زبان و ارتباطات
بهاره قادری نژاد؛ مهناز کربلائی صادق؛ حیات عامری
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش استعارههای تصویری در انتقال پیام کارتونهای شهروندی انجام گرفته است. برای این منظور، در قالب یک مطالعۀ موردی، تعداد هفت کارتون با موضوع «کتاب و کتابخوانی» مربوط به سال 1398 به روش نمونهگیری هدفمند از چند وبگاه فارسیزبان داخلی استخراج و در چارچوب نظریۀ استعارۀ چندوجهی (فورسویل، 1996، 2008، 2009) ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش استعارههای تصویری در انتقال پیام کارتونهای شهروندی انجام گرفته است. برای این منظور، در قالب یک مطالعۀ موردی، تعداد هفت کارتون با موضوع «کتاب و کتابخوانی» مربوط به سال 1398 به روش نمونهگیری هدفمند از چند وبگاه فارسیزبان داخلی استخراج و در چارچوب نظریۀ استعارۀ چندوجهی (فورسویل، 1996، 2008، 2009) بررسیشدهاند. پرسش اصلی پژوهش این است که برای بیان مفهوم کتابخوانی (یا مطالعه) از چه استعارههای مفهومی و چه استعارههای تصویری استفاده شده است و حوزههای مبدأ در این استعارهها کدامند؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که استعارههای «مطالعه، سفر است»، «مطالعه، زراعت است»، «مطالعه، پیدا کردن گنج است»، «مطالعه، سلامتی (یا زندگی) است»، «مطالعه، پاکسازی ذهن است»، «مطالعه، بارندگی است» و «مطالعه، روشنایی است» استعارههای مفهومی زیربنایی در کارتونهای مطالعهشده هستند. پیام کارتونها مبتنی بر نوعی استدلال قیاسی است که در آن براساس رابطۀ میان مفاهیم مبدأ استعاری، در مورد رابطۀ میان مفاهیم مقصد استدلال صورت میگیرد. دستاورد کاربردی پژوهش این است که کارتونیستها را نسبت به اهمیت و نقش استعاره در انتقال پیام کارتونها و نحوۀ عملکرد و تعامل این فرایند شناختی آگاهمیسازد وبا توجه به انواع استعارههای تصویری، گزینههای مختلفی را برای صورتبندی پیام کارتونها پیش روی آنها قرار میدهد.
زبانشناسی اجتماعی
رحیمه گرجیان داردکاشتی؛ پرنوش پژوهش؛ شهین اوجاقعلی زاده
چکیده
نشانهشناسی اجتماعی به بررسی جایگاه وکارکرد نشانهها در جامعه میپردازد و یکی از رویکردهای جدید تحلیل متون در حوزههای نشانهشناسی است. یکی از دیدگاههای مهم در بحث نشانهشناسی اجتماعی نظریۀ پییر گیرو است که به دو مسئله هویت وآداب معاشرت دستهبندی میشود. نشانههای آداب معاشرت، گویای چگونگی برقراری ارتباط افراد ...
