زبانشناسی اجتماعی
فیروزه اصغری
چکیده
خشونت کلامی یکی از موضوعات اصلی در حوزه مطالعات زبانشناسی اجتماعی است. پژوهش کیفی حاضر به مطالعه ابعاد خشونت کلامی جنسیت‌محور در محیط کار بر اساس دیدگاه کالپپر پرداخته است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش کارکنان زن شاغل در ادارات شهر تهران هستند که بر اساس نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. دادهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته ...
بیشتر
خشونت کلامی یکی از موضوعات اصلی در حوزه مطالعات زبانشناسی اجتماعی است. پژوهش کیفی حاضر به مطالعه ابعاد خشونت کلامی جنسیت‌محور در محیط کار بر اساس دیدگاه کالپپر پرداخته است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش کارکنان زن شاغل در ادارات شهر تهران هستند که بر اساس نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. دادهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شدند و پس از مقوله‌بندی بر اساس نظریة اجتماعی شناختی کالپپر بهعنوان یک رویکرد پسامدرن مورد تحلیل قرار گرفتند. یافتههای پژوهش نشا‌ن‌دهنده اشکال متفاوتی از خشونت در قالب خشونت کلامی آشکار و پنهان است که توسط مردان به شکل تحقیر، توهین، شماتت، تهدید، لاس زدن و محبت کاذب خود را آشکار ساخته است. بر اساس یافتهها استفاده از خشونت کلامی توسط مردان هدفمند، تعمدی وآگاهانه و درک زنان از خشونت کلامی بی‌ادبانه، خصمانه و آزاردهنده است. نجارب زنان در پژوهش حاضر نشان میدهد که خشونت کلامی جنسیت‌محور در محیط کار، استفاده هدفمند و منفعت‌طلبانه مردان از کلیشه‌های جنسیتی برای تهدید و تخریب وجهه زنان، ، حفظ و ارتقای وجهه مردانه، کامیابی و منفعت جنسی و درعین‌حال منفعت شغلی در رقابت با زنان در محیط کار است. نتایج پژوهش نشان میدهد که «زبان» چگونه متأثر از هنجارهای اجتماعی و کلیشه‌های جنسیتی، بافت، احساسات و امیال فردی می‌تواند فراتر از ابزار ارتباطی به ابزاری هدفمند برای خشونت کلامی در محل کار تبدیل شود.
زبانشناسی اجتماعی
مریم شاهرخی شهرکی
چکیده
ادبیات با امکانات گونه‌گون با مداخلۀ تجربه و حواس و از همه مهم‌تر با درگیر کردن ذهن پویای مخاطب بالقوه به ساخت و روایت داستان‌های خلاقانه میپردازد و ازاین‌جهت نویسندگان و هنرمندان را با گزینه‌های فراوانی در چگونگی آفرینش هنری روبه‌رو میکند. هدف از این پژوهش تحلیل شناختی مبناسازی در گفتمان داستان بر پایۀ شبکه‌های آمیختگی مفهومی ...
بیشتر
ادبیات با امکانات گونه‌گون با مداخلۀ تجربه و حواس و از همه مهم‌تر با درگیر کردن ذهن پویای مخاطب بالقوه به ساخت و روایت داستان‌های خلاقانه میپردازد و ازاین‌جهت نویسندگان و هنرمندان را با گزینه‌های فراوانی در چگونگی آفرینش هنری روبه‌رو میکند. هدف از این پژوهش تحلیل شناختی مبناسازی در گفتمان داستان بر پایۀ شبکه‌های آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر است. مطالعۀ حاضر با بهرهگیری از روش تحلیل محتوای کیفی و با رویکرد توصیفی-تفسیری، شیوههای انطباق و عناصر سازندۀ شبکۀ مفهومی آمیختۀ داستان پرندۀ من از فریبا وفی را ازنظر میگذراند. نظریۀ آمیختگی مفهومی نظامی از شناخت پشتصحنه را نشان میدهد که دربرگیرندۀ مقوله‌بندی، نگاشتها، فرافکنیهای ساختاری و محرکهای ذهنی پویا است. وجود فضاهای درونداد متعدد، روابط حیاتی مختلف چون هویت، تغییر، زمان و بازنمایی ازجمله مواردی است که به پرندۀ یک ساختار آمیختۀ مفهومی میدهد نتایج این مطالعه بر ضرورت توجه به ذهن در مطالعات گفتمانی تأکید میکند و نشان میدهد گسترش کاربرد نظریۀ آمیختگی مفهومی به واکاوی گفتمان رمان می‌تواند در تبیین شیوههای مبناسازی متون ادبی مؤثر باشد.
و سایر موضوعات پیشنهادی
فاطمه اکبری
چکیده
نامشناسی در تعریف قدیم خود علمی است که به ریشهشناسی و معنای نامها توجه دارد اما در تعریف جدیدترش گستره‌ای به مراتب وسیع‌تر را دربرمیگیرد و این قابلیت را هم پیدا کرده است که نه تنها خود در شاخههای متعددی چون جای‌نام‌شناسی، انساننامشناسی، حیواننامشناسی، نامهای تجاری و مطالعات نام در ادبیات گسترش یابد، ...
بیشتر
نامشناسی در تعریف قدیم خود علمی است که به ریشهشناسی و معنای نامها توجه دارد اما در تعریف جدیدترش گستره‌ای به مراتب وسیع‌تر را دربرمیگیرد و این قابلیت را هم پیدا کرده است که نه تنها خود در شاخههای متعددی چون جای‌نام‌شناسی، انساننامشناسی، حیواننامشناسی، نامهای تجاری و مطالعات نام در ادبیات گسترش یابد، بلکه توانسته است همراه با علوم دیگر، مطالعات بینارشتهای نوینی را پدید آورد. از این رو، جای تعجب ندارد که به طور روزافزون پژوهشگران بیشتری را به خود جذب میکند. هدف این مقاله ارائۀ اطلاعاتی در مورد نهادها، همایشها، مجلات علمی، مراکز آموزشی و منابع پایۀ نامشناسی است و می‌تواند خصوصا برای دانشجویان و علاقهمندان به آشنایی با نامشناسی در دنیای غرب مفید باشد. در انتها، نامشناسی در جهان غرب از لایهای بالاتر بررسی می‌شود و راهکارهایی برای پیشبرد این علم در ایران ارائه می‌شود.
تحلیل گفتمان
شادی انصاریان؛ نگار داوری اردکانی
چکیده
کارتون یکی از ابزارهای رسانه‌ای است که در بسیاری از روزنامه‌ها، مجلات، پایگاه‌های خبری اینترنتی و حتی شبکه‌های مجازی در حوزه‌ها و زمینه‌های مختلف منتشر می‌شود و نقش مهمی در بیان و انتقال مفاهیم گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره دارد. در کارتون‌ها از استعاره و آمیختگی مفهومی بهعنوان فرآیندهای شناختی و ابزارهای ...
