زبانشناسی اجتماعی
مریم شاهرخی شهرکی
چکیده
ادبیات با امکانات گونهگون با مداخلۀ تجربه و حواس و از همه مهمتر با درگیر کردن ذهن پویای مخاطب بالقوه به ساخت و روایت داستانهای خلاقانه میپردازد و ازاینجهت نویسندگان و هنرمندان را با گزینههای فراوانی در چگونگی آفرینش هنری روبهرو میکند. هدف از این پژوهش تحلیل شناختی مبناسازی در گفتمان داستان بر پایۀ شبکههای آمیختگی مفهومی ...
بیشتر
ادبیات با امکانات گونهگون با مداخلۀ تجربه و حواس و از همه مهمتر با درگیر کردن ذهن پویای مخاطب بالقوه به ساخت و روایت داستانهای خلاقانه میپردازد و ازاینجهت نویسندگان و هنرمندان را با گزینههای فراوانی در چگونگی آفرینش هنری روبهرو میکند. هدف از این پژوهش تحلیل شناختی مبناسازی در گفتمان داستان بر پایۀ شبکههای آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر است. مطالعۀ حاضر با بهرهگیری از روش تحلیل محتوای کیفی و با رویکرد توصیفی-تفسیری، شیوههای انطباق و عناصر سازندۀ شبکۀ مفهومی آمیختۀ داستان پرندۀ من از فریبا وفی را ازنظر میگذراند. نظریۀ آمیختگی مفهومی نظامی از شناخت پشتصحنه را نشان میدهد که دربرگیرندۀ مقولهبندی، نگاشتها، فرافکنیهای ساختاری و محرکهای ذهنی پویا است. وجود فضاهای درونداد متعدد، روابط حیاتی مختلف چون هویت، تغییر، زمان و بازنمایی ازجمله مواردی است که به پرندۀ یک ساختار آمیختۀ مفهومی میدهد نتایج این مطالعه بر ضرورت توجه به ذهن در مطالعات گفتمانی تأکید میکند و نشان میدهد گسترش کاربرد نظریۀ آمیختگی مفهومی به واکاوی گفتمان رمان میتواند در تبیین شیوههای مبناسازی متون ادبی مؤثر باشد.
زبانشناسی اجتماعی
محمدباقر علیزاده اقدم؛ محمد حریری اکبری؛ محمدعلی موسی زاده؛ ابراهیم زال
چکیده
دورة صفوی یکی از دورههای مهم تاریخ ایران است که زبانهای فارسی و ترکی در این دوره با یکدیگر در تعامل بودند. این مقاله، در چارچوب نظریۀ بازار زبانشناختی بوردیو، به بررسی کارکرد زبانهای فارسی، ترکی و عربی در ایران دورة صفوی و همچنین قرضگیری واژگانی زبانهای فارسی و ترکی از یکدیگر میپردازد. به این منظور، وامواژههای ...
بیشتر
دورة صفوی یکی از دورههای مهم تاریخ ایران است که زبانهای فارسی و ترکی در این دوره با یکدیگر در تعامل بودند. این مقاله، در چارچوب نظریۀ بازار زبانشناختی بوردیو، به بررسی کارکرد زبانهای فارسی، ترکی و عربی در ایران دورة صفوی و همچنین قرضگیری واژگانی زبانهای فارسی و ترکی از یکدیگر میپردازد. به این منظور، وامواژههای زبانهای فارسی و ترکی به روش تحلیل محتوا گردآوری و از منظر بازار زبانشناختی بوردیو تحلیل شدهاند. نتایج نشان میدهد در دورة صفوی سه زبان عربی، فارسی و ترکی با همدیگر همزیستی داشتهاند. عربی زبان دین و علم بود و لغات و اصطلاحات مذهبی و علمی از آن زبان به زبانهای فارسی و ترکی راه یافته است. فارسی زبان شعر و ادب بود و در محافل ادبی مشروعیت داشت، واژهها و اصطلاحات شعری و ادبی را به زبان ترکی قرض داده است و ترکی به عنوان زبان شاهان و ارتش، در حوزۀ قشون و دربار کاربرد داشت و لغات و عبارات نظامی و دیوانی را به فارسی عاریه میداد. بنابراین، تسلط هر یک از سه زبان فوق در عرصة اجتماعی معین، ناشی از ذات آن زبان نبود بلکه از اقتدار و شایستگی گویشوران آن زبان در همان عرصه تأثیر میپذیرفت.
زبانشناسی اجتماعی
زهرا کازرونی مجرد؛ جلال رحیمیان؛ امیرسعید مولودی؛ علیرضا خرمایی
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر جنسیت، سن و تحصیلات دوزبانههای عربی – فارسی شهر نخل تقی بر میزان کاربرد انواع رمزگردانی (بینجملهای، درونجملهای و ضمیمهای) در گفتار آنهاست. برای دستیابی به این هدف، 80 دوزبانهی عربی – فارسی شهر نخل تقی که در دو گروه جنسیتی زن و مرد و در دو ردهی سنی 20 تا 40 سال و بالای 40 سال و همچنین ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر جنسیت، سن و تحصیلات دوزبانههای عربی – فارسی شهر نخل تقی بر میزان کاربرد انواع رمزگردانی (بینجملهای، درونجملهای و ضمیمهای) در گفتار آنهاست. برای دستیابی به این هدف، 80 دوزبانهی عربی – فارسی شهر نخل تقی که در دو گروه جنسیتی زن و مرد و در دو ردهی سنی 20 تا 40 سال و بالای 40 سال و همچنین در دو گروه تحصیلی زیردیپلم و دیپلم و بالاتر از دیپلم هستند، از طریق روش نمونهگیری غیرتصادفی دردسترس بهعنوان آزمودنیهای این پژوهش انتخاب شدند. سپس، صدا و تصویر مکالمات آنها ضبط شد و دادههای پژوهش که شامل 1022 مورد رمزگردانی بین زبانهای عربی و فارسی است، از فایلهای صوتی و تصویری استخراج شدند و براساس چارچوب تحلیل پاپلاک(1980) تحلیل گردیدند. در ادامه، میزان کاربرد انواع رمزگردانی در هریک از زیرگروهها در گروههای جنسیتی، سنی و تحصیلی شمارش و ثبت شد. در نهایت، دادههای عددی بهدستآمده در نرم افزار SPSS.27 و با استفاده از آزمون کای دو تحلیل شدند. نتایج تحلیل دادهها، حاکی از آن است که جنسیت و سن و تحصیلات این گویشوران بر میزان کاربرد انواع رمزگردانی در گفتار آنها تأثیرگذار است.
زبانشناسی اجتماعی
شیماء جعفری دهقی
چکیده
نامشناسی دانش مطالعۀ اسامی خاص است که از دیرباز در پژوهشهای زبانهای ایرانی مرسوم بوده با این حال، نامشناسی اجتماعی، مفهوم نسبتاً تازهای است و هنوز حوزۀ نوظهوری تلقی میشود؛ این اصطلاح، هم در زبانشناسی اجتماعی و هم در حوزههای دیگری همچون جامعهشناسی، مردمشناسی و جغرافیا کاربرد دارد. تا کنون بیشتر پژوهشها به ریشهشناسی ...
