شناسنامه علمی شماره
دوره 5، شماره 2 ، خرداد 1401، صفحه 1-8
مقاله پژوهشی
تحلیل گفتمان
شهین شیخ سنگ تجن
چکیده
نقش‌نماهای کلامی شامل دسته‌ای از واژه‌ها یا عناصر زبانی هستند که سبب برقراری ارتباط میانزنجیره‌های گفتار می‌شوند، بی‌آنکه نقشی در مفهوم معناشناختی آنهاداشته باشند. فریزر (2009) نقش‌نماها را به سه دستۀبسطی، استنباطی و تقابلی طبقه‌بندی کرده است.فریزر در میان انواع نقش‌نماها، and (و)، but (اما) و so (بنابراین) را، که در زبان انگلیسی ...
بیشتر
نقش‌نماهای کلامی شامل دسته‌ای از واژه‌ها یا عناصر زبانی هستند که سبب برقراری ارتباط میانزنجیره‌های گفتار می‌شوند، بی‌آنکه نقشی در مفهوم معناشناختی آنهاداشته باشند. فریزر (2009) نقش‌نماها را به سه دستۀبسطی، استنباطی و تقابلی طبقه‌بندی کرده است.فریزر در میان انواع نقش‌نماها، and (و)، but (اما) و so (بنابراین) را، که در زبان انگلیسی از فراوانی بیشتری برخوردارند، به عنوان نقش‌نماهای اولیه در نظر گرفته است. در این پژوهش به بررسی انواع نقش‌نماهای مطرح‌شده از سوی فریزر، به ویژه نقش‌نماهای اولیه و فراوانی آنها، در زبان فارسی محاوره‌ای پرداخته‌ایم. داده‌های پژوهش از دادگان مکالمۀ تلفنی فارسی بزرگ به‌دست آمده است. 30 مکالمه به مدت 10 ساعت و 36 دقیقه با موضوعات مختلف انتخاب شده‌اند و بر اساس دیدگاه فریزر (2009)، انواع نقش‌نماها در آنها بررسی و طبقه‌بندی شده‌اند. نتایج نشان داده است که نقش‌نماهای و، ولی و بعد از فراوانی بیشتری برخوردارند و می‌توان آنها را نقش‌نماهای اولیه در فارسی محاوره‌ای در نظر گرفت. همچنین، اصطلاحات دیگری در زبان فارسیمحاوره‌ایکاربرد دارند که از ترکیب دو نقش‌نما به دست آمده‌اند، مانند ولی خب. گرچه این اصطلاحات در انگارۀ فریزر مطرح نشده‌اند، اما در فارسی کاربرد نسبتاً گسترده‌ایدارند که می‌توان آنها را نقش‌نماهای مرکب نامید.
مقاله پژوهشی
و سایر موضوعات پیشنهادی
ساناز قربانی؛ جلال رحیمیان؛ امیرسعید مولودی
چکیده
هدف پژوهش حاضر یافتن پاسخ برای این پرسش‌ها است که دستور (اقسام کلمه، تصریف، دستور واژگانی) چه نقشی در تجلی استعاری حوزۀ مبدأ دست به عنوان عضوی از اعضای حوزۀ مفهومی اندامهای بدن انسان ایفا میکند و دیگر این‌که سهم هریک از سطوح مورد بررسی دستور در تجلی استعاری این حوزۀ مفهومی چقدر است؟ به بیانی دیگر، مشخص شود که کدامیک از این سطوح ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر یافتن پاسخ برای این پرسش‌ها است که دستور (اقسام کلمه، تصریف، دستور واژگانی) چه نقشی در تجلی استعاری حوزۀ مبدأ دست به عنوان عضوی از اعضای حوزۀ مفهومی اندامهای بدن انسان ایفا میکند و دیگر این‌که سهم هریک از سطوح مورد بررسی دستور در تجلی استعاری این حوزۀ مفهومی چقدر است؟ به بیانی دیگر، مشخص شود که کدامیک از این سطوح نقش بیشتری در تجلی استعاری واحدهای واژگانی دست به عنوان یک حوزۀ مبدأ ایفا میکنند. به منظور پاسخ دادن به این پرسش‌ها از پیکرۀ همشهری (نسخۀ 2) استفاده می‌شود تا نقش دستور در استعاری‌شدن مفاهیم واژگانی در حوزۀ مفهومی دست به‌عنوان یک حوزۀ مبدأ تعیین شود. یافتههای این پژوهش نشان می‌دهد که سطح نخست دگنان (2005، 2006) نقشی در استعاری‌شدن مفاهیم ندارد. از میان مؤلفه‌های سطح دوم، صورت مفرد در هریک از کاربردهای استعاری و تحت‌اللفظی تنها صورت معنادار تصریف است. با این وجود، طبق یافتههای حاصل از آزمون آماری مجذور خی این صورت تصریفی جمع است که در مقایسۀ این دوکاربرد، نقش مؤثرتری را در کاربرد تحت‌اللفظی ایجاد میکند. در نهایت، در سطح سوم الگوهای نسبتاً ثابت معناهای استعاری و الگوی نحوی آزاد دست در معنای تحت‌اللفظی چگونگی استعاری‌شدن مقوله‌های معنایی را بازتاب می‌دهند.
