با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

چکیده

متون ادبی کلاسیک بازتاب باورها، فرهنگ و به‌طورکلی جهان‌بینی گذشتۀ یک ملت است و هدف از بازنویسی این متون، آشناکردن مخاطبان غیرحرفه‌ای با ادبیات است؛ از‌این‌رو بررسی و نقد بازنویسی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر، بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به بررسی و نقد متون بازنویسی کلیله‌ودمنه - مطالعۀ موردی بازنویسی میرزا رضایی - بر اساس نظریۀ فرهنگی نیومارک بپردازد تا مشخص شود مؤلفه‌هایی که نیومارک در سطح برون‌زبانی (فرهنگی) برشمرده است، چقدر در بازنویسی‌های کلیله‌ودمنه می‌توانند مانع انتقال پیام باشند. برای نیل به این هدف در گام اول، مؤلفه‌های نیومارک در متن اصلی و بازنویسی شناسایی شد و در گام دوم مقدار اطلاعاتی که باید از ساخت زبانی متن اصلی به متن بازنویسی منتقل شود، استخراج گردید و در گام پایانی این اطلاعات با متن بازنویسی مقایسه و تحلیل شد. یافته‌ها نشان می‌دهد در اکثر موارد انتقال اطلاعات اجتماعی و فرهنگی متن اصلی بر پایۀ آنچه نیومارک نام برده است، برای بازنویس میسر نشده است. به نظر می‌رسد یکی از موانع قابل‌توجه برای انتقال پیام متن اصلی، برگردان این نوع اطلاعات واژگانی و ساختاری، در بازنویسی‌های کلیله‌ودمنه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Anvari, Hassan. (1381/2002). Farhang-e Bozorg-e Sokhan [The Great Sokhan Dictionary]. Tehran: Sokhan. [In Persian]
Asgari, Hassan bin Abdullah. (1420/1999). Jamharat al-Amthal [Collection of Proverbs]. (Edited by Abdul Majid Qatamish and Mohammad Abu al-Fazl Ibrahim). Beirut: Dar al-Hilal. [In Arabic]
Beyhaqi, Abolfazl Mohammad bin Hossein. (1371/1992). Tarikh-e Beyhaqi [The History of Beyhaqi]. Tehran: Donya-ye Ketab. [In Persian]
Dehkhoda, Ali Akbar. (1342/1963). Loghatnameh [Dictionary]. Tehran: University of Tehran. [In Persian]
Dehkhoda, Ali Akbar. (1383/2004). Amsal va Hekam [Proverbs and Sayings]. Tehran: Amir Kabir. [In Persian]
Ghazali, Mohammad bin Mohammad. (1383/2004). Kimia-ye Saʿadat [Alchemy of Happiness]. (Edited by Hossein Khadiv Jam). Tehran: Elmi va Farhangi Publications. [In Persian]
Hashemi, Seyyed Mohammad Reza; and Ghazanfari-Moqaddam, Nadia. (1393/2014). “Boomi Sazi-ye Model-e Panjgan-e Anaser-e Farhangi-ye Newmark ba Zaban va Farhang-e Farsi: Arzeshy-e Taghsim-Bandi-ye Nohgan-e” [Localization of Newmark’s Five-Component Model of Cultural Elements to Persian Language and Culture: Presentation of a Nine-Fold Division]. Motaleʿat-e Zaban va Tarjomeh, 17(47), 1–22. [In Persian]
Hashemi-Zarjabad, Hassan; and Masoudi, Zabihollah. (1391/2012). “Badgir: Shahkar-e Mohandesi-ye Memari-ye Sonnati-ye Iran dar Hashieh-ye Kavir—Tahlili bar Gonashenasi-ye Memari-ye Badgir dar Khorasan-e Jonoubi” [Windcatchers: A Masterpiece of Traditional Iranian Architecture in the Desert Fringe—Analysis of the Typology of Windcatcher Architecture in South Khorasan]. Motaleʿat-e Farhangi-e Ejtemai-ye Khorasan, 24(6), 166–198. [In Persian]
Hassandoost, Mohammad. (1395/2016). Farhang-e Rishehshenakhti-ye Zaban-e Farsi [Etymological Dictionary of the Persian Language] (Vol. 1–5). Tehran: Academy of Persian Language and Literature. [In Persian]
Heravi, Mowaffaq bin Ali. (1346/1967). Al-Abniyah ʿan Haqayiq al-Adwiyah [Buildings on the Realities of Medicines] (Rawzat al-Ons wa Manfaʿat al-Nafs). (Edited by Ahmad Bahmanyar). Tehran: University of Tehran. [In Persian]
Ibn Esfandiyar, Mohammad bin Hassan. (1366/1987). Tarikh-e Tabarestan [History of Tabarestan]. (Edited by Abbas Eqbal Ashtiani). Tehran: Padideh Khavar. [In Persian]
