با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

3 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش استعاره‏های تصویری در انتقال پیام کارتون‏های شهروندی انجام گرفته است. برای این منظور، در قالب یک مطالعۀ موردی، تعداد هفت کارتون با موضوع «کتاب و کتاب‏خوانی» مربوط به سال 1398 به روش نمونه‏گیری هدفمند از چند وبگاه فارسی‏زبان داخلی استخراج و در چارچوب نظریۀ استعارۀ چندوجهی (فورسویل، 1996، 2008، 2009) بررسی‏شده‏اند. پرسش اصلی پژوهش این است که برای بیان مفهوم کتابخوانی (یا مطالعه) از چه استعاره‏های مفهومی و چه استعاره‏های تصویری‏ استفاده شده است و حوزه‏های مبدأ در این استعاره‏ها کدامند؟ نتایج پژوهش نشان می‏دهد که استعاره‏های «مطالعه، سفر است»، «مطالعه، زراعت است»، «مطالعه، پیدا کردن گنج است»، «مطالعه، سلامتی (یا زندگی) است»، «مطالعه، پاکسازی ذهن است»، «مطالعه، بارندگی است» و «مطالعه، روشنایی است» استعاره‏های مفهومی زیربنایی در کارتون‏های مطالعه‏شده هستند. پیام کارتون‏ها مبتنی بر نوعی استدلال قیاسی است که در آن براساس رابطۀ میان مفاهیم مبدأ استعاری، در مورد رابطۀ میان مفاهیم مقصد استدلال صورت می‏گیرد. دستاورد کاربردی پژوهش این است که کارتونیست‏ها را نسبت به اهمیت و نقش استعاره در انتقال پیام کارتون‏ها و نحوۀ عملکرد و تعامل این فرایند شناختی آگاه‏می‏سازد وبا توجه به انواع استعاره‏های تصویری، گزینه‏های مختلفی را برای صورت‏بندی پیام کارتون‏ها پیش روی آنها قرار می‏دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بصائری، سلمان و خزائی، محمد (1392). جلوه‏های استعاره در نظام نشانه‏ای دیداری پوسترهای عاشورایی. نقد ادبی، سال 6، شمارۀ 22، صص 49-65.
پورابراهیم، شیرین (1393). بررسی استعاره‏های تصویری-کلامی در چند پوستر مناسبتی زبان فارسی. پژوهش‏های زبان‏شناسی، سال 6، شمارۀ 1 (پیاپی 11)، صص 19-35.
پورابراهیم، شیرین (1395). نقش استعارة تصویری در تحلیل انتقادی کلام: مطالعة کاریکاتورهای سیاسی. پژوهش‏های زبان‏شناسی. سال 8، شمارۀ 1 (پیاپی 14)، 52-37.
 
 
رضایی، فاطمه (1395). بررسی استعاره‏های کلامی و غیرکلامی در پوسترهای مذهبی و ملّی براساس رویکرد شناختی فورسویل. پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ زبان‏شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
غیاثیان، مریم سادات؛ مینا وندحسینی، بهمن زندی و محمدرضا احمدخانی (1397). خوانشی بر استعاره‏های تصویریِ روزنامۀ همشهری در بحران‏های زیست‏محیطیِ کلانشهر تهران. مطالعات میان‏رشته‏ای در علوم انسانی، دورۀ10، شمارۀ 4 (پیاپی 40)، صص 169-195.
Edwards, J. L. & Winkler, C. K. (1997). Representative form and the visual ideograph: The Iwo Jima image in editorial cartoons. Quarterly Journal of Speech, 83(3), 289-310.
Evans, V.,& Green, M. (2006). Cognitive linguistics: An introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Forceville, C. (1996). Pictorial metaphor in advertising. London/New York: Routledge.
Forceville, C. (2005). When is something a pictorial metaphor? [Lecture 2 in eight-lecture Course in Pictorial and Multimodal metaphor]. http://www.chass.utoronto.ca/epc/srb/cyber/cforcevilleout.html.
Forceville, C. (2006). Non-verbal and multimodal metaphor in a cognitivist framework: Agendas for research. In G. Kristiansen, M. Achard, R. Dirven, and F. Ruiz de Mendoza Ibáñez (Eds.).Cognitive linguistics: Current applications and future perspectives (pp.379–402). Berlin and New York: Mouton de Gruyter.
Forceville, C. (2007). Multimodal metaphor in ten Dutch TV commercials. Public Journal of Semiotics, 1(1): 19-51.
Forceville, C. (2008). Metaphors in pictures and multimodal representations. In R. W. Jr. Gibbs (ed.).The Cambridge handbook of metaphor and thought(pp. 462-482). Cambridge: Cambridge University Press.
Forceville, C. (2009). Non-verbal and multimodal metaphor in a cognitivist framework: Agendas for research. In C. J. Forceville & E. Urios-Aparisi (eds.), Multimodal metaphor(pp. 19-42). London: Mouton de Gruyter.
Forceville, C.,& Urios-Aparisi, E. (2009). Introduction. In C. Forceville, &E. UriosAparisi, (Eds.), Multimodal metaphor (pp.3-17). Berlin and New York: Mouton de Gruyter.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A practical introduction(2nd Ed.). New York: Oxford University Press.
Krstić, A., Aiello, G., & Vladisavljević, N. (2020). Visual metaphor and authoritarianism in Serbian political cartoons. Media, War & Conflict, 13(1), 27-49.
Kwon, I. (2019). Conceptual mappings in political cartoons: A comparative study of the case of nuclear crises in US-North Korean relations. Journal of Pragmatics, 143, 10-27.
Lakoff, G.,& Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G.,& Turner, M. (1989). More thangreason: A field guide to poetic metaphor. Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In A. Ortony (ed.), Metaphor and thought (pp. 202-251). New York: Cambridge University Press.
Musolff, A. (2004). Metaphor and political discourse: Analogical reasoning in debates about Europe. New York: Palgrave Macmillan.
Ojha, A. (2013). An experimental study on visual metaphor. (Doctoral Dissertation) International Institute of Information Technology, Hyderabad, India.
Ruiz de Mendoza, F. (2014). On the nature and scope of metonymy in linguistic description and explanation: Towards settling some controversies. In J. Littlemore & J. R. Taylor (eds.), The Bloomsbury companion to cognitive linguistics (pp. 143-166). London: Bloomsbury.
Ruiz de Mendoza, F., & Díez, O. (2002). Patterns of conceptual interaction. In R. Dirven & R. Pörings (eds.), Metaphor and metonymy in comparison and contrast(pp. 489-532). Berlin/New York: Mouton de Gruyter.
Silaški, N., & Ðurovic, T. (2019). The journey metaphor in brexit-related political cartoons. Discourse, Context & Media, 31, 1-10.