نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه زبانشناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا
2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه زبانشناسی، دانشگاه بوعلی‌سینا
چکیده
امکانات تکریمی صورتهای زبانی خاص هستند که برای ابراز ادب به مصداقهای اسمی یا مخاطبان رمزگذاری شدهاند. بررسی انواع امکانات تکریمی در منشآت قائم‌مقام فراهانی (1386) در دورة قاجار انگیزة اصلی تدوین این پژوهش قرار گرفته است . پژوهش حاضر، توصیفی - تحلیلی و از نوع پیکره بنیاد میباشد .دادههای پژوهش مشتمل بر 2221 واژة تکریمی است که از پیکرة پژوهش استخراج شدهاند. این دادهها بر اساس الگوی شیباتنی (2006) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس این چارچوب نظری، امکانات تکریمی به چهار دسته تقسیم میشوند که عبارتند از «تکریمیهایارجاعی»، «تکریمیهایمخاطب»، «زبانهای اجتنابی» و «زیباسازی». بر اساس یافتههای این پژوهش، مشخص گردید که تکریمیهای ارجاعی در پیکرة مورد نظر از بسامد بیشتری برخوردارند و تکریمیهای مخاطب که ناظر بر استفاده از ادات، پیشوند و پسوند میباشد، در پیکرة پژوهش یافت نشد. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که علاوه بر طبقهبندی شیباتنی (2006)، تکریمیهای توصیفی و دعایی را نیز میتوان در زمرة دیگر امکانات تکریمیهای ارجاعی زبان فارسی قرار داد. همچنین، در این پژوهش مشخص گردید که موقعیت اجتماعی، قدرت و رسمیّت در استفاده از امکانات تکریمی در دورة قاجار تأثیرگذار بودهاند.
کلیدواژه‌ها
- ادب
- امکانات تکریمی
- امکانات تکریمی ارجاعی
- امکانات تکریمی مخاطب
- زبان اجتنابی
- زیباسازی
- منشآت قائم‌مقام فراهانی
- زبانشناسی اجتماعی
موضوعات
)