بیشتر
نامشناسی دانش مطالعۀ اسامی خاص است که از دیرباز در پژوهشهای زبانهای ایرانی مرسوم بوده با این حال، نامشناسی اجتماعی، مفهوم نسبتاً تازهای است و هنوز حوزۀ نوظهوری تلقی میشود؛ این اصطلاح، هم در زبانشناسی اجتماعی و هم در حوزههای دیگری همچون جامعهشناسی، مردمشناسی و جغرافیا کاربرد دارد. تا کنون بیشتر پژوهشها به ریشهشناسی نامهای خاص در این کتیبهها پرداخته است. هدفِ این پژوهش بررسی نامشناسی برخی نامهای خاص در کتیبههای فارسی میانه و اشکانی بر اساس نظریۀ ونلانگندونک است. بر اساس این نظریه، در گزینش نامهای خاص چهار مقولۀ قومیت، ملیت، مذهب و امور فراملی درنظر گرفته میشود. در این پژوهش، با توجه به ماهیت نامها، افزونبر مقولههای یادشده، مقولۀ نامهای اساطیری نیز به این تقسیمبندی افزوده شد. ابتدا گزیدهای از اسامی خاص در کتیبههای فارسی میانه و اشکانی گردآوری و سپس بر اساس مقولههای یادشده طبقهبندی شد. نتایج پژوهش نشان داد در این کتیبهها نامهای اساطیری بیشترین بسامد را داشتند. سپس به ترتیب نامهای ملی، مذهبی بیش از همه به کاررفته است. این امر نشان میدهد براساس یکی از مهمترین نظریههای نامشناسی اجتماعی، در جامعۀ ساسانی اسطوره نقش بسزایی داشته است.
زبانشناسی اجتماعی
فیروزه اصغری
چکیده
خشونت کلامی یکی از موضوعات اصلی در حوزه مطالعات زبانشناسی اجتماعی است. پژوهش کیفی حاضر به مطالعه ابعاد خشونت کلامی جنسیتمحور در محیط کار بر اساس دیدگاه کالپپر پرداخته است. مشارکتکنندگان در پژوهش کارکنان زن شاغل در ادارات شهر تهران هستند که بر اساس نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. دادهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته ...
بیشتر
خشونت کلامی یکی از موضوعات اصلی در حوزه مطالعات زبانشناسی اجتماعی است. پژوهش کیفی حاضر به مطالعه ابعاد خشونت کلامی جنسیتمحور در محیط کار بر اساس دیدگاه کالپپر پرداخته است. مشارکتکنندگان در پژوهش کارکنان زن شاغل در ادارات شهر تهران هستند که بر اساس نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. دادهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شدند و پس از مقولهبندی بر اساس نظریة اجتماعی شناختی کالپپر بهعنوان یک رویکرد پسامدرن مورد تحلیل قرار گرفتند. یافتههای پژوهش نشاندهنده اشکال متفاوتی از خشونت در قالب خشونت کلامی آشکار و پنهان است که توسط مردان به شکل تحقیر، توهین، شماتت، تهدید، لاس زدن و محبت کاذب خود را آشکار ساخته است. بر اساس یافتهها استفاده از خشونت کلامی توسط مردان هدفمند، تعمدی وآگاهانه و درک زنان از خشونت کلامی بیادبانه، خصمانه و آزاردهنده است. نجارب زنان در پژوهش حاضر نشان میدهد که خشونت کلامی جنسیتمحور در محیط کار، استفاده هدفمند و منفعتطلبانه مردان از کلیشههای جنسیتی برای تهدید و تخریب وجهه زنان، ، حفظ و ارتقای وجهه مردانه، کامیابی و منفعت جنسی و درعینحال منفعت شغلی در رقابت با زنان در محیط کار است. نتایج پژوهش نشان میدهد که «زبان» چگونه متأثر از هنجارهای اجتماعی و کلیشههای جنسیتی، بافت، احساسات و امیال فردی میتواند فراتر از ابزار ارتباطی به ابزاری هدفمند برای خشونت کلامی در محل کار تبدیل شود.
زبانشناسی اجتماعی
سولماز ملت دوست؛ محمد رضا احمدخانی؛ حمیدرضا شعیری؛ علی کریمی فیروز جایی
چکیده
در پژوهش حاضر، شأن و منزلت اجتماعی زبانها و گویشهای ایرانی، با توجه به میزان کاربرد آنها در جامعۀ زبانی شهر تهران، نسبت به مقولات اجتماعی از منظر واقعیتهای شناختی پشت پردة کاربرد واقعی زبان، در چارچوب نظریه لکتال مورد بررسی قرارگرفتهاست.محققان با استفاده از این نظریه کاربرد-محور، میل و گرایش فردی گویندگان زبان نسبت به ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، شأن و منزلت اجتماعی زبانها و گویشهای ایرانی، با توجه به میزان کاربرد آنها در جامعۀ زبانی شهر تهران، نسبت به مقولات اجتماعی از منظر واقعیتهای شناختی پشت پردة کاربرد واقعی زبان، در چارچوب نظریه لکتال مورد بررسی قرارگرفتهاست.محققان با استفاده از این نظریه کاربرد-محور، میل و گرایش فردی گویندگان زبان نسبت به گونههای زبانی متفاوت را با درنظرگرفتن متغیرهای مستقل اجتماعی سطح مالی و شغل به تصویر کشیدهاند.بزار بهکارگرفتهشده در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته به شیوه پیمایشی و مصاحبه هستند. در این پژوهش میدانی، دادههای زبانی از 314 شرکتکننده بهصورت نیمه تصادفی از جامعة زبانی مهاجرین در شهر تهران، دارای اصالتهای زبانی ترکی، لکی، کردی، بلوچی و مازندرانی و نیز گویشهای مشهدی، لری، همدانی، اصفهانی و یزدی گردآوریشدهاند. برای دریافت نتایج آماری از مقیاس لیکرت، آلفای کرونباخ، ارزش p-value ، آزمون تک بعدی تی استیودنت استفاده شدهاست. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کاربرد گونۀ غیرمعیار در بازنشستگان بیش از دیگر مشاغل است و به لحاظ سطح مالی، طبقه ضعیف بیشترین کاربرد گونۀ غیرمعیار را دارند. در نهایت 54/83 درصد از گویندگان گونههای زبانی در تهران، در گفتار روزانهی خود در جامعه، از گونۀ معیارِ زبان استفاده کردهاند. به لحاظ مولفه مهاجرت، مهاجرین نسل اول، کاربرد گونۀ زبانی غیرمعیار بیشتری نشان دادهاند.
زبانشناسی اجتماعی
حامد مولایی کوهبنانی؛ ابوذر اورکی؛ افسانه بهرام نژاد
چکیده
ضربالمثلها ریشه در فرهنگ هر زبانی داشته و در نتیجه میتوان آنها را یکی از معیارهای سنجش عناصر اصلی زبان دانست. پژوهش حاضر نیز به دنبال بررسی میزان کاربرد رنگواژهها در ضربالمثلهای فارسی و انگلیسی برپایۀ نظریۀ برلین و کی (1969) است تا نتایج آن معیاری برای سنجش پژوهشهای ردهشناختی در رابطه با رنگواژههای ...
