برخورد زبان‌ها
سهیل دانش زاده؛ غلامحسین کریمی دوستان
چکیده
در این پژوهش می‌کوشیم با بهره‌گیری از دستاوردهای زبانشناسی شناختیِ اجتماعی، دو باور رایج در حوزۀ مطالعاتی تصریح ترجمه‌ای را ارزیابی انتقادی کنیم. باورهای دو‌گانۀ طرح و نقد شده در این مقاله عبارت‌اند از: 1) می‌توان واحدهای زبانیِ مستقل از بافت را بر اساس میزان صراحت آنها درجه‌بندی کرد. 2) تصریح نوعی مشخص‌سازی است. در ارزیابی ...
بیشتر
در این پژوهش می‌کوشیم با بهره‌گیری از دستاوردهای زبانشناسی شناختیِ اجتماعی، دو باور رایج در حوزۀ مطالعاتی تصریح ترجمه‌ای را ارزیابی انتقادی کنیم. باورهای دو‌گانۀ طرح و نقد شده در این مقاله عبارت‌اند از: 1) می‌توان واحدهای زبانیِ مستقل از بافت را بر اساس میزان صراحت آنها درجه‌بندی کرد. 2) تصریح نوعی مشخص‌سازی است. در ارزیابی باور اول با کاربست تحلیل کیفی این نتیجه حاصل شده است که درجه‌بندی صورت‌های زبانی بر حسب میزان صراحت آنها، بدون در نظر گرفتن بافت و دانش دایرة‌المعارفیِ مشترک میان اعضای جامعه امکان‌پذیر نیست. در نقد باور دوم با تحلیل ثانویۀ داده‌هایی که در پژوهش‌های پیشین نقل شده‌اند، نشان داده‌ایم که تصریحِ معنی، منحصر به عملیات تعبیرگریِ مشخص‌سازی نیست و دگرگونی در دیگر عملیات‌های تعبیرگری نیز منجر به تصریح ترجمه‌ای می‌شود؛ دگرگونی‌هایی که متناسب با زبان-فرهنگ مقصد به کار بسته می‌شوند. بنابراین، این باورها قابل اتکا به نظر نمی‌رسند، و غلبۀ آنها بر پژوهش‌های حوزۀ تصریح مانع از بازشناسیِ دیگر مصداق‌های بالقوۀ تصریح و تبیین آنها شده است. نظر به اتکاناپذیری باورها و رویه‌های پیشگفته، پیشنهاد می‌شود که پژوهش‌های حوزۀ تصریح بدون اتکا به این باورها و با توجه به انگیزه‌های شناختی-اجتماعی وقوع این تغییر ترجمه‌ای و تنوع فرایندهای مفهوم‌سازی دخیل در آن انجام‌پذیرند
گویش‌شناسی
عزت الله سپه وند
چکیده
در منابع مختلفی با رویکرد غیرردهشناختی، بدون توجه دقیق به اجتماع متراکم و متکثر گویشوران غرب کشور، گونة زبانی دوبیتیهای باباطاهر، غالباً لری، کردی و لکی دانسته شده‌است؛ یعنی خانواده‌ای از زبان‌ها‌ی ایرانیِ غربی، که خود به دو شاخۀ شمال غربی و جنوب غربی تقسیم شده‌اند و دربارة وجوه اشتراک و افتراق آنها اختلافاتی هست. ...
بیشتر
در منابع مختلفی با رویکرد غیرردهشناختی، بدون توجه دقیق به اجتماع متراکم و متکثر گویشوران غرب کشور، گونة زبانی دوبیتیهای باباطاهر، غالباً لری، کردی و لکی دانسته شده‌است؛ یعنی خانواده‌ای از زبان‌ها‌ی ایرانیِ غربی، که خود به دو شاخۀ شمال غربی و جنوب غربی تقسیم شده‌اند و دربارة وجوه اشتراک و افتراق آنها اختلافاتی هست. در این جُستار، پس از نگاهی به پیشینة بحث، زبان‌ها‌ی مورد مناقشه از منظر رده‌شناسی تفکیک می‌شوند و سپس با نگاهی سبکشناسانه به بسامد برخی عناصر یا مؤلفههای زبانی، از قبیل ساختار کنایی، تمایز افعال و... امکانِ تعلق دوبیتیهای باباطاهر به یکی از این گونه‌های کهن زبان‌ها‌ی ایرانی بررسی می‌شود. نتایج این بررسیها قرابت بیشتر این اشعار به زبان لکی را نشان می‌دهد که از زبان‌ها‌ی رایج در میان بخشی از ساکنان استانهای همدان، لرستان و کرمانشاه است.
زبان و ارتباطات
مرتضی دستلان؛ مهشید ده بزرگی؛ بهزاد مریدی؛ محسن امامی
چکیده
اخبار جعلی ورزشی که در شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شوند برای ورزشکاران، باشگاه‌های ورزشی، ورزش دوستان و ... ناخوشایند هستند، پس تشخیص اخبار جعلی و غیرجعلی امری مهم و کاربردی است. این پژوهش، در چارچوب زبانشناسی رایانه‌ای انجام‌گرفته است. پیکره‌ی زبانی این تحقیق بر اساس بارگیری اخبار ورزشی از تارنمای ایسنا و برنامۀ اینستاگرام بوده ...
بیشتر
اخبار جعلی ورزشی که در شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شوند برای ورزشکاران، باشگاه‌های ورزشی، ورزش دوستان و ... ناخوشایند هستند، پس تشخیص اخبار جعلی و غیرجعلی امری مهم و کاربردی است. این پژوهش، در چارچوب زبانشناسی رایانه‌ای انجام‌گرفته است. پیکره‌ی زبانی این تحقیق بر اساس بارگیری اخبار ورزشی از تارنمای ایسنا و برنامۀ اینستاگرام بوده است؛ بدین صورت که اخبار ورزشی از تارنمای ایسنا در یک محدودۀ زمانی بارگیری شده است و سپس در چند صفحه برنامۀ اینستاگرام، اخبار ورزشی بارگیری شده و از لحاظ جعلی بودن یا غیرجعلی بودن با هم مقایسه شده‌اند. برای شناسایی اخبار جعلی از غیرجعلی از روش ان-گرم و روش حافظه طولانی کوتاه-مدت (ال اس تی ام) استفاده شده است. روش پیشنهاد شده در این مقاله روی چهار دیتاست معتبر و موجود پیاده سازی شده و با شش روش پیشین مقایسه شده است. دقت این روش نسبت به دیگر روشها قابل قبول می‌باشد و نتایج به دست آمده، بیانگر این است که برای شناسایی اخبار جعلی، در میان خبرهای منتشر شده در اینستاگرام، این روش، مناسب می‌باشد و دقت کافی را دارد.
زبانشناسی اجتماعی
عزیزه چالاک؛ علی درخشان
چکیده
در میان کنشهای کلامی روزانه، تمجید و پاسخ به آن از جایگاه پربسامد و از بار فرهنگی-جامعهشناختی ویژه‌ای برخوردار است. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی پاسخ به تمجید از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی می‌پردازد. بدین منظور، تعداد 360 پاسخ به تمجید از 60 دانشجوی ایرانی زن و مرد در رشتۀ آموزش زبان انگلیسی از اینستاگرام جمع‌آوری گردید. ...
