شهیدی. تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
روشن، بلقیس و اردبیلی، لیلا (1395). مقدمه‌ای بر معنا‌شناسی شناختی، (چاپ دوم) . تهران: نشر علم.
شاهرخى، احمدرضا (1381). «ارتباط نفس مجرد و بدن در فلسفه اسلامى»، پژوهش‌های فلسفی-کلامی، شمارۀ 13 و 14، 129-140.
صفوی، کوروش (1396). استعاره. تهران: نشر علم.
عسکری، سید مرتضی (1374). طب‏الرضا (ع) و طب‏الصادق (ع): طب و درمان در اسلام، (چاپ پنجم). ترجمة کاظم خلخالی. تهران: فواد.
کُوِچش، زولتان (1399). استعاره‌ها از کجا می‌آیند؟ ترجمة جهانشاه میرزابیگی. تهران: آگاه.
 
 
Abadis Dictionary. http://abadis.ir/fatofa/.
Barcelona, A. (2011). “Reviewing the properties and prototype structure of metonymy.” In R. Benczes, A. Barcelona and F.J.R. de Mendoza  Ibáñez (Eds.), Defining Metonymy in Cognitive Linguistics. Towards a consensus view. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. (pp. 7-58).
Cheng, G. (2021). “Comparison of Metaphorical Expressions of the Heart between Chinese and English.” English Language Teaching, 14(3), 25-31.
Etymonline - Online Etymology Dictionary. https://www.etymonline.com
Hodson, D. (2011). Looking to the Future: Building a Curriculum for Social Activism. Rotterdam, Boston, Taipei: Sense Publishers.
Hou, P.W. et al. (2015). “Traditional Chinese medicine in patients with osteoarthritis of the knee.” Journal of Traditional and Complementary Medicine, 5(4), 182-196.
Ierodiakonou, Ch. (2003). “Brain (encephalos) in the writings of Aristotle, the Macedonian philosopher.” Annals of General Hospital Psychiatry, 2(1), 1-1.
Kövecses, Z. (2000). Metaphor and Emotion: Language,  Culture, and Body in Human Feeling. UK: Cambridge University Press.
Kövecses, Z. (2005). Metaphor in Culture: Universality and Variation. Cambridge: Cambridge University Press.
 
Kövecses, Z. (2010). “Metaphor in Culture.” Acta Universitatis Sapientiae, Philologica, 2(2), 197-220.
Kövecses, Z. (2013). “The metaphor–metonymy relationship: Correlation metaphors are based on metonymy.” Metaphor and Symbol, 28(2), 75-88.
Lad, V. (2002). Textbook of Ayurveda. The US: Ayurvedic Press.
Lakoff G. & Johnson, M. (1980). Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G. & Turner, M. (1989). More than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor. Chicago: Chicago University Press.
Lawrence C. & Weisz, G. (1998). Greater than the Parts: Holism in Biomedicine, 1920–1950. NY: Oxford University Press.
Lee, S.W. & Schwarz, N. (2010). “Dirty hands and dirty mouths: Embodiment of the moral-purity metaphor is specific to the motor modality involved in moral transgression.” Psychological Science, 21(10), 1423–25.
Liao, W. et al. (2017). The brief theory of viscus and its manifestations in traditional Chinese medicine. Integrative Medicine International, 4(1-2), 13-18.
Maciocia, G. (2009). The Psyche in Chinese Medicine: Treatment of Emotional and Mental Disharmonies with Acupuncture and Chinese Herbs. Edinburgh: Churchill Livingstone.
Maciocia, G. (2022). Shen and Hun: The psyche in Chinese medicine. Retrieved on April 27, 2022 from https://giovanni-maciocia.com/shen-and-hun-psyche-in-chinese-medicine/
Martins, H. (2010). “Wittgenstein, the body, its metaphors.” DELTA, 26, 479-501.
Munro, P. (1991). ANGER IS HEAT: Some Data for a Cross-linguistic Survey. Manuscript, Department of Linguistics, UCLA.
Niemeier, S. (2000). “Straight from the heart-metonymic and metaphorical explorations.” Topics in English  Linguistics, 30, 195-214.
Patwardhan, B. et al. (2005). “Ayurveda and traditional Chinese medicine: A comparative overview.” Evidence-based Complementary and Alternative Medicine, 2(4), 465-73.
Perez, V. (2014). “Reflexology Poster - A Quick Study Anatomy Reference Poster.” [Image File] Online [May 31, 2014].
Qian, L. (2016). Metonymic-Based Metaphor: A Case Study on the Cognitive Interpretation of Heart in English and Chinese. Higher Education Studies, 6(4), 131-137.
Reddy, M. (1979). “The Conduit Metaphor.” In A. Ortony (Ed.), Metaphor and Thought, (2nd ed.). Cambridge: Cambridge University Press. (pp. 164-201).
Schneegans, S. & Schöner, G. (2008). “Dynamic field theory as a framework for understanding embodied cognition.” In P. Calvo and T. Gomila (Eds.), Handbook of Cognitive Sciences, an Embodied Approach. Elsevier Inc Academic Press. (pp. 241-271).
Silverman, M.E. & Hurst, J.W. (1968). “The Hand and the Heart.” The American Journal of Cardiology, 22(5), 718-728.
Sowa, J. (1999). “Review of Philosophy in the Flesh: The Embodied Mind and Its Challenge to Western Thought by George Lakoff and Mark Johnson.” Computational Linguistics, 25(4), 631-634.
Sweetser, E. (1990). From Etymology to Pragmatics: The mind–body Metaphor in Semantic Structure and Semantic Change. Cambridge: Cambridge University Press.
Yu, N. (2002). “Body and emotion: Body parts in Chinese expression of emotion.” Pragmatics & Cognition, 10(1-2), 341-367.