مقاله پژوهشی
زبانشناسی اجتماعی
سیده سحر جاوید؛ جلال رحیمیان
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی غیبت رسانه ای بینافردی به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش است که چنین بافتی، زمینه را برای استفادۀ بیشتر از راهبردهای ادب فراهم می‌کند یا راهبردهای بیادبی. چهارچوبهای نظری ادب و بیادبی مورد استفاده در این مقاله، به ترتیب به براون و لوینسون (1987) و کالپپر (1996) تعلق دارند. دادهها متشکل از 3078 پارهگفتار ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی غیبت رسانه ای بینافردی به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش است که چنین بافتی، زمینه را برای استفادۀ بیشتر از راهبردهای ادب فراهم می‌کند یا راهبردهای بیادبی. چهارچوبهای نظری ادب و بیادبی مورد استفاده در این مقاله، به ترتیب به براون و لوینسون (1987) و کالپپر (1996) تعلق دارند. دادهها متشکل از 3078 پارهگفتار مشتمل بر 50230 واژه هستند که در مورد ده بازیگر مرد و ده بازیگر زن مشهور ایرانی بیان شدهاند. یافتههای این مطالعه حاکی از آن است که درحالی که 2820 پارهگفتار نشاندهندۀ راهبردهای بیادبی هستند، تنها 258 پارهگفتار راهبردهای ادب را در برمیگیرند. همچنین تحلیل آماری حاکی از آن است که از میان راهبردهای بیادبی، بیادبی سلبی با 60 درصد، و از بین راهبردهای ادب، بیادبی ایجابی با 77 درصد بیشترین راهبردهای مورداستفاده هستند.
مقاله پژوهشی
اعظم حکیم؛ زهرا پاکزاد؛ مسعود کوثری
چکیده
کاربرد زبان در هنر معاصر ازجمله نقاشی گونه‌ای رتوریک به شمار می‌آید. زبان نوشتاری در قالب‌های متنوعی تصویر را همراهی می‌کند؛ ازجمله استفاده از نوشتار در نقاشی به صورت متصل با اثر که به متن دووجهی تصویری و زبانی شکل می‌دهد. زبان‌شناسانی چون مایکل اتول به مطالعۀ متن‌های غیرزبانی همچون نقاشی و در قالب زبانشناسی سیستمی-کارکردی ...
بیشتر
کاربرد زبان در هنر معاصر ازجمله نقاشی گونه‌ای رتوریک به شمار می‌آید. زبان نوشتاری در قالب‌های متنوعی تصویر را همراهی می‌کند؛ ازجمله استفاده از نوشتار در نقاشی به صورت متصل با اثر که به متن دووجهی تصویری و زبانی شکل می‌دهد. زبان‌شناسانی چون مایکل اتول به مطالعۀ متن‌های غیرزبانی همچون نقاشی و در قالب زبانشناسی سیستمی-کارکردی پرداختهاند. مقالۀ حاضر قصد دارد با تعریف سه کارکرد بازنمایی، مودال و ترکیببندی در چارچوب نظری اتول، متن دووجهی نقاشی را مطالعه کند و با انتخاب و تحلیل بخشی از آثار ساغر دئیری از میان نمونههای بیشمار این گونه از آثار در نقاشی معاصر، به دنبال پاسخ این پرسش برآید که: کارکرد زبان نوشتاری در نقاشی معاصر چیست؟ به نظر میرسد بر اساس چارچوب نظری برگزیده شده زبان و نشانههای نوشتاری در نقاشی، وجه مودالیتۀ قدرتمندی برای ایجاد ارتباط و تعامل با مخاطب به اثر میبخشد و از این طریق نوشتار در نقاشی به ابزاری توانمند در انتقال پیامهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و نقد آنها بدل می‌شود
مقاله پژوهشی
تحلیل گفتمان
شیرین اصغری؛ ارسلان گلفام؛ فائزه فرازنده پور
چکیده
پیوند زبان و ادبیات در انتقال ایدئولوژی‌ها از حوزه‌های جذاب و کاربردی در زبانشناسی معاصر است؛ ازآنجاکه علاوه بر زبان، شیوۀ تفکر ما نیز استعاری است، با بررسی استعاره‌های یک متن می‌توان به تفکر غالب در یک گفتمان دست‌یافت. ادبیات داستانی، داستان شخصیت‌ها و موقعیت‌هایی را روایت می‌کند که با تجربه‌ها و تفکرات و مشاهدات انسانی ارتباط ...