بیشتر
ضربالمثلها ریشه در فرهنگ هر زبانی داشته و در نتیجه میتوان آنها را یکی از معیارهای سنجش عناصر اصلی زبان دانست. پژوهش حاضر نیز به دنبال بررسی میزان کاربرد رنگواژهها در ضربالمثلهای فارسی و انگلیسی برپایۀ نظریۀ برلین و کی (1969) است تا نتایج آن معیاری برای سنجش پژوهشهای ردهشناختی در رابطه با رنگواژههای اصلی این دو زبان باشد. نظریۀ برلین و کی (1969) بهعنوان بارزترین رویکرد همگانیگرای رنگواژهها بیان میکند که سلسلهمراتبی از 11 رنگواژۀ جهانی وجود دارد. نتایج این پژوهش نشان داد که علیرغم وجود تفاوتهای جزئی در سلسلهمراتب رنگواژههای اصلی جهانی، سلسلهمراتب رنگواژههای اصلی فارسی و سلسلهمراتب رنگواژههای اصلی انگلیسی با سلسلهمراتبهایی که در پژوهش حاضر برای کاربرد رنگواژهها در ضربالمثلهای فارسی و انگلیسی معرفی شد، میتوان شباهتهای قابل توجهای را هم در تعداد و هم در ترتیب آنها مشاهده کرد. در نتیجه، مشخص میشود که رنگواژههایی که براساس نظریۀ برلین و کی بهعنوان رنگواژههای اصلی این دو زبان معرفی شدهاند، از دیرباز در فرهنگ این دو زبان نیز پرکاربرد و به نوعی بینشان بودهاند و وارد ساختار ضربالمثلها شدهاند. تحلیل مقابلهای نیز نشان داد که اگرچه از مجموع 11 رنگواژۀ جهانی، 8 رنگواژه در ضربالمثلهای فارسی و 10 رنگواژه در ضربالمثلهای انگلیسی به کار رفتهاند، اما سلسلهمراتب رنگواژههای موجود در برلین و کی (1969) شباهت دارد.
زبانشناسی اجتماعی
پروین فغفوری آذر؛ غلامرضا آذری؛ مریم ایرجی
چکیده
توسعۀ روزافزون اینترنت و طراحی و ابداع ایموجیها، موجب ظهور و تکوین زبانی نوین برای نسل جدید ارتباطات و تسهیل تعاملات انسانی در بستر رسانههای نوین از جمله شبکههای اجتماعی شده است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی انواع کارکردهای زبانی ایموجیها در توئیتر براساس رویکرد هرینگ و دایناس (2017) بود که با روش تحلیل محتوای کمی انجام شد. با ...
بیشتر
توسعۀ روزافزون اینترنت و طراحی و ابداع ایموجیها، موجب ظهور و تکوین زبانی نوین برای نسل جدید ارتباطات و تسهیل تعاملات انسانی در بستر رسانههای نوین از جمله شبکههای اجتماعی شده است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی انواع کارکردهای زبانی ایموجیها در توئیتر براساس رویکرد هرینگ و دایناس (2017) بود که با روش تحلیل محتوای کمی انجام شد. با انتخاب سه هشتگ برتر و پر استفاده در هر یک از حوزههای اجتماعی، اقتصاد، فرهنگ و سلامت، 5000 توئیت بهعنوان جامعۀ آماری انتخاب و از میان آنها، 1200 توئیت بهصورت تصادفی از میان کاربران زن و مرد و در بازۀ زمانی ششماهه از اسفند 1399 تا شهریور 1400 بهعنوان نمونه انتخاب و با استفاده از نرمافزار Maxqda کدگزاری شدند که سهم هر یک از حوزهها 300 توئیت بود. براساس نتایج حاصل، در مجموع توئیتها به ترتیب کارکردهای تفسیری، احساسی، ادب، تأکیدی، ساختاری، ارتباطی و ارجاعی دارای بیشترین بسامد وقوع بودند.
زبانشناسی اجتماعی
زهرا مومنی؛ فاطمه علوی؛ نغمه حسینی
چکیده
ایجاد یک ارتباط زبانی مؤثر مستلزم تسلط بر مهارتهای کلامی و غیرکلامی است. یکی از این مهارتهای کلامی رعایت ادب در تعاملات اجتماعی است. تحقیق حاضر شیوههای رعایت ادب در گفتگوهای کلاس درس را بر اساس نظریۀ ادب براون و لوینسون (1987) مورد بررسی قرار داده است. دادههای پژوهش حاضر طی جلسات متعددی که در برخی مؤسسات آموزشی در شهر بوشهر ...
بیشتر
ایجاد یک ارتباط زبانی مؤثر مستلزم تسلط بر مهارتهای کلامی و غیرکلامی است. یکی از این مهارتهای کلامی رعایت ادب در تعاملات اجتماعی است. تحقیق حاضر شیوههای رعایت ادب در گفتگوهای کلاس درس را بر اساس نظریۀ ادب براون و لوینسون (1987) مورد بررسی قرار داده است. دادههای پژوهش حاضر طی جلسات متعددی که در برخی مؤسسات آموزشی در شهر بوشهر از جمله دانشگاههای آزاد و پیام نور برگزار گردید جمعآوری شدهاند. نتایج حاکی از آن است که در مجموع، راهبردهای ادب سلبی تقریباً دو برابر راهبردهای ادب ایجابی بهکار رفتهاند و در برخی موارد راهبردهای ادب ایجابی همراه با ادب سلبی بودهاند. بیشترین بسامد ادب سلبی متعلق به چهار راهبرد «بیان غیرمستقیم متعارف»، «سؤال/نشانگر احتیاط»، «احترام گذاشتن» و «عذرخواهی» بود و «توجه به علایق، خواستهها و نیازهای مخاطب»، «اغراق»، «جستن توافق» و «ارائه دلیل» بیشترین بسامد ادب ایجابی را داشتند. بررسی مؤلفههای ادبمندی در کلاس درس در شناساندن گفتمان کلاسی به عنوان گفتمانی دانشگاهی مؤثر است. بعلاوه، این یافتهها میتوانند در آموزش زبانهای خارجی نیز، که مستلزم مقایسه تطبیقی فرهنگها و سنتها است، مورد استفاده واقع شوند.
زبانشناسی اجتماعی
پرنوش پژوهش؛ رحیمه گرجیان داردکاشتی؛ شهین اوجاقعلی زاده
چکیده
یکی از رویکردهای نوین تحلیل متون در حوزههای نشانهشناسی، نشانهشناسی اجتماعی است که کارکردی میانرشتهای دارد. از نظریههای مهم در بحث نشانهشناسی اجتماعی که به بررسی جایگاه و کارکرد نشانهها در جامعه میپردازد، دیدگاه پییر گیرو است که به دو مسئله اصلی هویت و آداب معاشرت طبقهبندی میشود. نشانههای هویت نمایانگر تمایز ...