مقاله پژوهشی
زبانشناسی اجتماعی
سارا جوکار؛ بهمن زندی؛ حسین رحمانی؛ علی رضا قلی فامیان
چکیده
هدف مقالۀ‌حاضر بررسی میزنوشته‌های دبیرستان‌های دخترانه از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی است. در این راستا ابتدا پژوهش‌های پیشین و همسو، معرفی و سپس مبانی نظری مربوطارائه شدند.برای جمع‌آوری داده‌های این پژوهش از عکس‌برداری استفاده شده است که ابتدا داده‌ها فیش‌برداری و سپس با توجه به مضمون طبقه‌بندی شدند. جامعۀ آماری شامل 705 ...
بیشتر
هدف مقالۀ‌حاضر بررسی میزنوشته‌های دبیرستان‌های دخترانه از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی است. در این راستا ابتدا پژوهش‌های پیشین و همسو، معرفی و سپس مبانی نظری مربوطارائه شدند.برای جمع‌آوری داده‌های این پژوهش از عکس‌برداری استفاده شده است که ابتدا داده‌ها فیش‌برداری و سپس با توجه به مضمون طبقه‌بندی شدند. جامعۀ آماری شامل 705 میزنوشتۀ دو دبیرستان در تهران و کرج بوده است. ابتدا داده‌ها از لحاظ نظام نوشتاری و سپس از نظرِ مضامین بررسی شدند. روش پژوهش توصیفی از نوع اسنادی بوده است. نتایج بررسی بیانگر این است که خط فارسی بیشترین نوشتهها را به خود اختصاص داده است. همچنین نام خاص، تقلب، دلنوشته، یادگاری، تابو، طنز و شوخی و خداخوانی بیشترین مضامین میز نوشتههارا در بر میگیرند. نتایج آزمون t تک نمونهای تأیید نمود که اکثر میزنوشتهها مضامینی برای بیان احساسات مانند عشق و نفرت است و میزنوشته‌های کمتری برای بیان مسائل غیراحساسی است.
مقاله پژوهشی
و سایر موضوعات پیشنهادی
سیده ساره صادقی؛ ابراهیم بدخشان
چکیده
میزان تأثیر بیماری کووید ۱۹ در زندگی مردم در چند سال اخیر سبب شده است تا در این پژوهش، به مطالعۀ میزان احساس‌های گوناگون مردم نسبت به این بیماری پرداخته شود. توجه به نوع احساس بیان‌شده توسط مردم در شبکه‌های اجتماعی و موضوعات بحث شده ازجمله موارد قابل بررسی این پژوهش است. بدین منظور با استفاده از روشی پیکره‌مدار ابتدا دادگان مناسب ...
