زبان‌شناسی اجتماعی
حمید افتخاری؛ فروغ کاظمی
چکیده
اصطلاحات خویشاوندی از ویژگی‌های جهانی زبان‌ها هستند و علاوه‌‌بر اینکه شاخص مناسبی درمطالعات جامعه‌شناختی‌اند، به لحاظ معنایی و ساختار واژگانی موردتوجه زبانشناسان هستند. شناخت ویژگی‌های زیستمحیطی و رده‌شناختی روابط خویشاوندی زبان‌ها می‌تواند ما را با ساختار اجتماعی آنها از گذشته تاکنون آشنا سازد. در این پژوهش، اصطلاحات ...
بیشتر
اصطلاحات خویشاوندی از ویژگی‌های جهانی زبان‌ها هستند و علاوه‌‌بر اینکه شاخص مناسبی درمطالعات جامعه‌شناختی‌اند، به لحاظ معنایی و ساختار واژگانی موردتوجه زبانشناسان هستند. شناخت ویژگی‌های زیستمحیطی و رده‌شناختی روابط خویشاوندی زبان‌ها می‌تواند ما را با ساختار اجتماعی آنها از گذشته تاکنون آشنا سازد. در این پژوهش، اصطلاحات خویشاوندی دوگونه فارسی‌تهرانی و انگلیسی‌سالت‌لیک سیتی براساس زبان‌شناسی زیستمحیطی و رده‌شناسی موردبررسی قرارگرفت. زبان‌شناسی زیستمحیطی رویکردی کاربردی است که به رابطه میان زبان و محیط‌زیست می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده‌ها به دو شیوه کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری شده است. داده‌های کتابخانه‌ای از سایت آکادمیا و واژه‌نامه اصطلاحات عامیانه تهران و داده‌های میدانی از طریق مصاحبه با آزمودنی‌ها (برای هر گونه زبانی9 نفر) جمع‌آوری شد. یافته‌ها نشان‌می‌دهد که اصطلاحات خویشاوندی در این دو گونه‌زبانی، از منظر صرف زیستمحیطی تحت تأثیر محیط‌زیست وعوامل پیرامونی‌از جمله عوامل جغرافیایی، فرهنگی و عوامل جامعه‌شناختی محیط (اعم از جنسیت و سوی‌خویشاوندی) است. نتایج نشان‌می‌دهد که بود و نبود و یا تنوّع در اصطلاحات خویشاوندی به عوامل فوق وابسته‌است و وقتی اهل زبانِ زیست‌بوم‌های مختلف، این اصطلاحات را از منظرهای جنستی، قومیتی و غیره متمایز می‌کنند، تنوّع ایجاد می‌شود. یافته‌ها از نظر رده‌شناسی حاکی از آن است که این اصطلاحات در کل پیکره، عمدتاً دارای استراتژی صرفی چینشی اعم از وندافزایی و ترکیب‌اند به شکلی که در هر دو گونه زبانی، ساختار صرفیِ ترکیب بیشتر از ساده و ساده نیز بیشتر از وندافزایی است. ازنظر ساخت اضافی، هم‌نهی قابل‌مشاهده است، اما امتزاج دیده نمی‌شود.
گویش‌شناسی
عزت الله سپه وند
چکیده
در منابع مختلفی با رویکرد غیرردهشناختی، بدون توجه دقیق به اجتماع متراکم و متکثر گویشوران غرب کشور، گونة زبانی دوبیتیهای باباطاهر، غالباً لری، کردی و لکی دانسته شده‌است؛ یعنی خانواده‌ای از زبان‌ها‌ی ایرانیِ غربی، که خود به دو شاخۀ شمال غربی و جنوب غربی تقسیم شده‌اند و دربارة وجوه اشتراک و افتراق آنها اختلافاتی هست. ...
بیشتر
در منابع مختلفی با رویکرد غیرردهشناختی، بدون توجه دقیق به اجتماع متراکم و متکثر گویشوران غرب کشور، گونة زبانی دوبیتیهای باباطاهر، غالباً لری، کردی و لکی دانسته شده‌است؛ یعنی خانواده‌ای از زبان‌ها‌ی ایرانیِ غربی، که خود به دو شاخۀ شمال غربی و جنوب غربی تقسیم شده‌اند و دربارة وجوه اشتراک و افتراق آنها اختلافاتی هست. در این جُستار، پس از نگاهی به پیشینة بحث، زبان‌ها‌ی مورد مناقشه از منظر رده‌شناسی تفکیک میشوند و سپس با نگاهی سبکشناسانه به بسامد برخی عناصر یا مؤلفههای زبانی، از قبیل ساختار کنایی، تمایز افعال و... امکانِ تعلق دوبیتیهای باباطاهر به یکی از این گونههای کهن زبان‌ها‌ی ایرانی بررسی می‌شود. نتایج این بررسیها قرابت بیشتر این اشعار به زبان لکی را نشان میدهد که از زبان‌ها‌ی رایج در میان بخشی از ساکنان استانهای همدان، لرستان و کرمانشاه است.