بیشتر
یکی از رویکردهای نوین تحلیل متون در حوزههای نشانهشناسی، نشانهشناسی اجتماعی است که کارکردی میانرشتهای دارد. از نظریههای مهم در بحث نشانهشناسی اجتماعی که به بررسی جایگاه و کارکرد نشانهها در جامعه میپردازد، دیدگاه پییر گیرو است که به دو مسئله اصلی هویت و آداب معاشرت طبقهبندی میشود. نشانههای هویت نمایانگر تمایز فرد از دیگر افراد جامعه است که سازمانبندی اجتماع و روابط میان افراد و گروهها را مینمایاند و باتوجه به جو مسلط جامعه در سرشت انسان شکل میگیرد. هدف پژوهش حاضر یافتن نشانههای اجتماعی هویت، براساس نظریه پییرگیر و در مخزنالاسرار است که از جمله متون کلاسیک ادبی برای مطالعۀ اجتماعیات، اخلاقیات وتاثیر آنها بر هویت انسان است. این جستار با استفاده از روش توصیفی–تحلیلی، نشانههای اجتماعی هویت را از حکایات مخزنالاسرار استخراج کرده و پس از دستهبندی، احصا و تحلیل هر یک از دادهها، دریافت که نظامی، به ترتیب بسامد کاربرد، از نشانههای هویتی گروه، نام والقاب، شغل و دین به منظور تمایز انواع کارکرد انسان نسبت به افراد جامعه و حتی دیگر موجودات هستی استفاده کرده و تاثیر متقابل هویت و اجتماع را بر یکدیگر نشان داده که در شکل رذایل و فضایل اخلاقی در رفتار افراد جامعۀ آرمانی یا معاصر او انعکاس یافته است.
زبانشناسی اجتماعی
فهیمه فرازمند؛ سید علی اصغر سلطانی؛ محمد جواد حجازی
چکیده
نظام آموزش عالی هر کشور از مهمترین نهادهاست زیرا تربیتکنندۀ نیروهایی است که ادارۀ کشور را به عهده میگیرند، لذا سیاستگذاریهای غلط در این نهاد میتواند آسیب جدی به کشور وارد سازد. یکی از این رویکردهای نادرست به علم که در آموزش عالی ایران در دهههای اخیر وارد شده است نگاه کمّی و اقتصادی به علم و تجاریسازی دانش است. این ...
بیشتر
نظام آموزش عالی هر کشور از مهمترین نهادهاست زیرا تربیتکنندۀ نیروهایی است که ادارۀ کشور را به عهده میگیرند، لذا سیاستگذاریهای غلط در این نهاد میتواند آسیب جدی به کشور وارد سازد. یکی از این رویکردهای نادرست به علم که در آموزش عالی ایران در دهههای اخیر وارد شده است نگاه کمّی و اقتصادی به علم و تجاریسازی دانش است. این پژوهش بر آن است تا با بررسی استعارۀ علم/دانش در گفتار سه رئیسجمهور، نشان دهد که چگونه نگاه اقتصادی و تجاری به علم، در سخنان آنها بازتاب یافته است. به لحاظ چارچوب نظری و روشی، این پژوهش مبتنی بر نظریه و رویکرد لیکاف و جانسون (1998) و چارتریسبلک (2004) است. نتایج بررسی دادهها نشان میدهد که محمود احمدینژاد در مقایسه با دو رئیسجمهور دیگر، در سخنرانیهای خود، از گفتمان استعاری بیشتر بهره برده است. همچنین حوزههای مفهومی کالا، مکان، سفر، به ترتیب پربسامدترین حوزههای مفهومی بهکاررفته به مثابه حوزۀ مبدأ استعارهها در پیکرۀ مرجع هستند. حوزۀ مبدأ "کالا" با تخصیص 78% از آمار استخراج شده از استعارههای مفهومی، پربسامدترین حوزۀ شناخته شده است. به علاوه، برجسته بودن نگاه کالایی و اقتصادی به علم، در سخنان هر سه رئیس جمهوری نشاندهندۀ ذهنیاتی است که منجر به وضعیت ناهنجار کنونی در دانشگاهها شده است.
زبانشناسی اجتماعی
علی رضا قلی فامیان؛ ماندانا کلاهدوز محمدی
چکیده
عنوان، خویشواژه و لقب آن دسته از نامهای الحاقی هستند که به اختیار در کنار نام فرد درج میشوند و در اغلب موارد بهمنظور ادای احترام و نشاندادن منزلت اجتماعی فرد و همچنین بازنمایی پیوندهای خویشاوندی به کار میروند. هدف مطالعۀ حاضر بررسی عنوان اجتماعی، خویشواژهها و لقب در ۴۲۴ اعلامیۀ ترحیم کاغذی گردآوری شده از مناطق مختلف ...
بیشتر
عنوان، خویشواژه و لقب آن دسته از نامهای الحاقی هستند که به اختیار در کنار نام فرد درج میشوند و در اغلب موارد بهمنظور ادای احترام و نشاندادن منزلت اجتماعی فرد و همچنین بازنمایی پیوندهای خویشاوندی به کار میروند. هدف مطالعۀ حاضر بررسی عنوان اجتماعی، خویشواژهها و لقب در ۴۲۴ اعلامیۀ ترحیم کاغذی گردآوری شده از مناطق مختلف سطح شهر تبریز است. تحقیق حاضر مطالعهای توصیفی - تحلیلی است و دادههای پژوهش بهصورت میدانی گردآوری شده است. یافتههای تحقیق حاکی از تفاوت فراوانی عنوانها و القاب اجتماعی و خویشاوندی در دو گروه زنان و مردان است. بر اساس یافتهها فراوانی عنوان یا لقب اجتماعی در گروه مردان (۲۷۸۱) بسیار بیشتر از فراوانی در گروه زنان (۳۲۸) است که بر اهمیت نقش اجتماعی مردان در ژانر مورد مطالعه تأکید می کند. از سوی دیگر تعداد عنوانهای خویشاوندی برای گروه زنان، هم از نظر نوع (۵۱ مورد) و هم از منظر بسامد (۱۵۹۹) بیشتر است که در واقع جبران کنندۀ محدودیت عنوانها و القاب اجتماعی برای زنان به شمار میآید. در خصوص اشاره به عنوانهای شغلی نظیر «دکتر» و «مهندس» نیز فراوانی بهکارگیری در گروه مردان بیش از زنان است.