بیشتر
در میان کنشهای کلامی روزانه، تمجید و پاسخ به آن از جایگاه پربسامد و از بار فرهنگی-جامعهشناختی ویژه‌ای برخوردار است. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی پاسخ به تمجید از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی می‌پردازد. بدین منظور، تعداد 360 پاسخ به تمجید از 60 دانشجوی ایرانی زن و مرد در رشتۀ آموزش زبان انگلیسی از اینستاگرام جمع‌آوری گردید. با استفاده از چارچوب میز-آره والو (2013) پاسخ به تمجید مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که در فضای مجازی پاسخ به تمجید به طور قابل توجهی از نوع پذیرش بوده و تفاوت قابل توجهی بین این کنش کلامی در فضای رودررو و فضای مجازی وجود دارد. همچنین، زنان و مردان تفاوت مشخصی در این زمینه دارند. پاسخ زنان طولانیتر از مردان است و در پاسخ به تمجید احساسات بیشتری از خود نشان می‌دهند. از منظر زبانشناسی اجتماعی، بررسی ارتباطات اجتماعی در فضای مجازی و شناسایی الگوهای اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف می‌تواند اطلاعات مفیدی در اختیار کاربران قرار داده و نوعی خودآگاهی فرهنگی-اجتماعی در آنها ایجاد کند تا با استفاده از هنجارهای مناسب از برخورد نابجا و غیرمؤدبانه و ایجاد سوء تفاهم جلوگیری شود.
گویش‌شناسی
ایوب انصاری؛ آرزو نجفیان؛ محمد رضا احمدخانی
چکیده
در این مقاله تکواژ جمع و تکواژگونههای آن در گویش لری ممسنی مورد بررسی قرار گرفته است و فرایندهای واژ-واجی حاصل از اتصال آن به پایههای اسمی، در چارچوب رویکرد بهینگی، واکاوی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها میدانی است. یافته‌ها نشان داد که اتصال تکواژگونه جمع /-æl/ به ستاک‌های اسمی مفرد مختوم ...
بیشتر
در این مقاله تکواژ جمع و تکواژگونههای آن در گویش لری ممسنی مورد بررسی قرار گرفته است و فرایندهای واژ-واجی حاصل از اتصال آن به پایههای اسمی، در چارچوب رویکرد بهینگی، واکاوی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها میدانی است. یافته‌ها نشان داد که اتصال تکواژگونه جمع /-æl/ به ستاک‌های اسمی مفرد مختوم به همخوان، توأم با فرایند هجابندی مجدد است که محدودیت ALIGN-R ناظر بر آن است که جهت ارضاء محدودیت ONSET، نقض می‌شود. در بافت التقاء واکهای اسامی مختوم به /jæ/ و /-æl/ ابتدا فرایند درج همخوان میانجی /j/ و سپس طی فرایند ناهمگونی و تحت محدودیت OCP، حذف صورت می‌گیرد. در این رخداد، غلت /j/، همخوان میانجی زیر بنایی است که در نتیجه همگونی به واجگونههای میانجی//w، /-ɟ/ و /n/ بدل می‌شود. برخی ستاک‌های اسمی مختوم به /æ/ با همخوان میانجی /j/ همگون شده و به واکه /ɪ/ تبدیل می‌شود. و در برخی دیگر جهت تمایز معنایی در واژههای همنام از محدودیتهای دسترسی دار به واژگانِ رویکرد بهینگی، استفاده شده است. در این بافت ها HIATUS، ONSET و NUC بالاترین رتبه را دارند.
تحلیل گفتمان
فرشته محمدپور؛ جلال رحیمیان؛ محمدرضا تقوی؛ رحمان صحراگرد
چکیده
گفتمانِ درمانی نوع ویژه‌ای از گفتمان سازمانی است که در حین روان‌درمانی بیماران توسط رواندرمانگران به‌کار گرفته می‌شود و بررسی این پدیده در پژوهش‌های جامعه‌شناسی زبان از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از راهبردهای مهم ارتباطی در مکالمات روان‌درمانی، به‌کارگیری نشانگرهای بازخورد است. هدف از انجام پژوهش حاضر، توصیف انواع ...
بیشتر
گفتمانِ درمانی نوع ویژه‌ای از گفتمان سازمانی است که در حین روان‌درمانی بیماران توسط رواندرمانگران به‌کار گرفته می‌شود و بررسی این پدیده در پژوهش‌های جامعه‌شناسی زبان از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از راهبردهای مهم ارتباطی در مکالمات روان‌درمانی، به‌کارگیری نشانگرهای بازخورد است. هدف از انجام پژوهش حاضر، توصیف انواع نشانگرهای بازخورد تولیدشده توسط رواندرمانگران زن و مرد در جلسات روان‌درمانی بیماران دارای اختلال اضطراب تعمیم‌یافته است. روش به کار رفته در این پژوهش، براساس منطق پژوهش‌های کمی و کیفی و در چارچوب روش‌شناسی تحلیل مکالمه می‌باشد. گردآوری داده‌ها از طریق ضبط صدا و تصویر جلسات روان‌درمانی انجام گرفته است. پیکرۀ زبانی مورد استفاده شامل 1333 نشانه بوده است که از مجموع 630 دقیقه مکالمات جلسات روان‌درمانی به‌دست آمده است. مهم‌ترین نتایج حاصل از این پژوهش عبارتند از: تعداد بازخوردهای زبانی تولیدشده توسط رواندرمانگران مرد بیشتر از رواندرمانگران زن بوده است. رواندرمانگران زن بیشتر از بازخوردهای واژگانی و رواندرمانگران مرد بیشتر از بازخوردهای غیرواژگانی استفاده کرده‌اند. نقطۀ مرکزی تولید بازخوردها، در پایان جملات، پایان پاره‌گفتارها با آهنگ افتان و پس از مکث می‌باشد. در این پژوهش، «درک و پیگیری اظهارات مراجعان» به عنوان معنای کانونی و اصلی بازخوردها می‌باشد.
زبانشناسی اجتماعی
فیروزه اصغری
چکیده
ارتباط شهروند به‌عنوان بیمار بالقوه با پزشک همواره از موضوعات موردتوجه محققان حوزه‌های مختلف بوده است. هدف پژوهش حاضر مقایسه رابطه شهروند- پزشک در روایت ایرانی با داستان دشمنان چخوف در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی است. پژوهش با رویکردی کیفی و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، بر اساس مدل مربع ایدئولوژیک وندایک(2006c) انجام شده است. بر ...
بیشتر
ارتباط شهروند به‌عنوان بیمار بالقوه با پزشک همواره از موضوعات موردتوجه محققان حوزه‌های مختلف بوده است. هدف پژوهش حاضر مقایسه رابطه شهروند- پزشک در روایت ایرانی با داستان دشمنان چخوف در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی است. پژوهش با رویکردی کیفی و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، بر اساس مدل مربع ایدئولوژیک وندایک(2006c) انجام شده است. بر اساس یافته‌ها، استراتژی مورد استفاده در روایت شهروند ایرانی «تاکید بر مثبت ما» شامل مقوله های استعاره، دیگر نمایی منفی، قطببندی و تعمیم و استراتژی مورد استفاده چخوف در داستان دشمنان « تاکید بر مثبت ما» و « تاکید بر منفی دیگری» شامل مقوله های توصیف کنشگران، استعاره، دیگر نمایی منفی و خودنمایی مثبت است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که گفتمان حاکم بر هر دو پیکره زبانی با تکیه بر کارکرد ایدئولوژیک زبان اگرچه متاثر از زمینه اجتماعی مشترک، مشابه و در جهت تقویت گفتمان ضد قدرت و سلسله مراتب به منظور اقناع مخاطب بوده است اما در عین حال در مواردی بدلیل سوگیری نه تنها باعث مخدوش شدن حقیقت بلکه باعث ایجاد شکاف بین دو کنشگر اجتماعی (شهروند و پزشک) و تبدیل آنها به دشمنان یکدیگر شده است.
