شناسنامه علمی شماره
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
بهمن زندی؛ سید محمود متشرعی؛ فاطمه یوسفی راد
چکیده
زبان‌شناسی اجتماعی با اتخاذ دیدگاه همزمانی، نام‌شناسی را از دانشی کهن‌گرا به دانشی برای مطالعة اجتماع معاصر تبدیل کرده است. البته نمیتوان نقش نامها را در شکل‌دهی به ساخت‌شناختی افراد نیز نادیده گرفت، لذا از آنجا که «نام» یک عنصر زبانی چندبعدی است، زبان‌شناسان شناختی نیز به این موضوع علاقه نشان می‌دهند. البته ...
بیشتر
زبان‌شناسی اجتماعی با اتخاذ دیدگاه همزمانی، نام‌شناسی را از دانشی کهن‌گرا به دانشی برای مطالعة اجتماع معاصر تبدیل کرده است. البته نمیتوان نقش نامها را در شکل‌دهی به ساخت‌شناختی افراد نیز نادیده گرفت، لذا از آنجا که «نام» یک عنصر زبانی چندبعدی است، زبان‌شناسان شناختی نیز به این موضوع علاقه نشان می‌دهند. البته نام‌شناسی اجتماعی مانند مطالعات سنّتی و فلسفی بیشتر به مطالعة اسامی خاص پرداخته است، اما زبان‌شناسان شناختی، به ویژه گیررتس و همکارانش، به نام‌های عام توجه بیشتری نشان داده‌اند. لباو (1972) زبان‌شناسی اجتماعی شهری را «علم تحقیقات میدانی» نام نهاده است. این توصیف را می‌توان در مورد مطالعات نام‌شناسی نیز با اطمینان بالا مورد استفاده قرار داد- به ویژه در رویکردی که نام‌شناسی را از چشم‌انداز شناختی - اجتماعی و با تأکید بر کاربرد و بافت مورد مطالعه قرار می‌دهد. هدف این مقاله تدوین نقشة مطالعاتی نام‌شناسی شناختی با استفاده از روش پژوهش اسنادی است. نویسندگان پس از مروری گذرا بر پیشینة مطالعات نام‌شناسی از منظر فلسفی و درزمانی، به مطالعات معاصر نام‌شناسی از منظر زبان‌شناسی شناختی- اجتماعی می‌پردازند. نتیجة سیر مطالعات، بیانگر بزرگ‌تر شدن حوزة پژوهش‌های نام‌شناسی بوده و نشان می‌دهد که توجه به سازوکارهای تولید واژگانی کمتر و در عوض، توجه به ساختارهای واژگانی و رویکردهای کمّی مختلف، که تفاوت در میزان برجستگی فرایندهای نامشناختی را مطالعه می‌کنند، بیشتر شده است.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
حمیده بنیادی؛ بلقیس روشن
چکیده
پژوهش حاضر بنیادی و از نوع تحلیل محتواست و سعی دارد در چارچوب زبان‌شناسی اجتماعی- شناختی به بررسی برخی عناصر شناختی و اجتماعیِ متون موجود در آموزش زبان فارسی به فارسی (کتاب ششم) (مرکز آموزش زبان و معارف اسلامی، 1395) ویژة غیرفارسیزبانان بپردازد که در دانشگاه جامعة‌المصطفی العالمیه آموزش داده میشود. واحد تحلیل ”جمله“ ...
