زبان و فرهنگ
شیما ابراهیمی؛ زهرا جهانی
چکیده
یکی از عوامل مؤثر در کیفیت تدریس مدرسان بررسی دلایل کارگریزی تبلور یافته در گفتمان آنان است که عطف به ارتباط زبان و فرهنگ میتوان آن را از طریق فرهنگ‌کاوی زبان بررسی کرد. ازاین‌رو، در پژوهش کیفی حاضر با هدف بررسی زباهنگ کارگریزی مدرسان، با 101 نفر از مدرسان شهر مشهد (66 زن و 35 مرد) در بازۀ سنی 21 تا 58 سال و مشغول به تدریس در مقاطع ...
بیشتر
یکی از عوامل مؤثر در کیفیت تدریس مدرسان بررسی دلایل کارگریزی تبلور یافته در گفتمان آنان است که عطف به ارتباط زبان و فرهنگ میتوان آن را از طریق فرهنگ‌کاوی زبان بررسی کرد. ازاین‌رو، در پژوهش کیفی حاضر با هدف بررسی زباهنگ کارگریزی مدرسان، با 101 نفر از مدرسان شهر مشهد (66 زن و 35 مرد) در بازۀ سنی 21 تا 58 سال و مشغول به تدریس در مقاطع مختلف، مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته به صورت برخط انجام شد و با اشباع پاسخ‌ها، داده‌ها بر مبنای الگوی مفهومی تحلیل زباهنگ بررسی شد. نتایج نشان داد زباهنگ کارگریزی بیشتر در موقعیت‌های خصوصی و غیررسمی با اهدافی نظیر طفره‌رفتن از انجام وظیفه، بی‌مسئولیتی، اعتراض نسبت به حقوق و امکانات، بی‌انگیزگی، تحمیل نظر، منفعت‌طلبی و تبرئه کردن خود با لحن‌های طعنه‌آمیز، جدی، دلسوزانه، صمیمانه، نصیحت‌آمیز، ناامیدانه، معترضانه، بی‌اعتنا و ترغیبی میان مدرسان کاربرد دارد و آگاهی آنان نسبت به این زباهنگ در سطح درون‌آگاهی و هیجانشان نسبت به آن منفی است. همچنین این زباهنگ نمایانگر فرهنگ سهل‌گیری، جهت‌گیری‌های کوتاه‌مدت، غیرمستقیم‌گویی و جمع‌گرایی در جامعۀ مدرسان است که عدم کنترل آن موجب رواج این الگوها در جامعه می‌گردد. نتایج پژوهش حاضر می‌تواند به مسئولان نظام آموزشی در رفع دغدغه‌های مدرسان، در داشتن یک نظام آموزشی پویا یاری رساند.
زبان‌شناسی اجتماعی
شهرام مدرس خیابانی؛ بهرام مدرسی؛ وحید طاولی؛ فریده محسنی هنجنی
چکیده
در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده است تا با استفاده از نظریة عمومی طنز کلامی آتاردو (2020)، به بررسی و تحلیل درون‌مایه جوک پرداخته شود. داده‌های پژوهش حاضر شامل 400 جوک است که در یک بازۀ سه ماهه از شبکه‌های مجازی و نرم‌افزارهای پیام‌رسان مانند تلگرام و واتس‌اپ جمع‌آوری شده است. تحلیل داده به صورت توصیفی و تحلیل محتوا با استفاده از نرم‌افزار ...
بیشتر
در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده است تا با استفاده از نظریة عمومی طنز کلامی آتاردو (2020)، به بررسی و تحلیل درون‌مایه جوک پرداخته شود. داده‌های پژوهش حاضر شامل 400 جوک است که در یک بازۀ سه ماهه از شبکه‌های مجازی و نرم‌افزارهای پیام‌رسان مانند تلگرام و واتس‌اپ جمع‌آوری شده است. تحلیل داده به صورت توصیفی و تحلیل محتوا با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شده است. علاوه بر این به منظور ارزیابی معناداری متغیرهای پژوهش از آزمون خیدوی پیرسون و برای بررسی شدت ارتباط بین متغیرها از آزمون کرمر استفاده شده است. آنچه در این پژوهش مطرح میشود شناسایی الگوهای رایج در ساخت جوکهای زبان فارسی و تعیین الگوی برتر براساس میزان خندهداری است. پس از تحلیل داده‌های پژوهش سه الگوی رایج شناسایی شد و پس از تهیه پرسش‌نامه شامل 30 جوک برگرفته از هر یک از الگوهای مذکور و مشارکت 125 نفر با متغیرهای اجتماعی گوناگون از قبیل میزان تحصیلات، سن و جنسیت، الگوی برتر بر اساس معیار میزان خندهداری شناسایی شد.
زبان‌شناسی اجتماعی
پرنوش پژوهش؛ رحیمه گرجیان داردکاشتی؛ شهین اوجاقعلی زاده
چکیده
یکی از رویکردهای نوین تحلیل متون در حوزه‌های نشانه‌شناسی، نشانه‌شناسی اجتماعی است که کارکردی میان‌رشته‌ای دارد. از نظریه‌های مهم در بحث نشانه‌شناسی اجتماعی که به بررسی جایگاه و کارکرد نشانه‌ها در جامعه می‌پردازد، دیدگاه پی‌یر گیرو است که به دو مسئله اصلی هویت و آداب معاشرت طبقه‌بندی میشود. نشانه‌های هویت نمایانگر تمایز ...
بیشتر
یکی از رویکردهای نوین تحلیل متون در حوزه‌های نشانه‌شناسی، نشانه‌شناسی اجتماعی است که کارکردی میان‌رشته‌ای دارد. از نظریه‌های مهم در بحث نشانه‌شناسی اجتماعی که به بررسی جایگاه و کارکرد نشانه‌ها در جامعه می‌پردازد، دیدگاه پی‌یر گیرو است که به دو مسئله اصلی هویت و آداب معاشرت طبقه‌بندی میشود. نشانه‌های هویت نمایانگر تمایز فرد از دیگر افراد جامعه است که سازمان‌بندی اجتماع و روابط میان افراد و گروه‌ها را می‌نمایاند و باتوجه به جو مسلط جامعه در سرشت انسان شکل می‌گیرد. هدف پژوهش حاضر یافتن نشانه‌های اجتماعی هویت، براساس نظریه پی‌یرگیر و در مخزن‌الاسرار است که از جمله متون کلاسیک ادبی برای مطالعۀ اجتماعیات، اخلاقیات وتاثیر آنها بر هویت انسان است. این جستار با استفاده از روش توصیفی–تحلیلی، نشانه‌های اجتماعی هویت را از حکایات مخزن‌الاسرار استخراج کرده و پس از دسته‌بندی، احصا و تحلیل هر یک از داده‌ها، دریافت که نظامی، به ترتیب بسامد کاربرد، از نشانه‌های هویتی گروه، نام والقاب، شغل و دین به منظور تمایز انواع کارکرد انسان نسبت به افراد جامعه و حتی دیگر موجودات هستی استفاده کرده و تاثیر متقابل هویت و اجتماع را بر یکدیگر نشان داده که در شکل رذایل و فضایل اخلاقی در رفتار افراد جامعۀ آرمانی یا معاصر او انعکاس یافته است.
