با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان شناسی ، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران

2 استادیار زبان انگلیسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

با افزایش نقش و تقویت جایگاه آگهی در زیست فردی، تجاری و اجتماعی- فرهنگی یک جامعه، مطالعه آن به عنوان یک پدیده ضرورت می‌یابد. در میان انواع تبلیغات، تبلیغاتی که در زمینه گردشگری انجام می‌شود؛ می‌تواند نمود بهتری از فرهنگ جامعه میزبان را ارائه دهد. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با اتخاذ بر رویکرد تطبیقی و با تکیه بر نظریه سپهرمعنایی لوتمان به بررسی لایه‌های این پدیده و مقایسه آن‌ها در آگهی‌های تبلیغات گردشگری ایران و انگلستان پرداخته‌است. داده‌های تحقیق از منابع مختلف تخصصی گردشگری نظیر تارنماهای گردشگری و پوسترهایی که در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شدند، گردآوری شده است. نتایج نشان داد نظام‌های کنشی در قالب لایه‌های معماری باعث نزدیکی گفتمان موجود در آگهی‌های تبلیغاتی گردشگری در ایران و انگلستان است درحالیکه وجود لایه‌های دینی/مذهبی در آگهی‌های ایرانی و عدم وجود آن در آگهی‌های انگلیسی حاکی از افتراق گفتمان در این دسته از آگهی‌هاست. لذا اگرچه عناصر نه-فرهنگی معماری و بنا در این سپهر معنایی به نوعی همگانی معناشناختی در این سپهر تبدیل شده و در همه آگهی‌‌ها وجود دارد، عناصر نه‌فرهنگی از قبیل پوشش خاص یا ابزارهای تفریحی و زندگی روزمره و همینطور نمادهای ملی در سپهر معناشناسی آگهی‌های انگلستان نقش برجسته-ای دارند که در آگهی‌های ایرانی غایب است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

 
سرفراز، حسین؛ پاکتچی، احمد؛ کوثری، مسعود و آشنا، حسام‌الدین (1396). واکاوی نظریة فرهنگی «سپهرنشانه‌ای» یوری لوتمان و کاربست آن در زمینه تحلیل مناسبات میان دین و سینما. فصلنامة علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ، 10(39)، 73-96.
شایان‌سرشت، اکبر؛ خوشامن، زهرا؛ سام‌خانیانی، علی‌اکبر و نوروزی، زینب (1398). بومی‏سازی در ترجمه‏های منظوم حکایت کلاغ و روباه لافونتن در حرکت از فرانظام به نظام براساس نظریۀ لوتمان. نشریة ادبیات تطبیقی، 11(21)، 69-100.
شعیری، حمیدرضا و انتظاری‌ملکی، سعیده (1392). تحلیل وجه القایی زبان تصویری تبلیغات از دیدگاه کنشی و تنشی بر اساس رویکرد نشانه-‌معناشناختی (بررسی موردی: گفتمان تبلیغاتی داخلی و خارجی). زبانشناسی و گویش‏های خراسان، 5(9)، 95-117.
عباسی، آزاده (1399). تحلیل نشانه‌شناختی کنش‌های خوارج براساس نظریة «خود و دیگر» یوری لوتمان با توجه به گزاره‌های نهج‌البلاغه. پژوهش دینی، ۱۹(۴۰)، ‏۶۷-۹۰.
غلامپورگلی، محبوبه و حسامی‌کرمانی، منصور (1393). تحلیل نشانه‌شناختی تصویری از یک نگارة نسخة خطی “هزار و یک شب” به روش یوری لوتمان. نگارینة هنر اسلامی، 1(1)، 69-77.‎
فاضلی، فیروز و طباطبائی، سیداحمد (1402). تحلیل سپهر نشانه‌ای شعر «در آستانه» احمد شاملو بر اساس نظریة یوری لوتمان. فصلنامة نقد و نظریة ادبی، 8(1)، 5-25.
معین‌الدینی، محمد؛ توفیقی، ثمر و شهبازی، رامتین (1401). سپهر نشانه‏ای نگارگری ایرانی در دوران پهلوی اول براساس نظریة یوری لوتمان. رهپویة هنرهای تجسمی، 6(1)، 67-76
نورسیده، علی‌اکبر و پوربایرام، رقیه (1397). تحلیل نشانه معناشناسانه نظام گفتمان امام رضا علیه ‌السلام (پژوهش موردی: دعای طلب باران). فصلنامة علمی فرهنگ رضوی، 8(29)، 35-58
 