بیشتر
کارتون یکی از ابزارهای رسانه‌ای است که در بسیاری از روزنامه‌ها، مجلات، پایگاه‌های خبری اینترنتی و حتی شبکه‌های مجازی در حوزه‌ها و زمینه‌های مختلف منتشر می‌شود و نقش مهمی در بیان و انتقال مفاهیم گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره دارد. در کارتون‌ها از استعاره و آمیختگی مفهومی بهعنوان فرآیندهای شناختی و ابزارهای ارتباطی-گفتمانی، استفادۀ وسیعی صورت می‌گیرد. این استعاره‌ها اغلب از نوع تصویری یا تصویری-زبانی هستند. در این پژوهش در چارچوبی تلفیقی از نظریۀ استعارۀ مفهومی (لیکاف و جانسون، 1980)، نظریۀ استعاره‌های چندوجهی (فورسویل، 1994، 1996، 2009) و نظریۀ آمیختگی مفهومی (فوکونیه و ترنر، 2002) به تحلیل انتقادی نمونه‌ای از کارتون‌های سیاسی منتشرشده در پایگاه خبری فارس پرداخته می‌شود. هدف از این تحلیل آن است که نقش و اهمیت استعاره و آمیختگی مفهومی در تحلیل انتقادی گفتمان کارتون‌های سیاسی ارزیابی گردد تا مشخص شود چگونه جنبه‌های شناختی، ارتباطی و گفتمانی استعاره‌ها در این نوع کارتون‌ها با هم در تعامل قرار می‌گیرند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تجلی استعارۀ «برجام بیمار است» که برگرفته از سخنرانی حسن روحانی است، موجب شکل‌گیری تناظرهای مفهومی متعددی بین دو فضای مفهومی «عمل جراحی» و «توافق برجام» در کارتون می‌شود و کارکرد استدلالی این استعاره به‌خوبی تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی را موجه می‌سازد.
زبانشناسی اجتماعی
سارا واشقانی فراهانی؛ آزیتا عباسی
چکیده
یکی از تفاوت‌های بین زنان و مردان تفاوت گونه زبانی آنها است. لیکاف (1975) از جمله زبانشناسانی است که به بررسی گونه زبانی زنانه پرداخته است. از نظر لیکاف، رسانه یکی از فضاهایی است که می‌توان در آن زبان زنان را مورد بررسی قرار داد. اینستاگرام یکی از پرمخاطب‌ترین رسانه‌ها است و افراد بسیاری مانند نفوذگران در آن مشغول به کار هستند. یکی ...
بیشتر
یکی از تفاوت‌های بین زنان و مردان تفاوت گونه زبانی آنها است. لیکاف (1975) از جمله زبانشناسانی است که به بررسی گونه زبانی زنانه پرداخته است. از نظر لیکاف، رسانه یکی از فضاهایی است که می‌توان در آن زبان زنان را مورد بررسی قرار داد. اینستاگرام یکی از پرمخاطب‌ترین رسانه‌ها است و افراد بسیاری مانند نفوذگران در آن مشغول به کار هستند. یکی از نفوذگران زیبایی با نام تجاری صدفبیوتی به آموزش آرایش و تبلیغ محصولات آرایشی مشغول است. در پژوهش حاضر، براساس نظریه زبان و جنسیت لیکاف (1975) به بررسی گونه زبانی وی در ویدئوهای آموزشی و تبلیغاتیاش پرداخته می‌شود. نتایج این پژوهش نشان میدهد که از میان ابزارهای زبانی نظریه زبان و جنسیت لیکاف، این نام تجاری از تردیدنماهای واژگانی به میزان بیشتر استفاده میکند و استفاده از دستور فوق صحیح برای وی اهمیت کمتر دارد و در نتیجه به میزان کمتری استفاده می‌شود.
و سایر موضوعات پیشنهادی
حسین رحمانی
چکیده
الگوی یول (1996) پیش‌انگاری‌ها را به 6 دستۀ وجودی، واقعی، واژگانی، ساختاری، غیرواقعی و خلاف واقع تقسیمبندی میکند. پیش‌انگاری‌ها ساختهایی زبانی هستند که توجه خواننده/شنونده را به خود جلب نمیکنند و در جریان گفتگو بدون بحث پذیرفته میشوند، به کسب اطلاعات در زمینه‌های مختلف کمک می‌‌‌‌کنند و این مهم در نمایشنامه از آن جهت ...
بیشتر
الگوی یول (1996) پیش‌انگاری‌ها را به 6 دستۀ وجودی، واقعی، واژگانی، ساختاری، غیرواقعی و خلاف واقع تقسیمبندی میکند. پیش‌انگاری‌ها ساختهایی زبانی هستند که توجه خواننده/شنونده را به خود جلب نمیکنند و در جریان گفتگو بدون بحث پذیرفته میشوند، به کسب اطلاعات در زمینه‌های مختلف کمک می‌‌‌‌کنند و این مهم در نمایشنامه از آن جهت که به شخصیتپردازی و پیشبرد طرح نمایشنامه کمک میکند، حائز اهمیت است. در پژوهش حاضر نگارنده با بررسی پیش‌انگاری‌های موجود در نمایشنامۀ ارثیۀ ایرانی، در پی آن است که نشان دهد فرادستی و فرودستی در استفاده از پیش‌انگاری‌ها مؤثر بوده و اعضای خانوادۀ فرادست از پیش‌انگاری‌های ساختاری برای استنطاق، کسب و یا تکمیل اطلاعات خویش و اعضای خانوادۀ فرودست بیشتر از پیش‌انگاری واژگانی و در راستای شخصیتپردازی خود و دیگران و پیشبرد طرح نمایشنامه استفاده می‌‌‌‌کنند. علاوه بر این، بین زنان و مردان در استفاده از پیش‌انگاری تفاوت وجود دارد و مردان بیشتر از زنان از انواع آن استفاده می‌‌‌‌کنند؛ این تفاوت در پیش‌انگاری واقعی بیشتر نمایان است و به این دلیل است که شخصیتهای مرد اطلاعات خود را مستقیم و بدون حاشیهروی ذکر می‌‌‌‌کنند. این پژوهش با بررسی معناشناختی وکاربردشناختی پیش‌انگاری‌ها در حوزۀ شخصیتپردازی و پیشبرد طرح داستانِ نمایشنامه، پژوهشی نو و بدیع به شمار میآید.
نشانه‌شناسی
مرضیه اطهاری نیک عزم
چکیده
غذا به عنوان یک شیوه ارتباطی میان افراد مختلف جامعه می‌تواند تجربهای فردی را به تجربه جمعی تبدیل کند. این مقاله قصد دارد کارکرد اجتماعی غذا در جامعه ایران را در چهارچوب نشانه-معناشناسی اجتماعی بررسی کند. پیکره مورد مطالعه غذای نذری می‌باشد که ارزشها و باورهای خاصی را برای هر فرد شیعه ایرانی تداعی میکند. علت انتخاب غذای ...
بیشتر
غذا به عنوان یک شیوه ارتباطی میان افراد مختلف جامعه می‌تواند تجربهای فردی را به تجربه جمعی تبدیل کند. این مقاله قصد دارد کارکرد اجتماعی غذا در جامعه ایران را در چهارچوب نشانه-معناشناسی اجتماعی بررسی کند. پیکره مورد مطالعه غذای نذری می‌باشد که ارزشها و باورهای خاصی را برای هر فرد شیعه ایرانی تداعی میکند. علت انتخاب غذای نذری آن است که دارای ارزشهای متعالی است و نه تنها مانند غذاهای غیرآیینی پیونددهنده میان افراد اجتماع است، بلکه دارای وجاهتی مذهبی است و نقش از پیش تعیینشده ای را ایفا مینماید؛ تنها مسئله لذت بردن از غذا نیست، بلکه آرزوی رسیدن به چیزی، یا برآورده شدن حاجتی در آن مستتر می‌باشد. این مقاله نشان میدهد که اولا غذای نذری ارزش مذهبی دارد، ثانیا در ضمن برهمزدن لایههای قدرت خود موجب شکل‌گیری لایههای تازهای از قدرت میگردد و لذت از طریق حواس را به شناخت پیوند میدهد و در نهایت، نظام بینانشانهای بهوجود میآورد.