زبان‌شناسی اجتماعی
طلایه جعفری؛ حیات عامری؛ ارسلان گلفام
چکیده
این پژوهش به بررسی تاثیر سن و نیز جنسیت بر درک استعاره‌های بدنمند در مرحله رشد شناختی عملیاتی عینی در کودکان فارسی‌زبان می‌پردازد. در این پژوهش براساس دو آزمون تجربی (آزمونی دیداری و آزمونی شنیداری) رشد درک کودکان از استعاره‌های بدنمند را در گذار از ۸سالگی به ۱۲سالگی مورد ارزیابی قرار دادیم و نقش جنسیت را در هر یک از این دو سن بررسی ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی تاثیر سن و نیز جنسیت بر درک استعاره‌های بدنمند در مرحله رشد شناختی عملیاتی عینی در کودکان فارسی‌زبان می‌پردازد. در این پژوهش براساس دو آزمون تجربی (آزمونی دیداری و آزمونی شنیداری) رشد درک کودکان از استعاره‌های بدنمند را در گذار از ۸سالگی به ۱۲سالگی مورد ارزیابی قرار دادیم و نقش جنسیت را در هر یک از این دو سن بررسی کردیم. نتایج این پژوهش نشان داد که کودکان در این مرحله از رشد شناختی، رشد قابل توجهی را در درک استعاره‌های بدنمند تجربه میکنند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که هرچند در ۸سالگی تمایز معناداری بین دختران و پسران در درک استعاره‌های بدنمند مشاهده نمیشود، در ۱۲سالگی دختران عملکرد بهتری در این زمینه از خود نشان میدهند. این نتایج نشان میدهد که در طول مرحله عملیاتی عینی کودکان رشد شناختی متفاوتی را برحسب جنسیتشان تجربه میکنند که این تفاوت در درک استعاره‌های بدنمند بازتاب یافته است.
زبان‌شناسی اجتماعی
نسترن کیانپور؛ محمد رضا اروجی؛ بهزاد رهبر؛ مهدی بازیار
چکیده
ارزیابی سخنرانی‌های سیاسی و تحلیل محتوای آنها از اهمیت بسیاری برخوردار است. هدف این پژوهش تحلیل زبانشناختی متن سخنرانی ترامپ از منظر انواع فرایند (فعل) بر اساس چهارچوب فرانقش تجربی دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی و متیسن (2004)است.پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است.به این ترتیب که متن سخنرانی ترامپ در قالب شش فرایند مادی،ذهنی،رابطه‌ای،بیانیو ...
بیشتر
ارزیابی سخنرانی‌های سیاسی و تحلیل محتوای آنها از اهمیت بسیاری برخوردار است. هدف این پژوهش تحلیل زبانشناختی متن سخنرانی ترامپ از منظر انواع فرایند (فعل) بر اساس چهارچوب فرانقش تجربی دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی و متیسن (2004)است.پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است.به این ترتیب که متن سخنرانی ترامپ در قالب شش فرایند مادی،ذهنی،رابطه‌ای،بیانیو وجودی طبقه‌بندی و الگوی فرایندها ارائه میشود.نتایج به دست آمده نشان میدهد از مجموع ۲۱۲ فرایند مشاهده شده،فرایند مادی با(7/62%)رخداد بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است که این بسامد با محتوای سخنرانی و صحبتهای کوبنده ترامپ کاملاًهماهنگ است.چرا که وی از ابتدای سخنرانی به اعمال و فعالیتهای مخرب ایران در منطقه اشاره داردو تلاش ایران برای توسعه موشکهای بالستیک را برجسته می‌سازد.همچنین، با استفاده از فرایند مادی به تحریمها و اقداماتی که علیه ایران انجام خواهد داد، اشاره میکند.درصد رخداد سایر فرایندها به ترتیب عبارتند از: فرایند رابطه‌ای (3/13%)، بیانی (3/10%) ، ذهنی (۷%)، وجودی (7/5%) و رفتاری (۱%).
تحلیل گفتمان
رضا رضایی
چکیده
نقش مکان به شیوه‌ای ضمنی یا صریح در شکل‌گیری گفتمان و تولید معناغیر قابل انکاراست. عینیت وانتزاع دو ویژگی بارز مکان است که هر یک بنابر بافت کاربردی شان در گفتمان‌های گوناگون جای خود را به یکدیگر می-دهند.مکان‌های انتزاعی ویژگی تخیلی واستعلایی دارند.مساله این است که چگونه گفتمان‌ها می‌توانند جایگاه چالش مکانی‌ودر‌نتیجه عبورازوضعیت ...
بیشتر
نقش مکان به شیوه‌ای ضمنی یا صریح در شکل‌گیری گفتمان و تولید معناغیر قابل انکاراست. عینیت وانتزاع دو ویژگی بارز مکان است که هر یک بنابر بافت کاربردی شان در گفتمان‌های گوناگون جای خود را به یکدیگر می-دهند.مکان‌های انتزاعی ویژگی تخیلی واستعلایی دارند.مساله این است که چگونه گفتمان‌ها می‌توانند جایگاه چالش مکانی‌ودر‌نتیجه عبورازوضعیت کنشی به وضعیت استعلایی و تخیلی منجر شوند؟ گریزوگسست از فضاو مکان عینی، وجه پدیداری حضورودریافت حسی-ادراکی از مکان می‌توانند راه را برای استعلای مکانی هموار کنند.مکان درگفتمان،دارای-کارکردهای مختلف‌روایی،کنشی،تخیلی،استعاری‌واستعلایی-است.هر‌چه جنبۀعینی‌و فیزیکی مکان تقویت شود،بُعد شناختی آن نیز اوج می‌گیردوبالعکس،هر‌چه‌ازوجه‌عینی‌مکان کاسته و وجه استعاری آن تقویت شودمکان‌از مکان‌بودگی خود فاصله می‌گیردوبه‌سوی فضا‌شدگی سوق داده میشود.درپژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی‌وتکیه براثر"پاریس از دور نمایان شد"به عنوان پیکرۀ پژوهش که مجموعه‌ای است از شرح سفرهای مسافران دورۀ قاجاردر پی پاسخ به‌این پرسش هستیم‌که چگونه با نفی جنبة کنشی مکان به مکانی آرمان‌گرا که فرامکان است دست می‌یابیم؟ هدف‌اصلی پژوهش حاضر، ضمن خوانش پدیداری این روایت ها،پاسخ به این پرسش است که چگونه گفته‌پرداز با اتکا به تجربۀ حسی- ادراکی ناشی از هم‌حضوری سوژه و دنیای اطراف راه را برای فضا‌شدگی مکان –شهر(پاریس)گشوده و آن را تا مکانی استعلایی پیش می‌بردودریافتی تازه‌از«جای دیگر» وهستی به‌دست میدهد.
نشانه‌شناسی
نادیا وارمیلی؛ فروغ کاظمی
چکیده
نشانهمعناشناسی گفتمانی برآیند نشانه‌شناسی ساختگرا و نظام روایی مطالعات معنایی است. این دیدگاه جریان تولید معنا را با شرایط حسّی-ادراکی پیوند میزند. هدف مقاله حاضر بررسی ساختار روایی جایگاه حیوانات در داستان‌های کلیلهودمنه از دیدگاه نشانهمعناشناسی گفتمانی است. مسئله اصلی پژوهش آن است که در اثر مذکور، چگونه استعلای ...