بیشتر
پژوهش حاضر بنیادی و از نوع تحلیل محتواست و سعی دارد در چارچوب زبان‌شناسی اجتماعی- شناختی به بررسی برخی عناصر شناختی و اجتماعیِ متون موجود در آموزش زبان فارسی به فارسی (کتاب ششم) (مرکز آموزش زبان و معارف اسلامی، 1395) ویژة غیرفارسیزبانان بپردازد که در دانشگاه جامعة‌المصطفی العالمیه آموزش داده میشود. واحد تحلیل ”جمله“ و داده‌ها بهشیوة اسنادی و تمام‌شماری استخراج شده است. به این منظور، از میان 1150 جملة موجود در این کتاب، جملات حاوی طرحوارههای تصوری پیشنهادی جانسون (1987)، 430 جمله استخراج شد. سپس، از این میان جملات حاوی متغیرهای اجتماعی (400 عدد) مشخص و چگونگی تعامل طرحوارهها و متغیرهای اجتماعی و همگرایی و تلفیق آنها بازنمایی گردید. نتایج نشان دادند که طرحوارههای تصوری «حرکت»، «نیرو»، «مجموعه» و «حجم» بیشترین درک استعاری را مفهوم‌سازی می‌کنند و طرحوارههایی چون «ارتباط»، «اتحاد» و «جذب» کمترین سهم را دارند. همچنین، متغیرهای اجتماعی «مذهب»، «قدرت»، «نزاکت»، «همبستگی» و «منزلت» بیشترین مشارکت را در ایجاد نظامهای استعاری دارند. تأثیرپذیری محتوای کتاب از نوع مخاطب، هدف از یادگیری زبان فارسی و سبک و نگرش نویسندگان از دیگر دستاوردهای این پژوهش است.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
عزیزه چالاک؛ علی درخشان
چکیده
در میان کنشهای کلامی روزانه، تمجید و پاسخ به آن از جایگاه پربسامد و از بار فرهنگی-جامعهشناختی ویژهای برخوردار است. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی پاسخ به تمجید از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی میپردازد. بدین منظور، تعداد 360 پاسخ به تمجید از 60 دانشجوی ایرانی زن و مرد در رشتۀ آموزش زبان انگلیسی از اینستاگرام جمعآوری گردید. ...
بیشتر
در میان کنشهای کلامی روزانه، تمجید و پاسخ به آن از جایگاه پربسامد و از بار فرهنگی-جامعهشناختی ویژهای برخوردار است. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی پاسخ به تمجید از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی میپردازد. بدین منظور، تعداد 360 پاسخ به تمجید از 60 دانشجوی ایرانی زن و مرد در رشتۀ آموزش زبان انگلیسی از اینستاگرام جمعآوری گردید. با استفاده از چارچوب میز-آره والو (2013) پاسخ به تمجید مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافتههای پژوهش نشان داد که در فضای مجازی پاسخ به تمجید به طور قابل توجهی از نوع پذیرش بوده و تفاوت قابل توجهی بین این کنش کلامی در فضای رودررو و فضای مجازی وجود دارد. همچنین، زنان و مردان تفاوت مشخصی در این زمینه دارند. پاسخ زنان طولانیتر از مردان است و در پاسخ به تمجید احساسات بیشتری از خود نشان می‌دهند. از منظر زبان‌شناسی اجتماعی، بررسی ارتباطات اجتماعی در فضای مجازی و شناسایی الگوهای اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف میتواند اطلاعات مفیدی در اختیار کاربران قرار داده و نوعی خودآگاهی فرهنگی-اجتماعی در آنها ایجاد کند تا با استفاده از هنجارهای مناسب از برخورد نابجا و غیرمؤدبانه و ایجاد سوء تفاهم جلوگیری شود.
مقاله پژوهشی
گویش‌شناسی
ایوب انصاری؛ آرزو نجفیان؛ محمد رضا احمدخانی
چکیده
در این مقاله تکواژ جمع و تکواژگونههای آن در گویش لری ممسنی مورد بررسی قرار گرفته است و فرایندهای واژ-واجی حاصل از اتصال آن به پایههای اسمی، در چارچوب رویکرد بهینگی، واکاوی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها میدانی است. یافته‌ها نشان داد که اتصال تکواژگونه جمع /-æl/ به ستاک‌های اسمی مفرد مختوم ...