زبانشناسی اجتماعی
رضا امینی
چکیده
مسئلۀ اصلی مورد توجه این پژوهش برآمده از این پرسش است که «چرا برای یک زبان یگانه نامهای متفاوتی وجود دارند؟» در این مقاله، مواردی که مطالعه شده‌اند عبارتند از:تأثیر عاملهایِ اجتماعی و سیاسی بر نام‌گذاری گونه‌های زبانی و اهمیت توجه به پیوندهای خویشاوندی و همانندیهای ساختاری زبانها. سپس، نامهای ثبتشده برای ...
بیشتر
مسئلۀ اصلی مورد توجه این پژوهش برآمده از این پرسش است که «چرا برای یک زبان یگانه نامهای متفاوتی وجود دارند؟» در این مقاله، مواردی که مطالعه شده‌اند عبارتند از:تأثیر عاملهایِ اجتماعی و سیاسی بر نام‌گذاری گونه‌های زبانی و اهمیت توجه به پیوندهای خویشاوندی و همانندیهای ساختاری زبانها. سپس، نامهای ثبتشده برای گونه‌های زبانی ایران در نرمافزار «اطلس زبانی ایران» دستهبندی و تحلیل شده و ویژگیهای نامهای هر مقوله برشمرده شده است. این پژوهش به لحاظ روششناختی از نوع استقرایی است و یک روش توصیفی تحلیلی مورد استفاده قرار گرفته است. در بخش نتیجه‌‌‌‌گیری، استدلال شده که نام‌گذاری گونه‌های زبانی متأثر از عوامل غیرزبانیِ اجتماعی، سیاسی و جغرافیایی است. برای بازشناسی گونه‌های زبانی از یکدیگر و تعیین نام دقیق آنها، باید به ویژگیهای زبانی متمایزکننده و گنجینۀ واژگان اصلی آنها، تأثیر تماس زبانی درازمدت جامعههای زبانی و نظر و احساس گویشور دربارۀ گونۀ زبانی خود توجه شود. در بخشهای مختلف مقاله، بحثها و استدلالهای ارائهشده، به نمونههای مقتضی مستند شده است.
زبانشناسی اجتماعی
مریم فرنیا
چکیده
با وجود اهمّیّت شوخطبعی به عنوان یکی از وجوه فرهنگی و اجتماعی، بیشتر پژوهش‌های این حوزه به بررسی شوخطبعی به صورت مجزا از بافت پرداخته، عمدتاً به تحلیل لطیفه‌های آماده محدود شده است در حالی که شوخطبعی محاوره‌ای محصول تعامل مشترک سخنور و مخاطب آن است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر در حوزۀ زبان و فرهنگ بررسی شوخطبعی محاوره‌ای ...
بیشتر
با وجود اهمّیّت شوخطبعی به عنوان یکی از وجوه فرهنگی و اجتماعی، بیشتر پژوهش‌های این حوزه به بررسی شوخطبعی به صورت مجزا از بافت پرداخته، عمدتاً به تحلیل لطیفه‌های آماده محدود شده است در حالی که شوخطبعی محاوره‌ای محصول تعامل مشترک سخنور و مخاطب آن است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر در حوزۀ زبان و فرهنگ بررسی شوخطبعی محاوره‌ای در زبان فارسی است. دادهها به طور تصادفی از هشت برنامة گفتوگومحور تلویزیونی «دورهمی» که در سال ۱۳۹۷ از شبکۀ نسیم پخش شد جمع‌آوری شده است. در ادامه، گفتوگوی میزبان و مهمانان زن و مرد بر اساس چارچوب شوخطبعی محاوره‌ای داینل (2009) تجزیه و تحلیل شد. یافتهها نشان میدهد فراوانی راهبردهای شوخطبعی در مهمانان مرد به ۲۵۸ مورد و مهمانان زن به ۲۲۰ مورد میرسد. همچنین، نتایج نشان میدهد مردان، به ترتیب، بیشتر از بذلهگویی، حکایت و استهزا کردن و زنان بیشتر از استهزا کردن، بذگهلویی، حکایت و خودکوچکانگاری در گفتوگو استفاده کردهاند. یافتههای پژوهش همچنین نشان میدهد مهمانان از راهبرد خوارانگاری در گفتوگو با میزبان مرد استفاده نکردهاند و، در مقابل، میزبان مرد نیز در گفتوگو با هیچیک از مهمانان از راهبرد خودکوچکانگاری استفاده نکرده است.
نشانه‌شناسی
نادیا وارمیلی؛ فروغ کاظمی
چکیده
نشانه‌معناشناسی گفتمانی برآیند نشانه‌شناسی ساختگرا و نظام روایی مطالعات معنایی است. این دیدگاه جریان تولید معنا را با شرایط حسّی-ادراکی پیوند میزند. هدف مقاله حاضر بررسی ساختار روایی جایگاه حیوانات در داستان‌های کلیلهودمنه از دیدگاه نشانه‌معناشناسی گفتمانی است. مسئله اصلی پژوهش آن است که در اثر مذکور، چگونه استعلای ...
بیشتر
نشانه‌معناشناسی گفتمانی برآیند نشانه‌شناسی ساختگرا و نظام روایی مطالعات معنایی است. این دیدگاه جریان تولید معنا را با شرایط حسّی-ادراکی پیوند میزند. هدف مقاله حاضر بررسی ساختار روایی جایگاه حیوانات در داستان‌های کلیلهودمنه از دیدگاه نشانه‌معناشناسی گفتمانی است. مسئله اصلی پژوهش آن است که در اثر مذکور، چگونه استعلای شوشی در روایات جاری میگردد و تجلی مییابد. روش پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و دادهها شامل ده باب حکایتهای کلیهودمنه است که به شیوه اِسنادی گردآوری شده و مورد بررسی قرار گرفتهاست. اندیشهی اصلی در تحلیل ساختار مورد نظر، آن است که افراد به طور گسترده به تجارب خود معنا می‌دهند و آنها را در قالب داستان منتقل می‌‌‌‌کنند. نتایج پژوهش نشان میدهد که در هر روایت بسته به ماجراها و اتفاقات بهوجود آمده، نظامهای گفتمانی متفاوتی قابل مشاهده و تبیین است. این روایتها بهلحاظ کارکرد نشانه-معنایی به عنوان یک گفتمان معنادار در خدمت القای پیام اخلاقی به مخاطب است و راوی انتزاعی با لایهلایه کردن متن غالباً از کنشها به شوش میرسد. نتایج حاکی از آن است که در غالب روایات، نظام شوشی بر نظام کنشی غلبه مییابد و سپس، نظامهای گفتمانی دیگر از قبیل نظامهای تصادف، رخداد و تطبیق را فرا میخواند. یافتهها مبین این واقعیت است که نظام شوشی به شیوههایی گوناگون، گاه با مقاومت در برابر وضعیت تثبیت شده از طریق کنشهای انتقامجویانه، گاه با نظام محافظهکاری گفتمانی و اصل تطبیق و گاه با نظام گفتمانی خطرپذیری تولید معنا کرده و بدین ترتیب، راه ورود به استعلای وجودی روایات حیوانات را در حکایتهای کلیلهودمنه را فراهم نموده و معنا را تحقق بخشیدهاست.
زبانشناسی اجتماعی
رحیمه گرجیان داردکاشتی؛ پرنوش پژوهش؛ شهین اوجاقعلی زاده
چکیده
نشانه‌شناسی اجتماعی به بررسی جایگاه وکارکرد نشانهها در جامعه میپردازد و یکی از رویکردهای جدید تحلیل متون در حوزههای نشانه‌شناسی است. یکی از دیدگاههای مهم در بحث نشانه‌شناسی اجتماعی نظریۀ پییر گیرو است که به دو مسئله هویت وآداب معاشرت دستهبندی می‌شود. نشانههای آداب معاشرت، گویای چگونگی برقراری ارتباط افراد ...