بیشتر
نشانهمعناشناسی گفتمانی برآیند نشانه‌شناسی ساختگرا و نظام روایی مطالعات معنایی است. این دیدگاه جریان تولید معنا را با شرایط حسّی-ادراکی پیوند میزند. هدف مقاله حاضر بررسی ساختار روایی جایگاه حیوانات در داستان‌های کلیلهودمنه از دیدگاه نشانهمعناشناسی گفتمانی است. مسئله اصلی پژوهش آن است که در اثر مذکور، چگونه استعلای شوشی در روایات جاری می‌گردد و تجلی می‌یابد. روش پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده‌ها شامل ده باب حکایتهای کلیهودمنه است که به شیوه اِسنادی گردآوری شده و مورد بررسی قرار گرفتهاست. اندیشهی اصلی در تحلیل ساختار مورد نظر، آن است که افراد به طور گسترده به تجارب خود معنا میدهند و آنها را در قالب داستان منتقل میکنند. نتایج پژوهش نشان میدهد که در هر روایت بسته به ماجراها و اتفاقات بهوجود آمده، نظامهای گفتمانی متفاوتی قابل مشاهده و تبیین است. این روایت‌ها بهلحاظ کارکرد نشانه-معنایی به عنوان یک گفتمان معنادار در خدمت القای پیام اخلاقی به مخاطب است و راوی انتزاعی با لایهلایه کردن متن غالباً از کنشها به شوش میرسد. نتایج حاکی از آن است که در غالب روایات، نظام شوشی بر نظام کنشی غلبه می‌یابد و سپس، نظامهای گفتمانی دیگر از قبیل نظامهای تصادف، رخداد و تطبیق را فرا میخواند. یافتهها مبین این واقعیت است که نظام شوشی به شیوههایی گوناگون، گاه با مقاومت در برابر وضعیت تثبیت شده از طریق کنشهای انتقامجویانه، گاه با نظام محافظهکاری گفتمانی و اصل تطبیق و گاه با نظام گفتمانی خطرپذیری تولید معنا کرده و بدین ترتیب، راه ورود به استعلای وجودی روایات حیوانات را در حکایتهای کلیلهودمنه را فراهم نموده و معنا را تحقق بخشیدهاست.
زبان‌شناسی اجتماعی
فهیمه فرازمند؛ سید علی اصغر سلطانی؛ محمد جواد حجازی
چکیده
نظام آموزش عالی هر کشور از مهم‌ترین نهادهاست زیرا تربیت‌کنندۀ نیروهایی است که ادارۀ کشور را به عهده می‌گیرند، لذا سیاست‌گذاری‌های غلط در این نهاد می‌تواند آسیب جدی به کشور وارد سازد. یکی از این رویکردهای نادرست به علم که در آموزش عالی ایران در دهه‌های اخیر وارد شده است نگاه کمّی و اقتصادی به علم و تجاری‌سازی دانش است. این ...
بیشتر
نظام آموزش عالی هر کشور از مهم‌ترین نهادهاست زیرا تربیت‌کنندۀ نیروهایی است که ادارۀ کشور را به عهده می‌گیرند، لذا سیاست‌گذاری‌های غلط در این نهاد می‌تواند آسیب جدی به کشور وارد سازد. یکی از این رویکردهای نادرست به علم که در آموزش عالی ایران در دهه‌های اخیر وارد شده است نگاه کمّی و اقتصادی به علم و تجاری‌سازی دانش است. این پژوهش بر آن است تا با بررسی استعارۀ علم/دانش در گفتار سه رئیس‌جمهور، نشان دهد که چگونه نگاه اقتصادی و تجاری به علم، در سخنان آنها بازتاب یافته است. به لحاظ چارچوب نظری و روشی، این پژوهش مبتنی بر نظریه و رویکرد لیکاف و جانسون (1998) و چارتریسبلک (2004) است. نتایج بررسی داده‌ها نشان میدهد که محمود احمدی‌نژاد در مقایسه با دو رئیس‌جمهور دیگر، در سخنرانی‌های خود، از گفتمان استعاری بیشتر بهره برده است. همچنین حوزه‌های مفهومی کالا، مکان، سفر، به ترتیب پربسامدترین حوزه‌های مفهومی بهکاررفته به مثابه حوزۀ مبدأ استعارهها در پیکرۀ مرجع هستند. حوزۀ مبدأ "کالا" با تخصیص 78% از آمار استخراج شده از استعاره‌های مفهومی، پربسامدترین حوزۀ شناخته شده است. به علاوه، برجسته بودن نگاه کالایی و اقتصادی به علم، در سخنان هر سه رئیس جمهوری نشان‌دهندۀ ذهنیاتی است که منجر به وضعیت ناهنجار کنونی در دانشگاه‌ها شده است.
و سایر موضوعات پیشنهادی
طیبه فتحی ایرانشاهی؛ سید محمود میرزایی الحسینی؛ شیرین پورابراهیم
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی چند ضربالمثل عربی در حوزة حیوانات بر اساس نظریة آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر (2020) در چهارچوب معناشناسی شناختی می‌پردازد. آندرسون (2013) با ارائة انگارة آمیختگی مفهومی ویژة مثل‌ها معتقد است ضربالمثل حاصل ادغام‌های مفهومی است که ابتدا معنای پایه و سپس معنای موقعیتی و کنشی مثل را می‌سازند. انگاره آندرسون می‌تواند ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی چند ضربالمثل عربی در حوزة حیوانات بر اساس نظریة آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر (2020) در چهارچوب معناشناسی شناختی می‌پردازد. آندرسون (2013) با ارائة انگارة آمیختگی مفهومی ویژة مثل‌ها معتقد است ضربالمثل حاصل ادغام‌های مفهومی است که ابتدا معنای پایه و سپس معنای موقعیتی و کنشی مثل را می‌سازند. انگاره آندرسون می‌تواند حضور عناصر زبانی، فرهنگی-اجتماعی و موقعیتی در معنی را توجیه کند. شش ضربالمثل عربی در حوزة حیوانات انتخاب و بر اساس آندرسون (2013) توصیف و تحلیل شد. نتایج نشان میدهد که معانی تربیتی، وعظ، حکم و غیره حاصل سه نوع آمیختگی است. در ابتدا، فضای حیوان-انسان با هم تلفیق می‌شوند و از طریق رابطة استعاری «انسان بهمثابه حیوان»، فضای آمیخته اول حاوی معنای پایه شکل می‌گیرد. این معنای زبانی با تلفیق با موقعیت کاربردی، آمیختة دوم حاوی معنای موقعیتی را می‌سازد. در نهایت معنای کامل ضربالمثل به‌صورت یک کنش در موقعیت‌های کاربردی مربوطه ایجاد میشود.
زبان‌شناسی اجتماعی
آزاده شریفی مقدم؛ هانیه شیروانی
چکیده
پژوهش حاضر به‌منظور بررسی ویژگی‌های کلامی شخصیتهای غیرهم‌سو با جنسیت نویسنده در آثار داستانی صورت گرفت و هدف از انجام آن یافتن تأثیر ناخودآگاه نویسنده بر کلام شخصیت اصلی اثر بود. دو داستان «زنِ زیادی» و «شب سراب» به‌عنوان پیکرههای مورد بررسی انتخاب شد که در هر دو اثر، جنسیت نویسنده با شخصیت اصلی داستان متفاوت ...
بیشتر
پژوهش حاضر به‌منظور بررسی ویژگی‌های کلامی شخصیتهای غیرهم‌سو با جنسیت نویسنده در آثار داستانی صورت گرفت و هدف از انجام آن یافتن تأثیر ناخودآگاه نویسنده بر کلام شخصیت اصلی اثر بود. دو داستان «زنِ زیادی» و «شب سراب» به‌عنوان پیکرههای مورد بررسی انتخاب شد که در هر دو اثر، جنسیت نویسنده با شخصیت اصلی داستان متفاوت بود. مجموعۀ ویژگی‌های زبان زنانۀ رابین تولماچ لیکاف (1975) به‌عنوان چارچوب نظری بهکارگرفته شد که قرابت زمانی بیشتری با بازۀ زمانی رویداد در دو اثر مورد بررسی داشت. نتایج نشان داد که اگرچه هر دو نویسنده سعی در کاربرد کلام متناسب با جنسیت شخصیت داستانی خود داشتهاند؛ اما بهنسبت متفاوت ردّی از جنسیت خود را در خلال کلام شخصیت داستانی خود بهجای گذاشتند. مقایسۀ دو اثر نشان داد که اگرچه آلاحمد بهنسبت بسیار موفقتر عمل کرده و ویژگی‌های کلامی زنِ زیادی با جنسیت او همخوانی بسیاری دارد اما همچنان میتوان نشانی از روایتگری مردانه را در توصیفهای زن داستان از برخی فضاها و نیز کلیگویی او در رابطه با اموری چون غذا و خوراک دید. از نقاط ضعف شب سراب میتوان به مواردی چون کاربرد قابل توجه صورتها و الفاظ عاطفی و احساسی همچون عاشقانهها، استفاده از تردیدنماها، ساختارهای تشدیدی و تکراری و همچنین توجه زیاد به جزئیات و ظرایف اشاره نمود. نتایج این پژوهش می‌تواند برای علاقه‌مندان به حوزۀ داستان نویسی، نقد ادبیات داستانی و نیز پژوهشگران حوزۀ زبان جنس مفید بوده و مورد توجه قرار گیرد.
