با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبانشناسی همگانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

2 رئیس دانشکده زبانهای خارجی و مطالعات بینافرهنگی، دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

نظام آموزش‏ عالی هر کشور از مهم‌ترین نهادهاست زیرا تربیت‌کنندۀ نیروهایی است که ادارۀ کشور را به عهده می‌گیرند، لذا سیاست‌گذاری‌های غلط در این نهاد می‌تواند آسیب جدی به کشور وارد سازد. یکی از این رویکردهای نادرست به علم که در آموزش ‏عالی ایران در دهه‌های اخیر وارد شده است نگاه کمّی و اقتصادی به علم و تجاری‌سازی دانش است. این پژوهش بر آن است تا با بررسی استعارۀ علم/دانش در گفتار سه رئیس‏جمهور، نشان دهد که چگونه نگاه اقتصادی و تجاری به علم، در سخنان آن‏ها بازتاب یافته است. به لحاظ چارچوب نظری و روشی، این پژوهش مبتنی بر نظریه و رویکرد لیکاف و جانسون (1998) و چارتریس‏بلک (2004) است. نتایج بررسی داده‌ها نشان می‌دهد که محمود احمدی‏نژاد در مقایسه با دو رئیس‌جمهور دیگر، در سخنرانی‏های خود، از گفتمان استعاری بیشتر بهره برده است. همچنین حوزه‏های مفهومی کالا، مکان، سفر، به ترتیب پربسامدترین حوزه‏های مفهومی به‏کاررفته به مثابه حوزۀ مبدأ استعاره‏ها در پیکرۀ مرجع هستند. حوزۀ مبدأ "کالا" با تخصیص 78% از آمار استخراج شده از استعاره‏های مفهومی، پربسامدترین حوزۀ شناخته شده است. به علاوه، برجسته بودن نگاه کالایی و اقتصادی به علم، در سخنان هر سه رئیس جمهوری نشان‌دهندۀ ذهنیاتی است که منجر به وضعیت ناهنجار کنونی در دانشگاه‌ها شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

پناهی، عباس. محمد زاده، اسدالله. (1398).  تصویر زن ایرانی در سفرنامه‌‏های فرانسویان از اوایل دورۀ قاجار تا انقلاب مشروطه بر اساس نظریۀ بازنمایی استوارت هال، مطالعات تاریخ فرهنگی. سال8، شماره 27. صص 1-23.
پورخوش‏سعادت، صدیقه. موذنی، علی‏محمد. نوروزی دادخانی، ثورالله. (1400). بازتاب مسائل اجتماعی در سفرنامه های قاجار. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا). دوره 13. ش.48. صص: 45-66.
رضایی، رضا. گلفام، ارسلان. آقاگلزاده، فردوس. شعیری، حمیدرضا. (1396) تحلیل نشانه–معناشناختی استعلای مکان در داستان کوتاه بزرگ بانوی روح من: اثر گلی ترقی. دوفصلنامه روایت‏شناسی. دورۀ1. شمارۀ1. صص 85-104.
شعیری، حمید‌رضا. (1390). نوع‌شناسی مکان و نقش آن در تولید و تهدید معنا. نشانه‌شناسی مکان. به‌کوشش فرهاد ساسانی. تهران: سخن.
شعیری، حمید‌رضا.  (1391). نشانه-معناشناسی دیداری. تهران: سخن.
شیروانی، علی اکبر. ( 1396).  پاریس از دور نمایان شد. تهران : اطراف.
علی‏محمدی، مونا. (1399). سیری در سفرنامه نویسی: بررسی چرایی رواج سفرنامه‏نویسی در ایران دورۀ قاجار، تحول و افول آن پس از انقلاب مشروطه، ادبیات پارسی معاصر. دورۀ10. شمارۀ2. صص 211-241.
معین، مرتضی بابک. (1394). معنا به‌مثابۀ تجربۀ زیسته: گذار از نشانه‌شناسی کلاسیک به نشانه‌شناسی با دورنمای پدیدار‌شناختی. تهران: سخن.
Bachelard, G. (2004). La Poétique de l'espace. Paris: Quadrige/PUF.
Fontanille, J. (1989). Les Espaces Subjectifs: Introduction à la Sémiotique de l’observateur. Paris: Hachette.
Fontanille, J. (1998). Sémiotique du Discours. Limoges: PULIM.
 Granger, G. G. (1999). La Pensée de l'espace. Paris: Odile Jacob.
 Landowski, E. (2004). Passion Sans Nom. Paris: PUF-
Landowski, E. (2010). "Régimes d’espace". Nouveaux Actes Sémiotiques. Recherches. Sémiotiques. http://revues.unilim.fr/nas.
 Lotman, Y. (1999). La Sémiosphère. Limoges: PULIM.
Lyotard, J.F. (1985). Discours, Figure. Paris: Klincksieck.
 Panofski, E. (1975). La Perspective Comme Forme Symbolique et Autres Essais. Paris: Editions de Minuit.
Parret, H. (1988). Le Sublime du Quotidien. Paris-Amsterdam: Hadès-Benjamin.
Tarasti, E. (2009). Fondement de la Sémiotique Existentielle. Paris: Harmattan.