زبان و ارتباطات
Maryam Farnia؛ آزاده صافی
چکیده
هدف پژوهش بینافرهنگی حاضر بررسی مدیریت تعارض در ارتباط با واسطة رایانه، و راهبردهای کاربران در تعامل چندجانبۀ آنلاین در پاسخ به پست‌های گروه‌های دگرباشان، موسوم به «رنگین‌کمان»، در صفحه‌های مجازی حامیان این گروه در اینستاگرام است. داده‌های تحقیق از مرداد تا آبان 1397 از 20 پست اینستاگرام با 2071 نظر فارسی و 1323 نظر انگلیسی جمع‌آوری ...
بیشتر
هدف پژوهش بینافرهنگی حاضر بررسی مدیریت تعارض در ارتباط با واسطة رایانه، و راهبردهای کاربران در تعامل چندجانبۀ آنلاین در پاسخ به پست‌های گروه‌های دگرباشان، موسوم به «رنگین‌کمان»، در صفحه‌های مجازی حامیان این گروه در اینستاگرام است. داده‌های تحقیق از مرداد تا آبان 1397 از 20 پست اینستاگرام با 2071 نظر فارسی و 1323 نظر انگلیسی جمع‌آوری و با استفاده از الگوی مدیریت تعارضِ بوفرانش و بلیویچ (2014) تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که راهبرد تدافعی/تعارضی در هر دو پیکره دارای بیشترین فراوانی بود. بدین معنی که کاربران در هر دو گروه در مواجهه با کنشی که تهدیدکنندة وجهه یا هویت آنها بود تصمیم به پاسخ گرفتند. علاوه بر این، فراوانی راهبرد مخالفت کردن و صرفنظرکردن در پیکرة فارسی بیش از پیکرة انگلیسی بود. همچنین، نتایج آمار تحلیلی نشان داد که در مجموع فراوانی راهبردهای فارسی بهطور معنیداری بیش از راهبردهای انگلیسی است که چالشبرانگیز بودن این موضوع و موقعیت پذیرش آن در جامعة ایرانی می‌تواند یکی از دلایل آن باشد.
تحلیل گفتمان
سعید خزایی؛ فرزانه خدابنده؛ سبحان نعمتی
چکیده
مطالعۀ شیوه‌هایی که مردمان برای تعامل به‌کار می‌برند یا به‌واسطۀ آن یکدیگر را مورد خطاب قرار می‌دهند، همواره توجه پژوهشگران زبانشناسی اجتماعی را به خود معطوف نموده است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی خطاب‌واژه‌‌های به‌کار رفته در برنامه‌های گفتگومحور اجتماعی و سیاسی است که در دو شبکۀ انگلیسی زبان صدای آمریکا و پرس‌تی‌وی ...
بیشتر
مطالعۀ شیوه‌هایی که مردمان برای تعامل به‌کار می‌برند یا به‌واسطۀ آن یکدیگر را مورد خطاب قرار می‌دهند، همواره توجه پژوهشگران زبانشناسی اجتماعی را به خود معطوف نموده است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی خطاب‌واژه‌‌های به‌کار رفته در برنامه‌های گفتگومحور اجتماعی و سیاسی است که در دو شبکۀ انگلیسی زبان صدای آمریکا و پرس‌تی‌وی پخش می‌گردد. به‌این منظور، پیکره‌ای محقق-ساخته دربرگیرندۀ خطاب‌واژه‌‌های ایرانی و آمریکایی مستخرج از محتوای الکترونیک برنامه‌های گفتگومحور از این دو شبکه شکل داده شد. بر اساس الگوهای طبقه‌بندی مانجولاکشی (2004)، برای شناسایی خطاب‌واژه‌‌های موجود در پیکره، طبقه‌بندی جدیدی ارائه شد. بررسی توصیفی پیکرۀ شکل‌گرفته نشان داد که که خطاب‌واژه‌‌های فارسی به‌نسبت رسمی هستند و از غنای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بیشتری برخوردار هستند؛ درحالی‌که در برنامه‌های گفتگومحور سیاسی و اجتماعی آمریکایی، بیشتر از اسم‌‌های خاص برای خطاب قرار دادن افراد استفاده می‌شود. یافته‌ها از تمایل آمریکایی‌ها به غیررسمی بودن در رسانه حکایت داشت. با لحاظ کردن تفاوت‌های فرهنگی موجود در بافت‌های اجتماعی مختلف، نتایج این پژوهش می‌تواند رهاوردهایی برای دست‌اندرکاران تولید محتوای یاددهی-یادگیری به همراه داشته باشد.
جامعه‌شناسی آموزش و یادگیری زبان
زهرا عباسی؛ فاطمه کلاری
چکیده
این مقاله با هدف بررسی تغییر در نگرش دانشجویان بینالملل نسبت به آموزشهای برخط و کاربرد رسانه‌های اجتماعی در یادگیری زبان فارسی و تقویت مهارتهای زبانی در دوران پیش و پس از گسترش ویروس کرونا انجام شده است. در ابتدا پیش از گسترش ویروس کرونا، پیمایشی درخصوص نگرش فارسی‌آموزان به آموزش مجازی زبان و استفاده از کلاسهای ...
بیشتر
این مقاله با هدف بررسی تغییر در نگرش دانشجویان بینالملل نسبت به آموزشهای برخط و کاربرد رسانه‌های اجتماعی در یادگیری زبان فارسی و تقویت مهارتهای زبانی در دوران پیش و پس از گسترش ویروس کرونا انجام شده است. در ابتدا پیش از گسترش ویروس کرونا، پیمایشی درخصوص نگرش فارسی‌آموزان به آموزش مجازی زبان و استفاده از کلاسهای برخط و رسانه‌های اجتماعی در آموزش زبان فارسی به عنوان زبان دوم با هدف رغبتسنجی فارسی‌آموزان به شرکت در دورههای آموزش مجازی در دو مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه علامه طباطبایی انجام شد؛ پس از تعطیلی سراسری دانشگاه‌ها و بازگشت دانشجویان خارجی به کشورشان و شروع دورههای آموزش مجازی در دانشگاه‌ها، بار دیگر این پرسشنامه در اختیار دانشجویان قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد نگرش فارسی‌آموزان سطوح مقدماتی، میانی و پیشرفته نسبت به یادگیری زبان فارسی و تقویت مهارتهای زبانی و نیز نگرش کلی آنان نسبت به آموزش مجازی زبان فارسی بعد از تعطیلی دانشگاه‌ها و برگزاری دورههای آموزش مجازی زبان فارسی بهبود یافته است. بیشترین مقدار افزایش نگرش مثبت به فارسی‌آموزان سطح میانی و کمترین افزایش نگرش مثبت به فارسی‌آموزان سطح پیشرفته مربوط است.
نشانه‌شناسی
مسعود باوان پوری؛ عبدالاحد غیبی؛ خلیل پروینی؛ مهین حاجی زاده
چکیده
ارتباط غیرکلامی یکی از شاخه‌های نشانه‌شناسی است که انواع رفتارهای حرکتی افراد از جمله حالات چهره، حرکت‌های بدن، ژست‌ها و... را در برمی‌گیرد. پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از روش نشانه‌شناسی، رمان «فرانکشتاین فی بغداد» اثر احمد سعداوی را از منظر نشانه‌های ارتباط غیرکلامی از جمله حالات چهره، حالات چشم، پیرازبان، اشیا، میزان ...
