با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد زبان‏شناسی، دانشگاه پیام نور

2 دانش‌آموخته دوره کترای زبان‏شناسی

چکیده

جستار حاضر به واکاوی قلمروهای مبدأ استعاری در گفتمان رسانه‏ای فوتبال می‏پردازد. برای این منظور، عنوان‏های خبری هشت روزنامۀ ورزشی فارسی‏زبان شامل هدف، خبر ورزشی، ایران ورزشی، ابرار ورزشی، گل، پیروزی، شوت و استقلال در یک بازۀ زمانی سه‏ماهه از اول شهریورماه تا پایان آبان‏ماه 1398 استخراج شده و در چارچوب نظریۀ استعارۀ مفهومی (لیکاف، 1993؛ لیکاف و جانسون، 1980، 1999) و نیز برپایۀ دیدگاه‏های کووچش دربارۀ قلمروهای مبدأ استعاری (کووچش، 2010) مورد بررسی قرار گرفته‏اند. یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد که مهمترین قلمروهای مفهومی مبدأ عبارتند از: جنگ، مسیر، متافیزیک، پدیده‏های طبیعی، حیوانات، ماشین، بازی و ورزش، ساختمان، سلامت و بیماری، هنر، نور و تاریکی، مدرسه، قدرت و سیاست، آشپزی و خوراک، دریا و فعالیت‏های دریایی، گیاهان. در کل، استعاره‏ها در عنوان‏های خبری فوتبال دارای سه کارکرد عمده‏اند: الف) جلب توجه مخاطب و ترغیب او به مطالعه و پیگیری خبر؛ ب) تسهیل بیان مفاهیم و موضوعات پیچیده و انتزاعی فوتبال به شیوه‏ای هنرمندانه و جذاب؛ ج) کمک به درک این مفاهیم از سوی مخاطب. این کارکردها در نهایت موجب تسهیل و تحکیم ارتباط میان رسانه و مخاطب می‏شوند که تأییدی است بر دیدگاه کووچش (2014) مبنی بر اینکه استعاره علاوه بر کارکرد شناختی، کارکرد ارتباطی مهمی نیز در گفتمان دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

طوسی نصرآبادی، محمدرضا و بلقیس روشن (1395). استعاره در عناوین خبری روزنامه‏های ورزشی ایران: بررسی موردی استعارۀ فوتبال. پژوهش‏های زبان‏شناسی، سال 8، شمارۀ 2 (پیاپی 15)، 48-37.
انصاریان، شادی؛ غلامعلی‏زاده، خسرو و تفکری رضایی، شجاع (1395). بررسی استعاره در علوم رایانه‏ای از دیدگاه زبا‏ن‏شناسی شناختی. پژوهش‏های زبان‏شناسی تطبیقی، سال 6، شمارۀ 12، 171-155.
انصاریان، شادی (1393). بررسی استعاره در علوم رایانه‏ای و دنیای مجازی از دیدگاه زبان‏شناسی شناختی. پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد زبان‏شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه.
بامشادی، پارسا و شادی انصاریان (1397). واکاوی عنوان‏های خبری بیست‏وسی: ویژگی‏های زبانی در جذابیت خبری. زبا‏‏ن‏شناسی اجتماعی، دورۀ 2، شمارۀ 2 (پیاپی 4)، 53-42.
بامشادی، پارسا؛ زینب محمدابراهیمی و شادی انصاریان (1395). استعاره و مجاز در گونۀ زبانی رسانه‏های اقتصادی: رویکردی پیکره‏بنیاد. زبان‏شناسی اجتماعی، دورۀ 1، شمارۀ 1، 57-49.
Alzawaydeh, R., &  Alghazo, S. (2018). Metaphors in football news headlines in English and Arabic. International Journal of Linguistics, 10(6), 116-133.
Beard, A. (1998). The language of sport. London and New York: Taylor & Francis Ltd.
Bergh, G. (2011). Football is war: A case study of minute-by-minute football commentary. Revista Revedas, 15(2), 83-93.
Busà, M. G. (2014). Introducing the language of the news. London/New York: Routledge.
Cortés de los Ríos, M. (2010). Cognitive devices to communicate the economic crisis: An analysis through Covers in The Economist. Ibérica, 20, 81-106.
Kellet, P. (2002). Football-as-war, coach-as-general: Analogy, metaphor and management implications, Football Studies, 5(1), 60-76.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A practical introduction (2nd Ed.). New York: Oxford University Press.
Kövecses, Z. (2014). Metaphor and metonymy in the conceptual system. In: F. Polzenhagen, Z. Kövecses, S. Vogelbacher, & S. Kleinke (Eds.), Cognitive explorations into metaphor and metonymy (pp. 15-34). Frankfurt am Main: Peter Lang Edition.
Krisnawati, E. (2014). Metaphors in Indonesian soccer news. Theory and Practice in Language Studies, 4(1), 24-29.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G. & Johnson, M. (1987). The body in the mind: The bodily basis of meaning, imagination and reason. Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In A. Ortony (ed.), Metaphor and thought (pp. 202-251). New York: Cambridge University Press.
Langacker, R.W. (1991). Foundations of cognitive grammar. (Volume 2). Stanford: Stanford University Press.
Lewandowski, M. (2012). Football is not only war. Non-violence conceptual metaphors in English and Polish soccer language. In J. Taborek, A. Tworek, L. Zieliński (eds.), Sprache und Fußball im Blickpunkt linguistischer Forschung (pp. 79-95). Berlin: Verlag Dr. Kovac.
Littlemore, J., & Taylor, J.R. (eds.) (2014). The bloomsbury companion to cognitive linguistics. London: Bloomsbury.
Yuryevna, V. O. (2014). Understanding American values through the cultural metaphor «American football». Magister Dixit, 3(15), 54-58.