با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی دانشگاه بیرجند

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی ویژگی‌های گفتمانی دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع اول متوسطة شهر بیرجند بر اساس رویکرد تسلط لیکاف (۱۹۷۵) می‌پردازد. بر اساس این نظریه، زنان به دلایل فرهنگی، اجتماعی و... در فرودست مردان قرار می‌گیرند و این موضوع در گفتمان آنها بازتاب می‌یابد. جامعة آماری این تحقیق شامل ۲۷۸ دانش‌آموز دختر و ۲۷۸ دانش‌آموز پسر است که گفتمان کلاسی آنها در طول یک سال تحصیلی ضبط و پیاده‌سازی شده و با بهره-گیری از روش کدگذاری گلیزر و اشتروس و آزمون خی‌دو تحلیل شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که اگرچه انتظار می‌رفت با ارتقاء سطح آگاهی جامعه به دلیل تحصیلات، فراگیر شدن فضای مجازی و تحولات اجتماعی، گفتمان جامعة هدف تحقیق حاضر از این تحولات تأثیرپذیری مثبت داشته باشد و به تعدیل رابطة فرادستی و فرودستی زبانی پسران و دختران منجر شده باشد، تمایزات زبانی مورد نظر لیکاف همچنان معتبر است و دختران نوجوان در تمامی معیارهایی که نشان‌دهندة بی-اعتمادبه‌نفسی، زبان عاری از قدرت و قرار گرفتن در جایگاه ضعیف است، بسامد بیشتر را با تفاوتی معنادار از آن خود کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ابراهیمی، ژینو (۱۳۹۶). بررسی ویژگی‏های زبانی زنان با توجه به متغیر سن بر اساس رویکرد لیکاف. پایان‏نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه رازی.
ارباب، سپیده (۱۳۹۱)بررسی و طبقه‏بندی دشواژه‏های رایج فارسی در تداول عامه.  نشریة پژوهش‏های زبان‏شناسی تطبیقی. سال دوم، شمارة ۴، پاییز و زمستان، ص ۱۰۷-۱۲۴.
انصاری، لیلا ( ۱۳۸۶). بررسی تفاوت‏های گفتار زنان و مردان در جامعة زبانی کازرون و تفاوت‏های این گونه‏ها با گونة معیار زبان فارسی (بر اساس نظریة لیکاف و لباو). پایان‏نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور تهران.
بابایی، جلال (۱۳۹۵). رابطه تحول مثبت نوجوانی، رضایت از زندگی و قلدری در دانش‏آموزان مقطع متوسطه استان قم.  پایان‏نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه سمنان.
بهمنی مطلق، یدالله و فرقانی اله آبادی، فهیمه (۱۳۹۴). بررسی تفاوت‏های زبانی زنان و مردان در ادبیات مقاوت (با تکیه بر مکالمات رمان دا). هشتمین همایش پژوهش‏های زبان و ادبیات فارسی.
پاک‏نهاد جبروتی، مریم (۱۳۸۱). فرادستی و فرودستی در زبان. تهران: گام نو.
حاتمی، حدیث، صابری، کورش و ویسی، هیوا (۱۳۹۷). بررسی قاطعیت در گفتار گویشوران  کردی کلهری بر اساس رویکرد تسلط لیکاف. فصلنامة مطالعات زبان‏ها و گویش‏های غرب ایران. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه رازی کرمانشاه. سال ششم، شماره ۲۲، پاییز، صص ۶۰-۴۱.
حسینی، سید جمال، سهامی، فرشته و زندی، بهمن (۱۳۹۴). نمود جنسیت در زبان، پژوهش زبان‏شناسی جنسیت با رویکرد جامعه‏شناسی در لهجة هورامی گویش کردی در غرب ایران. دومین کنفرانس بین‏المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی. ترکیه، استانبول. ۲۴ اسفند.
دلبری، حسین، میرزایی، هدی و عرب‏پور محمدآبادی، علی‏محمد (۱۳۹۶). بررسی متغیر جنسیت با تکیه بر زبان زنانه در رمان کنیزو اثر منیرو روانی‏پور. فصلنامة پژوهش‏های ادبی. سال ۱۴،  زمستان، شماره ۵۸، صص ۳۱-۴۷.
شرفی، زهرا (۱۳۹۰). بررسی کاربردشناختی عبارات احتیاط‏آمیز در گفتار مردان و زنان فارسی‏زبان. پایان‏نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
عاملی موسوی، بهناز (۱۳۶۸). گفتار مؤدبانه و جنسیت در فارسی تهرانی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
فارسیان، محمدرضا (۱۳۷۸). جنسیت در واژگان. پایان‏نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
فتوحی، محمود (۱۳۹۰). سبک‏شناسی نظریه‏ها، رویکردها و روش‏ها. تهران: انتشارات سخن.
ناصری، ناصر، حسن‏زاده، شهریار و وخشوری، کبری (۱۳۹۸). بررسی زبان زنانه و مردانه در داستان‏های ابراهیم گلستان و منیرو روانی‏پور از منظر جنسیت و رویکرد تعلیمی اخلاقی (مطالعة موردی: جوی و دیوار تشنه و کولی کنار آتش). پژوهشنامة ادبیات تعلیمی. زمستان، شمارة ۴۴، صص ۱۱۷-۸۹.
Berryman, C. L., & Wilcox, J. R. (1980). Attitudes toward male and female speech: Experiments on the effects of sex-typical language. Western Journal of Speech Communication, 44, 50-59.
Chalak, A., & Karimi, M. (2017). Analysis of taking and repair strategies among male and female Iranian EFL learners. Journal of linguistics and Language Research, 4(2), 2017, 1-9.
Chavez, M., (1999). Teacher and student gender composition in German foreign language classroom discourse: An exploratory study. Journal of Pragmatics 32(2000), 1019-1058.
Fischer, J. L. (1958). Social influences on the choice of a linguistic variant, Word,14(1)47-56.
Ghafarpour, H. (2012). Venus and Mars encountering earth by language. The Asian Conference on Art and Humanities, 92-101.
Holmes, J. (1997). Women, language and identity. Journal of Sociolinguistics 1/2, 195-223.
Lakoff, R. (1975). Language and woman’s place. New York: Harper & Row.
Lakoff, R.  (1990). Talking power: The politics of language. Printed in the United States of America.
Lakoff, R.  (2004). Language and woman’s place, text and commentaries. Oxford: Oxford University Press.
Parsons, C. (2015). Doing gender in classroom discourse, a series of research and informational publications by CRG “Putting the world’s best research to work for girls”. The University of Michigan.
Tannen, D. (1990). You just don't understand: Women and men in conversation. New York: Ballantine.