تحلیل گفتمان
شادی انصاریان؛ نگار داوری اردکانی
چکیده
کارتون یکی از ابزارهای رسانه‌ای است که در بسیاری از روزنامه‌ها، مجلات، پایگاه‌های خبری اینترنتی و حتی شبکه‌های مجازی در حوزه‌ها و زمینه‌های مختلف منتشر می‌شود و نقش مهمی در بیان و انتقال مفاهیم گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره دارد. در کارتون‌ها از استعاره و آمیختگی مفهومی به‌عنوان فرآیندهای شناختی و ابزارهای ...
بیشتر
کارتون یکی از ابزارهای رسانه‌ای است که در بسیاری از روزنامه‌ها، مجلات، پایگاه‌های خبری اینترنتی و حتی شبکه‌های مجازی در حوزه‌ها و زمینه‌های مختلف منتشر می‌شود و نقش مهمی در بیان و انتقال مفاهیم گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره دارد. در کارتون‌ها از استعاره و آمیختگی مفهومی به‌عنوان فرآیندهای شناختی و ابزارهای ارتباطی-گفتمانی، استفادۀ وسیعی صورت می‌گیرد. این استعاره‌ها اغلب از نوع تصویری یا تصویری-زبانی هستند. در این پژوهش در چارچوبی تلفیقی از نظریۀ استعارۀ مفهومی (لیکاف و جانسون، 1980)، نظریۀ استعاره‌های چندوجهی (فورسویل، 1994، 1996، 2009) و نظریۀ آمیختگی مفهومی (فوکونیه و ترنر، 2002) به تحلیل انتقادی نمونه‌ای از کارتون‌های سیاسی منتشرشده در پایگاه خبری فارس پرداخته می‌شود. هدف از این تحلیل آن است که نقش و اهمیت استعاره و آمیختگی مفهومی در تحلیل انتقادی گفتمان کارتون‌های سیاسی ارزیابی گردد تا مشخص شود چگونه جنبه‌های شناختی، ارتباطی و گفتمانی استعاره‌ها در این نوع کارتون‌ها با هم در تعامل قرار می‌گیرند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تجلی استعارۀ «برجام بیمار است» که برگرفته از سخنرانی حسن روحانی است، موجب شکل‌گیری تناظرهای مفهومی متعددی بین دو فضای مفهومی «عمل جراحی» و «توافق برجام» در کارتون می‌شود و کارکرد استدلالی این استعاره به‌خوبی تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی را موجه می‌سازد.
زبان و ارتباطات
شیرین پورابراهیم
چکیده
تحلیل انتقادی استعاره از رویکردهای بین‌رشته‌ای در مطالعات زبانی است که عملاً با لیکاف و جانسون (1980) شروع شد و چارتریس– بلک (2004) به معرفی آن به‌عنوان یک نظریه پرداخت. این پژوهش درصدد است به چگونگی مفهوم‌سازی انتخابات در سرخط روزنامه‌های ایران بپردازد و اینکه چگونه ایدئولوژی‌های سیاسی متفاوتِ اصولگرا و اصلاح‌طلب، در مشروعیت‌بخشی ...
بیشتر
تحلیل انتقادی استعاره از رویکردهای بین‌رشته‌ای در مطالعات زبانی است که عملاً با لیکاف و جانسون (1980) شروع شد و چارتریس– بلک (2004) به معرفی آن به‌عنوان یک نظریه پرداخت. این پژوهش درصدد است به چگونگی مفهوم‌سازی انتخابات در سرخط روزنامه‌های ایران بپردازد و اینکه چگونه ایدئولوژی‌های سیاسی متفاوتِ اصولگرا و اصلاح‌طلب، در مشروعیت‌بخشی به خودی و مشروعیت‌زدایی از رقیب عمل می‌کنند. برای انجام این کار از مدل محورهای اشاری شیلتون (2004) استفاده می‌شود. داده‌های پژوهش از میان استعاره‌های مفهومی موجود در سرخط 12 روزنامة اطلاح‌طلب و اصولگرا در بازه زمانی دوماهة قبل و بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 ایران استخراج شد. پس از بررسی مشخص شد که سه استعارة «انتخابات سفر است»، «انتخابات نبرد است» و «انتخابات رقابت است» از سوی هر دو جناح سیاسی با کمیت‌های متفاوت به کار رفته است. یافتة جدید این پژوهش این است که در این استعاره‌ها، خودی در محورهای حالا، اینجا و مثبت نزدیک به مرکز اشاری و غیرخودی یا رقیب در ابعاد آن‌وقت، آنجا و منفی، دور از مرکز اشاری و ارزش‌های آن مفهوم‌سازی شده است. این مقاله نشان می‌دهد ساخت‌ها و فرایندهای سیاسی مثل تقابل میان خودی/غیرخودی در زبان به صورت استعاری بر روی محورهای اشاری شیلتون قابل بازنمایی است.
تحلیل گفتمان
شیرین اصغری؛ ارسلان گلفام؛ فائزه فرازنده پور
چکیده
پیوند زبان و ادبیات در انتقال ایدئولوژی‌ها از حوزه‌های جذاب و کاربردی در زبانشناسی معاصر است؛ ازآنجاکه علاوه بر زبان، شیوۀ تفکر ما نیز استعاری است، با بررسی استعاره‌های یک متن می‌توان به تفکر غالب در یک گفتمان دست‌یافت. ادبیات داستانی، داستان شخصیت‌ها و موقعیت‌هایی را روایت می‌کند که با تجربه‌ها و تفکرات و مشاهدات انسانی ارتباط ...
بیشتر
پیوند زبان و ادبیات در انتقال ایدئولوژی‌ها از حوزه‌های جذاب و کاربردی در زبانشناسی معاصر است؛ ازآنجاکه علاوه بر زبان، شیوۀ تفکر ما نیز استعاری است، با بررسی استعاره‌های یک متن می‌توان به تفکر غالب در یک گفتمان دست‌یافت. ادبیات داستانی، داستان شخصیت‌ها و موقعیت‌هایی را روایت می‌کند که با تجربه‌ها و تفکرات و مشاهدات انسانی ارتباط دارد و خواننده را در کنار لذت بردن به تفکر دربارۀ محتوای داستان و ایدئولوژی نویسنده وا‌می‌دارد؛ بنابراین بررسی تفکر غالب در گفتمان به دلیل تعامل بین مخاطب و جامعه اهمیت دارد. در این پژوهش با بررسی استعاره‌های مفهومی حوزۀ مقصد زن، تأثیر ایدئولوژی فمینیستی ارزیابی شد. داده‌های کمی این پژوهش، که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، شامل 136 استعارۀ مفهومی با حوزۀ مقصد زن بود که از بین آثار 6 نویسندۀ زن و مرد (در دهه هشتاد شمسی) نمونه‌گیری و ارزیابی شد. براساس نتایج، 17حوزۀ مبدأ شامل حیوان، گیاه، غذا، ظرف، مبارزه، مذهب، شئ، تجارت، شغل، چاه، آب، آتش، نور، ابزار، رویداد، کوه و معدن برای مفهوم‌سازی زن به‌کاررفته است و استعاره‌های معدودی تحت تأثیر تفکر فمینیستی است؛ اگرچه می‌توان رگه‌هایی از تغییر نگرش کلیشه‌ای به زن را در آثار داستانی مشاهده کرد اما ایدئولوژی غالب همچنان نگاه سنتی است.
