نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمودرضا مرادیان ¹
• پریسا نجفی ²
• حمزه نادری نسب ³

¹ دانشیار/ گروه زبان انگلیسی/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی/ دانشگاه لرستان/ خرم‌آباد/ ایران

² استادیار/ گروه زبان انگلیسی/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی/ دانشگاه لرستان/ خرم‌آباد/ ایران

³ دانشجوی دکتری، حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد واحد خمین

چکیده

تعدیلگرها عناصر زبانی‌اند که با کاهش قطعیت و شدت ادعاها، به گوینده کمک می‌کنند تا ضمن حفظ وجهه خود و مخاطب، مسئولیت گزاره‌ها را مدیریت و مناسبات اجتماعی را تنظیم کند. این پژوهش با هدف بررسی نقش تعدیلگرها در گفتمان دادگاه خانواده انجام شده است. چارچوب نظری مطالعه، مدل بینافردی هایلند (1996, 1998) است که تعدیلگرها را منابع تعامل‌محور زبان می‌داند. داده‌ها از ۲۳ جلسه دادگاه طلاق در شهرستان دورود گردآوری شده و با روش کمّی و تحلیل کیفی بررسی شده‌اند. مشارکان به دو گروه حقوقی (قضات و وکلا) و عادی (همسران) تقسیم شدند و استفاده از تعدیلگرها براساس نوع (واژگانی/نحوی)، نقش جنسیتی و موقعیت تعاملی تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که کاربرد تعدیلگرها تابع نقش اجتماعی، جنسیت و هدف گفتمان است. برخلاف انتظار، مردان بیشتر از زنان از تعدیلگرها استفاده کرده‌اند؛ نشان‌دهنده بهره‌گیری راهبردی برای حفظ وجهه و پرهیز از قاطعیت. مشارکان حقوقی به دلیل جایگاه نهادی، کمترین استفاده را داشته‌اند. همچنین، تعدیلگرهای واژگانی بسامد بالاتری داشتند که ناشی از فشار روانی، محدودیت زمانی و ضرورت انتقال سریع اطلاعات است. این مطالعه، نقش کنشگرانه تعدیلگرها را در تعاملات حقوقی-عاطفی نشان می‌دهد.یافته‌ها می‌توانند در تحلیل گفتمان حقوقی، زبان‌شناسی نهادی، و آموزش ارتباطات مؤثر در حوزه حقوق مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل گفتمان
• تعدیل
• تعاملات جنسیت‌محور
• دادگاه خانواده
• زبان‌شناسی حقوقی
• گفتمان قضایی

موضوعات

• تحلیل گفتمان