با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور

2 مربی زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور

چکیده

این پژوهش کوشیده است با رویکردی جامعه‌‌شناختی و گفتمانی به تحلیل روایت یک گزارشگر ورزشی واحد در دو دورة تاریخی بپردازد. هدف پژوهش حاضر‌‌‌ بررسی تأثیر فضای اجتماعی و سیاسی موجود در جامعه بر نحوة روایت یک گزارشگر است تا میزان تأثیر و تأثر یک روایت ورزشی از ساختار هویت ملی آشکار گردد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و داده‌های پژوهش برگرفته از گزارش دو بازی جام جهانی فوتبال ایران-استرالیا (1998) و ایران-اسپانیا (2018) است. نمونه‌های زبانی مورد بررسی، جملات گزارشگر در لحظات هیجانی بازی است که در سه بخش «کنش‌گر‌‌های ‌‌‌اجتماعی»، «‌کنش» و «واکنش» شرکت‌کنندگان به کنش‌‌ها مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. سپس با استفاده از رویکرد هویت‌دهی ون لیوون (1996) کیفیت و کمیت برجسته‌سازی هویت فردی و ملی در این نمونه‌ها مطالعه شد. در این پژوهش، متغیر انسانی -گزارشگر– به عنوان متغیر ثابت و مقتضیات اجتماعی و سیاسی دو مقطع زمانی مختلف، به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. نتایج حاکی از آن است که تحت تأثیر شرایط اجتماعی-سیاسی، رویکرد گفتمانی یک گزارش ورزشی می‌تواند از برجسته‌سازی هویت فردی به سمت برجسته‌سازی هویت ملی میل کند. همچنین، نشان داده شد که با بهره‌گیری از هویت‌دهی طبقه‌ای و نسبتی به‌جای نام‌دهی واسطوره‌سازی، می‌توان هویت‌های فردی را به نفع هویت ملی به حاشیه راند.

کلیدواژه‌ها

امانیان، حسین (1388). چالش‌های امنیتی جمهوری اسلامی ایران از پیروزی انقلاب اسلامی تا حال حاضر (داخلی -خارجی). فصلنامة پژوهشی اندیشة انقلاب اسلامی، شمارۀ 6، 210-232.
 Anderson, B. (1991). Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London & New York: Verso.
Bainvel, S. (2005). Sport and Politics: A Study of the Relationship between International Politics and Football. MSc. Thesis, Msc. Program in International and European Relations, Linköpings Universitet. Retrieved From: http://www.diva-portal.se/smash/get/diva2:20629/FULLTEXT01.pdf.
Fairclough, N. L. (1995). Media Discourse. London: Edward Arnold.
Hall, S. (1980). Encoding/Decoding. In M. G. Durham & D. M. Kellner (Eds.), Media and Cultural Studies: Keyworks, (pp. 163–173). Malden, MA: Blackwell Publishing.
 (1991). Old and New identities; Old and New Ethnicities. In   K. A.D. (Ed.), Culture, Globalisation and the World-System: Contemporary conditions for the representation of identity. Basingstoke: Macmillian.
Jarvie, G. (2003). Communitarianism, Sport and Social Capital: Neighborly Insights into Scottish Sport. International Review for the Sociology of Sport, 38(2), 139-153.
 McCrone, D. 1998, The Sociology of Nationalism. London & New York: Routledge.
Nie, T. (2013) National Identity Representation in Sport Media: The Case of China and the U.S. MSc. Thesis, Department of Parks, Recreation and Tourism, University of Missouri, Columbia. Retrieved From: https://mospace.umsystem.edu/xmlui/bitstream/handle/10355/37978/Research.pdf?sequence=2&isAllowed=y
van Oosten, M. (2010). Canadian Pride during the Vancouver 2010 Olympics. Master of Journalism Thesis, Carleton University. Retrieved From: https:// curve. carleton.ca/ system/files/etd/392c 7db1- 2f48-485f-9209-0982521a2 58 6/etd _pdf/cdb498ffc2fe857b6 8d3135 a0a2a7c0f/vanoosten-canadianpridedur ingthevancouver2010olympics.pdf
van Leeuwen, T. (1995). Representing Social Action. Discourse & Society, 6(1), 81-106.
 (1996). The Representation of Social Actors. In C. R. Caldas-Coulthard & M. Coulthard (Eds.), Texts and Practices: Readings in Critical Discourse Analysis, (pp. 32-70). London: Routledge.