 
Abbasi, A. A (2020). Semiotic Analysis of the Actions of the Khawarij Based on the ‘Insider and Outsider” Theory of Yuri Lutman and Considering the Propositions of Nahj al-Balaghah. bi-quarterly Journal of Pazhouhesh Dini, 19(40), 67-90. [In Persian]
Fazeli, F., & Tabatbai, S. A. (2023). Reading Ahmad Shamlou’s “Dar Astaneh” in Light of Yuri Lotman’s Notion of the Semiosphere. Literary Theory and Criticism, 8(1), 5-25. [In Persian]
Gholam Pour, M., & Hesami Kermani, M. (2014). A Semiotic Analysis of a Picture of Sani-ol-Molk’s The Thousand and One Nights based on Yuri Lotman. Negarineh Islamic Art, 1(1), 69-77. [In Persian]
Kotov, K. & Kull K. (2006). Semiosphere versus Biosphere. In Brown, K. Encyclopedia of Language and Linguistics. (pp. 194-199). Elsevier.
Lotman, Y. M. (1988). Text within a text. Soviet psychology26(3), 32-51.
Lotman, Y. M. (1989). The semiosphere. Soviet Psychology27(1), 40-61.
Lotman, Y. M. (1990). Universe of the Mind. A semiotic theory of culture. London: IB Taurus.
Lotman, Y. M. (2005). On the semiosphere. Σημειωτκή-Sign Systems Studies33(1), 205-229.
Lotman, Y. M. (2013). On the dynamics of culture. Σημειωτκή-Sign Systems Studies, 41(2-3), 355-370.
Lucid, D. (1977). Soviet Semiotics: An Anthology. Baltimore: John Hopkins University.
Moeinoddini, M., Tofighi, S., & Shahbazi, R. (2023). Iranian Painting’ Semiosphere in First Pahlavi Era Based on Yuri Lotman’s Theory. Rahpooye Honar-Ha-Ye Tajassomi, 6(1), 67-76. [In Persian]
Noresideh, A. A., & Poor Bayram, R. (2020). Sign-Semantic Analysis Of Imam Riḍā's Discourse System (Case Study: Prayer Asking For Rain). Journal of Razavi Culture, 8(29), 35-58. [In Persian]
Sarafraz, H., Pakatchi, A., Kousari, M., & Ashena, H. (2017). A Study of the Yori Lotman’s Semiosphere Cultural Theory and Its Application in the Field of Analysis of Relations between Religion and Cinema. Strategy for Culture, 10(39), 73-96. [In Persian]
Shairi, H. R., & Entezari Maleki, S. (2013). A Semio-semantic Analysis of Manipulative Advertisements of Active and Tensive Types: A Comparison between the Discourse of the Domestic and Foreign Publications. Journal of Linguistics & Khorasan Dialects, 5(9), 95-117. [In Persian]
Shayanseresht, A., Khoshamen, Z., Samkhaniani, A. A., & Nowruzi, Z. (2020). Domestication in Poetry Translations of "The Crow and the Fox" Fable by La Fontaine in moving from "extra - system" to "system" based on Lotman's theory. Journal of Comparative Literature, 11(21), 69-100. [In Persian]
Zylko, B. (2001). Culture and semiotics: Notes on Lotman's conception of culture. New Literary History32(2), 391-408.