بیشتر
پیوند زبان و ادبیات در انتقال ایدئولوژی‌ها از حوزه‌های جذاب و کاربردی در زبانشناسی معاصر است؛ ازآنجاکه علاوه بر زبان، شیوۀ تفکر ما نیز استعاری است، با بررسی استعاره‌های یک متن می‌توان به تفکر غالب در یک گفتمان دست‌یافت. ادبیات داستانی، داستان شخصیت‌ها و موقعیت‌هایی را روایت می‌کند که با تجربه‌ها و تفکرات و مشاهدات انسانی ارتباط دارد و خواننده را در کنار لذت بردن به تفکر دربارۀ محتوای داستان و ایدئولوژی نویسنده وا‌می‌دارد؛ بنابراین بررسی تفکر غالب در گفتمان به دلیل تعامل بین مخاطب و جامعه اهمیت دارد. در این پژوهش با بررسی استعاره‌های مفهومی حوزۀ مقصد زن، تأثیر ایدئولوژی فمینیستی ارزیابی شد. داده‌های کمی این پژوهش، که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، شامل 136 استعارۀ مفهومی با حوزۀ مقصد زن بود که از بین آثار 6 نویسندۀ زن و مرد (در دهه هشتاد شمسی) نمونه‌گیری و ارزیابی شد. براساس نتایج، 17حوزۀ مبدأ شامل حیوان، گیاه، غذا، ظرف، مبارزه، مذهب، شئ، تجارت، شغل، چاه، آب، آتش، نور، ابزار، رویداد، کوه و معدن برای مفهوم‌سازی زن به‌کاررفته است و استعاره‌های معدودی تحت تأثیر تفکر فمینیستی است؛ اگرچه می‌توان رگه‌هایی از تغییر نگرش کلیشه‌ای به زن را در آثار داستانی مشاهده کرد اما ایدئولوژی غالب همچنان نگاه سنتی است.
مقاله پژوهشی
رحمان باقری؛ اسفندیار غفاری نسب؛ حبیب احمدی؛ محمدتقی عباسی شوازی
چکیده
مهاجرت، زمینههای مهمی برای ایجاد تغییرات هویتی فراهم میسازد. هدف مقالۀ حاضر، مطالعۀ هویت زبانی مهاجرین قوم لک ساکن محلۀ نامجو (گرگان) تهران از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی است؛ لذا با رویکرد کیفی، دادهها از طریق مشاهده، مصاحبه نیمهساختیافته و عمیق با 23 نقر که با نمونه‌گیری گلولهبرفی انتخاب شده بودند، جمع‌آوری شد. ...