بیشتر
ارتباط غیرکلامی یکی از شاخه‌های نشانه‌شناسی است که انواع رفتارهای حرکتی افراد از جمله حالات چهره، حرکت‌های بدن، ژست‌ها و... را در برمی‌گیرد. پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از روش نشانه‌شناسی، رمان «فرانکشتاین فی بغداد» اثر احمد سعداوی را از منظر نشانه‌های ارتباط غیرکلامی از جمله حالات چهره، حالات چشم، پیرازبان، اشیا، میزان فاصله و ... مورد بررسی قرار دهد. هدف این پژوهش معرفی، طبقه‌بندی، رمزگشایی و تحلیل انواع ارتباطات غیرکلامی در رمان مذکور است تا نشان دهد که چگونه زبان بدن می‌تواند کارکردهایی مانند محبت، ترس، اضطراب، دروغ و ... را انتقال دهد و نیز نویسنده برای روایت رفتارهای غیرکلامی شخصیت‌ها از چه ابزارهایی بهره برده است. نتایج نشانگر آن است که سعداوی از حالتهای مختلف دست، چهره و نوع نگاه کردن در کنار کارکردهای مربوط به آنها، بیشترین بهره را برده است. وی از این حالتها برای بیان مواردی مانند ترس از وقوع امری عجیب، ترس، اضطراب و ناراحتی، کسب اطلاع و .... استفاده کرده است. در کنار این موارد، حالتها و اندامهای دیگری نیز در رساندن پیامهای نویسنده دخیل هستند. همچنین بیشترین کارکردهای این پیامها، کارکرد جانشینی است.
امیرضا وکیلی فرد؛ محمد باقر میرزایی حصاریان؛ محمد تقی راد
چکیده
بررسی نگرش زبانآموزان در مورد زبان و ادبیات یکی از مسائل مطرح در زبانشناسی اجتماعی و مطالعات آموزشکاوی زبان است. با مطالعۀ نگرش فارسی‌آموزان، می‌توان از رفتار اجتماعی آنان نسبت به یادگیری زبان و نقش متنهای ادبی در یادگیری زبان فارسی و نیز جایگاه آنها در میان زبانآموزان آگاهی یافت. از آنجا که جایگاه متنهای ادبی در ...
بیشتر
بررسی نگرش زبانآموزان در مورد زبان و ادبیات یکی از مسائل مطرح در زبانشناسی اجتماعی و مطالعات آموزشکاوی زبان است. با مطالعۀ نگرش فارسی‌آموزان، می‌توان از رفتار اجتماعی آنان نسبت به یادگیری زبان و نقش متنهای ادبی در یادگیری زبان فارسی و نیز جایگاه آنها در میان زبانآموزان آگاهی یافت. از آنجا که جایگاه متنهای ادبی در آموزش زبان در میان آموزشکاوان زبان فارسی مورد بحث است، چنین بهنظر میرسد که آگاهی از نگرش فارسی‌آموزان در این زمینه ضروری است. تاکنون نقش متون ادبی در آموزش زبان فارسی از نگاه فارسی‌آموزان کمتر مطالعه شده است؛ از همین رو، پژوهش حاضر به روش میدانی با بهره‌گیری از پرسشنامه انجام گرفته است. پرسشنامهای شامل 45 گویه در مورد دیدگاه فارسی‌آموزان دربارۀ نقش متون ادبی درآموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان در اختیار 166 نفر از فارسی‌آموزان دورۀ تکمیلی قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که در مجموع، نگرش فارسی‌آموزان نسبت به استفاده از متون ادبی در آموزش زبان فارسی مثبت و معنیدار است و شاخصهای مورد نظر در ترغیب فارسی‌آموزان نسبت به آموزش زبان فارسی از طریق متون ادبی مؤثّر است. نتایج پژوهش را می‌توان در زمینۀ آموزش زبان و برنامهریزیهای درسی برای فارسی‌آموزان غیرایرانی به کار گرفت
زبان و ارتباطات
شیرین پورابراهیم
چکیده
تحلیل انتقادی استعاره از رویکردهای بین‌رشته‌ای در مطالعات زبانی است که عملاً با لیکاف و جانسون (1980) شروع شد و چارتریس– بلک (2004) به معرفی آن به‌عنوان یک نظریه پرداخت. این پژوهش درصدد است به چگونگی مفهوم‌سازی انتخابات در سرخط روزنامه‌های ایران بپردازد و اینکه چگونه ایدئولوژی‌های سیاسی متفاوتِ اصولگرا و اصلاح‌طلب، در مشروعیت‌بخشی ...
بیشتر
تحلیل انتقادی استعاره از رویکردهای بین‌رشته‌ای در مطالعات زبانی است که عملاً با لیکاف و جانسون (1980) شروع شد و چارتریس– بلک (2004) به معرفی آن به‌عنوان یک نظریه پرداخت. این پژوهش درصدد است به چگونگی مفهوم‌سازی انتخابات در سرخط روزنامه‌های ایران بپردازد و اینکه چگونه ایدئولوژی‌های سیاسی متفاوتِ اصولگرا و اصلاح‌طلب، در مشروعیت‌بخشی به خودی و مشروعیت‌زدایی از رقیب عمل می‌کنند. برای انجام این کار از مدل محورهای اشاری شیلتون (2004) استفاده می‌شود. داده‌های پژوهش از میان استعاره‌های مفهومی موجود در سرخط 12 روزنامة اطلاح‌طلب و اصولگرا در بازه زمانی دوماهة قبل و بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 ایران استخراج شد. پس از بررسی مشخص شد که سه استعارة «انتخابات سفر است»، «انتخابات نبرد است» و «انتخابات رقابت است» از سوی هر دو جناح سیاسی با کمیت‌های متفاوت به کار رفته است. یافتة جدید این پژوهش این است که در این استعاره‌ها، خودی در محورهای حالا، اینجا و مثبت نزدیک به مرکز اشاری و غیرخودی یا رقیب در ابعاد آن‌وقت، آنجا و منفی، دور از مرکز اشاری و ارزش‌های آن مفهوم‌سازی شده است. این مقاله نشان می‌دهد ساخت‌ها و فرایندهای سیاسی مثل تقابل میان خودی/غیرخودی در زبان به صورت استعاری بر روی محورهای اشاری شیلتون قابل بازنمایی است.
زبان و فرهنگ
سهیل دانش زاده؛ بهروز محمودی بختیاری
چکیده
در شش دهۀ اخیر توصیف مصادیق جنسیت‌زدگی در زبان و ارزیابی انتقادی این مظاهر گسترش چشمگیری یافته است. انگیزۀ نظری این توجه کم‌سابقه این مدعای زبانشناسی انتقادی است که بر حسب آن رویدادهای زبانی، همزمان، مولّد و فراوردۀ ساختارهای اجتماعی‌اند و الگوهای حاکم بر بازنمایی‌های زبانی بالقوه متأثر از علایق گروه‌های اجتماعی مسلط هستند. ...