زبان‌شناسی اجتماعی
شهلا یعقوبی؛ علی کریمی فیروز جایی؛ حمیدرضا شعیری؛ محمدرضا احمدخانی
چکیده
فرآیند مجابسازی از زیرشاخههای بسیار مهم و باز در حوزه نشانهمعناشناسی گفتمان است. مقالهی حاضر میکوشد با رویکرد نشانه-معناشناختی و با استفاده از روش استقرایی به مسئلهی اصلی این پژوهش که بررسی نوع، میزان و بسامد استفاده از عوامل مجابسازی در گفتمان روایی روایت‌ها‌ی عامیانهی آذربایجان است، بپردازد. روایت‌ها‌ی ...
بیشتر
فرآیند مجابسازی از زیرشاخههای بسیار مهم و باز در حوزه نشانهمعناشناسی گفتمان است. مقالهی حاضر میکوشد با رویکرد نشانه-معناشناختی و با استفاده از روش استقرایی به مسئلهی اصلی این پژوهش که بررسی نوع، میزان و بسامد استفاده از عوامل مجابسازی در گفتمان روایی روایت‌ها‌ی عامیانهی آذربایجان است، بپردازد. روایت‌ها‌ی منتخب این مقاله شامل روایت‌ها‌ی ماهیسیاه کوچولو، کچلممسیاه، کوراوغلو، ۲۴ ساعت در خواب و بیداری و روایت یک هلو هزار هلو میشود. یافتهها بیانگر آن است که در این روایت‌ها عوامل مجابسازیگوناگونی مثل استدلال، تدبیر، اعتمادسازی، تحذیر، وعده و نظایر آن، بسته به شرایط و مخاطب بکار رفته است. مشخص گردید که از 145 فرآیند مجابسازی و 24 نوع عامل مجابسازی بررسیشده در پنج روایت عامیانهی آذربایجانی، به ترتیب تحذیر، تهدید، تحریک، استدلال، وعده و رجزخوانی بالاترین بسامدها را داشتهاند؛ به طوریکه در مجموع، حدود یک چهارم کل مجابسازیها از دو سبک تحذیر و تهدید بوده است. اما میزان موفقیت همین دو عامل نیز در مجابسازی به یک اندازه نبوده است. این در حالی است که برخی از عوامل مجابسازی مثل رشوه، ایجاد تردید، تعارف، چاپلوسی، نفرین، تاکید و مظلومنمایی فقط در یک مورد مشاهده شدند. این نشان میدهد که به نوعی برحذر داشتن و ترساندن از عواقب کار، سبک غالب روایت‌ها‌ی عامیانه آذربایجانی مورد بررسی است، هر چند که تنها در حدود 55 درصد موارد منجر به مجاب مخاطب شدهاند. همچنین از میان روایت‌ها‌ی منتحب، ماهی سیاه کوچولو بالاترین درصد عدم موفقیت در مجابسازی را داشته است. زیرا کنشگر اصلی که ماهی است بسیار مصر بر رسیدن به خواستهش است و هیچکس نمیتواند او را مجاب به دستکشیدن از خواستهش بکند. در حالیکه در دو داستان کوراوغلو و کچلممسیاه که رابطه قدرت در میان است، مجابسازی بالاترین حد موفقیت را داشته است.
زبان‌شناسی اجتماعی
علی رضا قلی فامیان؛ ماندانا کلاهدوز محمدی
چکیده
عنوان، خویش‌واژه و لقب آن دسته از نام‌های الحاقی هستند که به اختیار در کنار نام فرد درج می‌شوند و در اغلب موارد به‌منظور ادای احترام و نشان‌دادن منزلت اجتماعی فرد و همچنین بازنمایی پیوندهای خویشاوندی به کار می‌روند. هدف مطالعۀ حاضر بررسی عنوان اجتماعی، خویش‌واژه‌ها و لقب در ۴۲۴ اعلامیۀ ترحیم کاغذی گردآوری شده از مناطق مختلف ...
بیشتر
عنوان، خویش‌واژه و لقب آن دسته از نام‌های الحاقی هستند که به اختیار در کنار نام فرد درج می‌شوند و در اغلب موارد به‌منظور ادای احترام و نشان‌دادن منزلت اجتماعی فرد و همچنین بازنمایی پیوندهای خویشاوندی به کار می‌روند. هدف مطالعۀ حاضر بررسی عنوان اجتماعی، خویش‌واژه‌ها و لقب در ۴۲۴ اعلامیۀ ترحیم کاغذی گردآوری شده از مناطق مختلف سطح شهر تبریز است. تحقیق حاضر مطالعهای توصیفی - تحلیلی است و داده‌های پژوهش به‌صورت میدانی گردآوری شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از تفاوت فراوانی عنوانها و القاب اجتماعی و خویشاوندی در دو گروه زنان و مردان است. بر اساس یافتهها فراوانی عنوان یا لقب اجتماعی در گروه مردان (۲۷۸۱) بسیار بیشتر از فراوانی در گروه زنان (۳۲۸) است که بر اهمیت نقش اجتماعی مردان در ژانر مورد مطالعه تأکید می کند. از سوی دیگر تعداد عنوانهای خویشاوندی برای گروه زنان، هم از نظر نوع (۵۱ مورد) و هم از منظر بسامد (۱۵۹۹) بیشتر است که در واقع جبران کنندۀ محدودیت عنوانها و القاب اجتماعی برای زنان به شمار میآید. در خصوص اشاره به عنوانهای شغلی نظیر «دکتر» و «مهندس» نیز فراوانی بهکارگیری در گروه مردان بیش از زنان است.