بیشتر
مهاجرت، زمینههای مهمی برای ایجاد تغییرات هویتی فراهم میسازد. هدف مقالۀ حاضر، مطالعۀ هویت زبانی مهاجرین قوم لک ساکن محلۀ نامجو (گرگان) تهران از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی است؛ لذا با رویکرد کیفی، دادهها از طریق مشاهده، مصاحبه نیمهساختیافته و عمیق با 23 نقر که با نمونه‌گیری گلولهبرفی انتخاب شده بودند، جمع‌آوری شد. مصاحبهها ضبط و نوشته شده و با روش تماتیک، تحلیل شدند. یافتهها نشان داد که برحسب عامل جنس و نسل، هویت‌یابی بهواسطۀ زبان در بین مهاجرین متفاوت است. تسلط زنانِ نسل دوم به زبان لکی اندکی کمتر از مردان است؛ ولی تمایلشان به همانندسازی زبان خود به زبان معیار، بیشتر از مردان است. مهارت نسل اول در فهم زبان لکی و تکلم به آن از نسل دوم بیشتر است و برخلاف نسل دوم، با کاربرد آن برای تعامل با لکزبانان در محیطهای خصوصی و عمومی، به مقاومت در برابر شرایط همگونساز میپردازد؛ اما نسل دوم بهدلیل تجربۀ زیستۀ متفاوت، در کاربرد زبان مادری انعطافپذیری بیشتری دارد. برخلاف زبان لکی، زبان فارسی (زبان رسمی) دارای نظام نوشتاری جامع، کارایی، ارزش و تأیید اجتماعی است؛ که پذیرش آنرا تسهیل می‌کند. بدینسان زبان لکی، نهتنها از سوی مهاجران در جامعۀ میزبان، بلکه بهعلت نداشتن نظام نوشتاری نیز در معرض تهدید است.
مقاله پژوهشی
سید محمد رضی نژاد؛ سیف‌اله ملایی‌پاشایی؛ محمدرضا طوسی نصرآبادی
چکیده
درون حوزۀ جغرافیایی و اجتماعی هر زبان، تنوّعات گویشی و لهجه‌ای متفاوتی دیده می‌شود. از آنجا که جغرافیای تنوّعات زبانی استان اردبیل پیشتر بررسی نشده بود، پیمایش حاضر به گویش‌سنجی ترکی آذربایجانی بر پایۀ فهرست واژگان لایپزیک- جاکارتا پرداخته است. داده‌های پژوهش شامل معادل‌های بومی 109 مدخل واژگانی با مصاحبه از گویشوران در 35 ...
بیشتر
درون حوزۀ جغرافیایی و اجتماعی هر زبان، تنوّعات گویشی و لهجه‌ای متفاوتی دیده می‌شود. از آنجا که جغرافیای تنوّعات زبانی استان اردبیل پیشتر بررسی نشده بود، پیمایش حاضر به گویش‌سنجی ترکی آذربایجانی بر پایۀ فهرست واژگان لایپزیک- جاکارتا پرداخته است. داده‌های پژوهش شامل معادل‌های بومی 109 مدخل واژگانی با مصاحبه از گویشوران در 35 نقطهمحل به روش تصادفی طبقهبندیشده جمع‌آوری شد. تحلیل رایانشی دادهها در سطح آوایی نشان داد که زبانگونههای مختلف ترکی آذربایجانی گویش نیستند بلکه زیرلهجههای آن محسوب میشوند. درهمفشردگی کلّی متغیّرهای زبانشناختی در این منطقه بر اساس مدل موجی تبیین شده است. اطلس زبانی، مبدأ تنوعات زبانی در محور شمال- جنوب را در سه نقطهمحل جغرافیایی –حدود اصلاندوز پارسآباد، غرب مشگینشهر، و جنوب اردبیل، حول نیر و کوثر- بهدست دادهاست.
مقاله پژوهشی
زبانشناسی اجتماعی
رحیمه روح پرور؛ علی اصغر رستمی ابوسعیدی؛ علی حاج باقری؛ محسن مددی
چکیده
گردآوری و حفظ گویشها امری ضروری است که متأسفانه با بیتوجهی و سهلانگاری، شاهد نابودی گویشها در مناطق زیادی از ایران هستیم. پژوهش حاضر مطالعهای در حوزۀ زبانشناسی اجتماعی است که در آن میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان گویش کرمانی در دو گروه سنی و جنسیتی از گویشوران بومی شامل دانشآموزان 18 ساله و افراد 40 تا ...
