فصلنامه علمی - پژوهشی زبان‌شناسی اجتماعی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی امکانات تکریمی در «منشآت» قائم‌مقام فراهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زبان‏شناسی، دانشگاه بوعلی‏سینا

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه زبان‌شناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا

چکیده

امکانات تکریمی صورت‏های زبانی خاص هستند که برای ابراز ادب به مصداق‏های اسمی یا مخاطبان رمزگذاری شده‏اند. بررسی انواع امکانات تکریمی در منشآت قائم‌مقام فراهانی (1386) در دورة قاجار انگیزة اصلی تدوین این پژوهش قرار گرفته است . پژوهش حاضر، توصیفی - تحلیلی و از نوع پیکره بنیاد می‏باشد .داده‏های پژوهش مشتمل بر 2221 واژة تکریمی است که از پیکرة پژوهش استخراج شده‏اند. این داده‏ها بر اساس الگوی  شیباتنی (2006) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس این چارچوب نظری، امکانات تکریمی به چهار دسته تقسیم می‏شوند که عبارتند از «تکریمی‏های‏ارجاعی»، «تکریمی‏های‏مخاطب»، «زبان‏های اجتنابی» و «زیباسازی». بر اساس یافته‏های این پژوهش، مشخص گردید که تکریمی‏های ارجاعی در پیکرة مورد نظر از بسامد بیشتری بر‏خوردارند و تکریمی‏های مخاطب که ناظر بر استفاده از ادات، پیشوند و پسوند می‏باشد، در پیکرة پژوهش یافت نشد. یافته‏های این تحقیق نشان می‏دهد که علاوه بر طبقه‏بندی شیباتنی (2006)، تکریمی‏های توصیفی و دعایی را نیز می‏توان در زمرة دیگر امکانات تکریمی‏های ارجاعی زبان فارسی قرار داد. همچنین، در این پژوهش مشخص گردید که موقعیت اجتماعی، قدرت و رسمیّت در استفاده از امکانات  تکریمی در دورة قاجار تأثیر‏گذار بوده‏اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
احمدخانی، محمدرضا (1393). بررسی جامعه‏شناختی عبارات خطاب در فارسی گفتاری محاوره‏ای. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شمارة اول، 18-1.
ابن الرسول، سید محمدرضا و خویگانی، محمدرضا (1392). انواع "ی" زبان فارسی و دشواری‏های ترجمۀ آن به عربی، فصلنامة پژوهش‏های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، سال سوم، شمارة ششم، 112-91.
زرین چیان، غلام رضا (1373). القاب و عناوین در ایران بعد از اسلام. مشکو‌ة، شماره چهل و سوم، 65-55.
غضنفری، محمد (1387). جلوه‏هایی از بازتاب ادب در تاریخ بیهقی. مجلة تخصصی زبان و ادبیات دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، مشهد (علمی پژوهشی)، شمارة 162، 47-29.
قائم مقام فراهانی، میرزا ابوالقاسم (1280). منشآت. گردآورنده: شاهزاده معتمدالدوله حاج فرهاد میرزا، تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه.
قلی زاده، حیدر (۱۳۷۴). «ویژگی‌های سبکی منشآت قائم مقام». کیهان فرهنگی، شماره 125،  15-14.
نغزگوی کهن، مهرداد. (1395). امکانات تکریمی ارجاعی در فارسی نو، (در مجموع مقالات زبان فارسی در گذر زمان)، تهران: کتاب بهار، چاپ اول، 67-55.
Beeman, W. O (1986). Language, status, and power in Iran. Bloomington: Indiana University Press.
Brown, P., & Levinsonn, S.  C. (1987). Politeness, some universals in language usage. Cambridge: Cambridge University Press.
Brown, R., & Gilman, A. (1968). The pronouns of power and solidarity. In J. A. Fishman (Ed.), Readings in the sociology of language (pp. 252-275). The Hague: Mouton & Co. N.V. Publishers
Brown, L. (2011). Korian honorifics and politeness in second Language Learning. Amesterdam/Philadelphia: John Benjamins. 
Bussman, H. (2006). Routledge dictionary of language and linguistics (2nd ed.) (P. Trauth, and K. Kazzazi, Trans.) New York: Routledge.
Keshavarz, M.H. (1988). Forms of address in post-revolutionary Iranian Persian: A sociolinguistic analysis. Language in Society, 17, 565-575.
Koutlaki, S. A. (2002).  Offers and expressions of thanks as face enhancing acts:  Tæ’arof in Persian. Journal of Pragmatics, 34, 1733-1756.
Lakoff, R. T. (1972). Language in context. Language, 48(4), 907-927.
Shibatani, M. (2006). Honorifics. In K. Brown (Ed). Encydopedia of language and linguistics, (2nd Ed.)(vol. 5). Oxford.
Watts, R. J. (2003). Politeness. Cambridge: Cambridge University Press.
Yule, G. (2000). Pragmatics. Oxford, Oxford University Press.
فصلنامه علمی - پژوهشی زبان‌شناسی اجتماعی
دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 13
دی 1399
صفحه 41-52
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار