مقاله پژوهشی
تحلیل گفتمان
فرشته محمدپور؛ جلال رحیمیان؛ محمدرضا تقوی؛ رحمان صحراگرد
چکیده
گفتمانِ درمانی نوع ویژه‌ای از گفتمان سازمانی است که در حین روان‌درمانی بیماران توسط رواندرمانگران به‌کار گرفته می‌شود و بررسی این پدیده در پژوهش‌های جامعه‌شناسی زبان از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از راهبردهای مهم ارتباطی در مکالمات روان‌درمانی، به‌کارگیری نشانگرهای بازخورد است. هدف از انجام پژوهش حاضر، توصیف انواع ...
بیشتر
گفتمانِ درمانی نوع ویژه‌ای از گفتمان سازمانی است که در حین روان‌درمانی بیماران توسط رواندرمانگران به‌کار گرفته می‌شود و بررسی این پدیده در پژوهش‌های جامعه‌شناسی زبان از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از راهبردهای مهم ارتباطی در مکالمات روان‌درمانی، به‌کارگیری نشانگرهای بازخورد است. هدف از انجام پژوهش حاضر، توصیف انواع نشانگرهای بازخورد تولیدشده توسط رواندرمانگران زن و مرد در جلسات روان‌درمانی بیماران دارای اختلال اضطراب تعمیم‌یافته است. روش به کار رفته در این پژوهش، براساس منطق پژوهش‌های کمی و کیفی و در چارچوب روش‌شناسی تحلیل مکالمه می‌باشد. گردآوری داده‌ها از طریق ضبط صدا و تصویر جلسات روان‌درمانی انجام گرفته است. پیکرۀ زبانی مورد استفاده شامل 1333 نشانه بوده است که از مجموع 630 دقیقه مکالمات جلسات روان‌درمانی به‌دست آمده است. مهم‌ترین نتایج حاصل از این پژوهش عبارتند از: تعداد بازخوردهای زبانی تولیدشده توسط رواندرمانگران مرد بیشتر از رواندرمانگران زن بوده است. رواندرمانگران زن بیشتر از بازخوردهای واژگانی و رواندرمانگران مرد بیشتر از بازخوردهای غیرواژگانی استفاده کرده‌اند. نقطۀ مرکزی تولید بازخوردها، در پایان جملات، پایان پاره‌گفتارها با آهنگ افتان و پس از مکث می‌باشد. در این پژوهش، «درک و پیگیری اظهارات مراجعان» به عنوان معنای کانونی و اصلی بازخوردها می‌باشد.
مقاله پژوهشی
فاطمه جمشیدی؛ زهرا ابوالحسنی چیمه
چکیده
در این پژوهش، با تکیه بر نظریۀ نشانهشناسی اجتماعی ونلیوون، تعدادی از فیلمهای دو فیلمساز ایرانی را به‌عنوان بخشی از پیکرۀ زبانی بررسی کردیم. از رهگذر کاوش نشانهشناختی زبان، در صدد پاسخ به این پرسش هستیم که نشانه‌های مشترک و متفاوت تفکر جنسیّتگرایی در متون سینمایی ایران کدامند و چگونه این نشانهها توانسته ...
