با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان‏شناسی، دانشگاه ولی‏عصر (عج)، رفسنجان، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان‏شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

رنگ‌واژه‌ها در زبان‌شناسی اجتماعی عاملی برای ارتباط میان زبان و فرهنگ محسوب می‌شوند. در پژوهش حاضر، با تکیه بر نظریۀ برلین و کای (1969) و نظریۀ مک‌نیل (1972) به بررسی تاثیرپذیری رنگ‌واژه‌های کرمانی از منابع و ذخایر طبیعی و همچنین تحلیل رنگ‌واژه‌های مورد استفاده در قالی کرمان پرداخته خواهد شد. روش انجام پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. جامعه زبانی مشتمل بر دو گروه 15 نفره از افراد بالای 55 سال بومی مناطق کرمان و راور است. گروه اول دارای سابقه و مهارت در قالی‌بافی و گروه دوم فاقد آن بودند. داده-های پژوهش در دو مرحله و از طریق مصاحبه جمع‌آوری شده است. نتایج بخش اول نشان می‌دهد که رنگ‌واژه‌های اصلی گونۀ کرمانی شباهت نسبتا بالایی با همگانی‌های برلین و کای (1969) و همچنین رنگ‌واژه‌های اصلی فارسی علی‌زاده-صحرایی و راسخ‌مهند (1395) دارند. با اینحال، حضور رنگ-واژۀ پسته‌ای در بین رنگ‌واژه‌های پربسامد گونۀ کرمانی نشان می‌دهد که مطابق با فرضیۀ مک‌نیل (1972) ذخایر طبیعی نیز در انتزاعی‌سازی رنگ‌واژه‌ای این منطقه موثر هستند. نتایج بخش دوم پژوهش نشان داد که رنگ‌واژه‌های رایج در قالی‌ کرمان اگرچه در گونۀ گفتاری عامه مردم وارد شده‌اند، اما این تاثیرگذاری به حدی نیست که بتوان با قاطعیت از دیدگاه نسبیت‌گرایی صحبت کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ابراهیمی، مهلا (۱۳۹۴). بررسی ساختار و رفتار رنگ‏واژه‏ها در زبان فارسی. پایان‏نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام‏نور تهران.
افشار، ایرج (۱۳۷۸). گونه‏های رنگ در زبان فارسی. مجلة زبان‏شناسی. دوره ۱۴، شماره ۲: ۲-۹.
جراحی، امیر، امانی‏تهران، محمد، گرجی‏کندی، سعیده (۱۳۹۰). مروری بر دسته‏بندی و نام‏گذاری رنگ‏ها. علوم و فناوری رنگ. دوره ۵، شماره ۳: ۱۸۸-۱۷۵.
ژاله‏خاکی، لیلا (۱۳۹۳). مقایسۀ کاربرد رنگ‏واژه‏ها در هفت‏پیکر نظامی گنجوی و بخش اساطیری شاهنامه. پایان‏نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام‏نور تهران.
شریفیان، فرزاد (۱۳۹۸). زبان‏شناسی فرهنگی؛ مفهوم‏سازی‏های فرهنگی و زبان. ترجمة طاهره احمدی‏پور، پریا رزمدیده و حامد مولایی. رفسنجان: انتشارات دانشگاه ولی‏عصر (عج).
کرباسی راوری، علی (۱۳۶۵). فرهنگ مردم راور. تهران: بنیاد نیشابور.
علی‏زاده صحرایی، مجتبی و راسخ‏مهند، محمد (۱۳۹۵). رنگ‏واژه‏های اصلی در زبان فارسی. زبان‏پژوهی. دوره ۸، شماره ۱۹: ۱۲۳-۱۴۷.
مطلبی، محمد (۱۳۸۵). بررسی گویش رودباری (کرمان). پایان‏نامة دکتری فرهنگ و زبان‏های باستانی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
منصوری، مهرزاد (۱۳۷۵). بررسی رنگ‏واژه‏ها در زبان فارسی. مجله زبان‏شناسی. دوره ۱۳، شماره ۲: ۱۰۵-۱۱۵.
Amouzadeh. M., Tavangar, M., & Sorahi, M. (2012). A cognitive study of color terms in Persian and English. Procedia: Social and Behavioral Sciences, 32, 238-245.
Askari Kermani, A (1995). Persian color terms used in Kerman and its suberbs: A sociolinguistic perspective. Shiraz University. M.A Thesis.
Berlin, B., & Kay, P (1969). Basic color terms: Their universality and evolution. Berkeley: University of California.
Conklin, H. C (1955). Language in culture and society. New York: Harper & Row.
Davis. I.R.L., & Corbet. G. (1997). A cross-cultural study of color grouping: Evidence for weak linguistic relativity. British Journal of Psychology, 88, 493-517.
Forbes, R. J (I964). Studies in ancient technology. Leiden: E. J. Brill.
Kluckhohm, C., & Leighton, D (1946). The Navaho. Cambridge: Harvard University Press.
MacCaughey, V., & Emerson, J. S. (1913). The kalo in Hawaii (I). Hawaiian Forester and Agriculturalist, 10, 186-195.
MacCaughey, V., & Emerson, J. S. (1913). The kalo in Hawaii (II). Hawaiian Forester and Agriculturalist, 10, 225-231.
MacCaughey, V., & Emerson, J. S. (1913). The kalo in Hawaii (III). Hawaiian Forester and Agriculturalist, 10, 280-288.
MacCaughey, V., & Emerson, J. S. (1913). The kalo in Hawaii (IV). Hawaiian Forester and Agriculturalist, 10, 315-323.
MacCaughey, V., & Emerson, J. S. (1913). The kalo in Hawaii (V). Hawaiian Forester and Agriculturalis,t 10, 349-358.
MacCaughey, V., & Emerson, J. S. (1913). The kalo in Hawaii (VI). Hawaiian Forester and Agriculturalist, 10, 371-373.
McNeill.N. B (1972). Color and color terminology. Journal of Linguistics, 8(1), 21-33.
Mistar, J. (2011). A study of the validity and reliability of self-assessment. TEFLIN Journal, l22, 45-58.
Wradhaugh, R., & Fuller, J. (2015). An introduction to sociolinguistics (7th edition). Blackwell Publisher.
Woodworth, R. S. (I910). The puzzle of color vocabularies. The psychological bulletin. 7(I0), 325-334.