زبانشناسی اجتماعی
الهه مداح شورچه؛ بهمن زندی؛ بلقیس روشن؛ علی کریمی فیروز جایی
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت و تحصیلاتِ وکلا بر تعاملات کلامی قضات با آنها در رویدادهای حقوقی در چهارچوب زبانشناسی اجتماعی حقوقی است. جامعة آماری پژوهش حاضر شامل وکلای پایة یک دادگستری شهر مشهد ایران است و روش انتخاب نمونهها نمونهگیری هدفمند تا رسیدن به اشباع اطلاعات است. رویکرد پژوهش کیفی، روش ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت و تحصیلاتِ وکلا بر تعاملات کلامی قضات با آنها در رویدادهای حقوقی در چهارچوب زبانشناسی اجتماعی حقوقی است. جامعة آماری پژوهش حاضر شامل وکلای پایة یک دادگستری شهر مشهد ایران است و روش انتخاب نمونهها نمونهگیری هدفمند تا رسیدن به اشباع اطلاعات است. رویکرد پژوهش کیفی، روش تحلیل آن تحلیل مضمون و ابزار آن مصاحبة نیمهساختاریافته است. موضوع پژوهش بررسی چگونگی تعاملات کلامی قضات با وکلا در رویدادهای حقوقی، مانند جلسههای دادرسی، بازجویی، بازپرسی و محاکمه، شهر مشهد در سال 1401 است. بدین منظور، محتوای مصاحبهها طی سه مرحله کدگذاری شدند. در مصاحبه با 24 نفر داوطلب از وکلای در دسترس مشخص شد که در رویدادهای حقوقی روابط فرادستی و فرودستی حاکم است و بسیاری از قضات از طریق زبان اعمال قدرت میکنند. نتایج پژوهش نشان میدهد که سن، جنسیت و تحصیلات وکلا در نوع کلام قاضی با آنها، پاسخگویی و حتی صدور رأی تأثیر دارد. جنسیت از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است و کلیشههای جنسیتی در این حیطه بسیار پررنگ هستند. یکی از مسایل قابلتأمل که در مصاحبهها وکلا بیان کردند، اهمیت شخصیت قاضی و شخصیت وکیل در تعاملات کلامی قضات با وکلا بود که حاکی از این امر است که شخصیت خود افراد از سن، جنسیت و تحصیلاتشان بسیار مهمتر و تأثیرگذارتر است. علاوه بر این، افزایش سن نیز متغیر مهمی است و بسیاری از وکلا اظهار داشتند که قضات تجدیدنظر چون سنشان بالاتر است، معمولاً رفتارشان نیز بهتر است و وکلا نیز با افزایش سن مجربتر عمل میکنند. از این گذشته، بهطور کلی، قضات هم در لحن و هم در نوع گفتار با وکلای مسن بهتر برخورد میکنند.
زبانشناسی اجتماعی
علی رسولی؛ فاطمه نعمتی؛ مهشید سادات اصلاحی
چکیده
متون جغرافیای تاریخی حاوی اطلاعات اجتماعی، فرهنگی و زبانی ارزشمندی هستند. احسنالتقاسیم فی المعرفهالاقالیم اثر ابوعبدالله محمد بن احمد مقدسی یکی از این متون است که توصیفات دقیقی درباره زبانهای جوامع مسلمان در سدة چهارم هجری دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی ارزش این اثر در شناخت وضعیت زبانشناسی اجتماعی جوامع اسلامی آن دوره است و ...
بیشتر
متون جغرافیای تاریخی حاوی اطلاعات اجتماعی، فرهنگی و زبانی ارزشمندی هستند. احسنالتقاسیم فی المعرفهالاقالیم اثر ابوعبدالله محمد بن احمد مقدسی یکی از این متون است که توصیفات دقیقی درباره زبانهای جوامع مسلمان در سدة چهارم هجری دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی ارزش این اثر در شناخت وضعیت زبانشناسی اجتماعی جوامع اسلامی آن دوره است و به این پرسشها میپردازد که گزارشهای مقدسی چه ارزش زبانشناختی دارد و چگونه به شناسایی کاربرد اجتماعی، پراکندگی و تنوع زبانی جوامع مسلمان کمک میکند. بدین منظور، با روش پژوهش توصیفی-تحلیلی، محتوای گزارشهای زبانی مذکور از منظر زبانشناسی اجتماعی-تاریخی بررسی گردید و بر اساس مضامین زبانشناسی اجتماعی شناساییشده، طبقهبندی و تفسیر شدند. بررسی محتوای اثر نشان میدهد که مقدسی بر اساس طرحی ازپیشاندیشیده و نظاممند به وضعیت زبانی سرزمینهای اسلامی توجه کرده است و مشاهدات وی تصویر نسبتاً روشنی از جغرافیای زبانی، تفاوتهای گویشی، انتخاب زبانها و گویشها در موقعیتهای کاربردی مختلف و نگرش اجتماعی به آنها مخصوصاً در یخش شرقی جهان اسلام در سدة چهارم ارائه میدهد. همچنین، این پژوهش از یک سو اهمیت توصیفهای جامع و طبقهبندیشده جغرافیایی تاریخی زبانها و از سوی دیگر، ضرورت واکاوی متون جغرافیای تاریخی برای شناخت وضعیت اجتماعی-تاریخی زبانهای ایرانی را بیش از پیش آشکار مینماید.
زبانشناسی اجتماعی
طلایه جعفری؛ حیات عامری؛ ارسلان گلفام
چکیده
این پژوهش به بررسی تاثیر سن و نیز جنسیت بر درک استعارههای بدنمند در مرحله رشد شناختی عملیاتی عینی در کودکان فارسیزبان میپردازد. در این پژوهش براساس دو آزمون تجربی (آزمونی دیداری و آزمونی شنیداری) رشد درک کودکان از استعارههای بدنمند را در گذار از ۸سالگی به ۱۲سالگی مورد ارزیابی قرار دادیم و نقش جنسیت را در هر یک از این دو سن بررسی ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی تاثیر سن و نیز جنسیت بر درک استعارههای بدنمند در مرحله رشد شناختی عملیاتی عینی در کودکان فارسیزبان میپردازد. در این پژوهش براساس دو آزمون تجربی (آزمونی دیداری و آزمونی شنیداری) رشد درک کودکان از استعارههای بدنمند را در گذار از ۸سالگی به ۱۲سالگی مورد ارزیابی قرار دادیم و نقش جنسیت را در هر یک از این دو سن بررسی کردیم. نتایج این پژوهش نشان داد که کودکان در این مرحله از رشد شناختی، رشد قابل توجهی را در درک استعارههای بدنمند تجربه میکنند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که هرچند در ۸سالگی تمایز معناداری بین دختران و پسران در درک استعارههای بدنمند مشاهده نمیشود، در ۱۲سالگی دختران عملکرد بهتری در این زمینه از خود نشان میدهند. این نتایج نشان میدهد که در طول مرحله عملیاتی عینی کودکان رشد شناختی متفاوتی را برحسب جنسیتشان تجربه میکنند که این تفاوت در درک استعارههای بدنمند بازتاب یافته است.
زبانشناسی اجتماعی
آزاده شریفی مقدم؛ هانیه شیروانی
چکیده
پژوهش حاضر بهمنظور بررسی ویژگیهای کلامی شخصیتهای غیرهمسو با جنسیت نویسنده در آثار داستانی صورت گرفت و هدف از انجام آن یافتن تأثیر ناخودآگاه نویسنده بر کلام شخصیت اصلی اثر بود. دو داستان «زنِ زیادی» و «شب سراب» بهعنوان پیکرههای مورد بررسی انتخاب شد که در هر دو اثر، جنسیت نویسنده با شخصیت اصلی داستان متفاوت ...
بیشتر
پژوهش حاضر بهمنظور بررسی ویژگیهای کلامی شخصیتهای غیرهمسو با جنسیت نویسنده در آثار داستانی صورت گرفت و هدف از انجام آن یافتن تأثیر ناخودآگاه نویسنده بر کلام شخصیت اصلی اثر بود. دو داستان «زنِ زیادی» و «شب سراب» بهعنوان پیکرههای مورد بررسی انتخاب شد که در هر دو اثر، جنسیت نویسنده با شخصیت اصلی داستان متفاوت بود. مجموعۀ ویژگیهای زبان زنانۀ رابین تولماچ لیکاف (1975) بهعنوان چارچوب نظری بهکارگرفته شد که قرابت زمانی بیشتری با بازۀ زمانی رویداد در دو اثر مورد بررسی داشت. نتایج نشان داد که اگرچه هر دو نویسنده سعی در کاربرد کلام متناسب با جنسیت شخصیت داستانی خود داشتهاند؛ اما بهنسبت متفاوت ردّی از جنسیت خود را در خلال کلام شخصیت داستانی خود بهجای گذاشتند. مقایسۀ دو اثر نشان داد که اگرچه آلاحمد بهنسبت بسیار موفقتر عمل کرده و ویژگیهای کلامی زنِ زیادی با جنسیت او همخوانی بسیاری دارد اما همچنان میتوان نشانی از روایتگری مردانه را در توصیفهای زن داستان از برخی فضاها و نیز کلیگویی او در رابطه با اموری چون غذا و خوراک دید. از نقاط ضعف شب سراب میتوان به مواردی چون کاربرد قابل توجه صورتها و الفاظ عاطفی و احساسی همچون عاشقانهها، استفاده از تردیدنماها، ساختارهای تشدیدی و تکراری و همچنین توجه زیاد به جزئیات و ظرایف اشاره نمود. نتایج این پژوهش میتواند برای علاقهمندان به حوزۀ داستان نویسی، نقد ادبیات داستانی و نیز پژوهشگران حوزۀ زبان جنس مفید بوده و مورد توجه قرار گیرد.
زبانشناسی اجتماعی
حمید افتخاری؛ فروغ کاظمی
چکیده
اصطلاحات خویشاوندی از ویژگیهای جهانی زبانها هستند و علاوهبر اینکه شاخص مناسبی درمطالعات جامعهشناختیاند، به لحاظ معنایی و ساختار واژگانی موردتوجه زبانشناسان هستند. شناخت ویژگیهای زیستمحیطی و ردهشناختی روابط خویشاوندی زبانها میتواند ما را با ساختار اجتماعی آنها از گذشته تاکنون آشنا سازد. در این پژوهش، اصطلاحات ...
بیشتر
اصطلاحات خویشاوندی از ویژگیهای جهانی زبانها هستند و علاوهبر اینکه شاخص مناسبی درمطالعات جامعهشناختیاند، به لحاظ معنایی و ساختار واژگانی موردتوجه زبانشناسان هستند. شناخت ویژگیهای زیستمحیطی و ردهشناختی روابط خویشاوندی زبانها میتواند ما را با ساختار اجتماعی آنها از گذشته تاکنون آشنا سازد. در این پژوهش، اصطلاحات خویشاوندی دوگونه فارسیتهرانی و انگلیسیسالتلیک سیتی براساس زبانشناسی زیستمحیطی و ردهشناسی موردبررسی قرارگرفت. زبانشناسی زیستمحیطی رویکردی کاربردی است که به رابطه میان زبان و محیطزیست میپردازد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و دادهها به دو شیوه کتابخانهای و میدانی گردآوری شده است. دادههای کتابخانهای از سایت آکادمیا و واژهنامه اصطلاحات عامیانه تهران و دادههای میدانی از طریق مصاحبه با آزمودنیها (برای هر گونه زبانی9 نفر) جمعآوری شد. یافتهها نشانمیدهد که اصطلاحات خویشاوندی در این دو گونهزبانی، از منظر صرف زیستمحیطی تحت تأثیر محیطزیست وعوامل پیرامونیاز جمله عوامل جغرافیایی، فرهنگی و عوامل جامعهشناختی محیط (اعم از جنسیت و سویخویشاوندی) است. نتایج نشانمیدهد که بود و نبود و یا تنوّع در اصطلاحات خویشاوندی به عوامل فوق وابستهاست و وقتی اهل زبانِ زیستبومهای مختلف، این اصطلاحات را از منظرهای جنستی، قومیتی و غیره متمایز میکنند، تنوّع ایجاد میشود. یافتهها از نظر ردهشناسی حاکی از آن است که این اصطلاحات در کل پیکره، عمدتاً دارای استراتژی صرفی چینشی اعم از وندافزایی و ترکیباند به شکلی که در هر دو گونه زبانی، ساختار صرفیِ ترکیب بیشتر از ساده و ساده نیز بیشتر از وندافزایی است. ازنظر ساخت اضافی، همنهی قابلمشاهده است، اما امتزاج دیده نمیشود.
زبانشناسی اجتماعی
نسترن کیانپور؛ محمد رضا اروجی؛ بهزاد رهبر؛ مهدی بازیار
چکیده
ارزیابی سخنرانیهای سیاسی و تحلیل محتوای آنها از اهمیت بسیاری برخوردار است. هدف این پژوهش تحلیل زبانشناختی متن سخنرانی ترامپ از منظر انواع فرایند (فعل) بر اساس چهارچوب فرانقش تجربی دستور نقشگرای نظاممند هلیدی و متیسن (2004)است.پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است.به این ترتیب که متن سخنرانی ترامپ در قالب شش فرایند مادی،ذهنی،رابطهای،بیانیو ...
بیشتر
ارزیابی سخنرانیهای سیاسی و تحلیل محتوای آنها از اهمیت بسیاری برخوردار است. هدف این پژوهش تحلیل زبانشناختی متن سخنرانی ترامپ از منظر انواع فرایند (فعل) بر اساس چهارچوب فرانقش تجربی دستور نقشگرای نظاممند هلیدی و متیسن (2004)است.پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است.به این ترتیب که متن سخنرانی ترامپ در قالب شش فرایند مادی،ذهنی،رابطهای،بیانیو وجودی طبقهبندی و الگوی فرایندها ارائه میشود.نتایج به دست آمده نشان میدهد از مجموع ۲۱۲ فرایند مشاهده شده،فرایند مادی با(7/62%)رخداد بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است که این بسامد با محتوای سخنرانی و صحبتهای کوبنده ترامپ کاملاًهماهنگ است.چرا که وی از ابتدای سخنرانی به اعمال و فعالیتهای مخرب ایران در منطقه اشاره داردو تلاش ایران برای توسعه موشکهای بالستیک را برجسته میسازد.همچنین، با استفاده از فرایند مادی به تحریمها و اقداماتی که علیه ایران انجام خواهد داد، اشاره میکند.درصد رخداد سایر فرایندها به ترتیب عبارتند از: فرایند رابطهای (3/13%)، بیانی (3/10%) ، ذهنی (۷%)، وجودی (7/5%) و رفتاری (۱%).
زبانشناسی اجتماعی
صدیقه جوانمرد؛ نیر طهوری؛ حمیدرضا شعیری؛ حبیب اله جوانمرد
چکیده
مد یک صنعت جهانی است که با بهرهگیری از منابع طبیعی، باعث آلودگی محیطزیست میشود. مد پایدار راهکار مقابله با خطرات زیستمحیطی صنعت مد، با هدف جلوگیری از اتلاف منابع در بخش تولید و مصرف است. پژوهش حاضر با هدف کاربردی و روش توصیفی-تحلیلی، به شیوهی کتابخانهای گردآوری شده و با رویکرد نشانهمعناشناسی گفتمان، اقدامات فعالان ...