زبان‌شناسی اجتماعی
سولماز ملت دوست؛ محمد رضا احمدخانی؛ حمیدرضا شعیری؛ علی کریمی فیروز جایی
چکیده
در پژوهش حاضر، شأن و منزلت اجتماعی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، با توجه به میزان کاربرد آنها در جامعۀ زبانی شهر تهران، نسبت به مقولات اجتماعی از منظر واقعیت‌های شناختی پشت پردة کاربرد واقعی زبان، در چارچوب نظریه لکتال مورد بررسی قرار‌گرفته‌است.محققان با استفاده از این نظریه کاربرد-محور، میل و گرایش فردی گویندگان زبان نسبت به ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، شأن و منزلت اجتماعی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، با توجه به میزان کاربرد آنها در جامعۀ زبانی شهر تهران، نسبت به مقولات اجتماعی از منظر واقعیت‌های شناختی پشت پردة کاربرد واقعی زبان، در چارچوب نظریه لکتال مورد بررسی قرار‌گرفته‌است.محققان با استفاده از این نظریه کاربرد-محور، میل و گرایش فردی گویندگان زبان نسبت به گونه‌های زبانی متفاوت را با در‌نظر‌گرفتن متغیرهای مستقل اجتماعی سطح مالی و شغل به تصویر کشیده‌اند.بزار به‌کارگرفته‌شده در این پژوهش، پرسش‌نامه محقق ساخته به شیوه پیمایشی و مصاحبه هستند. در این پژوهش میدانی، داده‌های زبانی از 314 شرکت‌کننده به‌صورت نیمه تصادفی از جامعة زبانی مهاجرین در شهر تهران، دارای اصالت‌های زبانی ترکی، لکی، کردی، بلوچی و مازندرانی و نیز گویش‌های مشهدی، لری، همدانی، اصفهانی و یزدی گردآوری‌شده‌اند. برای دریافت نتایج آماری از مقیاس لیکرت، آلفای کرونباخ، ارزش p-value ، آزمون تک بعدی تی استیودنت استفاده شده‌است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کاربرد گونۀ غیرمعیار در بازنشستگان بیش از دیگر مشاغل است و به لحاظ سطح مالی، طبقه ضعیف بیشترین کاربرد گونۀ غیرمعیار را دارند. در نهایت 54/83 درصد از گویندگان گونه‌های زبانی در تهران، در گفتار روزانه‌ی خود در جامعه، از گونۀ معیارِ زبان استفاده کرده‌اند. به لحاظ مولفه مهاجرت، مهاجرین نسل اول، کاربرد گونۀ زبانی غیرمعیار بیشتری نشان داده‌اند.
زبان و فرهنگ
حامد مولایی کوهبنانی؛ عالیه نخعی پور
چکیده
رنگواژهها در زبان‌شناسی اجتماعی عاملی برای ارتباط میان زبان و فرهنگ محسوب می‌شوند. در پژوهش حاضر، با تکیه بر نظریۀ برلین و کای (1969) و نظریۀ مک‌نیل (1972) به بررسی تاثیرپذیری رنگواژههای کرمانی از منابع و ذخایر طبیعی و همچنین تحلیل رنگواژههای مورد استفاده در قالی کرمان پرداخته خواهد شد. روش انجام پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. ...
بیشتر
رنگواژهها در زبان‌شناسی اجتماعی عاملی برای ارتباط میان زبان و فرهنگ محسوب می‌شوند. در پژوهش حاضر، با تکیه بر نظریۀ برلین و کای (1969) و نظریۀ مک‌نیل (1972) به بررسی تاثیرپذیری رنگواژههای کرمانی از منابع و ذخایر طبیعی و همچنین تحلیل رنگواژههای مورد استفاده در قالی کرمان پرداخته خواهد شد. روش انجام پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. جامعه زبانی مشتمل بر دو گروه 15 نفره از افراد بالای 55 سال بومی مناطق کرمان و راور است. گروه اول دارای سابقه و مهارت در قالی‌بافی و گروه دوم فاقد آن بودند. داده-های پژوهش در دو مرحله و از طریق مصاحبه جمع‌آوری شده است. نتایج بخش اول نشان میدهد که رنگواژههای اصلی گونۀ کرمانی شباهت نسبتا بالایی با همگانی‌های برلین و کای (1969) و همچنین رنگواژههای اصلی فارسی علی‌زاده-صحرایی و راسخ‌مهند (1395) دارند. با اینحال، حضور رنگ-واژۀ پسته‌ای در بین رنگواژههای پربسامد گونۀ کرمانی نشان میدهد که مطابق با فرضیۀ مک‌نیل (1972) ذخایر طبیعی نیز در انتزاعی‌سازی رنگ‌واژه‌ای این منطقه موثر هستند. نتایج بخش دوم پژوهش نشان داد که رنگواژههای رایج در قالی کرمان اگرچه در گونۀ گفتاری عامه مردم وارد شدهاند، اما این تاثیرگذاری به حدی نیست که بتوان با قاطعیت از دیدگاه نسبیت‌گرایی صحبت کرد.
زبان‌شناسی اجتماعی
صدیقه جوانمرد؛ نیر طهوری؛ حمیدرضا شعیری؛ حبیب اله جوانمرد
چکیده
مد یک صنعت جهانی است که با بهره‌گیری از منابع طبیعی، باعث آلودگی محیطزیست میشود. مد پایدار راهکار مقابله با خطرات زیست‌محیطی صنعت مد، با هدف جلوگیری از اتلاف منابع در بخش تولید و مصرف است. پژوهش حاضر با هدف کاربردی و روش توصیفی-تحلیلی، به شیوهی کتابخانهای گردآوری شده و با رویکرد نشانهمعناشناسی گفتمان، اقدامات فعالان ...
بیشتر
مد یک صنعت جهانی است که با بهره‌گیری از منابع طبیعی، باعث آلودگی محیطزیست میشود. مد پایدار راهکار مقابله با خطرات زیست‌محیطی صنعت مد، با هدف جلوگیری از اتلاف منابع در بخش تولید و مصرف است. پژوهش حاضر با هدف کاربردی و روش توصیفی-تحلیلی، به شیوهی کتابخانهای گردآوری شده و با رویکرد نشانهمعناشناسی گفتمان، اقدامات فعالان حوزهی مد را در چارچوب نظریهی شفافیتسازی و پروتزسازی ژاکفونتنی و نظام تطبیق لاندوفسکی مورد مطالعه قرار داده است. مسالهی اصلی این است که ببینیم چگونه مد می‌تواند شرایط گفتمانی را ایجاد کند که امکان عبور از نظام تخریب به نظام ایده‌آل زیست‌محیطی فراهم گردد. براین اساس، هفت نمونه از فعالیتهای برندها به صورت هدفمند انتخاب و از نظر رعایت اصول پایداری در محیطزیست و شفافیتسازی بررسی شدهاند. نتایج نشان میدهد که محرکهایی همچون سلبریتیها و حامیان محیطزیست قادر هستند با اقدامات خویش نظام گفتمانی مطلوب ایجاد نمایند. پیشنهاد میشود دولت‌ها و بخش خصوصی با بهرهجویی از نظریهی شفافیتسازی، و تطبیق و تبیین پروتزسازی مد و پیوند آنها در صنعت مد پایدار علاوه بر فرهنگسازی، به تاسیس شرکتهای جمعآوریِ منسوجات قدیمی پرداخته و با بازیافت، علاوه بر حمایت از محیطزیست، در امر اشتغال‌زایی نیز سهیم باشند.
زبان‌شناسی اجتماعی
مریم فرنیا
چکیده
با وجود اهمّیّت شوخطبعی به عنوان یکی از وجوه فرهنگی و اجتماعی، بیشتر پژوهشهای این حوزه به بررسی شوخطبعی به صورت مجزا از بافت پرداخته، عمدتاً به تحلیل لطیفه‌های آماده محدود شده است در حالی که شوخطبعی محاوره‌ای محصول تعامل مشترک سخنور و مخاطب آن است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر در حوزۀ زبان و فرهنگ بررسی شوخطبعی محاوره‌ای ...