بیشتر
در این پژوهش، با تکیه بر نظریۀ نشانهشناسی اجتماعی ونلیوون، تعدادی از فیلمهای دو فیلمساز ایرانی را به‌عنوان بخشی از پیکرۀ زبانی بررسی کردیم. از رهگذر کاوش نشانهشناختی زبان، در صدد پاسخ به این پرسش هستیم که نشانه‌های مشترک و متفاوت تفکر جنسیّتگرایی در متون سینمایی ایران کدامند و چگونه این نشانهها توانسته است بر محوریّت جنسیّتگرایی و اجتماعی جامعۀ ایران دلالت کند. پژوهش حاضر با روش توصیفی– تحلیلی انجام شده و از نوع پژوهش‌های کمّی و کیفی است. نمونهگیری هدفمند بوده و موضوع وجهیّت را در فیلم مورد نظر قرار داده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد از تعداد وجهیّتهای بهکاررفته توسط بازیگران زن و مرد در فیلمهای کارگردان زن ایرانی، عکس نتایج مورد انتظار الگوی ونلیوون حاصل شده است و تفکر غالب، دیدگاه فمینیستی و زنسالارانۀ مدنظر فیلمساز بوده است. تحقیقی مشابه بر فیلمهای کارگردان مرد ایرانی نیز انجام شد و نتایج بهدستآمده نشان داد وجهیّتهای استفاده شده توسط شخصیّتهای زن و مرد داستان کاملاٌ مطابق با الگوی ونلیوون است، و نگاه غالب یا حاکم بین دو جنسیّت مشاهده نشده و شخصیّتهای زن و مرد داستان فیلم از وجهیّتهای مورد انتظار الگوی بهکاررفته، بهطور طبیعی استفاده کرده‌اند.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
یوسف آرام؛ مرضیه کوثری فرد
چکیده
امکانات تکریمی صورتهای زبانی خاص هستند که برای ابراز ادب به مصداقهای اسمی یا مخاطبان رمزگذاری شدهاند. بررسی انواع امکانات تکریمی در منشآت قائم‌مقام فراهانی (1386) در دورة قاجار انگیزة اصلی تدوین این پژوهش قرار گرفته است . پژوهش حاضر، توصیفی - تحلیلی و از نوع پیکره بنیاد می‌باشد .داده‌های پژوهش مشتمل بر 2221 واژة تکریمی است ...
بیشتر
امکانات تکریمی صورتهای زبانی خاص هستند که برای ابراز ادب به مصداقهای اسمی یا مخاطبان رمزگذاری شدهاند. بررسی انواع امکانات تکریمی در منشآت قائم‌مقام فراهانی (1386) در دورة قاجار انگیزة اصلی تدوین این پژوهش قرار گرفته است . پژوهش حاضر، توصیفی - تحلیلی و از نوع پیکره بنیاد می‌باشد .داده‌های پژوهش مشتمل بر 2221 واژة تکریمی است که از پیکرة پژوهش استخراج شدهاند. این داده‌ها بر اساس الگوی شیباتنی (2006) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس این چارچوب نظری، امکانات تکریمی به چهار دسته تقسیم میشوند که عبارتند از «تکریمیهایارجاعی»، «تکریمیهایمخاطب»، «زبانهای اجتنابی» و «زیباسازی». بر اساس یافتههای این پژوهش، مشخص گردید که تکریمیهای ارجاعی در پیکرة مورد نظر از بسامد بیشتری برخوردارند و تکریمیهای مخاطب که ناظر بر استفاده از ادات، پیشوند و پسوند می‌باشد، در پیکرة پژوهش یافت نشد. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که علاوه بر طبقهبندی شیباتنی (2006)، تکریمیهای توصیفی و دعایی را نیز میتوان در زمرة دیگر امکانات تکریمیهای ارجاعی زبان فارسی قرار داد. همچنین، در این پژوهش مشخص گردید که موقعیت اجتماعی، قدرت و رسمیّت در استفاده از امکانات تکریمی در دورة قاجار تأثیرگذار بودهاند.
مقاله پژوهشی
فرزانه سادات هاشمی؛ فرانک اشرفی؛ فریبا اشرفی
چکیده
جلال آل‌احمد و انوره دو بالزاک دو نویسندۀ مهم و نام‌دار در ادبیات فارسی و فرانسه هستند که جامعۀ روزگار خود و مسائل مهم اجتماعی آن دوران را در دو اثر نفرین‌زمین و دهقانان به تصویر کشیده‌اند. در این مقاله ساختار این دو اثر و مضمون اجتماعی آنها ازمنظرِ نقد جامعه‌شناختی و براساسِ تئوری‌های لوکاچ بررسی شد. فرضیۀ اصلی در این مقاله متکی ...
