مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
علی اکبر سام خانیانی؛ ایوب بادوام
چکیده
متون ادبی کلاسیک بازتاب باورها، فرهنگ و به‌طورکلی جهان‌بینی گذشتۀ یک ملت است و هدف از بازنویسی این متون، آشناکردن مخاطبان غیرحرفه‌ای با ادبیات است؛ از‌این‌رو بررسی و نقد بازنویسی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر، بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به بررسی و نقد متون بازنویسی کلیله‌ودمنه - مطالعۀ موردی بازنویسی ...
بیشتر
متون ادبی کلاسیک بازتاب باورها، فرهنگ و به‌طورکلی جهان‌بینی گذشتۀ یک ملت است و هدف از بازنویسی این متون، آشناکردن مخاطبان غیرحرفه‌ای با ادبیات است؛ از‌این‌رو بررسی و نقد بازنویسی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر، بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به بررسی و نقد متون بازنویسی کلیله‌ودمنه - مطالعۀ موردی بازنویسی میرزا رضایی - بر اساس نظریۀ فرهنگی نیومارک بپردازد تا مشخص شود مؤلفههایی که نیومارک در سطح برون‌زبانی (فرهنگی) برشمرده است، چقدر در بازنویسی‌های کلیله‌ودمنه می‌توانند مانع انتقال پیام باشند. برای نیل به این هدف در گام اول، مؤلفههای نیومارک در متن اصلی و بازنویسی شناسایی شد و در گام دوم مقدار اطلاعاتی که باید از ساخت زبانی متن اصلی به متن بازنویسی منتقل شود، استخراج گردید و در گام پایانی این اطلاعات با متن بازنویسی مقایسه و تحلیل شد. یافتهها نشان می‌دهد در اکثر موارد انتقال اطلاعات اجتماعی و فرهنگی متن اصلی بر پایۀ آنچه نیومارک نام برده است، برای بازنویس میسر نشده است. به نظر میرسد یکی از موانع قابلتوجه برای انتقال پیام متن اصلی، برگردان این نوع اطلاعات واژگانی و ساختاری، در بازنویسی‌های کلیله‌ودمنه است.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
حسین محمدزاده؛ بهزاد احمدی؛ سیدمحمود نجمی
چکیده
نام‌گزینی و نام‌گذاری از عوامل متعددی تأثیر می‌پذیرند. هدف این پژوهش بررسی زمینه‌های تاریخی-اجتماعی سیر تحولات نام‌گذاری نوزادان در شهرستان سقز در طول نیم‌قرن اخیر است. روش تحقیق ، روش توصیفی-تحلیلی به کمک داده‌های ثانوی است. جامعه آماری شامل نام‌های نام‌های فرزندان متولد 1350 تا 1400 در شهرستان سقز بر اساس اسناد اداره ثبت احوال ...
بیشتر
نام‌گزینی و نام‌گذاری از عوامل متعددی تأثیر می‌پذیرند. هدف این پژوهش بررسی زمینه‌های تاریخی-اجتماعی سیر تحولات نام‌گذاری نوزادان در شهرستان سقز در طول نیم‌قرن اخیر است. روش تحقیق ، روش توصیفی-تحلیلی به کمک داده‌های ثانوی است. جامعه آماری شامل نام‌های نام‌های فرزندان متولد 1350 تا 1400 در شهرستان سقز بر اساس اسناد اداره ثبت احوال سقز است است. برحسب بیشترین فراوانی نامها، 100 نام دخترانه و 100 نام پسرانه (مجموعاً 200 نام) از پنج دهه انتخاب شده است. سپس نامها به صورت اسامی کردی، فارسی، عربی ، ترکی و غربی مقوله‌بندی شدند. نتایج تحلیل دادهها نشان داد که نام‌گذاری کودکان از تحولات تاریخی و اجتماعی و رسانه‌ها متأثر بوده است. در دهه اخیر اسامی فارسی و کردی نسبت به اسامی عربی و ترکی و غربی رشد بیشتری داشته است. همچنین فراوانی بعضی نام‌های عربی رو به کاهش بوده و تنوع نامها در جامعه افزایش‌یافته است. تحولات نام‌گزینی نشان می‌دهد که جامعه به کثرت‌گرایی در انتخاب نامها و انتخاب نام‌های متفاوت و جدید گرایش پیدا کرده است که دلیل این را هم می‌توان مثلاً در کثرت و تنوع نام‌های موجود برای انتخاب بخاطر دسترسی به رسانه‌ها و پایگاه‌های اینترنتی گوناگون و نیز تمایل به متفاوت بودن نسبت به دیگران دانست.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
زینب رضایی بیلندی؛ محمدامین ناصح
چکیده
زبان‌شناسی اجتماعی با بهرهگیری از رویکرد هم‌زمانی توانسته است نام‌شناسی را از قالبی سنّتی به دانشی برای کمک به مطالعۀ اجتماع بدل کند و آن را از منظرهای متفاوتی مورد مطالعه قرار دهد. پژوهش حاضر الگوهای نام‌گذاری مدارس شهرستان گناباد واقع در جنوب خراسان رضوی را از لحاظ مقوله‌های اجتماعی، شامل نوع اسامی (انسان‌مدار و غیرانسان‌مدار) ...