بیشتر
در شش دهۀ اخیر توصیف مصادیق جنسیت‌زدگی در زبان و ارزیابی انتقادی این مظاهر گسترش چشمگیری یافته است. انگیزۀ نظری این توجه کم‌سابقه این مدعای زبانشناسی انتقادی است که بر حسب آن رویدادهای زبانی، همزمان، مولّد و فراوردۀ ساختارهای اجتماعی‌اند و الگوهای حاکم بر بازنمایی‌های زبانی بالقوه متأثر از علایق گروه‌های اجتماعی مسلط هستند. در چارچوب چنین نگرشی است که ردیابیِ مصادیق جنسیت‌زدگی، به عنوان یک گرایش اجتماعی، در شیوه‌های کاربری زبان اهمیتی برون‌زبانی می‌‌یابد. جست‌وجوی نابرابری جنسیتی در آن دسته از فراورده‌های زبانی که درآمیخته با فرهنگ عامه هستند، می‌تواند سرنخ‌های قابل‌اعتنایی از نظم اجتماعی مولد آنها به دست دهد. جوک را می‌توان یکی از مصادیق پیش‌نمونه‌ایِ چنین فرآورده‌هایی دانست. این پژوهش نیز می‌کوشد در چارچوب بصیرت‌های زبانشناسی انتقادی و با نظر به کردارِ اجتماعی برسازندۀ جوک فارسی مصادیق جنسیت‌زدگی گفتمانی را در زبان- فرهنگ جوک‌گویی فارسی شناسایی، شمارش و تبیین کند. به منظور دستیابی به این هدف نُه شاخص جنسیت‌زدگی متناسب با ویژگی‌های این گونۀ گفتمانی خاص استخراج شدند و در پیکره‌ای متشکل از جوک‌های محبوب فارسی وارسی گشتند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مظاهر گوناگون جنسیت‌زدگی در زبان-فرهنگ جوک‌گویی فارسی فراوانیِ قابل‌اعتنایی دارند؛ افرون‌بر‌این، این نتیجه حاصل شده است که جنسیت‌زدگی در جوک منحصر به بهره‌برداری از درون‌مایه‌های جنسیت‌زده به عنوان عوامل خنده‌آفرین نیست و مظاهر زبانی- ساختاری جنسیت‌زدگی گفتمانی در کلیّت جوک فارسی و فراتر از محدودۀ جوک‌های جنسیت‌زده حضوری چشمگیر دارند.
نرگس رحمانی؛ بهزاد رهبر؛ محمد رضا اروجی
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی کارکرد تابوهای زبانی سینمای معاصر ایران و تأثیر جنسیت شخصیت‌های فیلم‌ها و فیلم‌نامه‌نویسان در ابراز آنها می‌پردازد. بیست فیلم منتخب، در بازۀ زمانی سال‌های 1376 تا 1396 بوده و پس از مشاهدۀ فیلم‌ها، داده‌ها استخراج و یاداشت‌برداری گردیده‌اند. در این راستا، طبقه‌بندی وارداف (2006) اصلاح شده و با فرهنگ ایران ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی کارکرد تابوهای زبانی سینمای معاصر ایران و تأثیر جنسیت شخصیت‌های فیلم‌ها و فیلم‌نامه‌نویسان در ابراز آنها می‌پردازد. بیست فیلم منتخب، در بازۀ زمانی سال‌های 1376 تا 1396 بوده و پس از مشاهدۀ فیلم‌ها، داده‌ها استخراج و یاداشت‌برداری گردیده‌اند. در این راستا، طبقه‌بندی وارداف (2006) اصلاح شده و با فرهنگ ایران تطابق یافته است. نتایج نشان می‌دهد از میان کارکردهای طبقه‌بندی مذکور، جلب توجه، تحریک و تحقیر در سینمای ایران مشاهده گردید. به‌علاوه، چهار کارکرد جدید شامل تأکید، تخلیۀ روانی، ترس و ابراز محبت نیز شناسایی شدند. بر اساس نتایج، دشواژه‌های مربوط به تخلیۀ روانی با فاصله‌ای قابل‌توجه با سایر دشواژه‌ها، با میزان 49% دارای بیشترین فراوانی هستند. در ارتباط با جنسیت، یافته‌های این پژوهش مؤید آن است که کاربرد دشواژه در میان شخصیت‌های مرد بیش از شخصیت‌های زن است. از طرفی، فیلم‌نامه‌نویسان زن در قیاس با فیلم‌نامه‌نویسان مرد از دشواژه‌های بیشتری بهره برده‌اند. نتایج حاصل در شناخت هر‌چه بیشتر جلوه‌های بیانی غیررسمی زبان مؤثر بوده و لایه‌های پنهان شیوه‌های بروز احساس در موقعیت‌های انسانی مکالمه را واکاوی می‌کند. نمایش‌نامه‌نویسان، فیلم‌نامه‌نویسان، طراحان زبانی، زبان‌شناسان و حتی معلمان زبان می‌توانند از یافته‌های این پژوهش بهره ببرند.
سید محمد رضی نژاد؛ سیف‌اله ملایی‌پاشایی؛ محمدرضا طوسی نصرآبادی
چکیده
درون حوزۀ جغرافیایی و اجتماعی هر زبان، تنوّعات گویشی و لهجه‌ای متفاوتی دیده می‌شود. از آنجا که جغرافیای تنوّعات زبانی استان اردبیل پیشتر بررسی نشده بود، پیمایش حاضر به گویش‌سنجی ترکی آذربایجانی بر پایۀ فهرست واژگان لایپزیک- جاکارتا پرداخته است. داده‌های پژوهش شامل معادل‌های بومی 109 مدخل واژگانی با مصاحبه از گویشوران در 35 ...
بیشتر
درون حوزۀ جغرافیایی و اجتماعی هر زبان، تنوّعات گویشی و لهجه‌ای متفاوتی دیده می‌شود. از آنجا که جغرافیای تنوّعات زبانی استان اردبیل پیشتر بررسی نشده بود، پیمایش حاضر به گویش‌سنجی ترکی آذربایجانی بر پایۀ فهرست واژگان لایپزیک- جاکارتا پرداخته است. داده‌های پژوهش شامل معادل‌های بومی 109 مدخل واژگانی با مصاحبه از گویشوران در 35 نقطهمحل به روش تصادفی طبقهبندیشده جمع‌آوری شد. تحلیل رایانشی داده‌ها در سطح آوایی نشان داد که زبانگونههای مختلف ترکی آذربایجانی گویش نیستند بلکه زیرلهجههای آن محسوب می‌شوند. درهمفشردگی کلّی متغیّرهای زبان‌شناختی در این منطقه بر اساس مدل موجی تبیین شده است. اطلس زبانی، مبدأ تنوعات زبانی در محور شمال- جنوب را در سه نقطهمحل جغرافیایی –حدود اصلاندوز پارسآباد، غرب مشگینشهر، و جنوب اردبیل، حول نیر و کوثر- به‌دست دادهاست.
سهیلا فرهنگی؛ اشرف السادات رشت بهشت
چکیده
همان گونه که در اجتماعات انسانی نام گذاری اهمیت دارد، در داستان‌نویسی نیز خلق نام‌های مناسب از وظایف مهم نویسندگان محسوب می‌شود. نویسندگان می‌توانند با توجّه به فضا و درونمایۀ داستان، انواع نام‌ها را به صورت عام، خاص، ترکیب وصفی و مانند آن برای شخصیت‌ها در نظر بگیرند؛ یا حتّی برای آنان نامی نیاورند. نام‌گذاری در داستان مانند ...