بیشتر
مد یک صنعت جهانی است که با بهرهگیری از منابع طبیعی، باعث آلودگی محیطزیست میشود. مد پایدار راهکار مقابله با خطرات زیستمحیطی صنعت مد، با هدف جلوگیری از اتلاف منابع در بخش تولید و مصرف است. پژوهش حاضر با هدف کاربردی و روش توصیفی-تحلیلی، به شیوهی کتابخانهای گردآوری شده و با رویکرد نشانهمعناشناسی گفتمان، اقدامات فعالان حوزهی مد را در چارچوب نظریهی شفافیتسازی و پروتزسازی ژاکفونتنی و نظام تطبیق لاندوفسکی مورد مطالعه قرار داده است. مسالهی اصلی این است که ببینیم چگونه مد میتواند شرایط گفتمانی را ایجاد کند که امکان عبور از نظام تخریب به نظام ایدهآل زیستمحیطی فراهم گردد. براین اساس، هفت نمونه از فعالیتهای برندها به صورت هدفمند انتخاب و از نظر رعایت اصول پایداری در محیطزیست و شفافیتسازی بررسی شدهاند. نتایج نشان میدهد که محرکهایی همچون سلبریتیها و حامیان محیطزیست قادر هستند با اقدامات خویش نظام گفتمانی مطلوب ایجاد نمایند. پیشنهاد میشود دولتها و بخش خصوصی با بهرهجویی از نظریهی شفافیتسازی، و تطبیق و تبیین پروتزسازی مد و پیوند آنها در صنعت مد پایدار علاوه بر فرهنگسازی، به تاسیس شرکتهای جمعآوریِ منسوجات قدیمی پرداخته و با بازیافت، علاوه بر حمایت از محیطزیست، در امر اشتغالزایی نیز سهیم باشند.
زبانشناسی اجتماعی
آرزو نجفیان؛ معصومه حقی؛ فاطمه یوسفی راد؛ رضامراد صحرایی
چکیده
با فراگیرشدن ویروس کرونا و اجبار به آموزش مجازی و برخط، تدریس زبان فارسی به غیرفارسیزبانان نیز از این قاعده مستثنی نماند و مدرسان را با چالشهای جدیدی در آموزش وجوه مختلف زبان فارسی مواجه ساخت . یکی از این وجوه، آموزش حروف اضافه بهعنوان مقولههایی چندمعنا بود. در کتابهای آموزش زبان، غالباً معانی این حروف بهصورت فهرستوار ...
بیشتر
با فراگیرشدن ویروس کرونا و اجبار به آموزش مجازی و برخط، تدریس زبان فارسی به غیرفارسیزبانان نیز از این قاعده مستثنی نماند و مدرسان را با چالشهای جدیدی در آموزش وجوه مختلف زبان فارسی مواجه ساخت . یکی از این وجوه، آموزش حروف اضافه بهعنوان مقولههایی چندمعنا بود. در کتابهای آموزش زبان، غالباً معانی این حروف بهصورت فهرستوار ارائه میشود. این مسئله یادگیری آنها را بهویژه در آموزش مجازی دشوار میسازد. درمقابل دستور شناختی به وجود شبکهی معنایی حروف اضافه حول معنی سرنمونی باور دارد. پژوهشگران نخست با استفاده از شبکهی معنایی حروف اضافهی «از، با، به، تا و در»، محتوای درسی برای آموزش برخط این حروف طراحی و سپس براساس نظریهی شناختی چندرسانهای از ابزار ترکیبی چندرسانهای کلامی-تصویری (پویانمایی) استفاده کردند. محتوای تهیهشده با 52 نمونه مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج بررسی آماری نشان داد پیشرفت زبانآموزان معنیدار بوده است و میتوان نتیجه گرفت آموزش حروف اضافه با ابزار پژوهش مؤثر واقع شده است. در پژوهش علاوهبر متغیر سطح زبانی، متغیرهای مداخلهگر اجتماعی سن، جنسیت، ملیت، رشتهی تحصیلی و وضعیت زبانآموز نیز مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد متغیرهای جنسیت، ملیت، رشته و سن دارای تأثیر معنادار بودهاند. در خصوص سایر متغیرها، تأثیر معناداری مشاهده نشد.
زبانشناسی اجتماعی
عباسعلی آهنگر؛ صدیقه زینلی دستوئی؛ سمیه میرکازهی
چکیده
انتظار میرود که تسلط اجتماعی مخاطب و نیز سن آزمودنیها بر کاربرد نوع و تعداد راهبردهای درخواست توسط گویشوران هر زبانی تأثیرگذار باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تسلط اجتماعی مخاطب بر کاربرد نوع و تعداد راهبردهای درخواست توسط دختران نوجوان و جوان گویشور بلوچی سرحدی بر اساس راهبردهای الگوی درک کنشهای گفتاری میانفرهنگی ...
بیشتر
انتظار میرود که تسلط اجتماعی مخاطب و نیز سن آزمودنیها بر کاربرد نوع و تعداد راهبردهای درخواست توسط گویشوران هر زبانی تأثیرگذار باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تسلط اجتماعی مخاطب بر کاربرد نوع و تعداد راهبردهای درخواست توسط دختران نوجوان و جوان گویشور بلوچی سرحدی بر اساس راهبردهای الگوی درک کنشهای گفتاری میانفرهنگی بلام-کالکا، هاوس و کاسپر (1989) است. دادههای پژوهش با استفاده از پرسشنامه تکمیل گفتمان و روش ایفای نقش توسط60 آزمودنی دختر جمعآوری شد. در این راستا، همه راهبردهای درخواست بهکار برده شده بر اساس الگوی پژوهش شناسایی، کدگذاری، توصیف و سپس با استفاده از آزمون خیدو تحلیل شدند. نتایج نشان داد رابطهای معنادار بین تسلط اجتماعی مخاطب و سن آزمودنیها در کاربرد نوع و تعداد راهبردها در هر دو روش تکمیل گفتمان (به جز موقعیت اجتماعی برابر با مخاطب) و روش ایفای نقش وجود ندارد. بعلاوه، پرکاربردترین نوع راهبردهای درخواست مربوط به «ضمیر»، «کنش تعدیلی»، «زمینهسازها» و «نشانگر ادب» بود. همچنین، افزایش میزان تسلط اجتماعی مخاطب نسبت به گوینده موجب بهکارگیری راهبردهای ترکیبی بیشتر توسط آزمودنیها شد. افزونبراین، راهبردهای جدیدی مانند گفتن «ماشاءالله»، «قسمخوردن» و «تعارفکردن» توسط آزمودنیها استفاده گردید. بنابراین، یافتههای پژوهش در تبیین راهبردهای جهانی و خاص میانفرهنگی-زبانی درخواست برپایه الگوی پژوهش سهم دارد.
زبانشناسی اجتماعی
فاطمه عظیمیفرد
چکیده
تغییرات اجتماعی و فرهنگی موجب تغییر رویکرد مردم به نامگذاری فرزندان میشود و تأثیر رسانهها بر افکار عمومی آشکار است. در ایران نیز بسیاری از مجموعههای تلویزیونی بر روند نامگذاری فرزندان تأثیرگذاردهاند؛ به اذعان مسئولان ثبت احوال، مجموعههایی چون ستایش، مختارنامه، شهریار، و نرگس بر نامگذاری فرزندان اثر داشتهاند. در این ...