بیشتر
در این مقاله تکواژ جمع و تکواژگونههای آن در گویش لری ممسنی مورد بررسی قرار گرفته است و فرایندهای واژ-واجی حاصل از اتصال آن به پایههای اسمی، در چارچوب رویکرد بهینگی، واکاوی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها میدانی است. یافته‌ها نشان داد که اتصال تکواژگونه جمع /-æl/ به ستاک‌های اسمی مفرد مختوم به همخوان، توأم با فرایند هجابندی مجدد است که محدودیت ALIGN-R ناظر بر آن است که جهت ارضاء محدودیت ONSET، نقض میشود. در بافت التقاء واکهای اسامی مختوم به /jæ/ و /-æl/ ابتدا فرایند درج همخوان میانجی /j/ و سپس طی فرایند ناهمگونی و تحت محدودیت OCP، حذف صورت میگیرد. در این رخداد، غلت /j/، همخوان میانجی زیر بنایی است که در نتیجه همگونی به واجگونههای میانجی//w، /-ɟ/ و /n/ بدل میشود. برخی ستاک‌های اسمی مختوم به /æ/ با همخوان میانجی /j/ همگون شده و به واکه /ɪ/ تبدیل میشود. و در برخی دیگر جهت تمایز معنایی در واژههای همنام از محدودیتهای دسترسی دار به واژگانِ رویکرد بهینگی، استفاده شده است. در این بافت ها HIATUS، ONSET و NUC بالاترین رتبه را دارند.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
حسن بشیرنژاد؛ نرجس سعیدنیا
چکیده
راهبردهای ارتباطی به راهبردهایی اطلاق میشود که افراد برای برقراری ارتباط کارآمدتر به کار میگیرند. در این پژوهش به بررسی راهبردهای ارتباطی مورداستفاده در مصاحبه‌های تلویزیونی ایران بین گویندۀ تلویزیونی به عنوان مجری یا میزبان برنامه و یک فرد مدعو به عنوان کارشناس یا مهمان برنامه پرداخته شده است. مهمانان و میزبانان از هر دو ...
بیشتر
راهبردهای ارتباطی به راهبردهایی اطلاق میشود که افراد برای برقراری ارتباط کارآمدتر به کار میگیرند. در این پژوهش به بررسی راهبردهای ارتباطی مورداستفاده در مصاحبه‌های تلویزیونی ایران بین گویندۀ تلویزیونی به عنوان مجری یا میزبان برنامه و یک فرد مدعو به عنوان کارشناس یا مهمان برنامه پرداخته شده است. مهمانان و میزبانان از هر دو گروه جنسی انتخاب شدند تا تأثیر جنسیت در استفاده از این راهبردها مشخص گردد. در مجموع شش راهبرد (سه راهبرد تهاجمی و سه راهبرد حمایتی) تعیین و 26 مصاحبه تلویزیونی از شبکههای تلویزیونی ایران ضبط و پیاده‌سازی شد و میزان کاربرد این راهبردها در آنها مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که زنان مهمان بیش از مردان مهمان از تعدیلگرها، تصدیقگرها ، تشدید‌کننده‌ها و تأخیر استفاده می‌کردند. مردان میزبان نسبت به زنان میزبان از تشدید‌کننده‌ها و سکوت بیشتری استفاده می‌کردند. همچنین، زنان مهمان نسبت به مردان میزبان از تعدیلگرها و تشدیدکنندههای بیشتری استفاده می‌کردند در حالیکه مردان مهمان بیش از زنان میزبان از استراتژی سکوت استفاده می‌کردند. با ملاحظۀ این یافته‌ها می توان مدعی شد که بین استراتژیهای ارتباطی مورداستفادۀ زنان و مردان تفاوت معناداری وجود دارد، اما جنسیت به عنوان تنها متغیر تعیین‌کننده نیست و جایگاه و نقش افراد نیز در استفاده از راهبردهای ارتباطی توسط مردان و زنان مؤثر است.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
حسین رحمانی
چکیده
این پژوهش با بررسی مخالفت در میان کارکنان اداری دانشگاه پیام نور در گروه تلگرامیِ «کانون کارکنان نور» بر اساس تقسیمبندی مشهور مونتیگل وترنبول (1998) در بازۀ سه ماهۀ اول سال 1399، درپی تشخیص و توضیح گونههای مخالفت با بیشترین فراوانی و در ارتباط با وجهه است و نیز سعی دارد نشان دهد که کارکنان اداری در ابراز مخالفت همواره نگاهی ...