بیشتر
زبان‌شناسی اجتماعی با بهرهگیری از رویکرد هم‌زمانی توانسته است نام‌شناسی را از قالبی سنّتی به دانشی برای کمک به مطالعۀ اجتماع بدل کند و آن را از منظرهای متفاوتی مورد مطالعه قرار دهد. پژوهش حاضر الگوهای نام‌گذاری مدارس شهرستان گناباد واقع در جنوب خراسان رضوی را از لحاظ مقوله‌های اجتماعی، شامل نوع اسامی (انسان‌مدار و غیرانسان‌مدار) و نیز از حیث مسائل زبان‌شناسی (ساختارهای آوایی و دستوری) مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و از روش تحقیق کتابخانه‌ای و میدانی استفاده کرده است. جامعۀ آماری پژوهش تمامی مدارس شهرستان گناباد را شامل شده که به بخش‌های دولتی و غیردولتی تقسیم‌بندی شده‌اند. حجم نمونه شامل 396 نام مدرسۀ ابتدایی و متوسطۀ شهری و روستایی در بازۀ زمانیِ پیش و پس از انقلاب اسلامی است. نتایج نشان می‌دهد که در نام‌گذاری مدارس گناباد به مقولۀ انسان‌مدار بیشتر توجه شده و در مورد مقولۀ غیرانسان‌مدار، نامها عمدتاً به زیرمقولۀ انتزاعی گرایش دارد. در حوزۀ بررسی نامها از حیث مقولۀ هویّت، بالاترین میزان نام‌گذاری مربوط به هویّت ملّی است. در حوزۀ مشاهیر، بالاترین تعداد را مشاهیر غیرمعاصر (زیرمقولۀ پیامبر اسلام و خاندان‌شان) به خود اختصاص داده‌اند و بر اساس مقولۀ جنسیت نیز نام‌های مذکّر بیش از نام‌های مؤنّث بودهاند.
مقاله پژوهشی
زبان و ارتباطات
مرضیه ایمانی؛ شیما ابراهیمی
چکیده
رفتارهای میان‌فردی مثبت در فضای آموزشی می‌تواند بر افزایش انگیزۀ دانشجویان برای مشارکت در بحث، یادگیری و برقراری تعامل مثبت تأثیر بگذارد. یکی از این رفتارهای تأثیرگذار نوازه‌ها هستند که می‌توانند احساس خودارزشمندی به مدرس و دانشجویان بدهند و در افزایش انگیزه و ایجاد تعاملی دوستانه به آنان کمک کنند. در این پژوهش، با الهام از ...