بیشتر
همان گونه که در اجتماعات انسانی نام گذاری اهمیت دارد، در داستان‌نویسی نیز خلق نام‌های مناسب از وظایف مهم نویسندگان محسوب می‌شود. نویسندگان می‌توانند با توجّه به فضا و درونمایۀ داستان، انواع نام‌ها را به صورت عام، خاص، ترکیب وصفی و مانند آن برای شخصیت‌ها در نظر بگیرند؛ یا حتّی برای آنان نامی نیاورند. نام‌گذاری در داستان مانند سبک نویسندگی از نویسنده‌ای به نویسندۀ دیگر متفاوت است. آگاهی از این نکته که هدف نویسنده از آوردن هر نام چه بوده‌است، می‌تواند مخاطب را در درک بهتر معانی پنهان و رمزهای نهفته در داستان یاری دهد. این پژوهش با بهره‌گیری از رویکرد نشانه‌شناختی و با روش توصیفی ـ تحلیلی به نام‌شناسی شخصیت‌ها در رمان ملکوت نوشتۀ بهرام صادقی می‌پردازد. استفاده از نشانه‌شناسی در این پژوهش به منظور کشف رمز نشانه‌ها (نام شخصیت‌ها) و چگونگی فرایند معنادهی آن‌هاست. نام‌ها در این داستان از دیدگاه زاویة دید، شخصیت‌شناسی و از منظر معنایی بررسی و تحلیل شده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بیشتر نام‌های منتخب صادقی در این داستان با شخصیت‌ها تناسب و همخوانی دارند و نام‌ها بر مبنای کنش و رفتار اشخاص انتخاب شده‌اند. همچنین استفاده از نام‌های نمادین و استعاری در این داستان -که متأثّر از دورۀ خاصّ سیاسی و اجتماعی پس از کودتای 28 مرداد 1332 است- نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از عوامل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به همراه تفکّر خاصّ نویسنده در نام‌گذاری‌های او تأثیرگذار بوده‌است.
مهسا صادقی
چکیده
امروزه تبلیغات نقشی برجسته و تردیدناپذیر در زندگی انسان و بسیاری از جنبه‌های گوناگون فعالیت جوامع انسانی دارند و به همین دلیل متون تبلیغاتی نیز بسیار مهم‌اند. از دیدگاه زبانشناسی نقش‌گرا و به‌ویژه نظریۀ انسجام هلیدی و حسن (1976)، یکی از ملاک‌های مهمِ معنامندی و اثرگذاریِ متون «انسجام» است. بنابراین انتظار می‌رود که متون ...
بیشتر
امروزه تبلیغات نقشی برجسته و تردیدناپذیر در زندگی انسان و بسیاری از جنبه‌های گوناگون فعالیت جوامع انسانی دارند و به همین دلیل متون تبلیغاتی نیز بسیار مهم‌اند. از دیدگاه زبانشناسی نقش‌گرا و به‌ویژه نظریۀ انسجام هلیدی و حسن (1976)، یکی از ملاک‌های مهمِ معنامندی و اثرگذاریِ متون «انسجام» است. بنابراین انتظار می‌رود که متون تبلیغاتی که با هدف ترغیب مخاطبان و تأثیرگذاری بر آنها نگاشته می‌شوند نیز انسجام محکمی داشته باشند. پرسش اصلی پژوهش این است که ارجاع که یکی از عوامل انسجام‌بخش است چه نقشی در ایجاد انسجام در متون تبلیغاتی دارد و کاربرد این عامل انسجامی در تبلیغات فارسی و انگلیسی چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با هم دارد؟ نظر به اهمیت و رونق تبلیغات فرآورده‌های غذایی در میان انواع گوناگون تبلیغات، داده‌های پژوهش (شامل 15 نمونه متن تبلیغاتی به زبان فارسی و 15 نمونه متن تبلیغاتی به زبان انگلیسی) به روش نمونه‌برداری تصادفی در بازۀ زمانی سه‌ماهه از اسفند 1396 تا اردیبهشت 1397 از میان تبلیغات حوزۀ فرآورده‌ها و محصولات غذایی در شبکه‌های تلویزیونی و ماهواره‌ای انتخاب شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان‌دهندۀ آن است که در متون تبلیغاتی فارسی فراوانی ارجاع اشاره‌ای بیش از ارجاع شخصی و مقایسه‌ای است، درحالی‌که در متون تبلیغاتی انگلیسی فراوانی ارجاع شخصی بسیار بیشتر از دو نوع دیگر است. از میان انواع ارجاع شخصی، در هردو متون فارسی و انگلیسی بیشترین ارجاع به مخاطب بوده است که این موضوع باتوجه‌به هدف تبلیغات که سخن گفتن با مخاطب و تأثیرگذاری بر اوست، توجیه‌پذیر است. نتایج همچنین بیانگر آن است که ارجاع اشاره‌ای در متون فارسی بیشتر در قالب عناصر گروه اسمی ظاهر شده است ولی در متون انگلیسی بیشتر در قالب گروه قیدی. همچنین، از میان انواع ارجاع مقایسه‌ای در هر دو متون، کاربرد ارجاع مقایسه‌ای خاص بیشتر از عام است.
زبان و ارتباطات
معصومه پلوئی؛ محمدرضا احمدخانی؛ مهدی سمایی
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی میزان کاربرد واژگان زبان مخفی در دو گروه جنسیتی می‌پردازد. زبان مخفی مجموعة کلمات و عباراتی است که گروه‌های خاص برای مخفی نگاهداشتن اسرار درونگروهیشان به کار می‌برند. این مقاله با استناد به رویکرد زبانشناسی اجتماعی به توصیف تفاوت‌های کاربردی واژگان این زبان در دو گروه زنان و مردان پرداخته ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی میزان کاربرد واژگان زبان مخفی در دو گروه جنسیتی می‌پردازد. زبان مخفی مجموعة کلمات و عباراتی است که گروه‌های خاص برای مخفی نگاهداشتن اسرار درونگروهیشان به کار می‌برند. این مقاله با استناد به رویکرد زبانشناسی اجتماعی به توصیف تفاوت‌های کاربردی واژگان این زبان در دو گروه زنان و مردان پرداخته است. داده‌های این پژوهش با استفاده از 60 مصاحبة حضوری به روش نمونهگیری تصادفی گلولۀ برفی گردآوری شده است. این پژوهش کاربردی و توصیفی است و با روش مطالعة موردی انجام شده است. هدف پژوهش پاسخگویی به این سؤال است که آیا بین فراوانی واژگانی مشاهدهشده و فراوانیهای موردانتظار اختلافی معنیدار وجود دارد یا خیر. فرض این است که مردان بیشترین واژههای زبان مخفی را در بین مصاحبهشوندهها دارند؛ که برای آزمودن آن از روش ناپارامتریک خی2 (χ 2) استفاده شده است. در این پژوهش، متغیر وابسته فراوانیِ واژگان زبان مخفی، و متغیر مستقلْ جنسیت است. به نظر میرسید که جنسیت نقشی مهم در فراوانی واژهها داشته باشد، اما نتایج یافته‌های این پژوهش نشان داد میان دو متغیر جنسیت و استفادة واژگان زبان مخفی تفاوت معناداری وجود نداشت؛ بااینحال گرایش زنان در بیان برخی واژهها از مردان کمتر بود.