بیشتر
نشانهشناسی اجتماعی به بررسی جایگاه وکارکرد نشانهها در جامعه میپردازد و یکی از رویکردهای جدید تحلیل متون در حوزههای نشانهشناسی است. یکی از دیدگاههای مهم در بحث نشانهشناسی اجتماعی نظریۀ پییر گیرو است که به دو مسئله هویت وآداب معاشرت دستهبندی میشود. نشانههای آداب معاشرت، گویای چگونگی برقراری ارتباط افراد وگروههای اجتماعی است که به دو بخش ارتباط کلامی و غیرکلامی تقسیم میشود. هدف پژوهش حاضر یافتن نشانههای اجتماعی آداب معاشرت در بخش ارتباطات غیرکلامی براساس نظریه پییرگیرو در مخزنالاسرار است. این جستار با استفاده از روش توصیفی–تحلیلی، نشانههای اجتماعی ارتباط غیرکلامی را از حکایات مخزنالاسرار استخراج و پس از دستهبندی، احصاء و تحلیل هر یک از دادهها، مشخص میکند که این نشانهها با دلالتهای اعمال و وضع اندام، حالات گوناگون اندام صورت (گریه وخنده، خجالت، رنگ، نگاه وچشم)، فاصله، فضا، خوراک، اشیاء، لباس، نماد و نشانه، بو و عطر و وضع رفتار درمخزنالاسرار بهکار رفته است. اما اعمال و وضع اندام و وضع رفتار به ترتیب، بیشترین بسامد کاربرد را داشت که از طریق زبان بدن، موازی با زبان ملفوظ درانتقال مفاهیم نقش آفریده است. نظامی به قصد شناخت وترغیب مخاطب به پذیرش هنجارهای اخلاقی-رفتاری متناسب با الگوهای پیشنهادی خویش، آگاهانه شاخصههای ارتباطات غیرکلامی را بهعنوان کمککارهای زبان ملفوظ در راستای اثربخشی بیشتر تعلیماتش بهکار میبرد.
و سایر موضوعات پیشنهادی
هاشم ابراهیمی ورکیانی؛ محمدمهدی مظاهری
چکیده
هدف این تحقیق، بررسی تلاش و نوآوری های است که در راستای پرورش گونۀ علمی زبان فارسی در رشتۀ کارآفرینی صورت گرفته است. بدین منظورکل مقالات فصلنامۀ "توسعه کارآفرینی " دانشگاه تهران در سال های 1387 تا 1401 به کمک جدول تحلیل محتوا بررسی شد. این فصلنامه منبعی برای تولید متون فارسی نوین در زبانِ علمی فارسی در رشتۀ کارآفرینی است. برای ...
بیشتر
هدف این تحقیق، بررسی تلاش و نوآوری های است که در راستای پرورش گونۀ علمی زبان فارسی در رشتۀ کارآفرینی صورت گرفته است. بدین منظورکل مقالات فصلنامۀ "توسعه کارآفرینی " دانشگاه تهران در سال های 1387 تا 1401 به کمک جدول تحلیل محتوا بررسی شد. این فصلنامه منبعی برای تولید متون فارسی نوین در زبانِ علمی فارسی در رشتۀ کارآفرینی است. برای تهیه جدول تحلیل محتوا، دستهبندی فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای روشهای واژهگزینی مورد استفاده قرارگرفت که شامل: نوگزینش ازگنجینۀ زبان فارسی،گسترشِ معنایی، اشتقاق، ترکیب، ساخت گروه یا عبارت، اختصارسازی و وام گیریِ واژگان میباشد. نتایج نهایی بیانگر آن است که فصلنامۀ کارآفرینی در طول 15 سال انتشار، سبب افزایش سرمایۀ واژگانی درگونۀ علمی زبان فارسی در رشتۀ کارآفرینی شده است. از روشهای واژهگزینی شامل ساختِ ترکیب و ساختِ گروه به خوبی استفاده شده است ولی بعضی از ظرفیتهای واژه گزینی مانند نوگزینش، اشتقاق و اختصارسازی همچنان مغفول مانده است. پژوهشگران، ساختِ ترکیب و گروه را براساس شم زبانی خود، به صرافتِ طبع، بیآنکه فرایندهای واژهسازی را آگاهانه آموخته باشند، به کارمیبرند. اما استفاده از روشهای دشوارتر مانند نوگزینش، اشتقاق و اختصارسازی برای پروراندن زبانِ علمی به آموزش نیاز دارد.
حیدر عبداللهی؛ بهناز علیپور گسکری؛ ایوب مرادی؛ بهناز پیامنی
چکیده
تحلیل گفتمان، از جمله نظریههای نسبتاً جدیدی است که ابتدا در سیاست و علوم اجتماعی مطرح و سپس وارد مباحث ادبی شد و مبنایی برای بررسی و تحلیل مفاهیم ادبی را فراهم کرد. تحلیل گفتمان، مسیرهای سهگانۀ ساختگرا، نقشگرا و انتقادی را طی کرد تا سرانجام لاکلا و موف با تلفیق نظریههای پیشین و افزودن مفاهیمی تازه به آن ابعاد دیگری بخشیدند. در ...