بیشتر
گردآوری و حفظ گویشها امری ضروری است که متأسفانه با بیتوجهی و سهلانگاری، شاهد نابودی گویشها در مناطق زیادی از ایران هستیم. پژوهش حاضر مطالعهای در حوزۀ زبانشناسی اجتماعی است که در آن میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان گویش کرمانی در دو گروه سنی و جنسیتی از گویشوران بومی شامل دانشآموزان 18 ساله و افراد 40 تا 50 ساله بررسی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و پرسشنامهای است که با روش خوداظهاری پر شدهاند. داده‌های پرسشنامه ، 50 واژه از کلمات موجود در گویش کرمانی هستند. در این تحقیق تأثیر مؤلفههایی همچون سن، جنسیت و میزان تحصیلات والدین در میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان گویش کرمانی بررسی شدهاند. پس از تجزیه و تحلیل دادهها مشاهده شد که تفاوت معنیداری در میزان «آشنایی» و «کاربرد» واژگان بین دانشآموزان 18 ساله و افراد 40 تا 50 ساله وجود دارد؛ از سوی دیگر، جنسیت بر میزان «آشنایی» با واژگان در دانشآموزان 18 ساله تأثیر نداشت؛ اما بر «کاربرد» واژگان در بین آنها اثر معنادار داشت. در افراد 40 تا 50 ساله جنسیت بر «آشنایی» و «کاربرد» واژگان اثر نداشت. رابطۀ بین تحصیلات والدین و «آشنایی» با واژگان معنادار بود؛ اما تنها میزان تحصیلات مادران بر «کاربرد» واژگان گویشی توسط جوانان تأثیر معنادار داشت.
مقاله پژوهشی
زبانشناسی اجتماعی
عباسعلی آهنگر؛ ستاره مجاهدی رضائیان؛ فریبا اسفندیارپور
چکیده
این پژوهش در چارچوب نظریۀ ادب براون و لوینسون (1987) به بررسی تأثیر قدرت مخاطب بر نوع و تعداد راهبردهای نصیحت کردن، همچون «بیان صریح»، «ادب سلبی»، ترکیبی «دوتایی» و «سهتایی»، بهکار بردهشده توسط دانشجویان پسر و دختر فارسی‌زبان میپردازد. تعداد 60 دانشجو(30 پسر و 30 دختر) کارشناسیارشد دانشگاه سیستان ...
بیشتر
این پژوهش در چارچوب نظریۀ ادب براون و لوینسون (1987) به بررسی تأثیر قدرت مخاطب بر نوع و تعداد راهبردهای نصیحت کردن، همچون «بیان صریح»، «ادب سلبی»، ترکیبی «دوتایی» و «سهتایی»، بهکار بردهشده توسط دانشجویان پسر و دختر فارسی‌زبان میپردازد. تعداد 60 دانشجو(30 پسر و 30 دختر) کارشناسیارشد دانشگاه سیستان و بلوچستان در این پژوهش شرکت کردند. پرسشنامۀ تکمیلگفتمان و روش ایفای نقش بهعنوان دو روش گردآوری دادهها در این پژوهش بهکاربرده شدند. داده‌های پژوهش با استفاده از آزمون آماری خیدو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از دو روش گردآوری دادهها نشان می‌دهد که قدرت مخاطب بر نوع و تعداد راهبردهای نصیحت کردن تأثیر دارد و رابطۀ معناداری بین قدرت مخاطب و همچنین نوع و تعداد راهبردهای بهکار برده شده توسط دانشجویان دختر و پسر وجود دارد. متداولترین نوع راهبردها، راهبردهای «ادب سلبی» است؛ درحالیکه کمکاربردترین راهبرد، راهبرد «عدم انجام تهدید وجهه» میباشد. متداولترین راهبردها از لحاظ تعداد نیز راهبردهای ترکیبی سهتایی و کمکاربردترین راهبرد، راهبردهای ترکیبی نهتایی هستند.