بیشتر
نشانه‌شناسی اجتماعی به بررسی جایگاه وکارکرد نشانهها در جامعه میپردازد و یکی از رویکردهای جدید تحلیل متون در حوزههای نشانه‌شناسی است. یکی از دیدگاههای مهم در بحث نشانه‌شناسی اجتماعی نظریۀ پییر گیرو است که به دو مسئله هویت وآداب معاشرت دستهبندی می‌شود. نشانههای آداب معاشرت، گویای چگونگی برقراری ارتباط افراد وگروههای اجتماعی است که به دو بخش ارتباط کلامی و غیرکلامی تقسیم می‌شود. هدف پژوهش حاضر یافتن نشانههای اجتماعی آداب معاشرت در بخش ارتباطات غیرکلامی براساس نظریه پییرگیرو در مخزنالاسرار است. این جستار با استفاده از روش توصیفی–تحلیلی، نشانههای اجتماعی ارتباط غیرکلامی را از حکایات مخزنالاسرار استخراج و پس از دستهبندی، احصاء و تحلیل هر یک از دادهها، مشخص میکند که این نشانهها با دلالتهای اعمال و وضع اندام، حالات گوناگون اندام صورت (گریه وخنده، خجالت، رنگ، نگاه وچشم)، فاصله، فضا، خوراک، اشیاء، لباس، نماد و نشانه، بو و عطر و وضع رفتار درمخزنالاسرار به‌‌کار رفته است. اما اعمال و وضع اندام و وضع رفتار به ترتیب، بیشترین بسامد کاربرد را داشت که از طریق زبان بدن، موازی با زبان ملفوظ درانتقال مفاهیم نقش آفریده است. نظامی به قصد شناخت وترغیب مخاطب به پذیرش هنجارهای اخلاقی-رفتاری متناسب با الگوهای پیشنهادی خویش، آگاهانه شاخصههای ارتباطات غیرکلامی را بهعنوان کمککارهای زبان ملفوظ در راستای اثربخشی بیشتر تعلیماتش به‌‌کار میبرد.
تحلیل گفتمان
شهین شیخ سنگ تجن
چکیده
نقش‌نماهای کلامی شامل دسته‌ای از واژه‌ها یا عناصر زبانی هستند که سبب برقراری ارتباط میانزنجیره‌های گفتار میشوند، بی‌آنکه نقشی در مفهوم معناشناختی آنهاداشته باشند. فریزر (2009) نقش‌نماها را به سه دستۀبسطی، استنباطی و تقابلی طبقهبندی کرده است.فریزر در میان انواع نقش‌نماها، and (و)، but (اما) و so (بنابراین) را، که در زبان انگلیسی ...
بیشتر
نقش‌نماهای کلامی شامل دسته‌ای از واژه‌ها یا عناصر زبانی هستند که سبب برقراری ارتباط میانزنجیره‌های گفتار میشوند، بی‌آنکه نقشی در مفهوم معناشناختی آنهاداشته باشند. فریزر (2009) نقش‌نماها را به سه دستۀبسطی، استنباطی و تقابلی طبقهبندی کرده است.فریزر در میان انواع نقش‌نماها، and (و)، but (اما) و so (بنابراین) را، که در زبان انگلیسی از فراوانی بیشتری برخوردارند، به عنوان نقش‌نماهای اولیه در نظر گرفته است. در این پژوهش به بررسی انواع نقش‌نماهای مطرح‌شده از سوی فریزر، به ویژه نقش‌نماهای اولیه و فراوانی آنها، در زبان فارسی محاوره‌ای پرداخته‌ایم. دادههای پژوهش از دادگان مکالمۀ تلفنی فارسی بزرگ به‌دست آمده است. 30 مکالمه به مدت 10 ساعت و 36 دقیقه با موضوعات مختلف انتخاب شده‌اند و بر اساس دیدگاه فریزر (2009)، انواع نقش‌نماها در آنها بررسی و طبقهبندی شده‌اند. نتایج نشان داده است که نقش‌نماهای و، ولی و بعد از فراوانی بیشتری برخوردارند و می‌توان آنها را نقش‌نماهای اولیه در فارسی محاوره‌ای در نظر گرفت. همچنین، اصطلاحات دیگری در زبان فارسیمحاوره‌ایکاربرد دارند که از ترکیب دو نقش‌نما به دست آمده‌اند، مانند ولی خب. گرچه این اصطلاحات در انگارۀ فریزر مطرح نشده‌اند، اما در فارسی کاربرد نسبتاً گسترده‌ایدارند که می‌توان آنها را نقش‌نماهای مرکب نامید.
و سایر موضوعات پیشنهادی
ساناز قربانی؛ جلال رحیمیان؛ امیرسعید مولودی
چکیده
هدف پژوهش حاضر یافتن پاسخ برای این پرسش‌ها است که دستور (اقسام کلمه، تصریف، دستور واژگانی) چه نقشی در تجلی استعاری حوزۀ مبدأ دست به عنوان عضوی از اعضای حوزۀ مفهومی اندامهای بدن انسان ایفا میکند و دیگر این‌که سهم هریک از سطوح مورد بررسی دستور در تجلی استعاری این حوزۀ مفهومی چقدر است؟ به بیانی دیگر، مشخص شود که کدامیک از این سطوح ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر یافتن پاسخ برای این پرسش‌ها است که دستور (اقسام کلمه، تصریف، دستور واژگانی) چه نقشی در تجلی استعاری حوزۀ مبدأ دست به عنوان عضوی از اعضای حوزۀ مفهومی اندامهای بدن انسان ایفا میکند و دیگر این‌که سهم هریک از سطوح مورد بررسی دستور در تجلی استعاری این حوزۀ مفهومی چقدر است؟ به بیانی دیگر، مشخص شود که کدامیک از این سطوح نقش بیشتری در تجلی استعاری واحدهای واژگانی دست به عنوان یک حوزۀ مبدأ ایفا می‌‌‌‌کنند. به منظور پاسخ دادن به این پرسش‌ها از پیکرۀ همشهری (نسخۀ 2) استفاده می‌شود تا نقش دستور در استعاری‌شدن مفاهیم واژگانی در حوزۀ مفهومی دست بهعنوان یک حوزۀ مبدأ تعیین شود. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که سطح نخست دگنان (2005، 2006) نقشی در استعاری‌شدن مفاهیم ندارد. از میان مؤلفههای سطح دوم، صورت مفرد در هریک از کاربردهای استعاری و تحت‌اللفظی تنها صورت معنادار تصریف است. با این وجود، طبق یافتههای حاصل از آزمون آماری مجذور خی این صورت تصریفی جمع است که در مقایسۀ این دوکاربرد، نقش مؤثرتری را در کاربرد تحت‌اللفظی ایجاد میکند. در نهایت، در سطح سوم الگوهای نسبتاً ثابت معناهای استعاری و الگوی نحوی آزاد دست در معنای تحت‌اللفظی چگونگی استعاری‌شدن مقوله‌های معنایی را بازتاب می‌دهند.
زبانشناسی اجتماعی
سارا جوکار؛ بهمن زندی؛ حسین رحمانی؛ علی رضا قلی فامیان
چکیده
هدف مقالۀ‌حاضر بررسی میزنوشته‌های دبیرستان‌های دخترانه از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی است. در این راستا ابتدا پژوهش‌های پیشین و همسو، معرفی و سپس مبانی نظری مربوطارائه شدند.برای جمع‌آوری دادههای این پژوهش از عکس‌برداری استفاده شده است که ابتدا دادهها فیش‌برداری و سپس با توجه به مضمون طبقهبندی شدند. جامعۀ آماری شامل 705 ...
