با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

2 استادیار زبان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

3 کارشناس ارشد زبان‌شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

متون خبری، به‌ویژه عناوین خبری، باید دارای زبانی جذاب و ترغیب‏کننده باشند تا توجه مخاطب را جلب کنند و او را به مطالعه و پیگیری خبر تشویق نمایند. یکی از شیوه‏های دستیابی به این هدف، استفادۀ مناسب از استعاره و مجاز در زبان رسانه است. این دو فرایند شناختی-مفهومی ریشه در فرایندهای تفکر و مفهوم‌سازی دارند و اجزای نظام شناختی انسان هستند. در این پژوهش نقش و اهمیت این دو فرایند شناختی در گفتمان رسانه‏های اقتصادی فارسی‏زبان بررسی می‏گردد و تلاش می‌شود تا استعاره‏ها و مجازهای بنیادین این حوزه شناسایی و تبیین و ارتباط سلسله‌مراتبی احتمالی میان آن‌ها بررسی شود. این پژوهش دارای رویکردی شناختی و پیکره‏بنیاد است و داده‏های آن از عناوین خبری اقتصادی روزنامۀ دنیای اقتصاد در همۀ شماره‏های آذر 1394 و نیز عناوین اخبار اقتصادی دو خبرگزاری «باشگاه خبرنگاران جوان» و درگاه «امروزآنلاین» در آذر 1394 گرفته شده است که بیش از هفتصد عنوان خبری را شامل می‌شود. یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد که مهم‏ترین استعاره‏های مفهومی یافت‏شده در حوزۀ گفتمان اقتصادی عبارت‏اند از: «اقتصاد یک موجود زنده است»، «اقتصاد انسان است»، «اقتصاد مسیر است»، «اقتصاد یک فضا/ ظرف است»، «اقتصاد یک پدیدۀ طبیعی است»، «اقتصاد خودرو است» و «اقتصاد ماده/ ‏شیء است». افزون بر این، برخی استعاره‏های جهتی نیز نمودی چشمگیر در زبان اقتصاد دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Barnden, J. A. (2010). “Metaphor and metonymy: Making their connections more slippery”. Cognitive Linguistics, 21(1): 1– 34.
Bielenia-Grajewska, M. (2009). “The role of metaphors in the language of investment banking”. Ibérica 17: 139- 155.
Charteris-Black, J. and T. Ennis. (2001). “A comparative study of metaphor in Spanish and English financial reporting”. English for Specific Purposes, 20: 249- 266.
Cortés de los Ríos, M. (2010). “Cognitive devices to communicate the economic crisis: An analysis through covers in The Economist”. Ibérica, 20: 81- 106.
Dirven, R. (2005). “Major strands in cognitive linguistics”. In F. Ruiz de Mendoza and S. Peña (Eds.), Cognitive Linguistics: Internal Dynamics and Interdisciplinary Interaction (pp. 69– 100). Berlin: Mouton.
Geeraerts, D. and Y. Peirsman.(2011). “Zones, facets, and prototype-based metonymy”. In R. Benczes, A. Barcelona and F. Ruiz de Mendoza (Eds.), Defining Metonymy in Cognitive Linguistics: Towards a Consensus View (pp. 89– 102). Amsterdam: Benjamins.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A Practical Introduction (Second Edition). New York, Oxford University Press.
Kövecses, Z. (2014). “Metaphor and metonymy in the conceptual system”. In F. Polzenhagen, Z. Kövecses, S. Vogelbacher & S. Kleinke (eds.), Cognitive Explorations into Metaphor and Metonymy (pp. 15- 34). Frankfurt am Main: Peter Lang Edition.
Lakoff, G. and M. Johnson.(1980). Metaphors We Live By. Chicago: Chicago University Press.
Lakoff, G. and M. Turner.(1989). More than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor. Chicago: University of Chicago Press.
Langacker, R. W. (1993). “Reference-point constructions”. Cognitive Linguistics, 4: 1– 38.
Millar, F. and D. Beck (2004). “Metaphors of crisis”. In D. Millar & R. Heath (eds), Responding to Crisis: A Rhetorical Approach to Crisis Communication (pp. 153- 166). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Ruiz de Mendoza, F. (2000). “The role of mappings and domains in understanding metonymy”. In A. Barcelona (Ed.), Metaphor and Metonymy at the Crossroads (pp. 109– 32). Berlin: Mouton.
Ruiz de Mendoza, F. (2014). “On the Nature and Scope of Metonymy in Linguistic Description and Explanation: Towards Settling Some Controversies”. In J. Littlemore & J. R. Taylor (eds.), The Bloomsbury Companion to Cognitive Linguistics (pp. 143- 166). London: Bloomsbury.
Sánchez Pérez, M. and M. Cortés de los Ríos. (2015). “The Financial Language Used to Communicate the Same Socio-Economic Events in English and Spanish Press through Metaphors and Metonymies”. E. S. P Today, Vol. 3(2): 216- 237.
White, M. (1996). La metáfora en el tratamiento de la crisis monetaria en la prensa británica. Madrid: Servicio de publicaciones de la Universidad Complutense de Madr.