بیشتر
تحلیل گفتمان، از جمله نظریههای نسبتاً جدیدی است که ابتدا در سیاست و علوم اجتماعی مطرح و سپس وارد مباحث ادبی شد و مبنایی برای بررسی و تحلیل مفاهیم ادبی را فراهم کرد. تحلیل گفتمان، مسیرهای سهگانۀ ساختگرا، نقشگرا و انتقادی را طی کرد تا سرانجام لاکلا و موف با تلفیق نظریههای پیشین و افزودن مفاهیمی تازه به آن ابعاد دیگری بخشیدند. در این پژوهش، اندیشههای اجتماعی-سیاسی در اشعار شیرکو بیکس و مهدی اخوان ثالث بر مبنای تحلیل گفتمان لاکلا و موف بررسی شده است و تفاوتها و شباهتهای دیدگاه-های دو شاعر در زمینۀ دال مرکزی (میهنپرستی) و دالهایهای شناور پیرامون آن مانندِ آزادی، عدالت، عشق و انسان تشریح شده است. یافتههای پژوهش حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس شیوۀ کتابخانهای و اسنادی صورت گرفته، نشان میدهد هر دو شاعر دارای اشتراکات بسیار و در برخی موارد تفاوت-های اندکی در زمینۀ اندیشۀ اجتماعی- سیاسی هستند و این به علت اشتراکات اجتماعی و فرهنگی در ادب فارسی و کُردی و همچنین شرایط خاص دورۀ دو شاعر بوده است.
زبانشناسی اجتماعی
مریم شاهرخی شهرکی
چکیده
ادبیات با امکانات گونهگون با مداخلۀ تجربه و حواس و از همه مهمتر با درگیر کردن ذهن پویای مخاطب بالقوه به ساخت و روایت داستانهای خلاقانه میپردازد و ازاینجهت نویسندگان و هنرمندان را با گزینههای فراوانی در چگونگی آفرینش هنری روبهرو میکند. هدف از این پژوهش تحلیل شناختی مبناسازی در گفتمان داستان بر پایۀ شبکههای آمیختگی مفهومی ...
بیشتر
ادبیات با امکانات گونهگون با مداخلۀ تجربه و حواس و از همه مهمتر با درگیر کردن ذهن پویای مخاطب بالقوه به ساخت و روایت داستانهای خلاقانه میپردازد و ازاینجهت نویسندگان و هنرمندان را با گزینههای فراوانی در چگونگی آفرینش هنری روبهرو میکند. هدف از این پژوهش تحلیل شناختی مبناسازی در گفتمان داستان بر پایۀ شبکههای آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر است. مطالعۀ حاضر با بهرهگیری از روش تحلیل محتوای کیفی و با رویکرد توصیفی-تفسیری، شیوههای انطباق و عناصر سازندۀ شبکۀ مفهومی آمیختۀ داستان پرندۀ من از فریبا وفی را ازنظر میگذراند. نظریۀ آمیختگی مفهومی نظامی از شناخت پشتصحنه را نشان میدهد که دربرگیرندۀ مقولهبندی، نگاشتها، فرافکنیهای ساختاری و محرکهای ذهنی پویا است. وجود فضاهای درونداد متعدد، روابط حیاتی مختلف چون هویت، تغییر، زمان و بازنمایی ازجمله مواردی است که به پرندۀ یک ساختار آمیختۀ مفهومی میدهد نتایج این مطالعه بر ضرورت توجه به ذهن در مطالعات گفتمانی تأکید میکند و نشان میدهد گسترش کاربرد نظریۀ آمیختگی مفهومی به واکاوی گفتمان رمان میتواند در تبیین شیوههای مبناسازی متون ادبی مؤثر باشد.