بیشتر
هدف مقالۀ‌حاضر بررسی میزنوشته‌های دبیرستان‌های دخترانه از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی است. در این راستا ابتدا پژوهش‌های پیشین و همسو، معرفی و سپس مبانی نظری مربوطارائه شدند.برای جمع‌آوری دادههای این پژوهش از عکس‌برداری استفاده شده است که ابتدا دادهها فیش‌برداری و سپس با توجه به مضمون طبقهبندی شدند. جامعۀ آماری شامل 705 میزنوشتۀ دو دبیرستان در تهران و کرج بوده است. ابتدا دادهها از لحاظ نظام نوشتاری و سپس از نظرِ مضامین بررسی شدند. روش پژوهش توصیفی از نوع اسنادی بوده است. نتایج بررسی بیانگر این است که خط فارسی بیشترین نوشتهها را به خود اختصاص داده است. همچنین نام خاص، تقلب، دلنوشته، یادگاری، تابو، طنز و شوخی و خداخوانی بیشترین مضامین میز نوشتههارا در بر می‌گیرند. نتایج آزمون t تک نمونه‌ای تأیید نمود که اکثر میزنوشتهها مضامینی برای بیان احساسات مانند عشق و نفرت است و میزنوشته‌های کمتری برای بیان مسائل غیراحساسی است.
و سایر موضوعات پیشنهادی
سیده ساره صادقی؛ ابراهیم بدخشان
چکیده
میزان تأثیر بیماری کووید ۱۹ در زندگی مردم در چند سال اخیر سبب شده است تا در این پژوهش، به مطالعۀ میزان احساس‌های گوناگون مردم نسبت به این بیماری پرداخته شود. توجه به نوع احساس بیان‌شده توسط مردم در شبکه‌های اجتماعی و موضوعات بحث شده ازجمله موارد قابل بررسی این پژوهش است. بدین منظور با استفاده از روشی پیکره‌مدار ابتدا دادگان مناسب ...
بیشتر
میزان تأثیر بیماری کووید ۱۹ در زندگی مردم در چند سال اخیر سبب شده است تا در این پژوهش، به مطالعۀ میزان احساس‌های گوناگون مردم نسبت به این بیماری پرداخته شود. توجه به نوع احساس بیان‌شده توسط مردم در شبکه‌های اجتماعی و موضوعات بحث شده ازجمله موارد قابل بررسی این پژوهش است. بدین منظور با استفاده از روشی پیکره‌مدار ابتدا دادگان مناسب این موضوع به تعداد ۵۳ هزار مورد با استفاده از روش خزش صفحات از شبکه توییتر تهیه گردید. سپس با استفاده از کلمات کلیدی احساسی و مفاهیم استعاری-کنایی مرتبط با احساس، دستهبندی خودکار بر اساس دادگان موجود انجام گرفت تا مباحث مهم مطرح‌شده در این دادگان مشخص گردد. مباحثی همچون واکسیناسیون، عوارض بیماری کرونا و وضعیت بهداشتی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، مذهبی، آموزشی و جهان ازجمله موضوعات مطرح‌شده توسط کاربران در این دوران بوده است. نتایج بهدستآمده نشان از آن دارد که برخی از موضوعات اقتصادی، بهداشتی، سیاسی و عوارض بیماری کرونا نقش پررنگتری نسبت به دیگر موضوعها برای احساس‌های مختلف داشته است.
زبان و فرهنگ
مریم سادات فیاضی
چکیده
هویت قومی راهکاری است برای درکِ نیاز فرد به ابراز موجودیت در مواجهه با آنچه هویتش را تهدید میکند (واینرایش، 1988) و طبقات اجتماعی برآیند مقوله‌بندی فرد است بر اساس مؤلفهای خاص. پژوهش پیشرو به بررسی نقش مقوله‌بندی به عنوان ابزاری شناختی در هویتسازی قوم گیلک میپردازد و بر آن است که مشخص کند چگونه عضویتِ سطح پایه بازتابانندة ...
بیشتر
هویت قومی راهکاری است برای درکِ نیاز فرد به ابراز موجودیت در مواجهه با آنچه هویتش را تهدید میکند (واینرایش، 1988) و طبقات اجتماعی برآیند مقوله‌بندی فرد است بر اساس مؤلفهای خاص. پژوهش پیشرو به بررسی نقش مقوله‌بندی به عنوان ابزاری شناختی در هویتسازی قوم گیلک میپردازد و بر آن است که مشخص کند چگونه عضویتِ سطح پایه بازتابانندة نوع نگرش یک قوم به مقولة خوراک است و این مقوله‌بندی چگونه به تقابل خود و دیگری راه میبرد. گزینش ضربالمثلهای گیلکی در حوزة خوراکیها به عنوان دادههای پژوهش، به خاطر اهمیت نقش این پارههای زبانی است در مقام مؤلفۀ جداییناپذیر فرهنگ عامه و بیانگر رویکردهای قومی. این ضربالمثلها به روش میدانی گردآوری و با استناد به آراء رُش (1975) تحلیل شده‌اند. یافتههای پژوهش حاکی از این است که گیلانیهای جلگهنشین، که «پلو» قوت غالب آنها را تشکیل میدهد، هویت خود را با آن تعریف می‌‌‌‌کنند و برای این منظور، ضمن مقوله‌بندی خوراکی در دو مقولة کلی «نان» و «پلو» از راه تقابل این دو، به مقوله‌بندی خود و دیگری میرسند.«پلو» به عنوان مؤلفهای هویتساز، میزان تعلق اجتماعی یک گیلک را به گروه تعیین میکند.
تحلیل گفتمان
مینا مهدیخانی؛ سید علی اصغر سلطانی؛ حسین اسکندری
چکیده
روان‌شناسی گفتمانی بدن را برساختة گفتمان می‌داند و گفتمان در این رویکرد کنشمحور است. رشد فزایندة جراحی‌های زیبایی و پیامدهای آن بررسی پدیدة زیبایی و شکل‌گیری مفهوم جدید آن را در سال‌های اخیر در کشور به امری جدی تبدیل کرده است. ازاین‌رو هدف از نگارش مقالة حاضر استخراج سازوکارهای اقناع در گفتمان زنان در ایران با تکیه ...
بیشتر
روان‌شناسی گفتمانی بدن را برساختة گفتمان می‌داند و گفتمان در این رویکرد کنشمحور است. رشد فزایندة جراحی‌های زیبایی و پیامدهای آن بررسی پدیدة زیبایی و شکل‌گیری مفهوم جدید آن را در سال‌های اخیر در کشور به امری جدی تبدیل کرده است. ازاین‌رو هدف از نگارش مقالة حاضر استخراج سازوکارهای اقناع در گفتمان زنان در ایران با تکیه بر رویکرد روان‌شناسی گفتمانی است. روان‌شناسی گفتمانی رویکردی تحلیلی ـ نظری به گفتمان است که گفتار و نوشتار را در کانون مطالعات خود قرار میدهد و فهم پدیده‌های روان‌شناختی را در بستر اجتماعی ممکن می‌داند. پژوهش حاضر کیفی و روش تحلیل دادهها سازوکارهای اقناعی روث ووداک، الگوی تالمین (1958-1995) است. دادهها از راه مصاحبه و ضبط لایو بلاگرها در اینستاگرام گردآوری شدند. مصاحبه‌شوندگان ده نفر با جنسیت زن و ردة سنی بیست الی سی سال، از منطقه‌ای یکدست در تهران هستند. نتایج نشان میدهد بدن زنانه و هویت جسمیتیافته از راه کنشهای ساده و روزمره تولید، درک و دارای اعتبار میشوند و فیزیک انسان در شکل‌گیری هویت (من ) نقشی اساسی دارد. استفاده از سازوکارهای اقناعی مانند زیبا بودن، درآمدزایی و موفقیت کاری در زیرساخت گفتمان بلاگرها تضمینی برای تحقق کنش تقدیر از بدن عملشده و شکایت از بدن فعلی و پذیرش مسئولیت جراحیها است.
