فصلنامه علمی - پژوهشی زبان‌شناسی اجتماعی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

مفهوم‌سازی احترام میان والدین و فرزندان: بررسی زبان اجتماع در شاهنامه فردوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار زبان‌شناسی، پژوهشکدة تحقیق و توسعة علوم انسانی «سمت»، تهران، ایران

3 استادیار زبان‌شناسی، پژوهشکدة تحقیق و توسعة علوم انسانی «سمت»، تهران، ایران

4 استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران

چکیده

شاهنامه، بزرگ‌ترین اثر ادبی ایران باستان و بازتاب‌دهنده‌ی فرهنگ کهن ایرانیان است که علاوه بر زیبایی و ظرافت ادبی، درسنامه‌ای عمیق در روابط اجتماعی افراد و گروه‌های انسانی است که درک مفاهیم ارزشی و فرهنگی در ضمن حماسه‌ها و اساطیر آموزش داده می‌شود. هدف تحقیق بررسی مفهوم‌سازی‌ ارزش فرهنگی احترام در روابط والدین‌- فرزندان و فرزندان – والدین در تمامی داستان‌ها است که در هر گروه به چه صورت مفهوم‌سازی شده‌اند و نمادهای این مفاهیم در زبان چه هستند. این پژوهش با رویکرد زبان‌شناسی فرهنگی به موضوع پرداخته است. چارچوب نظری رویکرد شامل طرح-واره‌ها، مقوله‌ها و استعاره‌های فرهنگی است که ابزار تحلیل کاربرد زبان‌شناسی فرهنگی هستند. طرح‌واره فرهنگی کاربردی به‌عنوان زیرشاخه‌ای از طرح‌واره‌های فرهنگی مبنای مطالعه داده‌های جمع‌آوری‌شده قرارگرفته و به روش توصیفی - تحلیلی به بررسی آن‌ها پرداخته‌است. مطالعه نشان می‌دهد که ارزش فرهنگی و اجتماعی احترام به صورت کنش کلامی مانند "آفرین کردن" و یا کنش غیرکلامی مانند "نواختن" و "خاک بوسیدن" مفهوم‌سازی شده‌اند که مفاهیمی مانند "نواختن" و "چشم بوسیدن" از جانب والدین و "خاک بوسیدن" و "بر زمین سرنهادن" از جانب فرزندان در روابط اجتماعی به کار می‌رفته است که نشان از حالت تواضع و فروتنی از سمت فرزندان و حالت حمایت از سمت والدین می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
افخمی، علی (۱۳۸۷). رابطة زبان و فرهنگ. نامة فرهنگ، شماره ۳۴، ۶۰-۶۶.
خالقی مطلق، جلال (۱۳۹۳). شاهنامه فردوسی. تهران: نشر سخن.
خیرآبادی، معصومه، آقاگل‏زاده، فردوس، گلفام، ارسلان و کردزعفران‏لو، عالیه (1399). مفهوم‏سازی فرهنگی در داستان‏های کودکان به زبان فارسی: رویکرد شناختی. فصلنامة علمی زبان‏پژوهی دانشگاه الزهرا (س). سال دوازدهم، شماره 37، زمستان، ۲۹۷-۳۱۷.
سیدصادقی، سید محمود و موسوی، سید عمادالدین (۱۳۹۱). آداب و آیین‏ها در شاهنامه فردوسی. مجموعه مقالات ششمین همایش پژوهش‏های ادبی با همکاری دانشگاه شهید بهشتی. دوره ۶.
سیدنظامی، مهناز و شریفی، شهین (۱۳۹۴). آداب ضیافت و مهمان‏نوازی در شاهنامه فردوسی. مجموعه مقالات دهمین همایش بین‏المللی ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی. ۸۶۷- ۸۸۲.
شمیسا، سیروس (۱۳۹۷). شاه‏نامه‏ها. تهران: هرمس.
قاسم‏زاده، علی، فصیح صفاری، محمد و علی‏نقی، حسین (۱۳۹۷). تحلیل مفاهیم و کاربرد ارتباطات غیرکلامی در شاهنامه. دوفصلنامة زبان و ادبیات فارسی. سال ۲۶، شمارة ۸۴، ۱۸۴-۱۵۷.
کمری‏ بیدپه، نسرین (۱۳۹۰). بررسی دعا و نیایش در شاهنامه فردوسی و تطبیق آن با دعاهای قرآنی و ادعیة مذکوره از ائمة اطهار (ع). پایان‏نامة کارشناسی ارشد.
محمدی، علی‏محمد (۱۳۸۹). تعامل فرهنگ، زبان و ترجمه- رویکرد انسان‏شناختی: کاربردهای آموزشی و پژوهشی در مطالعات بین‏فرهنگی و بین‏زبانی، فصلنامة مطالعات زبان و ترجمه، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی. شماره سوم، ۸۱-۱۰۵.
Capone, A. (2010). On pragmems again: Dealing with death. La linguistique, 46(2), 3-21.
Crystal, D. (1991). A dictionary of linguistics and Phonetics (3rd Ed.). Blackwell publishers.
Kecskes, I. (2010). Situation-bound utterances as pragmatic acts. Jurnal of pragmatics, 42 (11), 2889-2897.
Lucy, J. A. (2004) Language, culture, and mind in comparative perspective. In M. Achard & S. Kemmer (eds), Language, culture and mind (pp. 1-22), Standford: CSLI Publication.
Mey, J. L. (2010). Reference and the pragmeme. Jurnal of pragmatics, 42(11), 2882-2888.
Sabzevari, A., & Shafiee, S. (2013). Cultural conceptualisations in Persian language: Implications for L2 learning. International Journal of Foreign Language Teaching and Research, 2(4), 57-62.
Sharifian, F. (2011). Cultural conceptualizations and language: Theoretical Framework and Applications. Amesterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Sharifian, F. (2015). Cultural linguistics and world Englishes. World Englishes, 34(4), 515-532.
Sharifian, F. (2017a). Cultural linguistics. Ethnolinguistic, 28, 33-61.
Sharifian, F. (2017b). Cultural linguistics: Cultural conceptualisations and language. Amesterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Shavles, J. (2019). Language, culture and the embodied mind: A developmental model linguaculture learning. Springer Nature Singapore, 9.
www. Daytranslations. Com; The relationship between language and culture defined, 2018.www.rasekhoon.net  آفرین در شاهنامه، (۱۳۹۲
فصلنامه علمی - پژوهشی زبان‌شناسی اجتماعی
دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 17
اسفند 1400
صفحه 57-69
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار