با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

غذا به عنوان یک شیوه ارتباطی میان افراد مختلف جامعه می‏تواند تجربه‏ای فردی را به تجربه جمعی تبدیل کند. این مقاله قصد دارد کارکرد اجتماعی غذا در جامعه ایران را در چهارچوب نشانه-معناشناسی اجتماعی بررسی کند. پیکره مورد مطالعه غذای نذری می‏باشد که ارزش‏ها و باورهای خاصی را برای هر فرد شیعه ایرانی تداعی می‏کند. علت انتخاب غذای نذری آن است که دارای ارزش‏های متعالی است و نه تنها مانند غذاهای غیرآیینی پیونددهنده میان افراد اجتماع است، بلکه دارای وجاهتی مذهبی است و نقش از پیش تعیین‏شده ای را ایفا می‏نماید؛ تنها مسئله لذت بردن از غذا نیست، بلکه آرزوی رسیدن به چیزی، یا برآورده شدن حاجتی در آن مستتر می‏باشد. این مقاله نشان می‏دهد که اولا غذای نذری ارزش مذهبی دارد، ثانیا در ضمن برهم‏زدن لایه‏های قدرت خود موجب شکل‏گیری لایه‏های تازه‏ای از قدرت می‏گردد و لذت از طریق حواس را به شناخت پیوند می‏دهد و در نهایت، نظام بینانشانه‏ای به‏‏وجود می‏آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بارت، رولان (1386). امپراتوری نشانه‏ها. ترجمه ناصر فکوهی. تهران: نشر نی.
رضی، هاشم (1352). تاریخ ادیان، میتولوژی اساطیر و افسانه‏ها. جلد 2، تهران: کاوه.
رضی، هاشم (1382)، دین و فرهنگ ایرانی. تهران: سخن.
سجودی، فرزان (1385). "درآمدی بر نشانه‏شناسی خوراک:

 
بررسی نمونه‏ای از گفتمان سینمایی". مجموعه مقالات دومین هم‏اندیشی نشانه شناسی هنر. به کوشش حمید رضا شعیری. تهران: انتشارات فرهنگستان هنر، صص 83-97.
مزدارپور، فرنگیس (1372). یاد بهار. تهران: آگاه.
 
Ablali, D., & Ducard, D. (2009). Vocabulaire des études sémiotiques et sémiologiques. Paris : Honoré Champion.
Barthes, R. (1964). Eléments de sémiologie . Communications. 91-135. www.persee.fr/collection/comm.
Barthes, R. (1970). L’Empire des signes. Paris : Seuil, Points Essais.
Greimas, A.-J. (1976). Modalités épistémiques et modalités doxiques: aspects idéologico-sémiotiques des processus cognitifs. Sao Paolo. https://www.academia.edu/8998871/
Fontanille, J. (2008). Pratiques sémiotiques, Paris: PUF, formes sémiotiques.
Fontanille, J. (2011). Corps et sens. Paris : PUF, formes sémiotiques.
Landowski, E. (1997). Présences de l’autre. Paris: PUF.
Landowski, E., Grignaffini, G. &, Marrone, G. (1998). Sémiotique gourmande. Du goût entre esthésie et sociabilité. Nouveaux actes sémiotiques, n° 55-56. Limoges: Université de Limoges.
Landowski, E. (2004). Passions sans nom. Paris: PUF, formes sémiotiques.
Le Querler, N. (1996). Typologie des modalités. Caen: Presses universitaires de Caen.
Park, W.-G. (2001). Compte-rendu: Seung-kook Balk, manger le fondu au cinéma. In H. Parret (Ed.). Nouveaux actes sémiotiques (pp.192-198). Limoges: Université de Limoges.
Pais, C. Th. (1993). Etude des modalités de la langue portugaise. Retrieved online from http: //epublications. unilim. fr/ revues/as/
Saussure, F. (1995). Cours de linguistique générale. Paris: Payot.