با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان شناسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد زبان‏شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری

چکیده

راهبردهای ارتباطی به راهبردهایی اطلاق می‏شود که افراد برای برقراری ارتباط کارآمدتر به کار می‏گیرند. در این پژوهش به بررسی راهبردهای ارتباطی مورداستفاده در مصاحبه‏های تلویزیونی ایران بین گویندۀ تلویزیونی به عنوان مجری یا میزبان برنامه و یک فرد مدعو به عنوان کارشناس یا مهمان برنامه پرداخته شده است. مهمانان و میزبانان از هر دو گروه جنسی انتخاب شدند تا تأثیر جنسیت در استفاده از این راهبردها مشخص گردد. در مجموع شش راهبرد (سه راهبرد تهاجمی و سه راهبرد حمایتی) تعیین و 26 مصاحبه تلویزیونی از شبکه‏های تلویزیونی ایران ضبط و پیاده‌سازی شد و میزان کاربرد این راهبردها در آنها مورد بررسی قرار گرفت. یافته‏ها نشان داد که زنان مهمان بیش از مردان مهمان از تعدیل‏گرها، تصدیق‏گرها ، تشدید‌کننده‌ها و تأخیر استفاده می‌کردند. مردان میزبان نسبت به زنان میزبان از تشدید‏کننده‏ها و سکوت بیشتری استفاده می‏کردند. همچنین، زنان مهمان نسبت به مردان میزبان از تعدیل‏گرها و تشدید‏کننده‏های بیشتری استفاده می‏کردند در حالیکه مردان مهمان بیش از زنان میزبان از استراتژی سکوت استفاده می‏کردند. با ملاحظۀ این یافته‏ها می توان مدعی شد که بین استراتژی‏های ارتباطی مورداستفادۀ زنان و مردان تفاوت معناداری وجود دارد، اما جنسیت به عنوان تنها متغیر تعیین‌کننده نیست و جایگاه و نقش افراد نیز در استفاده از راهبردهای ارتباطی توسط مردان و زنان مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آنی‏زاده، علی و مریم سادات غیاثیان (1395). مهارت‏های ارتباطی نوبت‏گیری و قطع کلام در برنامه‏های مجری‏محور سیمای جمهوری اسلامی ایران. زبان و زبان‏شناسی، دورۀ 12، شمارۀ 23، 61-78.
بشیرنژاد، حسن (1397). بررسی راهبردهای ارتباط کلامی در گفتمان استاد-دانشجو. زبان‏شناسی و گویش‌های خراسان، شمارة پیاپی 19، 119-151.
حلاج‏زاده بناب، حسین، سید فرید خلیفه‏لو و فردوس آقاگلزاده (1397). توصیف و تحلیل ساخت‌های ایدئولوژیک در گفتمان دادگاه خانواده، زنان خواستار طلاق بر پایۀ
 
 
رویکرد ون‌دایک (2006): رویکرد زبان‌شناسی حقوقی. زبان پژوهی، دورۀ 10، شمارۀ 28، 31-58.
ریچموند، ویرجینیا پی. (1387). رفتار غیرکلامی در روابط میان‌فردی. مترجم: فاطمه موسوی، تهران: دانژه.
محمدی اصل، عباس (1389). جنسیت و زبان‏شناسی اجتماعی. تهران: گل آذین.
مدرسی، یحیی (1386). درآمدی بر جامعه شناسی‏زبان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی(چاپ دوم).
میلر، جرالد (1385). ارتباط کلامی. مترجم: علی ذکاوتی قراگوزلو. تهران: سروش.
 
Alavi-Nia, M., & Jalilifar, A. (2013). We believe the Iranian nation can: The manifestation of power in Iranian televised presidential debates. Language & Communication, 33(1), 8-25.
Aune, M. S., Hunter, J. E., Kim, H. J., & Kim, J. S. (2001). The effect of culture and self-construals on predispositions toward verbal communication. Human Communication Research, 27(3), 382-408
Becker, C. B. (1986). Reasons for the lack of argumentation and debate in the Far East. International Journal of Intercultural Relations, 210(1), 75-92.
Coates, L. (1995). Language, gender and career.In: S. Mills (Ed.), Languageand gender: Interdisciplinary perspectives, (pp. 13-30). London: Longman.
Eagly, A. H., & Wood, W. (1982). Inferred sex differences in status as a determinant of gender stereotypes about social influence. Journal of Personality and Social Psychology, 43(5), 915–928.
Elias, S., & Gurbanova, N. (2018). Relocating gender stereotypes online: Critical analysis of sexist hate speech in selected social media. Advances in Social Science, Education and Humanities Research (ASSEHR), 228, 272-277.
Fishman, J. (1972). An Introduction to Language and Society. Rutledge.
Lakoff, R. (1975). Language and woman’s place. New York: Harper & Row.
Löffler-Stastka, H., Seitz, T., Billeth, S., Pastner, B., Preusche, I., & Seidman, C. (2016). Significance of gender in the attitude towards doctor-patient communication in medical students and physicians. Wiener klinische Wochenschrift, 128(17), 663-668.
Moody, J., Stewart, B., & Bolt-Lee, C. (2002). Showcasing the skilled business graduate: Expanding the tool kit. Business Communication Quarterly, 65(1), 21-33.
Qin, H-K., Ji, Q-F., & Ji, Q-Y. (2019). Comparison of body language in cross-cultural communication. DEStech Transactions on Social Science, Education and Human Science (icesd), 56-60.
Tanaka, L. (2009). Communicative stances in Japanese interviews: Gender differences in formal interactions. Language and Communication, 29(4), 366-382.
Tannen, D. (1984). Conversational style: Analyzing talk among friends. Norwood, NJ: Ablex Publishing Corporation.
Tannen, D. (1994). Gender and discourse. Oxford: OUP.
Tiwari, M., Mathur, G., & Awasthi, S. (2018). Gender-based discrimination faced by females at workplace: A perceptual study of working females. Journal of Entrepreneurship Education, 17(3), 1-7.
West, C., & Zimmerman, D. H. (1987). Doing gender. Gender and Society, 1(2), 125-151.
Woodak, R. (1997). Gender and discourse. London: Sage.