بیشتر
تغییرات اجتماعی و فرهنگی موجب تغییر رویکرد مردم به نامگذاری فرزندان میشود و تأثیر رسانهها بر افکار عمومی آشکار است. در ایران نیز بسیاری از مجموعههای تلویزیونی بر روند نامگذاری فرزندان تأثیرگذاردهاند؛ به اذعان مسئولان ثبت احوال، مجموعههایی چون ستایش، مختارنامه، شهریار، و نرگس بر نامگذاری فرزندان اثر داشتهاند. در این مقاله تلاش شده است با رویکرد توصیفی-تحلیلی نامهای اشخاص در مجموعههای تلویزیونی شاخص رسانۀ ملّی در دو دهۀ 80 و 90 شمسی به دو سبک طنز و اجتماعی بررسی شود. به این منظور، چهل مجموعه به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شد. نامها در این مقاله به پنج دستۀ ملّی، مذهبی، عربی خنثی، قومی و فراملّی تقسیم شدند. تحلیل دادهها نشان داد میزان کاربرد اسامی مذهبی و عربی خنثی در مجموعههای اجتماعی بیش از مجموعههای طنز است. در عین حال، گرایش به انتخاب اسامی ملّی در هر دو سبک در حال افزایش است. همچنین رویکرد متفاوتی بین انتخاب اسامی زنان و مردان مشاهده میشود.
زبانشناسی اجتماعی
سارا واشقانی فراهانی؛ آزیتا عباسی
چکیده
یکی از تفاوتهای بین زنان و مردان تفاوت گونه زبانی آنها است. لیکاف (1975) از جمله زبانشناسانی است که به بررسی گونه زبانی زنانه پرداخته است. از نظر لیکاف، رسانه یکی از فضاهایی است که میتوان در آن زبان زنان را مورد بررسی قرار داد. اینستاگرام یکی از پرمخاطبترین رسانهها است و افراد بسیاری مانند نفوذگران در آن مشغول به کار هستند. یکی ...
بیشتر
یکی از تفاوتهای بین زنان و مردان تفاوت گونه زبانی آنها است. لیکاف (1975) از جمله زبانشناسانی است که به بررسی گونه زبانی زنانه پرداخته است. از نظر لیکاف، رسانه یکی از فضاهایی است که میتوان در آن زبان زنان را مورد بررسی قرار داد. اینستاگرام یکی از پرمخاطبترین رسانهها است و افراد بسیاری مانند نفوذگران در آن مشغول به کار هستند. یکی از نفوذگران زیبایی با نام تجاری صدفبیوتی به آموزش آرایش و تبلیغ محصولات آرایشی مشغول است. در پژوهش حاضر، براساس نظریه زبان و جنسیت لیکاف (1975) به بررسی گونه زبانی وی در ویدئوهای آموزشی و تبلیغاتیاش پرداخته میشود. نتایج این پژوهش نشان میدهد که از میان ابزارهای زبانی نظریه زبان و جنسیت لیکاف، این نام تجاری از تردیدنماهای واژگانی به میزان بیشتر استفاده میکند و استفاده از دستور فوق صحیح برای وی اهمیت کمتر دارد و در نتیجه به میزان کمتری استفاده میشود.
زبانشناسی اجتماعی
مرتضی دستلان
چکیده
هدف از این مطالعه، بررسی فرایند کاربرد اسم عام بعضی از حیوانات، بعنوان نام خاص انسانها، از منظر شناختی است. چارچوب این مطالعه، برگرفته از نظریات بارسلونا (2003) در فرایند ساخت معنای تمثیلی نامهای خاص افراد مشهور، و الگوی طبقه-شمول درک استعارههای مفهومی گلوکسبرگ و کیسر (1990) است. بر این اساس، اعمال حلقههای مختلف استعاره و مجاز مفهومی، ...
بیشتر
هدف از این مطالعه، بررسی فرایند کاربرد اسم عام بعضی از حیوانات، بعنوان نام خاص انسانها، از منظر شناختی است. چارچوب این مطالعه، برگرفته از نظریات بارسلونا (2003) در فرایند ساخت معنای تمثیلی نامهای خاص افراد مشهور، و الگوی طبقه-شمول درک استعارههای مفهومی گلوکسبرگ و کیسر (1990) است. بر این اساس، اعمال حلقههای مختلف استعاره و مجاز مفهومی، به ترتیب، باعث نمود یافتن ویژگی بارز واقعی یا منتسب به یک حیوان، شکلگیری طبقهای متشکل از آن حیوان و افراد جامعه زبانی حائز آن ویژگی، شناسایی اسم عام حیوان بعنوان سرنمون طبقه و کاربرد تمثیلی آن اسم بجای نام خاص سایر افراد طبقه است. در بعضی موارد و بنا به دلایلی از جمله مثبت بودن ویژگی بارز، ساختار واژه شناختی اسم حیوان و باورهای فرهنگی نسبت به آن حیوان، بتدریج، افرادی نیز که حائز آن ویژگی بارز نیستند عضو طبقه میشوند. این پدیده باعث رنگ باختن ویژگی بارز مشترک و تهی شدن طبقه از آن ویژگی و نهایتاً استعمال اسم عام حیوان بعنوان نام خاص برای نامیدن افراد جامعه زبانی میشود. کنش متوالی استعاره و مجازهای مفهومی و تعامل آنها با یکدیگر نشان از شکلگیری پدیده استعجاز در این فرایند دارد.
زبانشناسی اجتماعی
رضا امینی
چکیده
مسئلۀ اصلی مورد توجه این پژوهش برآمده از این پرسش است که «چرا برای یک زبان یگانه نامهای متفاوتی وجود دارند؟» در این مقاله، مواردی که مطالعه شدهاند عبارتند از:تأثیر عاملهایِ اجتماعی و سیاسی بر نامگذاری گونههای زبانی و اهمیت توجه به پیوندهای خویشاوندی و همانندیهای ساختاری زبانها. سپس، نامهای ثبتشده برای ...
بیشتر
مسئلۀ اصلی مورد توجه این پژوهش برآمده از این پرسش است که «چرا برای یک زبان یگانه نامهای متفاوتی وجود دارند؟» در این مقاله، مواردی که مطالعه شدهاند عبارتند از:تأثیر عاملهایِ اجتماعی و سیاسی بر نامگذاری گونههای زبانی و اهمیت توجه به پیوندهای خویشاوندی و همانندیهای ساختاری زبانها. سپس، نامهای ثبتشده برای گونههای زبانی ایران در نرمافزار «اطلس زبانی ایران» دستهبندی و تحلیل شده و ویژگیهای نامهای هر مقوله برشمرده شده است. این پژوهش به لحاظ روششناختی از نوع استقرایی است و یک روش توصیفی تحلیلی مورد استفاده قرار گرفته است. در بخش نتیجهگیری، استدلال شده که نامگذاری گونههای زبانی متأثر از عوامل غیرزبانیِ اجتماعی، سیاسی و جغرافیایی است. برای بازشناسی گونههای زبانی از یکدیگر و تعیین نام دقیق آنها، باید به ویژگیهای زبانی متمایزکننده و گنجینۀ واژگان اصلی آنها، تأثیر تماس زبانی درازمدت جامعههای زبانی و نظر و احساس گویشور دربارۀ گونۀ زبانی خود توجه شود. در بخشهای مختلف مقاله، بحثها و استدلالهای ارائهشده، به نمونههای مقتضی مستند شده است.