گویش‌شناسی
تارا مختاری؛ مهدی سمایی؛ بهرام مدرسی
چکیده
این مقاله مختص رده‌شناسی مقولۀ حالت در چهار گونه از زبان ترکی، یعنی ترکی آذری، خلجی، ترکی آناتولیایی (استانبولی) و ازبکی است. حالتنمایی یکی از روش‌های کاربردی برای نشان‌دادن ارتباط نحوی میان عناصر جمله است. به طوری که رابطۀ نحوی میان گروه اسمی و فعل را نشان میدهد . رویکرد نظری اصلی این تحقیق نظام حالتنمایی براساس رویکرد ...
بیشتر
این مقاله مختص رده‌شناسی مقولۀ حالت در چهار گونه از زبان ترکی، یعنی ترکی آذری، خلجی، ترکی آناتولیایی (استانبولی) و ازبکی است. حالتنمایی یکی از روش‌های کاربردی برای نشان‌دادن ارتباط نحوی میان عناصر جمله است. به طوری که رابطۀ نحوی میان گروه اسمی و فعل را نشان میدهد . رویکرد نظری اصلی این تحقیق نظام حالتنمایی براساس رویکرد کامری (1989) است که پنج ردۀ زبانی را از لحاظحالتنمایی معرفی کردهاست . دادههای منتخب این پژوهش از متون ادبی و داستانی است و جملات گردآوریشده از این متون استخراج شده‌اند. بر اساس دادهها در زبان ترکی و گونه‌های آن شش حالت وجود دارد که حالتهای فاعلی، مفعولی مستقیم، مفعولی غیر مستقیم، اضافی، ازی و دری هستند. تظاهر حالت با استفاده از تکواژهای وابستۀ حالتنما بهصورت پسوند است. در این مقاله همچنین به مبحث گذرایی در حالتنمایی پرداخته شدهاست . از آنجا که این چهار گونه از چند شاخۀ زبان ترکی هستند، شباهتها و تفاوتهایی دارند که بررسی رده‌شناسانۀ آن در این مقاله انجام شدهاست.
زبان و فرهنگ
ملیحه انوشه؛ زهرا ابوالحسنی چیمه؛ فواد مولودی؛ فاطمه سیدابراهیمی‌نژاد
چکیده
شاهنامه، بزرگ‌ترین اثر ادبی ایران باستان و بازتاب‌دهنده‌ی فرهنگ کهن ایرانیان است که علاوه بر زیبایی و ظرافت ادبی، درسنامه‌ای عمیق در روابط اجتماعی افراد و گروه‌های انسانی است که درک مفاهیم ارزشی و فرهنگی در ضمن حماسه‌ها و اساطیر آموزش داده می‌شود. هدف تحقیق بررسی مفهوم‌سازی ارزش فرهنگی احترام در روابط والدین- فرزندان و فرزندان ...
بیشتر
شاهنامه، بزرگ‌ترین اثر ادبی ایران باستان و بازتاب‌دهنده‌ی فرهنگ کهن ایرانیان است که علاوه بر زیبایی و ظرافت ادبی، درسنامه‌ای عمیق در روابط اجتماعی افراد و گروه‌های انسانی است که درک مفاهیم ارزشی و فرهنگی در ضمن حماسه‌ها و اساطیر آموزش داده می‌شود. هدف تحقیق بررسی مفهوم‌سازی ارزش فرهنگی احترام در روابط والدین- فرزندان و فرزندان – والدین در تمامی داستان‌ها است که در هر گروه به چه صورت مفهوم‌سازی شده‌اند و نمادهای این مفاهیم در زبان چه هستند. این پژوهش با رویکرد زبانشناسی فرهنگی به موضوع پرداخته است. چارچوب نظری رویکرد شامل طرح-واره‌ها، مقوله‌ها و استعاره‌های فرهنگی است که ابزار تحلیل کاربرد زبانشناسی فرهنگی هستند. طرح‌واره فرهنگی کاربردی بهعنوان زیرشاخه‌ای از طرح‌واره‌های فرهنگی مبنای مطالعه دادههای جمع‌آوری‌شده قرارگرفته و به روش توصیفی - تحلیلی به بررسی آنها پرداخته‌است. مطالعه نشان میدهد که ارزش فرهنگی و اجتماعی احترام به صورت کنش کلامی مانند "آفرین کردن" و یا کنش غیرکلامی مانند "نواختن" و "خاک بوسیدن" مفهوم‌سازی شده‌اند که مفاهیمی مانند "نواختن" و "چشم بوسیدن" از جانب والدین و "خاک بوسیدن" و "بر زمین سرنهادن" از جانب فرزندان در روابط اجتماعی به کار می‌رفته است که نشان از حالت تواضع و فروتنی از سمت فرزندان و حالت حمایت از سمت والدین می‌باشد.
تحلیل گفتمان
نسترن کیانپور؛ محمد رضا اروجی؛ بهزاد رهبر
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تحلیل انتقادی اولین گفتمان ترامپ و حسن روحانی دربارة برنامة جامع مشترک (برجام) در تاریخ ۱۳ اکتبر ۲۰۱۳ از دیدگاه دستور نظام‌مند (مایکل هلیدی، 1985) انجام شده است. در این راستا، متون اولین سخنرانی‌های رؤسای جمهور ایران و آمریکا بررسی شد. در انجام این پژوهش علاوه بر تحلیل کیفی، از بررسی کمّی، شامل محاسبۀ فراوانی و آزمون‌های ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تحلیل انتقادی اولین گفتمان ترامپ و حسن روحانی دربارة برنامة جامع مشترک (برجام) در تاریخ ۱۳ اکتبر ۲۰۱۳ از دیدگاه دستور نظام‌مند (مایکل هلیدی، 1985) انجام شده است. در این راستا، متون اولین سخنرانی‌های رؤسای جمهور ایران و آمریکا بررسی شد. در انجام این پژوهش علاوه بر تحلیل کیفی، از بررسی کمّی، شامل محاسبۀ فراوانی و آزمون‌های آماری من‌ویتنی نیز استفاده شده است. تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش نشان میدهد سخنرانی هر دو رئیسجمهور خالی از ایدئولوژی نیست و آمریکاستیزی در گفتمان روحانی و ایرانهراسی در گفتمان ترامپ نمایان است. در سخنان هر دو رئیسجمهور برجستگی نکات مثبت خودی و نکات منفی دیگری مشهود است و هر دو درصدد بودند یکدیگر را مقصر اوضاع نابسامان منطقه نشان دهند. روحانی بر وحدت ملی، نقش سپاه پاسداران در یاری رساندن به مردم مظلوم منطقه، و نقش حکومت ایران در ایجاد صلح و آرامش در منطقه تأکید داشت درحالیکه ترامپ به جاهطلبی ایران در توسعۀ انرژی هسته‌ای و نقش مخرب سپاه در برافروختن آتش درگیری و بی‌ثباتی در منطقه اشاره میکند. دستور نقش‌گرایی بهتنهایی می‌تواند از پس تحلیل انتقادی گفتمان‌های سیاسی برآید. همچنین این مدل زبانی با کمک سه فرانقش تجربی، بینافردی و متنی می‌تواند سخنان هر دو رئیسجمهور را تحلیل و براساس عناصر موجود در هر یک از فرانقشها از قبیل کاربرد ضمیر، زمان، افعال وجهی، فرایندها و آغازگرهای بهکاررفته در هر دو متن، ایدئولوژی نهفته در پس هر یک را شناسایی و اهدافشان را مشخص کند.