بیشتر
این پژوهش با بررسی مخالفت در میان کارکنان اداری دانشگاه پیام نور در گروه تلگرامیِ «کانون کارکنان نور» بر اساس تقسیمبندی مشهور مونتیگل وترنبول (1998) در بازۀ سه ماهۀ اول سال 1399، درپی تشخیص و توضیح گونههای مخالفت با بیشترین فراوانی و در ارتباط با وجهه است و نیز سعی دارد نشان دهد که کارکنان اداری در ابراز مخالفت همواره نگاهی به ملاحظات وجهه دارند. دادههای پژوهش مشتمل بر 156 مورد مخالفت در موضوعات مختلف است. بر اساس یافتههای پژوهش مشخص شد که مخالفت از نوع ادعای متناقض رایجترین نوع مخالفت در میان اعضای این کانال است و این به دلیل ایجاد زمینۀ گفتگوی بیشتر است و کمترین تهدید برای وجهۀ مخاطب را با خود دارد. کارکنان دانشگاه پیام نور در ابراز مخالفت از راهکارهایی استفاده می‌کنند که وجهۀ مخاطب را کمتر مورد تهدید قراردهد. موضوعات 1) احکام، 2) بحث دربارۀ هیأت علمی، 3) تعدیل نیرو، 4) دورکاری، و 5) موارد متفرقه، به ترتیب بیشترین مخالفت را به خود اختصاص می‌دهند. پژوهشهایی از این دست در زبان فارسی به طور کلی، و به ویژه در ارتباط رایانهبنیان، انگشتشمارند و این پژوهش تلاشی است تا بر ادبیات پژوهش در زمینۀ مخالفت بیافزاید.
مقاله پژوهشی
تحلیل گفتمان
سمیه شوکتی مقرب؛ علیرضا خرمایی؛ امیرسعید مولودی؛ محمدرضا تاجیک
چکیده
پژوهش پیش رو می‌کوشد تا با استفاده از رهیافت تحلیل نقادانه- شناختی گفتمان، به تحلیل متن اولین سخنرانی سه تن از رؤسای متأخر جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بپردازد. سعی بر آن است تا با اتکاء بر روابط مجازآفرین، چگونگی خصومت‌سازی‌ها در گفتمان هر یک از رؤسای جمهور به تصویر کشیده شود. پرسش اصلی این است که مسئلة هویت ...
بیشتر
پژوهش پیش رو می‌کوشد تا با استفاده از رهیافت تحلیل نقادانه- شناختی گفتمان، به تحلیل متن اولین سخنرانی سه تن از رؤسای متأخر جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بپردازد. سعی بر آن است تا با اتکاء بر روابط مجازآفرین، چگونگی خصومت‌سازی‌ها در گفتمان هر یک از رؤسای جمهور به تصویر کشیده شود. پرسش اصلی این است که مسئلة هویت و به تبع آن غیریت در بافت سخنرانی رؤسای جمهوری اسلامی ایران چگونه در مجمع عمومی مفصل‌بندی شده و براساس چه مؤلفه‌ها و نشانه‌هایی در سطح روابط مجازآفرین قابل بازنمایی است. مبنای نظری این پژوهش عبارت است از رویکرد هارت (2011) در قبال تحلیل گفتمان که مبتنی بر زبان‌شناسی شناختی است، نظریة گفتمان لاکلا و موف (2001) و نظام مفهوم‌سازی مجاز با تأکید بر چارچوب نظری ردن و کووچش (1999). یافته‌ها بیانگر آن است که هریک از رؤسای جمهور ایران با کاربست روابط مجازآفرین محمل‌هایی را پیش‌زمینه‌سازی می‌کنند که هم جنبه‌هایی از هویت برون‌گروه را به صورت منفی برجسته‌سازی می‌کنند و هم از خصومت‌سازی آشکار با دگرها اجتناب می‌کنند. همچنین، هر سه گفتمان روابط مجازآفرین نسبتاً مشابهی را برای خصومت‌سازی به‌کار می‌برند که این امر بیانگر ریشه‌های مشترک این گفتمان‌ها به‌مثابة خرده‌گفتمان‌هایی از ابرگفتمان انقلاب اسلامی است.