بیشتر
رفتارهای میان‌فردی مثبت در فضای آموزشی می‌تواند بر افزایش انگیزۀ دانشجویان برای مشارکت در بحث، یادگیری و برقراری تعامل مثبت تأثیر بگذارد. یکی از این رفتارهای تأثیرگذار نوازه‌ها هستند که می‌توانند احساس خودارزشمندی به مدرس و دانشجویان بدهند و در افزایش انگیزه و ایجاد تعاملی دوستانه به آنان کمک کنند. در این پژوهش، با الهام از مفهوم نوازه در نظریۀ تحلیل رفتار متقابل، نوازه‌های ادبی مطرح شدند تا مشخص شود در محیط‌های آموزشی دانشجویان رشته‌های تحصیلی گوناگون به‌عنوان نوازه‌گیر کدام‌یک از نوازه‌های ادبی یا غیرادبی را ترجیح می‌دهند. بدین‌منظور، در مطالعۀ حاضر به طراحی و اعتباریابی مقیاس ارزیابی ترجیحات نوازهگیری ادبی و غیرادبی دانشجویان پرداخته شد. مقیاس محقق‌ساختۀ ارزیابی ترجیحات نوازهگیری ادبی و غیرادبی، در سه مرحلۀ مرور مطالعات و الگوگیری، گزینش آثار ادبی مرتبط با نوازه‌ها و موقعیت‌های تعاملی میان مدرس و دانشجو تکمیل شد. با انتشار برخط و نمونه‌گیری در دسترس، 411 دانشجو (133 مرد، 278 زن) در مقاطع و رشته‌های تحصیلی گوناگون به مقیاس پاسخ دادند. با تأیید نرمال بودن دادهها، آزمون هارمن و تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، مشخص شد مقیاس مذکور دارای روایی مطلوبی است. همچنین از طریق آلفای کرونباخ، پایایی کل مقیاس 93/0 محاسبه شد؛ از این‌رو مقیاس دارای پایایی و روایی مناسبی است.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
مریم زمانی
چکیده
مفاهیم انتزاعی در ذهن بشر ساختار مشخص و روشنی ندارند واز اجزای سازنده اش نمی توان به درک کامل آن رسید، ذهن برای درک این مفاهیم از حوزه های ملموس و عینی که ساختار روشنی دارد، بهره می برد. از نظر زبان شناسی شناختی این فرآیند شکل گیری استعارۀ مفهومی است که در آن استعاره ابزاری برای درک و شناخت است و از کارکرد آن در صنایع ادبی فاصله می گیرد. ...
بیشتر
مفاهیم انتزاعی در ذهن بشر ساختار مشخص و روشنی ندارند واز اجزای سازنده اش نمی توان به درک کامل آن رسید، ذهن برای درک این مفاهیم از حوزه های ملموس و عینی که ساختار روشنی دارد، بهره می برد. از نظر زبان شناسی شناختی این فرآیند شکل گیری استعارۀ مفهومی است که در آن استعاره ابزاری برای درک و شناخت است و از کارکرد آن در صنایع ادبی فاصله می گیرد. این پژوهش با بنیان نظری استعارۀ مفهومی لیکاف و جانسون، در پی بررسی ساختار استعاری بیان موضوعات اخلاقی در بوستان سعدی و چگونگی بازنمایی فکری وی در این زمینه است. روش پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی و شیوۀ گردآوری داده ها بررسی تمام متن اشعار کتاب بوستان سعدی است. بر پایۀ تحلیل داده ها سعدی در قلمرو مبدأ ازعناصر مادی نمودهای فرهنگ و تمدن، ابزار و وسایل زندگی روزمرۀ روزگار خود در تبیین مفاهیم اخلاقی بهره برده است؛ از میان عناصر طبیعی « گیاهان» نسبت به سایر حوزه های طبیعت پرکاربردتر است. در مقایسه با دسته بندی حوزۀ مبدأ از کوچش شباهت ها و تفاوت هایی در بوستان دیده می شود. به نظر می رسد عوامل فرهنگی و تاریخی در این زمینه موثر باشد.
مقاله پژوهشی
زبان‌شناسی اجتماعی
ساسان ملکی
چکیده
بررسی اصطلاحات عامیانه‌ای که افراد به‌هنگام برقراری ارتباطات و تعاملات اجتماعی با دیگران از آنها استفاده می‌کنند، یکی از راه‌هایی است که می‌توان با آن از شیوۀ اندیشیدن افراد آگاهی یافت. هدف از این پژوهش توصیفی-تحلیلی، بررسی مفاهیم و تبیین انگیزه‌های شناختی در شکل‌گیری اصطلاحات عامیانه فارسی است که با حوزۀ عینی «نان» ...