زبانشناسی اجتماعی
زهرا باباسالاری؛ غزل باغبانی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی روابط زبان و تصویر در تبلیغات مجلات فارسی‌زبان در چارچوب مدل معنای اندیشگانی آنزورس (2006) است. در پژوهش حاضر از شیوة کتابخانه‌ای استفاده شده و پژوهش از نوع کیفی است. همچنین برای این کار از ۱۰۰ آگهی تبلیغاتی موجود در مجلات فارسی‌زبان بهره گرفته شد که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند. جامعة آماری پژوهش تبلیغات موجود ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی روابط زبان و تصویر در تبلیغات مجلات فارسی‌زبان در چارچوب مدل معنای اندیشگانی آنزورس (2006) است. در پژوهش حاضر از شیوة کتابخانه‌ای استفاده شده و پژوهش از نوع کیفی است. همچنین برای این کار از ۱۰۰ آگهی تبلیغاتی موجود در مجلات فارسی‌زبان بهره گرفته شد که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند. جامعة آماری پژوهش تبلیغات موجود در مجلات خانواده سبز، خانواده، روزهای زندگی، عکس، مزرعه، فیلم، سنبله و ثانیه، چاپ ۱۳۹۸، است. نتایج این بررسی بر اساس روابط زبان ـ تصویر در ساختمان معنی اندیشگانی آنزورس (2006) نشان داد که رابطة بسط کاربرد زیادی دارد و از زیرشاخههای بسط، رابطههای همجریانی و مکملسازی بیشتر از رابطة گسترش در این تبلیغات نمود مییابند. همچنین این پژوهش نشان داد که بهکارگیری روابط زبان ـ تصویر با توجه به مدل معنای اندیشگانی آنزورس بر تبلیغات و با در نظر گرفتن علایق افراد و پیشرفتهای روزافزون جامعه، برای ترغیب مخاطبان بسیار مناسب است و با کمک این مدل می‌توان تبلیغات مجلات را تحلیل کرد.
تحلیل گفتمان
مودت سعیدی؛ زهرا چراغی؛ ملیحه موسوی
چکیده
این پژوهش در چارچوب نظریة ارزیابی مارتین و وایت (2005) به بررسی تطبیقی تأثیر گروه مخاطب دانشگاهی و عام بر گزینش ابزارهای گفتمانی در متون علمی تخصصی و عمومی منتشرشده به زبان فارسی در مجلات پژوهشی و عمومی دربارة تغذیه میپردازد. پیکرة این پژوهش از ۸۰ مقاله شامل ۴۰ مقالة تخصصی و ۴۰ مقالة عمومی تشکیل شده است. نتایج تحلیل براساس نظریة ارزیابی ...
بیشتر
این پژوهش در چارچوب نظریة ارزیابی مارتین و وایت (2005) به بررسی تطبیقی تأثیر گروه مخاطب دانشگاهی و عام بر گزینش ابزارهای گفتمانی در متون علمی تخصصی و عمومی منتشرشده به زبان فارسی در مجلات پژوهشی و عمومی دربارة تغذیه میپردازد. پیکرة این پژوهش از ۸۰ مقاله شامل ۴۰ مقالة تخصصی و ۴۰ مقالة عمومی تشکیل شده است. نتایج تحلیل براساس نظریة ارزیابی مشخص کرد که نویسندگان این دو گروه مقاله برای ارتباط با مخاطبان خود بهترتیب بیشتر از ابزارهای نگرشی، مشارکتی و درجهبندی استفاده می‌‌‌‌کنند. گفتنی است از میان ابزارهای نگرشی، نویسندگان مقالات تخصصی و عمومی بیشتر از ابزارهای تداعی نگرش استفاده کردند. همچنین، نتایج چندین آزمون خی نشان میدهد تفاوتی معنادار بین مقالات تخصصی و عمومی از نظر فراوانی ابزارهای نگرشی و مشارکتی وجود دارد درحالیکه از نظر فراوانی ابزارهای درجهبندی تفاوتی معنادار میان آنها مشاهده نشد. نتایج این پژوهش می‌تواند در زمینه‌های آموزشی و با گنجاندن ابزارهای ارزیابی در مطالب درسی نگارش علمی دانشگاهی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، آموزش این ابزارها در ارتقاء سطح کیفی تعامل بین دانشمندان نویسنده و جامعة مخاطب آنها، خواه مخاطب پژوهشگر و خواه مخاطب عام، مؤثر است.
تحلیل گفتمان
عباسعلی آهنگر؛ امیرعلی خوشخونژاد؛ سهیلا خادمی
چکیده
سینما به بازنمایی واقعیتهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی میپردازد. تحلیل گفتمان انتقادی نیز با تکیه بر مؤلفه‌هایی چون ایدئولوژی، اجتماع، فرهنگ و سیاست، واقعیتهای متن زبانی را بازنمایی میکند. هدف پژوهش حاضر بررسی گفتمان‌های اجتماعی فیلم گاو بر اساس ابزارهای گفتمانی لاکلا و موف (2001) است. بدین منظور، ابتدا متن کامل مکالمههای ...
بیشتر
سینما به بازنمایی واقعیتهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی میپردازد. تحلیل گفتمان انتقادی نیز با تکیه بر مؤلفه‌هایی چون ایدئولوژی، اجتماع، فرهنگ و سیاست، واقعیتهای متن زبانی را بازنمایی میکند. هدف پژوهش حاضر بررسی گفتمان‌های اجتماعی فیلم گاو بر اساس ابزارهای گفتمانی لاکلا و موف (2001) است. بدین منظور، ابتدا متن کامل مکالمههای فیلم گاو بررسی شد. سپس همة دادههای فیلم با استفاده از مؤلفههای گفتمانی مطرح‌شده در نظریة گفتمان لاکلا و موف (2001) توصیف و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد گفتمان فیلم گاو با تکیه بر دال مرکزی «مرگ گاو» و دالهای شناوری از قبیل «فقر»، «مذهبی بودن»، «بیکاری»، «جامعة بسته»، «دروغگویی»، «وابستگی به گاو»، «اتحاد»، «ناآگاهی» و «مسخشدگی» مفصلبندی شده‌اند. به علاوه، گفتمان‌های غالب در این فیلم گفتمان‌های مذهبی، سنتی و جمعگرا است. در ادامه، با بررسی مؤلفههای برجستهسازی و حاشیهرانی در شخصیتهای بازیگران فیلم گاو، مشخص شد دالهای «دروغگویی»، «مسخشدگی» و «فقر» در این فیلم برجسته شده و دال شناور «مذهبی بودن» به حاشیه کشیده شده است.
