زبانشناسی اجتماعی
مریم فرنیا
چکیده
با وجود اهمّیّت شوخطبعی به عنوان یکی از وجوه فرهنگی و اجتماعی، بیشتر پژوهشهای این حوزه به بررسی شوخطبعی به صورت مجزا از بافت پرداخته، عمدتاً به تحلیل لطیفههای آماده محدود شده است در حالی که شوخطبعی محاورهای محصول تعامل مشترک سخنور و مخاطب آن است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر در حوزۀ زبان و فرهنگ بررسی شوخطبعی محاورهای ...
بیشتر
با وجود اهمّیّت شوخطبعی به عنوان یکی از وجوه فرهنگی و اجتماعی، بیشتر پژوهشهای این حوزه به بررسی شوخطبعی به صورت مجزا از بافت پرداخته، عمدتاً به تحلیل لطیفههای آماده محدود شده است در حالی که شوخطبعی محاورهای محصول تعامل مشترک سخنور و مخاطب آن است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر در حوزۀ زبان و فرهنگ بررسی شوخطبعی محاورهای در زبان فارسی است. دادهها به طور تصادفی از هشت برنامة گفتوگومحور تلویزیونی «دورهمی» که در سال ۱۳۹۷ از شبکۀ نسیم پخش شد جمعآوری شده است. در ادامه، گفتوگوی میزبان و مهمانان زن و مرد بر اساس چارچوب شوخطبعی محاورهای داینل (2009) تجزیه و تحلیل شد. یافتهها نشان میدهد فراوانی راهبردهای شوخطبعی در مهمانان مرد به ۲۵۸ مورد و مهمانان زن به ۲۲۰ مورد میرسد. همچنین، نتایج نشان میدهد مردان، به ترتیب، بیشتر از بذلهگویی، حکایت و استهزا کردن و زنان بیشتر از استهزا کردن، بذگهلویی، حکایت و خودکوچکانگاری در گفتوگو استفاده کردهاند. یافتههای پژوهش همچنین نشان میدهد مهمانان از راهبرد خوارانگاری در گفتوگو با میزبان مرد استفاده نکردهاند و، در مقابل، میزبان مرد نیز در گفتوگو با هیچیک از مهمانان از راهبرد خودکوچکانگاری استفاده نکرده است.