بیشتر
با وجود اهمّیّت شوخطبعی به عنوان یکی از وجوه فرهنگی و اجتماعی، بیشتر پژوهشهای این حوزه به بررسی شوخطبعی به صورت مجزا از بافت پرداخته، عمدتاً به تحلیل لطیفه‌های آماده محدود شده است در حالی که شوخطبعی محاوره‌ای محصول تعامل مشترک سخنور و مخاطب آن است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر در حوزۀ زبان و فرهنگ بررسی شوخطبعی محاوره‌ای در زبان فارسی است. داده‌ها به طور تصادفی از هشت برنامة گفتوگومحور تلویزیونی «دورهمی» که در سال ۱۳۹۷ از شبکۀ نسیم پخش شد جمع‌آوری شده است. در ادامه، گفتوگوی میزبان و مهمانان زن و مرد بر اساس چارچوب شوخطبعی محاوره‌ای داینل (2009) تجزیه و تحلیل شد. یافتهها نشان میدهد فراوانی راهبردهای شوخطبعی در مهمانان مرد به ۲۵۸ مورد و مهمانان زن به ۲۲۰ مورد میرسد. همچنین، نتایج نشان میدهد مردان، به ترتیب، بیشتر از بذلهگویی، حکایت و استهزا کردن و زنان بیشتر از استهزا کردن، بذگهلویی، حکایت و خودکوچکانگاری در گفتوگو استفاده کرده‌اند. یافته‌های پژوهش همچنین نشان میدهد مهمانان از راهبرد خوارانگاری در گفتوگو با میزبان مرد استفاده نکردهاند و، در مقابل، میزبان مرد نیز در گفتوگو با هیچیک از مهمانان از راهبرد خودکوچکانگاری استفاده نکرده است.
جامعه‌شناسی آموزش و یادگیری زبان
الهام صداقت؛ اسماعیل آذر
چکیده
ضرب المثل های فارسی افکار خردمندانۀ نسل های پیشین ایرانیان است که معمولاً در قالب زبانی کوتاه، آهنگین و ادبی به ویژه شعری هستند. اغلب این ضرب المثل ها معانی و ساختاری ساده دارند که به آسانی می توان آن ها را به خاطر سپرد و در ارتباط های شفاهی و نوشتاری به کار برد. مقاله های بسیاری ضرب المثل های فارسی را از منظرهای متفاوتی بررسی نموده اند؛ ...
بیشتر
ضرب المثل های فارسی افکار خردمندانۀ نسل های پیشین ایرانیان است که معمولاً در قالب زبانی کوتاه، آهنگین و ادبی به ویژه شعری هستند. اغلب این ضرب المثل ها معانی و ساختاری ساده دارند که به آسانی می توان آن ها را به خاطر سپرد و در ارتباط های شفاهی و نوشتاری به کار برد. مقاله های بسیاری ضرب المثل های فارسی را از منظرهای متفاوتی بررسی نموده اند؛ اما به اهمیت این ضرب المثل ها در افزایش سواد فرهنگی-اجتماعی و توانش زبان شناسی اجتماعی و کاربردشناختی به عنوان بخشی از توانش ارتباطی فارسی آموزان توجهی نشده است. در این مقاله با روش اسنادی، به نقش ضرب المثل ها در بازنمایی و یادگیری بعضی از مؤلفه های فرهنگی-اجتماعی زبان فارسی (ادب، تعارفات، جمع گرایی، و ...) پرداخته می شود. سپس طبقه بندی ای از ضرب المثل ها از آسان به سخت پیشنهاد و الگوی اصلاح شدۀ ریچموند (1987) برای مقایسۀ شباهت ها و تفاوت های ضرب المثل های فارسی با ضرب المثل های زبان مادری فارسی آموزان ارائه می گردد.
برخورد زبان‌ها
سمیه مروتی؛ علی جمالی
چکیده
اگرچه در مواردی بسیار، به مشکلات کودکان تک‌زبانۀ اُتیستیک در روایت داستان و کارکردهای اجرایی آن اشاره و پرداخته شده است اما در رابطه با تأثیر دوزبانگی بر این مهارت‌‌ها، در افراد دوزبانه، به ویژه در کودکان دوزبانۀ ایرانی، اطلاعات کافی در دسترس نیست. پژوهش حاضر تأثیر دوزبانگی بر روایت داستان و کارکردهای اجرایی 20 کودک 7 تا 12 سالۀ دوزبانۀ ...
بیشتر
اگرچه در مواردی بسیار، به مشکلات کودکان تک‌زبانۀ اُتیستیک در روایت داستان و کارکردهای اجرایی آن اشاره و پرداخته شده است اما در رابطه با تأثیر دوزبانگی بر این مهارت‌‌ها، در افراد دوزبانه، به ویژه در کودکان دوزبانۀ ایرانی، اطلاعات کافی در دسترس نیست. پژوهش حاضر تأثیر دوزبانگی بر روایت داستان و کارکردهای اجرایی 20 کودک 7 تا 12 سالۀ دوزبانۀ کردی-فارسی‌زبان و تک‌زبانۀفارسی‌زبان اُتیستیک را با 20 کودک دوزبانه و تک‌زبانۀ طبیعی مورد مقایسه قرار داده است. داستان‌های روایت شدۀ آزمودنی‌ها، در سطح ریزساختار، مورد تحلیل قرار گرفتند. همچنین تکالیف کارکردهای اجرایی یعنی تکلیف توجه دیداری کلی-جزئی و تکلیف حافظۀ فعال 2-Back نیز اجرا گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد که کودکان دوزبانۀ اُتیستیک در مقایسه با کودکان تک‌زبانۀ اُتیستیک عملکرد بهتری در پیچیدگی ساختار داستان و استفاده از بندهای قیدی دارند. در انجام بخش کلی تکلیف توجه دیداری، کودکان دوزبانۀ اُتیستیک در مقایسه با کودکان تک‌زبانۀ اُتیستیک که در مقایسه با سایر گروه‌ها بیشتر از اطلاعات جزئی استنتاج می‌کردند، سرعت و صحت پاسخ‌های آزمودنی‌های دوزبانۀ اُتیستیک در انجام تکلیف 2-back در مقایسه با آزمودنی‌های تک‌زبانۀ همتای آنها بالاتر بود. تحلیل‌های همبستگی بین روایت داستان و کارکردهای اجرایی نشان داد که آزمودنی‌های دوزبانۀ اُتیستیک در مقایسه با کودکان تک‌زبانۀ همتای خود از گسترۀ وسیع‌تری از کارکردهای اجرایی خویش در روایت داستان بهره می‌جویند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که کودکان دوزبانۀ اُتیستیک در مقایسه با همتایان تک‌زبانۀ خود از نظر تولید عناصر ریزساختار داستان و همچنین توجه دیداری و مهارت‌های حافظۀ فعال عملکرد بهتری دارند.
زبان‌شناسی اجتماعی
حامد مولایی کوهبنانی؛ ابوذر اورکی؛ افسانه بهرام نژاد
چکیده
ضربالمثلها ریشه در فرهنگ هر زبانی داشته و در نتیجه میتوان آنها را یکی از معیارهای سنجش عناصر اصلی زبان دانست. پژوهش حاضر نیز به دنبال بررسی میزان کاربرد رنگواژهها در ضربالمثلهای فارسی و انگلیسی برپایۀ نظریۀ برلین و کی (1969) است تا نتایج آن معیاری برای سنجش پژوهشهای ردهشناختی در رابطه با رنگواژههای ...
