تحلیل گفتمان
شادی انصاریان؛ نگار داوری اردکانی
چکیده
کارتون یکی از ابزارهای رسانهای است که در بسیاری از روزنامهها، مجلات، پایگاههای خبری اینترنتی و حتی شبکههای مجازی در حوزهها و زمینههای مختلف منتشر میشود و نقش مهمی در بیان و انتقال مفاهیم گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره دارد. در کارتونها از استعاره و آمیختگی مفهومی بهعنوان فرآیندهای شناختی و ابزارهای ...
بیشتر
کارتون یکی از ابزارهای رسانهای است که در بسیاری از روزنامهها، مجلات، پایگاههای خبری اینترنتی و حتی شبکههای مجازی در حوزهها و زمینههای مختلف منتشر میشود و نقش مهمی در بیان و انتقال مفاهیم گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره دارد. در کارتونها از استعاره و آمیختگی مفهومی بهعنوان فرآیندهای شناختی و ابزارهای ارتباطی-گفتمانی، استفادۀ وسیعی صورت میگیرد. این استعارهها اغلب از نوع تصویری یا تصویری-زبانی هستند. در این پژوهش در چارچوبی تلفیقی از نظریۀ استعارۀ مفهومی (لیکاف و جانسون، 1980)، نظریۀ استعارههای چندوجهی (فورسویل، 1994، 1996، 2009) و نظریۀ آمیختگی مفهومی (فوکونیه و ترنر، 2002) به تحلیل انتقادی نمونهای از کارتونهای سیاسی منتشرشده در پایگاه خبری فارس پرداخته میشود. هدف از این تحلیل آن است که نقش و اهمیت استعاره و آمیختگی مفهومی در تحلیل انتقادی گفتمان کارتونهای سیاسی ارزیابی گردد تا مشخص شود چگونه جنبههای شناختی، ارتباطی و گفتمانی استعارهها در این نوع کارتونها با هم در تعامل قرار میگیرند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تجلی استعارۀ «برجام بیمار است» که برگرفته از سخنرانی حسن روحانی است، موجب شکلگیری تناظرهای مفهومی متعددی بین دو فضای مفهومی «عمل جراحی» و «توافق برجام» در کارتون میشود و کارکرد استدلالی این استعاره بهخوبی تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی را موجه میسازد.