نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد
2 دانشیار زبان شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد
3 استادیار زبان شناسی، دانشگاه حکیم سبزواری
چکیده
اولین هدف این مقاله معرفی زبان‌شناسی اجتماعی حقوقی و کاربرد آن در تحلیل گفتمان قضایی است. زبان‌شناسی اجتماعی حقوقی شاخه‌ای نوپا است که از زبان‌شناسی کاربردی منشعب شده و با فرایندهای حقوقی و قانونی جامعه در ارتباط است. در این حوزۀ علمی اعتقاد بر این است که در تحلیل گفتمان در بافت قضایی، عوامل اجتماعی باید در نظر گرفته شوند.
دومین هدف، شناخت ساختار گفتمان پلیس- متهم و بررسی نقش پلیس در این گفتمان است. بدین منظور پانزده رویداد گفتمانی مربوط به جلسات بازجویی پلیس در موقعیت قضایی شهر تهران بهصورت توصیفی-تحلیلی موردبررسی قرار گرفتند. در تحلیل دادهها از روش مالکولم کلتارد و آلیسون جانسون (2007)، که در تحلیل جلسات بازجویی انگلیسیزبانان به‌کار برده‌اند، و از تقسیم‌بندی نقش‌های اجتماعی زبان (هلیدی، 1973) استفاده شد و، در نتیجه، در این پژوهش چارچوبی توصیفی برای تحلیل گفتمان قضایی فارسیزبانان تدوین شد.
نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که در جلسات بازجویی، پلیس تصویری از شرح واقعه را در ذهن دارد و بهمنظور ترغیب متهمان به اعتراف، اقدام به پرسش‌گری میکند. از اینرو، گفتمان پلیس-متهم در بازجویی قضایی از ساختاری هدفمند برخوردار است. نقش‌های اجتماعی زبان که در حوزۀ زبان‌شناسی نقشگرا معرفی شدهاند در رسیدن به هدف قضایی، که گرفتن اقرار مکتوب و داوطلبانه از متهمان است، به پلیس کمک میکنند.
کلیدواژه‌ها
)