تحلیل گفتمان
ملاحت شعبانی مینااباد؛ شبنم علی محمدی
چکیده
نیمکت‌نوشته‌ها و دیوارنوشتهها یکی از انواع کژرفتاری و تخریب اجتماعی است که عمدهترین مظاهر آن در مدارس، دانشگاه‌ها و مؤسسههای عمومی قابل رؤیت است. این مطالعه بر اساس نظریۀ دورکیم (1995) در بُعد کژرفتاری به بررسی تحلیل محتوای نیمکت‌نوشته‌ها و دیوارنوشته‌های مدارس متوسطۀ دورۀ دوم و دانشگاه‌های ...
بیشتر
نیمکت‌نوشته‌ها و دیوارنوشتهها یکی از انواع کژرفتاری و تخریب اجتماعی است که عمدهترین مظاهر آن در مدارس، دانشگاه‌ها و مؤسسههای عمومی قابل رؤیت است. این مطالعه بر اساس نظریۀ دورکیم (1995) در بُعد کژرفتاری به بررسی تحلیل محتوای نیمکت‌نوشته‌ها و دیوارنوشته‌های مدارس متوسطۀ دورۀ دوم و دانشگاه‌های شهر اردبیل پرداخته است. مطالب جمعآوریشده در قالب مفاهیمی چون عشق، زندگی، اسامی افراد، زمان، تصاویر و مطالب درسی بررسی شده است. پژوهش حاضر مطالعه‌ای توصیفی-همبستگی است. نتایج تجزیهوتحلیل آماری مبین این موضوع است که تفاوت معناداری در محتوای نیمکتنویسی و دیوارنویسی مدارس متوسطه و دانشگاه‌های شهر اردبیل از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی وجود دارد. نتایج پژوهش بیانگر این مطلب است که بین جنسیت، سن، تحصیلات و محتوای دیوارنوشته‌های مدارس متوسطه رابطۀ معناداری وجود دارد، درحالی‌که تفاوت معناداری در انواع مضامین عشقی و انواع مضامین زندگی در دیوارنوشتهها و نیمکتنوشتههای مدارس و دانشگاه‌ها به چشم نمیخورد.
زبان و ارتباطات
مهناز طالبی دستنایی؛ ماندانا نوربخش؛ حمیده پشتوان
چکیده
در سال‌های اخیر پژوهش‌های فراوانی درمورد تأثیر سبک‌های مختلف گفتار بر تغییر عناصر نوایی انجام شده است. آواشناسی اجتماعی ترکیب تکنیک‌ها، عناصر و چهارچوب‌های نظری آواشناسی و جامعه‌شناسی را بررسی می‌کند. پژوهش حاضر، در چارچوب مطالعات آواشناسی اجتماعی، تأثیر کاربرد بافت بر میانگین فرکانس پایه، شدت و طول مدت‌زمان جفت‌کلمه‌ها ...
بیشتر
در سال‌های اخیر پژوهش‌های فراوانی درمورد تأثیر سبک‌های مختلف گفتار بر تغییر عناصر نوایی انجام شده است. آواشناسی اجتماعی ترکیب تکنیک‌ها، عناصر و چهارچوب‌های نظری آواشناسی و جامعه‌شناسی را بررسی می‌کند. پژوهش حاضر، در چارچوب مطالعات آواشناسی اجتماعی، تأثیر کاربرد بافت بر میانگین فرکانس پایه، شدت و طول مدت‌زمان جفت‌کلمه‌ها و جفتپاراگرافهای یکسان را در دو بافت مختلفِ مذهبی و غیرمذهبی با استفاده از نرمافزار PRAAT ویرایش 5.4.17 بررسی می‌کند. به این منظور از ده شرکتکنندۀ خانم با میانگین سنی 29 سال خواسته شد تا 8 پاراگراف (4 پاراگراف با بافت مذهبی و 4 پاراگراف با بافت غیرمذهبی) را با حالت سخنرانی بخوانند. هر جفتپاراگراف حاوی یکی از اسم‌‌های موردنظرِ پژوهش (فاطمه، محمد، عباس و حسین) است. هدفْ بررسیِ تفاوت میان میانگین فرکانس پایه (هرتز)، مدت‌زمان (هزارم ثانیه)، و شدت (دسیبل) در کلمههای یکسان اما در دو بافت مذهبی و غیرمذهبی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تمایز میان طول مدت‌زمان جفتکلمههای یکسان در دو بافت مذهبی و غیرمذهبی بهلحاظ آماری معنیدار است، به این معنا که طول مدت‌زمان واژههای موردنظر در بافت مذهبی طولانیتر بوده است.
برخورد زبان‌ها
جاوید فریدونی؛ نفیسه تدین چهارطاق
چکیده
رمزگردانی یکی از پدیده‌های ناشی از تماس زبانی است که در بسیاری از جوامع چندزبانه، از جملۀ جامعۀ شهرستان ارومیه، مرکز استان آذربایجان غربی، مشاهده می‌شود. هدف از مقالۀ حاضر بررسی مقایسه‌ای میزان، جهت (از ترکی به فارسی یا بالعکس) و سطح رمزگردانی (وند، کلمه، گروه یا جمله) در گفتار روزمرۀ جمعیت مورد پژوهش است. این پژوهش، مطالعه‌ای میدانی ...
بیشتر
رمزگردانی یکی از پدیده‌های ناشی از تماس زبانی است که در بسیاری از جوامع چندزبانه، از جملۀ جامعۀ شهرستان ارومیه، مرکز استان آذربایجان غربی، مشاهده می‌شود. هدف از مقالۀ حاضر بررسی مقایسه‌ای میزان، جهت (از ترکی به فارسی یا بالعکس) و سطح رمزگردانی (وند، کلمه، گروه یا جمله) در گفتار روزمرۀ جمعیت مورد پژوهش است. این پژوهش، مطالعه‌ای میدانی و پیکره‌بنیاد بود و جمعیت نمونۀ آن تمام دانش‌آموزان دختری بودند که در مدارس دورۀ اول دبستان و دورۀ دوم متوسطه در سه منطقۀ کم‌درآمد، متوسط و پردرآمد شهرستان ارومیه تحصیل می‌کردند. داده‌های مورد نیاز پژوهش عبارات رمزگردانی‌شده‌ای بودند که در گفتار روزمرۀ جمعیت مورد پژوهش اتفاق می‌افتادند. برای دست‌یافتن به داده‌های مذکور، ابتدا داده‌های خام با استفاده از روش مشاهدۀ غیرمشارکتی و ابزار ضبط صدا در مکان‌های عمومی به دست آمد؛ سپس داده‌های اصلی، یعنی همان عبارات رمزگردانی‌شده، از میان داده‌های خام استخراج شدند. طبق یافته‌های پژوهش، پدیدۀ رمزگردانی در میان دانش‌آموزان مقطع متوسطه و طبقۀ اجتماعی متوسط رایج‌تر بود. به‌علاوه، بیشترین و کمترین میزان رمزگردانی به‌ترتیب در سطح کلمه و وند صورت گرفته بود. همچنین جهت غالب رمزگردانی از زبان مادری به فارسی بود. به‌علاوه، نتایج نشان داد که دانش‌آموزان مقطع متوسطه بیشتر در سطح کلمه و دانش‌آموزان دبستانی در سطح جمله رمزگردانی می‌کردند.
زبان و فرهنگ
سهیلا صادقی؛ علی پدرام میرزایی
چکیده
پژوهش حاضر بررسی زبان‌شناختی نفثة المصدور اثر زیدری نسوی است که با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی و بر اساس الگوی تحلیلی یارمحمدی (1391) و نظریات ون لیوون (1996) به انجام رسیده است. تحلیل گفتمان، رابطۀ بین متن و ایدئولوژی مولف را آشکار می‌کند و می‌کوشد با تمرکز خاص بر چرایی و چگونگی استفاده از زبان، به تحلیل کلیت متن و ساختار عمیق و پیچیدۀ ...