بیشتر
جلال آل‌احمد و انوره دو بالزاک دو نویسندۀ مهم و نام‌دار در ادبیات فارسی و فرانسه هستند که جامعۀ روزگار خود و مسائل مهم اجتماعی آن دوران را در دو اثر نفرین‌زمین و دهقانان به تصویر کشیده‌اند. در این مقاله ساختار این دو اثر و مضمون اجتماعی آنها ازمنظرِ نقد جامعه‌شناختی و براساسِ تئوری‌های لوکاچ بررسی شد. فرضیۀ اصلی در این مقاله متکی بر این اصل است که برای شناختِ ادبیات باید به جریانهای اجتماعی که ادبیات جزئی از آن است آگاه بود. ادبیات حاصل جریانهای اقتصادی و اجتماعی است. با نقد اجتماعی دیدگاه مخاطبین گسترش مییابد. در بررسی این دو اثر با دیدگاه لوکاچ و روش مطالعۀ تطبیقی، مشخص شد شرایط حاکم بر زمان این دو نویسنده در خلق اثرشان تاحدودی شبیه به هم بوده است. هر دو نویسنده قهرمان خود را از میان ضعیفترین قشر جامعه انتخاب کرده‌اند. هر دو تلاش میکنند با به تصویر کشیدن واقعیتها قضاوت را برعهدۀ خواننده بگذارند.
مقاله پژوهشی
زبان و فرهنگ
شکوفه جعفری؛ شادی داوری؛ رویا صدیق ضیابری
چکیده
زبان با استفاده از منابع عینی مانند اندامواژهها، طبیعتواژهها و برخی افعال مفاهیم جهتی مانند بالا، پایین، شمال، جنوب و جز آن را، که مفاهیمی انتزاعی هستند، رمزگذاری می‌کند. زبان با استفاده از منابع عینی مانند اندامواژهها، طبیعتواژهها و برخی افعال- مفاهیم جهتی -مانند بالا، پایین، شمال، جنوب و امثالهم که مفاهیمی ...
بیشتر
زبان با استفاده از منابع عینی مانند اندامواژهها، طبیعتواژهها و برخی افعال مفاهیم جهتی مانند بالا، پایین، شمال، جنوب و جز آن را، که مفاهیمی انتزاعی هستند، رمزگذاری می‌کند. زبان با استفاده از منابع عینی مانند اندامواژهها، طبیعتواژهها و برخی افعال- مفاهیم جهتی -مانند بالا، پایین، شمال، جنوب و امثالهم که مفاهیمی انتزاعی هستند- را رمزگذاری می‌کند. در این پژوهش، فرآیند تحول منابع واژگانی به واژه‌هایی که بر مفاهیم جهتی دلالت دارند، جهتشدگی نامیده می‌شود. در جهتشدگی منابع واژگانی که بر مصداقهای عینی در طبیعت دلالت دارند و جزئی از جغرافیای فرهنگی-اجتماعی قلمداد میشوند، یعنی به فرهنگ و زندگی اجتماعی بشر در رابطه با زمین مربوط میشوند، برای درک بیشتر و از رهگذر بسط استعاری برای رمزگذاری جهتهای نسبی، اصلی و استعاری به کار میروند. پژوهش حاضر به بررسی جهت شدگی در فارسی بر اساس رویکرد هاینه (1997) پرداختهاست. و برای تعیین ابعاد جهتشدگی، یا تعیین میزان تحولات معنایی، تصریفی–نحوی و آوایی منابع از انگارۀ داوری و نغزگوی کهن (1396؛ 2017) بهره جستهاست. در این پژوهش از کتب نظم و نثر، ضرب المثل، رمان، روزنامه و تارنماها برای جمع آوری داد‌ها استفاده شدهاست. بازۀ زمانی داده‌ها شامل دورۀ باستان، میانه تا فارسی امروز است. نتایج نشان میدهد زبان فارسی در دورههای مختلف از طبیعتواژههای آسمان، هوا، بام و جزآن برای بیان جهتهای اصلی، نسبی و استعاری استفاده کرده و منابع واژگانی مذکور، نهایتاً متحمل درجۀ دوم دستوریشدگی شدهاند.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
فیروزه اصغری
چکیده
ارتباط شهروند به‌عنوان بیمار بالقوه با پزشک همواره از موضوعات موردتوجه محققان حوزه‌های مختلف بوده است. هدف پژوهش حاضر مقایسه رابطه شهروند- پزشک در روایت ایرانی با داستان دشمنان چخوف در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی است. پژوهش با رویکردی کیفی و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، بر اساس مدل مربع ایدئولوژیک وندایک(2006c) انجام شده است. بر ...