بیشتر
میزان تأثیر بیماری کووید ۱۹ در زندگی مردم در چند سال اخیر سبب شده است تا در این پژوهش، به مطالعۀ میزان احساس‌های گوناگون مردم نسبت به این بیماری پرداخته شود. توجه به نوع احساس بیان‌شده توسط مردم در شبکه‌های اجتماعی و موضوعات بحث شده ازجمله موارد قابل بررسی این پژوهش است. بدین منظور با استفاده از روشی پیکره‌مدار ابتدا دادگان مناسب این موضوع به تعداد ۵۳ هزار مورد با استفاده از روش خزش صفحات از شبکه توییتر تهیه گردید. سپس با استفاده از کلمات کلیدی احساسی و مفاهیم استعاری-کنایی مرتبط با احساس، دسته‌بندی خودکار بر اساس دادگان موجود انجام گرفت تا مباحث مهم مطرح‌شده در این دادگان مشخص گردد. مباحثی همچون واکسیناسیون، عوارض بیماری کرونا و وضعیت بهداشتی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، مذهبی، آموزشی و جهان ازجمله موضوعات مطرح‌شده توسط کاربران در این دوران بوده است. نتایج بهدستآمده نشان از آن دارد که برخی از موضوعات اقتصادی، بهداشتی، سیاسی و عوارض بیماری کرونا نقش پررنگتری نسبت به دیگر موضوعها برای احساس‌های مختلف داشته است.
مقاله پژوهشی
زبان و فرهنگ
مریم سادات فیاضی
چکیده
هویت قومی راهکاری است برای درکِ نیاز فرد به ابراز موجودیت در مواجهه با آنچه هویتش را تهدید میکند (واینرایش، 1988) و طبقات اجتماعی برآیند مقولهبندی فرد است بر اساس مؤلفهای خاص. پژوهش پیشرو به بررسی نقش مقولهبندی به عنوان ابزاری شناختی در هویتسازی قوم گیلک میپردازد و بر آن است که مشخص کند چگونه عضویتِ سطح پایه بازتابانندة ...
بیشتر
هویت قومی راهکاری است برای درکِ نیاز فرد به ابراز موجودیت در مواجهه با آنچه هویتش را تهدید میکند (واینرایش، 1988) و طبقات اجتماعی برآیند مقولهبندی فرد است بر اساس مؤلفهای خاص. پژوهش پیشرو به بررسی نقش مقولهبندی به عنوان ابزاری شناختی در هویتسازی قوم گیلک میپردازد و بر آن است که مشخص کند چگونه عضویتِ سطح پایه بازتابانندة نوع نگرش یک قوم به مقولة خوراک است و این مقولهبندی چگونه به تقابل خود و دیگری راه میبرد. گزینش ضربالمثلهای گیلکی در حوزة خوراکیها به عنوان داده‌های پژوهش، به خاطر اهمیت نقش این پارههای زبانی است در مقام مؤلفۀ جداییناپذیر فرهنگ عامه و بیانگر رویکردهای قومی. این ضربالمثلها به روش میدانی گردآوری و با استناد به آراء رُش (1975) تحلیل شده‌اند. یافتههای پژوهش حاکی از این است که گیلانیهای جلگهنشین، که «پلو» قوت غالب آنها را تشکیل می‌دهد، هویت خود را با آن تعریف میکنند و برای این منظور، ضمن مقولهبندی خوراکی در دو مقولة کلی «نان» و «پلو» از راه تقابل این دو، به مقولهبندی خود و دیگری میرسند.«پلو» به عنوان مؤلفهای هویتساز، میزان تعلق اجتماعی یک گیلک را به گروه تعیین میکند.
مقاله پژوهشی
تحلیل گفتمان
علی رضا احمدی زاده؛ علی اکبر امینی؛ اسماعیل منصوری لاریجانی
چکیده
نوشتار حاضر با هدف درک معانی ضمنی و تعیین و دسته‌بندی انواع کنش‌های گفتاری به‌کار رفته در نامة دهم نهج‌البلاغه، در کنار ویژگی‌های سبکی، ویژگی‌های ساختاری آن را بر اساس نظریۀ تحلیل گفتمان سرل (1969) مورد تحلیل قرار داده است. به این منظور ابتدا متن نامه براساس نسخۀ صبحی صالح (2004) به پارهگفتارهایی تقسیم شد و سپس نوع کنش هر پارهگفتار ...