بیشتر
ضربالمثلها ریشه در فرهنگ هر زبانی داشته و در نتیجه میتوان آنها را یکی از معیارهای سنجش عناصر اصلی زبان دانست. پژوهش حاضر نیز به دنبال بررسی میزان کاربرد رنگواژهها در ضربالمثلهای فارسی و انگلیسی برپایۀ نظریۀ برلین و کی (1969) است تا نتایج آن معیاری برای سنجش پژوهشهای ردهشناختی در رابطه با رنگواژههای اصلی این دو زبان باشد. نظریۀ برلین و کی (1969) به‌عنوان بارزترین رویکرد همگانیگرای رنگواژهها بیان میکند که سلسلهمراتبی از 11 رنگواژۀ جهانی وجود دارد. نتایج این پژوهش نشان داد که علی‌رغم وجود تفاوتهای جزئی در سلسلهمراتب رنگواژههای اصلی جهانی، سلسلهمراتب رنگواژههای اصلی فارسی و سلسلهمراتب رنگواژههای اصلی انگلیسی با سلسله‌مراتبهایی که در پژوهش حاضر برای کاربرد رنگواژهها در ضربالمثلهای فارسی و انگلیسی معرفی شد، میتوان شباهتهای قابل توجهای را هم در تعداد و هم در ترتیب آنها مشاهده کرد. در نتیجه، مشخص میشود که رنگواژههایی که براساس نظریۀ برلین و کی به‌عنوان رنگواژههای اصلی این دو زبان معرفی شدهاند، از دیرباز در فرهنگ این دو زبان نیز پرکاربرد و به نوعی بینشان بودهاند و وارد ساختار ضربالمثلها شدهاند. تحلیل مقابلهای نیز نشان داد که اگرچه از مجموع 11 رنگواژۀ جهانی، 8 رنگواژه در ضربالمثلهای فارسی و 10 رنگواژه در ضربالمثلهای انگلیسی به کار رفته‌اند، اما سلسلهمراتب رنگواژههای موجود در برلین و کی (1969) شباهت دارد.
تحلیل گفتمان
راضیه اسماعیلی؛ جلیل اله فاروقی هندوالان؛ حسین نویدی نیا
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی ویژگی‌های گفتمانی دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع اول متوسطة شهر بیرجند بر اساس رویکرد تسلط لیکاف (۱۹۷۵) می‌پردازد. بر اساس این نظریه، زنان به دلایل فرهنگی، اجتماعی و... در فرودست مردان قرار می‌گیرند و این موضوع در گفتمان آنها بازتاب می‌یابد. جامعة آماری این تحقیق شامل ۲۷۸ دانش‌آموز دختر و ۲۷۸ دانش‌آموز پسر است که ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی ویژگی‌های گفتمانی دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع اول متوسطة شهر بیرجند بر اساس رویکرد تسلط لیکاف (۱۹۷۵) می‌پردازد. بر اساس این نظریه، زنان به دلایل فرهنگی، اجتماعی و... در فرودست مردان قرار می‌گیرند و این موضوع در گفتمان آنها بازتاب می‌یابد. جامعة آماری این تحقیق شامل ۲۷۸ دانش‌آموز دختر و ۲۷۸ دانش‌آموز پسر است که گفتمان کلاسی آنها در طول یک سال تحصیلی ضبط و پیادهسازی شده و با بهره-گیری از روش کدگذاری گلیزر و اشتروس و آزمون خیدو تحلیل شده است. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که اگرچه انتظار میرفت با ارتقاء سطح آگاهی جامعه به دلیل تحصیلات، فراگیر شدن فضای مجازی و تحولات اجتماعی، گفتمان جامعة هدف تحقیق حاضر از این تحولات تأثیرپذیری مثبت داشته باشد و به تعدیل رابطة فرادستی و فرودستی زبانی پسران و دختران منجر شده باشد، تمایزات زبانی مورد نظر لیکاف همچنان معتبر است و دختران نوجوان در تمامی معیارهایی که نشاندهندة بی-اعتمادبهنفسی، زبان عاری از قدرت و قرار گرفتن در جایگاه ضعیف است، بسامد بیشتر را با تفاوتی معنادار از آن خود کرده‌اند.
زبان‌شناسی اجتماعی
آرزو نجفیان؛ معصومه حقی؛ فاطمه یوسفی راد؛ رضامراد صحرایی
چکیده
با فراگیرشدن ویروس کرونا و اجبار به آموزش مجازی و برخط، تدریس زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان نیز از این قاعده مستثنی نماند و مدرسان را با چالش‌های جدیدی در آموزش وجوه مختلف زبان فارسی مواجه ساخت . یکی از این وجوه، آموزش حروف اضافه به‌عنوان مقوله‌هایی چندمعنا بود. در کتاب‌های آموزش زبان، غالباً معانی این حروف به‌صورت فهرست‌وار ...
بیشتر
با فراگیرشدن ویروس کرونا و اجبار به آموزش مجازی و برخط، تدریس زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان نیز از این قاعده مستثنی نماند و مدرسان را با چالش‌های جدیدی در آموزش وجوه مختلف زبان فارسی مواجه ساخت . یکی از این وجوه، آموزش حروف اضافه به‌عنوان مقوله‌هایی چندمعنا بود. در کتاب‌های آموزش زبان، غالباً معانی این حروف به‌صورت فهرست‌وار ارائه میشود. این مسئله یادگیری آنها را به‌ویژه در آموزش مجازی دشوار می‌سازد. درمقابل دستور شناختی به وجود شبکه‌ی معنایی حروف اضافه حول معنی سرنمونی باور دارد. پژوهشگران نخست با استفاده از شبکه‌ی معنایی حروف اضافه‌ی «از، با، به، تا و در»، محتوای درسی برای آموزش برخط این حروف طراحی و سپس براساس نظریهی شناختی چندرسانه‌ای از ابزار ترکیبی چندرسانه‌ای کلامی-تصویری (پویانمایی) استفاده کردند. محتوای تهیه‌شده با 52 نمونه مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج بررسی آماری نشان داد پیشرفت زبان‌آموزان معنی‌دار بوده است و میتوان نتیجه گرفت آموزش حروف اضافه با ابزار پژوهش مؤثر واقع شده است. در پژوهش علاوه‌بر متغیر سطح زبانی، متغیرهای مداخله‌گر اجتماعی سن، جنسیت، ملیت، رشته‌ی تحصیلی و وضعیت زبان‌آموز نیز مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد متغیرهای جنسیت، ملیت، رشته و سن دارای تأثیر معنادار بودهاند. در خصوص سایر متغیرها، تأثیر معناداری مشاهده نشد.
زبان‌شناسی اجتماعی
زهره شهرستانی؛ سید علی اصغر سلطانی؛ سید عبدالمجید طباطبایی لطفی
چکیده
بازنمایی جنسیت درروایتهای زنانه و مردانه و کاربرد استعاره‌های مفهومی و طرحوارههای مورد استفاده آنها در روایت‌ها تفاوتهایی دارد که نشان از تفاوتهای ذهنی، روحی و شناختی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی روایت‌ها‌ی نویسندگان زن و مرد برای تعیین میزان تأثیر جنسیت در بهکارگیری استعاره‌های مفهومی و طرحوارهها ...
بیشتر
بازنمایی جنسیت درروایتهای زنانه و مردانه و کاربرد استعاره‌های مفهومی و طرحوارههای مورد استفاده آنها در روایت‌ها تفاوتهایی دارد که نشان از تفاوتهای ذهنی، روحی و شناختی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی روایت‌ها‌ی نویسندگان زن و مرد برای تعیین میزان تأثیر جنسیت در بهکارگیری استعاره‌های مفهومی و طرحوارهها بر مبنای نظریه لیکاف و جانسون (1980) است. روش پژوهش مقاله تحلیل محتوای کیفی است. هشت داستان با مضمون جنگ، چهار روایت زنانه و چهار روایت مردانه مورد بررسی قرار گرفت که درنهایت حدود 3021 استعاره بدست آمد. نتایج به‌دست آمده از تحلیل داده‌ها نشان داد در آثار نویسندگان زن، بیشترین تعداد استعارهها هستیشناختی و کمترین استعاره جهتی، و در آثار راویان مرد بیشترین تعداد استعارهها ساختاری و کمترین آنها جهتی بود که این تفاوت در بهکارگیری نوع استعاره در زنان نسبت به مردان حاکی از نوع نگرش آنها و توانایی و یا تمایل بیشتر در بهعینیت درآوردن مفاهیم انتزاعی است. نتایج پژوهش گویای آنست که روش فوق می‌تواند روش مناسبی برای تحلیل روایت از منظر تحلیل انتقادی استعاره در ادبیات دفاع مقدس باشد، زیرا طرحوارهها از یکسو نشاندهنده ساختهای زبانی و از سوی دیگر نشاندهنده شکل‌گیری تصاویر ذهنی در نتیجه مفهومسازیاند.