برخورد زبانها
عبدالحسین حیدری
چکیده
هدف پژوهش حاضر مطالعۀ تغییرات حاصل از تأثیر زبان فارسی بر کاربرد ساختهای سببی ترکیآذربایجانی است. دادهها از تعاملات زبانی گویشوران ترکیآذربایجانی در استان اردبیل گردآوری و استخراج شده است. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. ابتدا دادهها براساس پارامترهای صوری مطالعۀ ساختهای ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر مطالعۀ تغییرات حاصل از تأثیر زبان فارسی بر کاربرد ساختهای سببی ترکیآذربایجانی است. دادهها از تعاملات زبانی گویشوران ترکیآذربایجانی در استان اردبیل گردآوری و استخراج شده است. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. ابتدا دادهها براساس پارامترهای صوری مطالعۀ ساختهای سببی طبقهبندی شد. سپس از منظر دو دیدگاه مطرح در پدیدۀ برخورد زبانها (میرز-اسکاتن، 2006؛ هاینه 2006) تحلیل گردید. با بررسی دادهها براساس معیارهای تمایز وام‌‌‌گیری از رمزگردانی، مشخص شد که تعدادی از جزءهای غیرفعلی فارسی بهصورت وامواژه در ساخت افعال مرکب سببی ترکیآذربایجانی به‌‌کار برده میشوند؛ درصورتی‌که سایر جزءهای غیرفعلی فارسی بهعنوان عناصر رمزگردانی‌‌‌شده در گفتار دوزبانه‌‌ها پدیدار میشوند. یافتهها در انطباق با دیدگاه میرز-اسکاتن (1993 و 2006) است که فرایند تکمیل و تثبیت راه‌‌‌یابی سازه‌‌‌ها از یک زبان به زبان دیگر را تحت عنوان پیوستار رمزگردانی-وام‌‌‌گیری پیشنهاد کرده است. وجود جملات مرکب با فعل‌‌‌‌‌های سببی بومی در میان دادهها نشان میدهد که ساخت سببی تحلیلی با کاربرد محدود در ترکیآذربایجانی وجود دارد. مطابق با دیدگاه هاینه (2006)، گویشوران ترکیآذربایجانی از میان ساختهای سببی زبان خود، الگوی منطبق با ساخت متناظر در زبان فارسی را بر‌‌‌گزیده‌‌‌اند و با وام‌‌‌گیری و رمزگردانی جزءهای غیرفعلی فارسی، فراوانی کاربرد ساخت سببی تحلیلی را در زبان خود گسترش داده‌‌‌‌اند.روش پژوهش: این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. دادههای اصلی پژوهش از تعاملات زبانی گویشوران ترکی آذربایجانی مناطق مرکزی استان اردبیل گردآوری و استخراج شده است. ابتدا دادهها براساس پارامترهای صوری مطالعۀ ساختهای سببی طبقهبندی شده و سپس از منظر دو دیدگاه مذکور (میرز-اسکاتن، 2006؛ هاینه 2006) تحلیل شده است.یافتهها: با بررسی دادهها براساس معیارهای تمایز وام‌‌‌گیری از رمزگردانی، مشخص شد که تعدادی از جزءهای غیرفعلی فارسی (اجازه، مجبور و ...) بهصورت وامواژه در ساخت افعال مرکب سببی ترکی آذربایجانی به‌‌کار برده میشوند؛ درصورتی‌که سایر جزءهای غیرفعلی فارسی بهعنوان عناصر رمزگردانی‌‌‌شده در گفتار دوزبانه‌‌ها پدیدار میشوند. بنابراین، جزءهای غیرفعلی فارسی همچون «متقاعد، ترغیب و ...» که بهصورت عناصر رمزگردانی‌‌‌شده در گفتار دوزبانه‌‌های ترکی آذربایجانی-فارسی نمایان میشوند، ممکن است با گذشت زمان و با کاربرد روزافزون توسط گویشوران به وامواژه تبدیل شوند.بحث و نتیجه‌‌‌‌گیری: یافتههای پژوهش حاضر در انطباق با دیدگاه میرز-اسکاتن (2006، 1993) است که فرایند تکمیل و تثبیت راه‌‌‌یابی سازه‌‌‌ها از یک زبان به زبان دیگر را تحت عنوان پیوستار رمزگردانی-وام‌‌‌گیری پیشنهاد کرده است. برخلاف نتایج مطالعات پیشین، که ساخت سببی تحلیلی در ترکی آذربایجانی را ساخت قرضی از زبان فارسی تصور می‌‌‌‌کنند، وجود جملات مرکب با فعل‌‌‌‌‌های سببی بومی در میان دادهها نشان میدهد که ساخت سببی تحلیلی با کاربرد محدود در زبان ترکی آذربایجانی وجود دارد. مطابق با دیدگاه هاینه (2006)، گویشوران ترکی آذربایجانی از میان ساختهای سببی زبان خود الگوی منطبق با ساخت مشابه و متناظر در زبان فارسی (ساخت سببی تحلیلی) را بر‌‌‌گزیده‌‌‌اند و با وام‌‌‌گیری و رمزگردانی جزءهای غیرفعلی فارسی، فراوانی کاربرد ساخت سببی تحلیلی را در زبان خود گسترش داده‌‌‌‌اند. تغییرات حاصل در کاربرد ساختهای سببی ترکی آذربایجانی به‌‌‌دلیل همگرایی این زبان با زبان فارسی اتفاق افتاده است که از نتایج مستقیم برخورد و تماس زبانها به شمار می‌‌‌‌رود. زبان فارسی به‌سبب جایگاه رسمی، فرهنگی و ادبی بهعنوان زبان زبرین عمل میکند و ویژگی‌‌‌ها و مؤلفههای رده‌‌‌شناختی خود را بر اثر پدیدۀ تماس زبانی و تحت پیوستار رمزگردانی-وام‌‌‌گیری به سایر زبانها و گویش‌‌‌های کشورمان منتقل میکند.
زبانشناسی اجتماعی
بهزاد رهبر؛ ارسام بابائی
چکیده
در میان تماشاگران فوتبال، علیرغم تفاوت در عوامل اجتماعی نظیر سن، تحصیلات، قومیت و طبقة اجتماعی، نوعی همگرایی زبانی شکل می‌گیرد. تجلیِ زبانی این همگرایی، تولید و تکرار شعار است که بسیاری از این شعارها در فرهنگ ایرانی دشواژه محسوب میشوند. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد همگراییهای کلامی بین تماشاگران و شکل‌گیریِ ...
بیشتر
در میان تماشاگران فوتبال، علیرغم تفاوت در عوامل اجتماعی نظیر سن، تحصیلات، قومیت و طبقة اجتماعی، نوعی همگرایی زبانی شکل می‌گیرد. تجلیِ زبانی این همگرایی، تولید و تکرار شعار است که بسیاری از این شعارها در فرهنگ ایرانی دشواژه محسوب میشوند. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد همگراییهای کلامی بین تماشاگران و شکل‌گیریِ دشواژه‌ها در ورزشگاه و نیز تأثیر دو متغیر اجتماعیِ سن و تحصیلات بر ایجاد همگرایی و تولید دشواژه‌ها از سوی تماشاگران است. دادههای پژوهش از طریق پرسشنامه و مصاحبه با ۵۲ تماشاگر در ۴ مسابقه در ورزشگاه آزادی جمع‌آوری شده است. شرکتکنندگان در پژوهش از سنین مختلف و دارای سطوح متفاوت تحصیلی بودند. نتایج پژوهش نشان داد میان متغیر سن و همگرایی زبانی و نیز تولید دشواژه رابطهای معنادار وجود دارد. از سوی دیگر متغیر تحصیلات با همگرایی زبانی رابطهای معنادار دارد اما با تولید دشواژه رابطهای معنادار را نشان نمی‌دهد. در نهایت، پژوهش به طبقه‌بندیِ ۷۶ شعار بیان‌شده در ورزشگاه براساس ساختار و کارکرد آنها در ۷ گروه مختلف میپردازد. نتایج این پژوهش می‌تواند به زبان‌شناسان، جامعه‌شناسان و مدیران ارشد و پژوهشگران حوزة فرهنگ برای شناسایی هرچه بهتر فرهنگ و زبان در ایران و در شبکه‌های اجتماعیِ سست یاری رساند.