بیشتر
ارتباط شهروند به‌عنوان بیمار بالقوه با پزشک همواره از موضوعات موردتوجه محققان حوزه‌های مختلف بوده است. هدف پژوهش حاضر مقایسه رابطه شهروند- پزشک در روایت ایرانی با داستان دشمنان چخوف در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی است. پژوهش با رویکردی کیفی و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، بر اساس مدل مربع ایدئولوژیک وندایک(2006c) انجام شده است. بر اساس یافتهها، استراتژی مورد استفاده در روایت شهروند ایرانی «تاکید بر مثبت ما» شامل مقوله های استعاره، دیگر نمایی منفی، قطببندی و تعمیم و استراتژی مورد استفاده چخوف در داستان دشمنان « تاکید بر مثبت ما» و « تاکید بر منفی دیگری» شامل مقوله های توصیف کنشگران، استعاره، دیگر نمایی منفی و خودنمایی مثبت است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که گفتمان حاکم بر هر دو پیکره زبانی با تکیه بر کارکرد ایدئولوژیک زبان اگرچه متاثر از زمینه اجتماعی مشترک، مشابه و در جهت تقویت گفتمان ضد قدرت و سلسله مراتب به منظور اقناع مخاطب بوده است اما در عین حال در مواردی بدلیل سوگیری نه تنها باعث مخدوش شدن حقیقت بلکه باعث ایجاد شکاف بین دو کنشگر اجتماعی (شهروند و پزشک) و تبدیل آنها به دشمنان یکدیگر شده است.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
Maryam Farnia؛ آزاده صافی
چکیده
هدف پژوهش بینافرهنگی حاضر بررسی مدیریت تعارض در ارتباط با واسطة رایانه، و راهبردهای کاربران در تعامل چندجانبۀ آنلاین در پاسخ به پست‌های گروه‌های دگرباشان، موسوم به «رنگین‌کمان»، در صفحه‌های مجازی حامیان این گروه در اینستاگرام است. داده‌های تحقیق از مرداد تا آبان 1397 از 20 پست اینستاگرام با 2071 نظر فارسی و 1323 نظر انگلیسی جمع‌آوری ...
بیشتر
هدف پژوهش بینافرهنگی حاضر بررسی مدیریت تعارض در ارتباط با واسطة رایانه، و راهبردهای کاربران در تعامل چندجانبۀ آنلاین در پاسخ به پست‌های گروه‌های دگرباشان، موسوم به «رنگین‌کمان»، در صفحه‌های مجازی حامیان این گروه در اینستاگرام است. داده‌های تحقیق از مرداد تا آبان 1397 از 20 پست اینستاگرام با 2071 نظر فارسی و 1323 نظر انگلیسی جمع‌آوری و با استفاده از الگوی مدیریت تعارضِ بوفرانش و بلیویچ (2014) تحلیل شد. یافتهها نشان داد که راهبرد تدافعی/تعارضی در هر دو پیکره دارای بیشترین فراوانی بود. بدین معنی که کاربران در هر دو گروه در مواجهه با کنشی که تهدیدکنندة وجهه یا هویت آنها بود تصمیم به پاسخ گرفتند. علاوه بر این، فراوانی راهبرد مخالفت کردن و صرفنظرکردن در پیکرة فارسی بیش از پیکرة انگلیسی بود. همچنین، نتایج آمار تحلیلی نشان داد که در مجموع فراوانی راهبردهای فارسی بهطور معنیداری بیش از راهبردهای انگلیسی است که چالشبرانگیز بودن این موضوع و موقعیت پذیرش آن در جامعة ایرانی میتواند یکی از دلایل آن باشد.