بیشتر
نوشتار حاضر با هدف درک معانی ضمنی و تعیین و دسته‌بندی انواع کنش‌های گفتاری به‌کار رفته در نامة دهم نهج‌البلاغه، در کنار ویژگی‌های سبکی، ویژگی‌های ساختاری آن را بر اساس نظریۀ تحلیل گفتمان سرل (1969) مورد تحلیل قرار داده است. به این منظور ابتدا متن نامه براساس نسخۀ صبحی صالح (2004) به پارهگفتارهایی تقسیم شد و سپس نوع کنش هر پارهگفتار مشخص گشت. یافتههای تحقیق نشان میدهدکه از مجموع 22 کنش گفتاری، کنش اظهاری با تعداد 8 مورد و کنش ترغیبی با تعداد 7 مورد و کنش عاطفی با تعداد 6 مورد به ترتیب بیشترین کنش‌های به کار رفته در این نامه میباشند. در این نامه 1 مورد کنش اعلامی به‌کار رفتهاست و کنش تعهدی به کار نرفته است. فراوانی دو کنش اظهاری و ترغیبی در این نامه نشانگر این است که امام علی (ع) سعی داشت از طریق «هشدار دادن»، «دستور دادن»، و «نصیحت کردن» معاویه را از جنگ باز دارد. در این نامه هر کنش با سبک و ساختار مشخص بیان شده است و نوع کلمات و ساختار جملات هماهنگ با کنش به کار رفته است.
مقاله پژوهشی
تحلیل گفتمان
مینا مهدیخانی؛ سید علی اصغر سلطانی؛ حسین اسکندری
چکیده
روان‌شناسی گفتمانی بدن را برساختة گفتمان می‌داند و گفتمان در این رویکرد کنشمحور است. رشد فزایندة جراحی‌های زیبایی و پیامدهای آن بررسی پدیدة زیبایی و شکل‌گیری مفهوم جدید آن را در سال‌های اخیر در کشور به امری جدی تبدیل کرده است. ازاین‌رو هدف از نگارش مقالة حاضر استخراج سازوکارهای اقناع در گفتمان زنان در ایران با تکیه ...
بیشتر
روان‌شناسی گفتمانی بدن را برساختة گفتمان می‌داند و گفتمان در این رویکرد کنشمحور است. رشد فزایندة جراحی‌های زیبایی و پیامدهای آن بررسی پدیدة زیبایی و شکل‌گیری مفهوم جدید آن را در سال‌های اخیر در کشور به امری جدی تبدیل کرده است. ازاین‌رو هدف از نگارش مقالة حاضر استخراج سازوکارهای اقناع در گفتمان زنان در ایران با تکیه بر رویکرد روان‌شناسی گفتمانی است. روان‌شناسی گفتمانی رویکردی تحلیلی ـ نظری به گفتمان است که گفتار و نوشتار را در کانون مطالعات خود قرار می‌دهد و فهم پدیده‌های روان‌شناختی را در بستر اجتماعی ممکن می‌داند. پژوهش حاضر کیفی و روش تحلیل داده‌ها سازوکارهای اقناعی روث ووداک، الگوی تالمین (1958-1995) است. داده‌ها از راه مصاحبه و ضبط لایو بلاگرها در اینستاگرام گردآوری شدند. مصاحبه‌شوندگان ده نفر با جنسیت زن و ردة سنی بیست الی سی سال، از منطقه‌ای یکدست در تهران هستند. نتایج نشان می‌دهد بدن زنانه و هویت جسمیتیافته از راه کنش‌های ساده و روزمره تولید، درک و دارای اعتبار می‌شوند و فیزیک انسان در شکل‌گیری هویت (من ) نقشی اساسی دارد. استفاده از سازوکارهای اقناعی مانند زیبا بودن، درآمدزایی و موفقیت کاری در زیرساخت گفتمان بلاگرها تضمینی برای تحقق کنش تقدیر از بدن عملشده و شکایت از بدن فعلی و پذیرش مسئولیت جراحیها است.
