با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد زبان‏شناسی، دانشگاه الزهرا

2 دانشیار زبان‏شناسی، دانشگاه الزهرا

چکیده

جستار حاضر با هدف بررسی انتقادی دو روزنامه از ایران و پاکستان (روزنامة فارسی‏زبان همشهری و اردو‏زبان جنگ) و آشکار‏ساختن مواضع هیأت تحریریه و ناشران این دو روزنامه به‏عنوان نمایندگان دو دیدگاه سیاسی متضاد نسبت به بحران یمن، نگاشته شده است. بدین‏منظور،88 خبر از روزنامۀ ایرانی همشهری و 88 خبر از روزنامة پاکستانی جنگ بصورت تصادقی انتخاب و با استفاده از مدل کنشگران اجتماعی ون‏لیوون (2008) بررسی شده است. نتایج نشان می‏دهد که همشهری، عربستان را بیشتر با مؤلفه‏های فعال‏سازی، ارزش‏دهی منفی و مکان‏مداری بازنمایی می‏کند تا با متجاوز و جنایتکار قلمداد‏کردنِ عربستان، آن را کنشگر فعالی که عامل جنگ و خونریزی است، نشان دهد. از سوی‏دیگر، یمن را بیشتر با مؤلفه‏های منفعل‏سازی، مجموعه‏ارجاعی و پیوندزدن بازنمایی می‏کند تا اتحاد و پیوند بین دولت و مردم یمن رانشان دهد؛ همچنین، اتحاد بین حکومت شیعی و مردم یمن را به‏صورت کنشگران منفعلی که مظلوم و موردِ حمله هستند و کشته‏ها و زخمی‏های زیادی داده‏اند بازنمایی می‏کند. روزنامة جنگ هر دو کنشگر عربستان و یمن (دولت مورد حمایت عربستان) را بیشتر با مؤلفه‏های فعال‏سازی، مکان‏مداری و مجموعه‏ارجاعی و حوثی‏ها (شیعیان) را بیشتر با مؤلفة ارزش‏دهی منفی تحت عنوان شورشی و پیکارجو بازنمایی می‏کند. همچنین، به‏منظور پنهان‏سازی جانبداری آشکار از اقدامات عربستان، آن را مکرراً با مؤلفة ابزارمداری و مکان‏مداری بازنمایی می‏کند تا بدین‏وسیله از آن سلب مسئولیت شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آقاگل‏زاده، فردوس. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی: تکوین تحلیل گفتمان در زبان‏شناسی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
آقاگل‏زاده، فردوس. (1393) تحلیل گفتمان و کاربردشناسی: مجموعهمقالاتدومین هم‏اندیشی. تهران: نشر نویسۀ پارسی. صص 210-175.
آقاگل‏زاده، فردوس؛ خیرآبادی، رضا؛ گلفام، ارسلان (1392) مطالعة تطبیقی شیوة بازنمایی کنشگران ایرانی و غربی در پروندة هسته‏ای ایران در رسانه‏های بین‏المللی.جستارهای زبانی، دورۀ 4، شمارۀ 1 (پیاپی 13)، صص 1-19.
اسدی، هما؛ ساسانی، فرهاد (1392) بازنمایی کنشگران اجتماعی در گفتمان سیاست خارجی محمدرضا پهلوی براساس مدل اجتماعی- معنایی فان لیوون، زبان و

 
 
زبانشناسی. د 9، ش 18، صص 39-64.
پهلوان‏نژاد، محمدرضا؛ صحراگرد، رحمان؛ فلاحی، محمدهادی (1388) شیوه‏های بازنمایی کارگزاران اجتماعی در نشریّات دورة مشروطه از منظر گفتمان‏شناسی انتقادی با عنایت به مؤلفه‏ها گفتمان‏مدار جامعه‏شناختی معنایی، زبان‏شناسی و گویش‏های خراسان. ش 1، صص 51-73.
مرکز بین‏المللی مطالعات صلح- IPSC. صفحه اصلی. سیر تحولات یمن از آغاز اعتراضات تا انتخابات اخیر ریاست‏جمهوری. 13 اسفند 1390، 8:27 بعد‏از‏ظهر.
یارمحمدی، لطف‏الله. (1383). گفتمان‏شناسی رایج و انتقادی. تهران: انتشارات هرمس.
یارمحمدی، لطف‏الله. (1385). ارتباطات از منظر گفتمان‏شناسی انتقادی. تهران: انتشارات هرمس.
 
Abdi, R., Basarati, A. (2016). A critical analysis of the representation of Yemen crisis in ideologically-loaded newspaper headlines, Journal of language studies, 16 (3), 37-52.
Kabgani, S. (2012). The representation of muslim women in non-Islamic media: A critical discourse analysis study on Guardian, International Journal of Women’s Research, 2(1), 57 – 78.
Van Leeuwen, T. (2008). Discourse and practice: New tools for critical discourse analysis. Oxford: Oxford University Press.
Van Leeuwen, T.(1996). The representation of social actors. In C.R. Caldas-Coulthard & M. Coulthard (Eds.). Texts and practices: Readings in critical discourse analysis (pp.32-70)London: Rutledge.
http://www.hamshahrionline.ir
http://www.jang.com.pk