بیشتر
پژوهش حاضر بررسی زبان‌شناختی نفثة المصدور اثر زیدری نسوی است که با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی و بر اساس الگوی تحلیلی یارمحمدی (1391) و نظریات ون لیوون (1996) به انجام رسیده است. تحلیل گفتمان، رابطۀ بین متن و ایدئولوژی مولف را آشکار می‌کند و می‌کوشد با تمرکز خاص بر چرایی و چگونگی استفاده از زبان، به تحلیل کلیت متن و ساختار عمیق و پیچیدۀ آن بپردازد. با توجه به اینکه هدف تحلیل گفتمان انتقادی، رمزگشایی از لایه‌های زیرین مفهومی اثر است، یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که زیدری به موازات مولفۀ اظهار با قرینۀ لفظی و فحوایی که وجه غالب و دلیل ادبیتِ اثر است، از مولفۀ حذف استفاده بسیار کرده است؛ این سکوت یا جای خالی در بافت گفتمانی مورد نظر به مدلولی دلالت می‌کند که پیوسته به تعویق میافتد؛ مدلولی که در نگاه نخست، حکایت از درونگرا بودن نویسنده دارد. اما آنچه به پس‌زمینه رانده می‌شود این است که زیدری با وجود اینکه در بخشهایی از کتابش اعتراض و انتقاد شدیدی نسبت به کارگزاران دربار خوارزمشاه و فضای غیر دوستانۀ آن دربار دارد، با چینش ناخودآگاه یا خودآگاه اجزای اثرش و با تکیه برگفته‌مداریِ مطابق با اندیشه‌اش، سعی در ساخت پیکره‌ای از حوادث روزگار خویش داشته است که شکل کلی آن سرنوشتی محتوم و جبری مطلق است. ساختار کلی اثر به مخاطب القا می‌کند که در شکل‌گیری فرجام تلخ این تاریخ، پادشاه مطلوب زیدری «سلطان جلال الدین خوارزمشاه» و مردم مظلوم سرزمینش در برابر جبر سرنوشت چاره‌ای جز انفعال نداشته‌اند.
زبانشناسی اجتماعی
عباسعلی آهنگر؛ محبوبه شاهسوار
چکیده
گویشوران مختلف گونه‌های زبان فارسی دارای گویش‌های اجتماعی هستند که تحت تأثیر عوامل گوناگون اجتماعی شکل میگیرند. پژوهش حاضر، که از نوع توصیفی-تحلیلی است، قصد دارد تنوعات واکهای فارسی معیار در گویش نهبندانی را توصیف و تأثیر عوامل اجتماعی جنسیت، سن و تحصیلات بر میزان استفاده از آنها را بررسی و تحلیل نماید. به این منظور، ...
بیشتر
گویشوران مختلف گونه‌های زبان فارسی دارای گویش‌های اجتماعی هستند که تحت تأثیر عوامل گوناگون اجتماعی شکل میگیرند. پژوهش حاضر، که از نوع توصیفی-تحلیلی است، قصد دارد تنوعات واکهای فارسی معیار در گویش نهبندانی را توصیف و تأثیر عوامل اجتماعی جنسیت، سن و تحصیلات بر میزان استفاده از آنها را بررسی و تحلیل نماید. به این منظور، گفتار 24 گویشور نوجوان، جوان و مسن نهبندانی واجد شرایط، به منظور استخراج تنوعات واکهای مربوط، به روش میدانی (مصاحبه) ضبط و سپس آوانویسی شد. نمونهها به دلیل مهاجرپذیر بودن منطقه به صورت هدفمند انتخاب شدند. آنگاه فراوانی آن دسته از تنوعات واکهای، که در گفتار گویشوران بسامد وقوع بالایی داشتند، تحلیل و بقیه تنوعات فقط توصیف گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد تحصیلات عامل مهمی در شکل‌گیری گویش اجتماعی است. گفتار جنس مونث در هر دو گروه باسواد و بیسواد، بهجز زنان مسن بیسواد، به فارسی معیار نزدیکتر است. افزایش سن در گروه جوانان و گویشوران مسن، در تنوعات واکهای مختلف نتایج متفاوتی در بر داشته است. نتایج، همچنین، آشکار ساخت که نوجوانان در برخی تنوعات مورد مطالعه که ریشۀ تاریخی داشتند، درصد کمتر و در بقیه موارد درصد بیشتری از صورت‌های غیر معیار را به خود اختصاص دادهاند. همچنین مشخص شد جنسیت نقش مهمی در تمایز گفتار گویشوران دارد. در گروه نوجوانان، گفتار دختران نوجوان، در هر دو گروه دارای والدین باسواد و بیسواد، نسبت به پسران همان گروهها به فارسی معیار نزدیکتر است. بدین ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که گویش‌های اجتماعی فارسی حتی در جوامع زبانی کوچکی که به گونۀ زبانی محلی خودشان صحبت می‌کنند و همبستگی زبانی آنها زیاد است نیز وجود دارند.
زبان و ارتباطات
مجید رحیمی جعفری؛ بهروز محمودی بختیاری؛ حمیدرضا شعیری
چکیده
با توجه به پیدایش نظریۀ بینارسانه‌ای در چندسال اخیر، هدف این مقاله، ترسیم وضعیت خرد شدن فضای گفتمانی تئاتر به چند فضای رسانه‌ای و خوانش اشکال مشارکت آنها در تئاتر از طریق مطالعۀ کارکردهای بین‌رسانه‌ای آن است. در ارتباط بین-رسانه‌ای و مواجهۀ رسانه‌های میهمان و میزبان فضای ارتباطی شکل می‌گیرد. در این فضای ارتباطی و رسانه‌ای، ...
بیشتر
با توجه به پیدایش نظریۀ بینارسانه‌ای در چندسال اخیر، هدف این مقاله، ترسیم وضعیت خرد شدن فضای گفتمانی تئاتر به چند فضای رسانه‌ای و خوانش اشکال مشارکت آنها در تئاتر از طریق مطالعۀ کارکردهای بین‌رسانه‌ای آن است. در ارتباط بین-رسانه‌ای و مواجهۀ رسانه‌های میهمان و میزبان فضای ارتباطی شکل می‌گیرد. در این فضای ارتباطی و رسانه‌ای، ممکن است ویژگی‌های اولیه حفظ شود یا به موقعیت یا گفتمان جدید گذار کنیم. در این راستا به تعاریفی چون روابط و ارجاعات رسانه‌ای، ترکیب رسانه‌ای، چندرسانهای، ترارسانهای و بینارسانه‌ای به صورت مجزا خواهیم پرداخت و علاوه بر تحلیل هریک از این وضعیتهای گفتمانی، تفاوت آنها را شرح خواهیم داد. مفهوم بینارسانه‌ای پس از پیدایش، همواره در تقابل با بینامتنیت قرار داشت و گاه برخی از مناسبات متنی و رسانه‌ای به اشتباه با یکدیگر خلط میشدند. حال، پس از بحث در مورد پیدایش نظریۀ بینارسانه، جایگاه آن را در تحلیل گفتمان هنر و رسانه، در عصر گسترش تکنولوژی، با تکیه بر برخی نمایشهایی که از سال 1390 تا 1395 بر روی صحنه رفتهاند، مشخص خواهیم کرد