Ibn Khalaf Tabrizi, Mohammad Hossein bin Khalaf. (1380/2001). Farhang-e Farsi-ye Borhan-e Qateʿ [Persian Dictionary of Borhan-e Qateʿ]. Tehran: Nima. [In Persian]
Ibn Sina, Hossein bin Abdullah. (1426/2005). Al-Qanun fi al-Tibb [The Canon of Medicine] (Beirut edition). Beirut: Dar Ihyaʾ al-Turath al-ʿArabi. [In Arabic]
Jamaleddin Anjou, Hossein bin Hassan. (1351/1972). Farhang-e Jahangiri [Jahangiri Dictionary]. (Edited by Rahim Afifi). Mashhad: University of Mashhad, Institute of Printing and Publications. [In Persian]
Jorjani, Esmail bin Hassan. (1391/2012). Zakhireh-ye Khwarazmshahi [The Treasure of Khwarazmshah]. Qom: Moʾassaseh-ye Ehyay-e Tebb-e Tabiʿi. [In Persian]
Kharazmi, Mohammad bin Ahmad. (1428/2007). Mafatih al-ʿUlum [Keys to the Sciences]. (Edited by Abdul Amir Asem). Beirut: Dar al-Manahil. [In Arabic]
Maraghi, Abdolhadi bin Mohammad. (1388/2009). Manafeʿ-e Heyvan [The Benefits of Animals]. (Edited by Mohammad Roshan). Tehran: Bonyad-e Moghavemat Dr. Mahmoud Afshar. [In Persian]
Masʿoudi, Ali bin Hossein. (1374/1995). Moruj al-Dhahab [Meadows of Gold]. (Translated by Payandeh). Tehran: Elmi va Farhangi Publications. [In Persian]
Memarian, Gholamhossein. (1387/2008). Ashnayi ba Memari-ye Maskooni-ye Iran: Gonashenasi-ye Daroongara [Introduction to Residential Architecture of Iran: Typology of Introverted Styles]. Tehran: Soroush Danesh. [In Persian]
Menhaj Siraj, Othman bin Mohammad. (1363/1984). Tabaqat-e Naseri [The Naseri Classes]. (Edited by Abdolhay Habibi). Tehran: Donya-ye Ketab. [In Persian]
Mir Heydar, Hossein. (1385/2006). Maʿaref-e Giyahi [Botanical Knowledge]. Tehran: Daftar-e Nashr-e Farhang-e Eslami. [In Persian]
Mirza Rezaei, Hamid. (1398/2019). Kalileh va Demneh (Vol. 1) [Kalileh and Demneh]. Tehran: Shir-Mohammadi Publications. [In Persian]
Moʿin, Mohammad. (1388/2009). Farhang-e Farsi [Persian Dictionary]. Tehran: Amir Kabir. [In Persian]
Mostamli, Esmail bin Mohammad. (1363/1984). Sharh al-Taʿarrof le-Madhhab al-Tasawwuf [Explanation of the Teachings of Sufism]. (Edited by Abu Bakr Mohammad bin Ebrahim Roshan Kalabadhi). Tehran: Asatir. [In Persian]
Nafisi, Ali Akbar. (1355/1976). Farhang-e Nafisi [Nafisi Dictionary]. (Edited by Mohammad Ali Foroughi). Tehran: Khayyam. [In Persian]
Nasrollah Monshi, Abolmaʿali. (1387/2008). Kalileh va Demneh [Kalileh and Demneh]. (Edited by Mojtaba Minovi Tehrani). Tehran: Jami. [In Persian]
Newmark, Peter. (1382/2003). Dowreh-ye Amoozesh-e Fonoon-e Tarjomeh [Course in Translation Techniques]. (Translated by Mansour Fahim and Saeid Sabzian). Tehran: Rahnama. [In Persian]
Noorani, Mostafa. (1384/2005). Daʾerat al-Maʿaref-e Bozorg-e Tebb-e Eslami [The Great Encyclopedia of Islamic Medicine]. Qom: Armughan-e Yusef. [In Persian]
Safarzadeh, Behrouz. (1398/2019). Farhang-e Farsi Amooz Dehkhoda bar Mabna-ye Peykereh-ye Farsi-ye Emrooz [Dehkhoda’s Persian Learners’ Dictionary Based on Contemporary Persian Corpus]. Tehran: University of Tehran, Dehkhoda Dictionary Institute. [In Persian]
Safavi, Kourosh. (1391/2012). Neveshteh-ha-ye Parakandeh: Daftar-e Sevom, Zaban Shenasi va Tarjomeh Shenasi [Collected Writings: Volume Three, Linguistics and Translation Studies]. Tehran: Elmi. [In Persian]
Safavi, Kourosh. (1399/2020). Neveshteh-ha-ye Parakandeh: Daftar-e Aval Mani Shenasi [Collected Writings: Volume One, Semantics]. Tehran: Elmi Publications. [In Persian]
Sajzi, Masoud bin Mohammad. (1387/2008). Haqayeq Asrar al-Tibb [Secrets of Medicine]. (Edited by Moʾassaseh Ehyay-e Tebb-e Tabiʿi). Qom: Jalal al-Din. [In Persian]
Salimi, Zahra; Esmaeili, Sajjad;