زبان و ارتباطات
بهاره قادری نژاد؛ مهناز کربلائی صادق؛ حیات عامری
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش استعاره‌های تصویری در انتقال پیام کارتون‌های شهروندی انجام گرفته است. برای این منظور، در قالب یک مطالعۀ موردی، تعداد هفت کارتون با موضوع «کتاب و کتابخوانی» مربوط به سال 1398 به روش نمونهگیری هدفمند از چند وبگاه فارسی‌زبان داخلی استخراج و در چارچوب نظریۀ استعارۀ چندوجهی (فورسویل، 1996، 2008، 2009) ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش استعاره‌های تصویری در انتقال پیام کارتون‌های شهروندی انجام گرفته است. برای این منظور، در قالب یک مطالعۀ موردی، تعداد هفت کارتون با موضوع «کتاب و کتابخوانی» مربوط به سال 1398 به روش نمونهگیری هدفمند از چند وبگاه فارسی‌زبان داخلی استخراج و در چارچوب نظریۀ استعارۀ چندوجهی (فورسویل، 1996، 2008، 2009) بررسیشدهاند. پرسش اصلی پژوهش این است که برای بیان مفهوم کتابخوانی (یا مطالعه) از چه استعاره‌های مفهومی و چه استعاره‌های تصویری استفاده شده است و حوزه‌های مبدأ در این استعارهها کدامند؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که استعاره‌های «مطالعه، سفر است»، «مطالعه، زراعت است»، «مطالعه، پیدا کردن گنج است»، «مطالعه، سلامتی (یا زندگی) است»، «مطالعه، پاکسازی ذهن است»، «مطالعه، بارندگی است» و «مطالعه، روشنایی است» استعاره‌های مفهومی زیربنایی در کارتون‌های مطالعهشده هستند. پیام کارتونها مبتنی بر نوعی استدلال قیاسی است که در آن براساس رابطۀ میان مفاهیم مبدأ استعاری، در مورد رابطۀ میان مفاهیم مقصد استدلال صورت می‌گیرد. دستاورد کاربردی پژوهش این است که کارتونیستها را نسبت به اهمیت و نقش استعاره در انتقال پیام کارتونها و نحوۀ عملکرد و تعامل این فرایند شناختی آگاهمیسازد وبا توجه به انواع استعاره‌های تصویری، گزینههای مختلفی را برای صورتبندی پیام کارتونها پیش روی آنها قرار میدهد.
زبان‌شناسی اجتماعی
رحیمه گرجیان داردکاشتی؛ پرنوش پژوهش؛ شهین اوجاقعلی زاده
چکیده
نشانه‌شناسی اجتماعی به بررسی جایگاه وکارکرد نشانه‌ها در جامعه می‌پردازد و یکی از رویکردهای جدید تحلیل متون در حوزه‌های نشانه‌شناسی است. یکی از دیدگاههای مهم در بحث نشانه‌شناسی اجتماعی نظریۀ پی‌یر گیرو است که به دو مسئله هویت وآداب معاشرت دسته‌بندی میشود. نشانه‌های آداب معاشرت، گویای چگونگی برقراری ارتباط افراد ...
بیشتر
نشانه‌شناسی اجتماعی به بررسی جایگاه وکارکرد نشانه‌ها در جامعه می‌پردازد و یکی از رویکردهای جدید تحلیل متون در حوزه‌های نشانه‌شناسی است. یکی از دیدگاههای مهم در بحث نشانه‌شناسی اجتماعی نظریۀ پی‌یر گیرو است که به دو مسئله هویت وآداب معاشرت دسته‌بندی میشود. نشانه‌های آداب معاشرت، گویای چگونگی برقراری ارتباط افراد وگروههای اجتماعی است که به دو بخش ارتباط کلامی و غیرکلامی تقسیم میشود. هدف پژوهش حاضر یافتن نشانه‌های اجتماعی آداب معاشرت در بخش ارتباطات غیرکلامی براساس نظریه پییرگیرو در مخزن‌الاسرار است. این جستار با استفاده از روش توصیفی–تحلیلی، نشانه‌های اجتماعی ارتباط غیرکلامی را از حکایات مخزن‌الاسرار استخراج و پس از دسته‌بندی، احصاء و تحلیل هر یک از داده‌ها، مشخص میکند که این نشانه‌ها با دلالتهای اعمال و وضع اندام، حالات گوناگون اندام صورت (گریه وخنده، خجالت، رنگ، نگاه وچشم)، فاصله، فضا، خوراک، اشیاء، لباس، نماد و نشانه، بو و عطر و وضع رفتار درمخزنالاسرار بهکار رفته است. اما اعمال و وضع اندام و وضع رفتار به ترتیب، بیشترین بسامد کاربرد را داشت که از طریق زبان بدن، موازی با زبان ملفوظ درانتقال مفاهیم نقش آفریده است. نظامی به قصد شناخت وترغیب مخاطب به پذیرش هنجارهای اخلاقی-رفتاری متناسب با الگوهای پیشنهادی خویش، آگاهانه شاخصههای ارتباطات غیرکلامی را به‌عنوان کمککارهای زبان ملفوظ در راستای اثربخشی بیشتر تعلیماتش بهکار میبرد.
حیدر عبداللهی؛ بهناز علی‌پور گسکری؛ ایوب مرادی؛ بهناز پیامنی
چکیده
تحلیل گفتمان، از جمله نظریه‌های نسبتاً جدیدی است که ابتدا در سیاست و علوم اجتماعی مطرح و سپس وارد مباحث ادبی شد و مبنایی برای بررسی و تحلیل مفاهیم ادبی را فراهم کرد. تحلیل گفتمان، مسیرهای سه‌گانۀ ساختگرا، نقشگرا و انتقادی را طی کرد تا سرانجام لاکلا و موف با تلفیق نظریه‌های پیشین و افزودن مفاهیمی تازه به آن ابعاد دیگری بخشیدند. در ...
بیشتر
تحلیل گفتمان، از جمله نظریه‌های نسبتاً جدیدی است که ابتدا در سیاست و علوم اجتماعی مطرح و سپس وارد مباحث ادبی شد و مبنایی برای بررسی و تحلیل مفاهیم ادبی را فراهم کرد. تحلیل گفتمان، مسیرهای سه‌گانۀ ساختگرا، نقشگرا و انتقادی را طی کرد تا سرانجام لاکلا و موف با تلفیق نظریه‌های پیشین و افزودن مفاهیمی تازه به آن ابعاد دیگری بخشیدند. در این پژوهش، اندیشه‌های اجتماعی-سیاسی در اشعار شیرکو بیکس و مهدی اخوان ثالث بر مبنای تحلیل گفتمان لاکلا و موف بررسی شده است و تفاوتها و شباهتهای دیدگاه-های دو شاعر در زمینۀ دال مرکزی (میهنپرستی) و دالهایهای شناور پیرامون آن مانندِ آزادی، عدالت، عشق و انسان تشریح شده است. یافته‌های پژوهش حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس شیوۀ کتابخانهای و اسنادی صورت گرفته، نشان میدهد هر دو شاعر دارای اشتراکات بسیار و در برخی موارد تفاوت-های اندکی در زمینۀ اندیشۀ اجتماعی- سیاسی هستند و این به علت اشتراکات اجتماعی و فرهنگی در ادب فارسی و کُردی و همچنین شرایط خاص دورۀ دو شاعر بوده است.
