با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان شناسی، گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

2 استاد زبان شناسی، گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

3 کارشناسی ارشد زبان شناسی، گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

4 دانشیار آمار، دانشکده ریاضی و کامپیوتر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

چکیده

گردآوری و حفظ گویش‏ها امری ضروری است که متأسفانه با بی‏توجهی و سهل‏انگاری، شاهد نابودی گویش‏ها در مناطق زیادی از ایران هستیم. پژوهش حاضر مطالعه‏ای در حوزۀ زبان‏شناسی اجتماعی است که در آن میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان گویش کرمانی در دو گروه سنی و جنسیتی از گویشوران بومی شامل دانش‏آموزان 18 ساله و افراد 40 تا 50 ساله بررسی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و پرسشنامه‏ای است که با روش خوداظهاری پر شده‏اند. داده‏های پرسشنامه ، 50 واژه از کلمات موجود در گویش کرمانی هستند. در این تحقیق تأثیر مؤلفه‏هایی همچون سن، جنسیت و میزان تحصیلات والدین در میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان گویش کرمانی بررسی شده‏اند. پس از تجزیه و تحلیل داده‏ها مشاهده شد که تفاوت معنی‏داری در میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان بین دانش‏آموزان 18 ساله و افراد 40 تا 50 ساله وجود دارد؛ از سوی دیگر، جنسیت بر میزان «آشنایی» با واژگان در دانش‏آموزان 18 ساله تأثیر نداشت؛ اما بر «کاربرد» واژگان در بین آنها اثر معنادار داشت. در افراد 40 تا 50 ساله جنسیت بر «آشنایی» و «کاربرد» واژگان اثر نداشت. رابطۀ بین تحصیلات والدین و «آشنایی» با واژگان معنادار بود؛ اما تنها میزان تحصیلات مادران بر «کاربرد» واژگان گویشی توسط جوانان تأثیر معنادار داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

اُرانسکی، یوسیف (باستانی پاریزی، ابراهیم. (1375). فرهنگ گویش کرمانی. کرمان: مرکز کرمان‏شناسی.
پرمون، یداله؛ ازکیا، ندا و کربلائی صادق، مهناز. (1391). بررسی تغییرات واژگانی در جامعۀ زبانی شهر گرگان بر اساس متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت و تحصیلات. زبان‏شناخت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. شمارۀ 2 (پیاپی 6) صص: 14-1.
صناعی مقدم، زینب؛ یارمحمدی، لطف الله و صدیقی، فیروز (1386). بررسی تأثیر سن و حوزه‏های مختلف اجتماعی بر کاربرد زبان در شهر یاسوج. مجموعه مقالات هفتمین همایش زبان‏شناسی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی. صص: 831-825.
کیا، صادق. (1390). واژه‏نامۀ شصت و هفت گویش ایرانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
کردی، رضا و حبیبی، طیبه. (1384). فرهنگ تطبیقی لغات و اصطلاحات کرمان شمالی. کرمان: مرکز کرمان‏شناسی.
مدرسی، یحیی. (1384). گسترۀ گویش‌شناسی نوین. مجلۀ گویش شناسی، دورۀ 2. (شمارۀ 4)، صص: 22-2.
مدرسی، یحیی (1391). درآمدی بر جامعه‏شناسی زبان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
محمدی، فاطمه. (1389). بررسی تأثیر سن و جنس بر کاربرد زبان در شهرستان نایین. مجموعه مقالات همایش گویش‏های مناطق کویری ایران. سمنان: دانشگاه سمنان. صص: 1910-1895.
Aijmer, K. (1996). Conversational routines Baker, A. E., & Hengeveld, K. (2012). Linguistics. UK: Wiley-Blackwell.
Chambers, J. K., & Trudgill, P. (1998). Dialectology.  New York: Cambridge.
Crystal, D. (2000). Language death. Cambridge: Cambridge University Press.
Gordon, E. (1997). Sex, speech and stereotype: Why women use more prestige speech forms more than men? Language in Society. 26, 47-63.  
Hudson, R. (1980). Sociolinguistics. London: Cambridge University press.
Labov, W. (1972). Sociolinguistics patterns. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Malmkjær, K. (2004). The linguistics encyclopedia. London and New York: Routledge.
McCabe, A. (2011). An introduction to linguistics and language studies. UK and USA: Equinox.
Milroy, M., & Gordon, M. (2003). Sociolinguistics: Method and interpretation. USA: Blackwell
Mistar, J. (2011). A study of the validity and reliability of self-assessment. TEFLIN Journal, l22, 45-58.  
Simpson, P.. & Mayr, A. (2010). Language and power. New York: Routledge.
Sunderland, J. (2009). Gender and language. In J. Culpeper, F. Katamba, P. Kerswill, R. Wodak, & T. McEnery (Eds). English language (pp: 536-549). USA: Palgrave Macmillan.
Trudgill, P. (1972). Sociolinguistics: An introduction. Middlesex: Penguin