تحلیل گفتمان
میثم خلیلی نژاد؛ نگار داوری اردکانی
چکیده
در این پژوهش تلاش شده است که مطالعات زبانشناختی در تحلیل رمان با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی بکار گرفته شود. تحلیلگران گفتمان انتقادی به بررسی آن مؤلفههای گفتمانی میپردازند که ساز و کارهای پنهان زبان در جهت حفظ سلسله مراتب قدرت میباشند و برخلاف بررسیهای توصیفی- صوری از زبان، معتقدند که زبان نیتمند است و در ...
بیشتر
در این پژوهش تلاش شده است که مطالعات زبانشناختی در تحلیل رمان با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی بکار گرفته شود. تحلیلگران گفتمان انتقادی به بررسی آن مؤلفههای گفتمانی میپردازند که ساز و کارهای پنهان زبان در جهت حفظ سلسله مراتب قدرت میباشند و برخلاف بررسیهای توصیفی- صوری از زبان، معتقدند که زبان نیتمند است و در جهت حفظ نابرابریها و سرکوبها و یا مبارزه با آنها به کار گرفته میشود. در این پژوهش، رمان «بامداد خمار» نوشتهی فتانه حاج سید جوادی براساس شاخصهای برگرفته از ون لیوون (2008) شامل فعالنمایی و منفعلنمایی، نامدهی و طبقهبندیکردن، هویتبخشی و کارکرددهی، تفکیککردن و باردهی مضاعف مورد بررسی قرار گرفته است. با این روش آشکار میگردد که چگونه تحلیل رمان براساس شاخصهای بهکاررفته در این پژوهش میتواند به فهم خواننده از نظرات نویسنده در مورد طبقات اجتماعی و زنان یاری رساند.
زبانشناسی اجتماعی
محمدباقر علیزاده اقدم؛ محمد حریری اکبری؛ محمدعلی موسی زاده؛ ابراهیم زال
چکیده
دورة صفوی یکی از دورههای مهم تاریخ ایران است که زبانهای فارسی و ترکی در این دوره با یکدیگر در تعامل بودند. این مقاله، در چارچوب نظریۀ بازار زبانشناختی بوردیو، به بررسی کارکرد زبانهای فارسی، ترکی و عربی در ایران دورة صفوی و همچنین قرضگیری واژگانی زبانهای فارسی و ترکی از یکدیگر میپردازد. به این منظور، وامواژههای ...
بیشتر
دورة صفوی یکی از دورههای مهم تاریخ ایران است که زبانهای فارسی و ترکی در این دوره با یکدیگر در تعامل بودند. این مقاله، در چارچوب نظریۀ بازار زبانشناختی بوردیو، به بررسی کارکرد زبانهای فارسی، ترکی و عربی در ایران دورة صفوی و همچنین قرضگیری واژگانی زبانهای فارسی و ترکی از یکدیگر میپردازد. به این منظور، وامواژههای زبانهای فارسی و ترکی به روش تحلیل محتوا گردآوری و از منظر بازار زبانشناختی بوردیو تحلیل شدهاند. نتایج نشان میدهد در دورة صفوی سه زبان عربی، فارسی و ترکی با همدیگر همزیستی داشتهاند. عربی زبان دین و علم بود و لغات و اصطلاحات مذهبی و علمی از آن زبان به زبانهای فارسی و ترکی راه یافته است. فارسی زبان شعر و ادب بود و در محافل ادبی مشروعیت داشت، واژهها و اصطلاحات شعری و ادبی را به زبان ترکی قرض داده است و ترکی به عنوان زبان شاهان و ارتش، در حوزۀ قشون و دربار کاربرد داشت و لغات و عبارات نظامی و دیوانی را به فارسی عاریه میداد. بنابراین، تسلط هر یک از سه زبان فوق در عرصة اجتماعی معین، ناشی از ذات آن زبان نبود بلکه از اقتدار و شایستگی گویشوران آن زبان در همان عرصه تأثیر میپذیرفت.