بیشتر
بررسی اصطلاحات عامیانه‌ای که افراد به‌هنگام برقراری ارتباطات و تعاملات اجتماعی با دیگران از آنها استفاده می‌کنند، یکی از راه‌هایی است که می‌توان با آن از شیوۀ اندیشیدن افراد آگاهی یافت. هدف از این پژوهش توصیفی-تحلیلی، بررسی مفاهیم و تبیین انگیزه‌های شناختی در شکل‌گیری اصطلاحات عامیانه فارسی است که با حوزۀ عینی «نان» صورتبندی شده‌اند. داده‌های مورد نیاز این پژوهش از فرهنگ فارسی عامیانۀ نجفی (1387) استخراج شدند و در چارچوب دیدگاههای لیکاف و جانسون (1980) و کُوِچِش (2002) محک خوردند تا انگیختگی اصطلاحات از منظر سازوکارهای استعاره، مَجاز و دانش متعارف بررسی شود. تحلیل شواهد نشان داد که حوزۀ عینی «نان»، موجب شکل‌گیری اصطلاحاتی عامیانه با مفاهیم «معیشت»، «شکرگزاری»، «حمایت»، «دخالت»، «مزاحمت»، «شرافت»، «دِین»، «خساست»، «اشتباه» و «فرصتطلبی» شده است. همچنین، نتایج این پژوهش نشان داد که اصطلاحات عامیانه شامل حوزۀ عینی «نان» بر پایۀ بیش از یک سازوکار شناختی صورتبندی شده‌اند و شکل‌گیری اصطلاحات بررسیشده را نمیتوان تنها به یک عامل شناختی نسبت داد. از این رو، می‌توان گفت که اصطلاحات عامیانه شامل حوزۀ عینی «نان» انگیختگی شناختی چندگانه دارند.
مقاله پژوهشی
برخورد زبان‌ها
زهرا معراجی
چکیده
همواره نگرش‌های گوناگونی در توافق یا مخالفت با بهرهگیری از زبان اول برای آموزش زبان دوم وجود دارد. فراگیری زبان دوم اساساً یک تجزیه همگام‌سازی دو زبانه است که در آن فارسی‌آموزان تلاش می‌کنند زبان اول و دوم را به‌صورتی هماهنگ با یکدیگر در ذهن خود نگه دارند. استفاده از زبان مادری فارسی‌آموزان، نقش کاربردی در توضیح‌ها، تبیین تضادها ...
بیشتر
همواره نگرش‌های گوناگونی در توافق یا مخالفت با بهرهگیری از زبان اول برای آموزش زبان دوم وجود دارد. فراگیری زبان دوم اساساً یک تجزیه همگام‌سازی دو زبانه است که در آن فارسی‌آموزان تلاش می‌کنند زبان اول و دوم را به‌صورتی هماهنگ با یکدیگر در ذهن خود نگه دارند. استفاده از زبان مادری فارسی‌آموزان، نقش کاربردی در توضیح‌ها، تبیین تضادها و روشنسازی مفاهیم زبان دوم دارد. هدف از پژوهش حاضر، دیدگاه و نگرش فارسی‌آموزان خارجی در ارتباط با نقش زبان مادری در یادگیری و بهکارگیری زبان فارسی به‌عنوان زبان دوم در ایران است. روش کار در پژوهش حاضر، به صورت مصاحبه غیر حضوری یود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بهطور کلی دیدگاه و نگرش فارسی‌آموزان خارجی در ارتباط با اهمیت و جایگاه زبان مادری بدین گونه بود که استفاده از زبان مادری درکلاس زبان فارسی را تنها در سه مورد اثربخش و مفید می دانستند: 1. در سطوح مقدماتی 2. در مواردی که بعضی از کلمات، جملات، مفاهیم، مضامین و اصطلاحاتی که درک و فهم آن برای فارسی‌آموزان بسیار دشوار است. 3. زمانی که تفاوت در ساختار زبان اول و دوم مشاهده شود. در غیر این صورت استفاده از زبان فارسی را در تمامی شرایط بهتر و الزامی می دانستند.
)
