زهرا براتی؛ شهلا یعقوبی
دوره 1، شماره 3 ، تیر 1397، ، صفحه 65-76
چکیده
این پژوهش کوشیده است با رویکردی جامعهشناختی و گفتمانی به تحلیل روایت یک گزارشگر ورزشی واحد در دو دورة تاریخی بپردازد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر فضای اجتماعی و سیاسی موجود در جامعه بر نحوة روایت یک گزارشگر است تا میزان تأثیر و تأثر یک روایت ورزشی از ساختار هویت ملی آشکار گردد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و داده‌های پژوهش برگرفته ...
بیشتر
این پژوهش کوشیده است با رویکردی جامعهشناختی و گفتمانی به تحلیل روایت یک گزارشگر ورزشی واحد در دو دورة تاریخی بپردازد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر فضای اجتماعی و سیاسی موجود در جامعه بر نحوة روایت یک گزارشگر است تا میزان تأثیر و تأثر یک روایت ورزشی از ساختار هویت ملی آشکار گردد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و داده‌های پژوهش برگرفته از گزارش دو بازی جام جهانی فوتبال ایران-استرالیا (1998) و ایران-اسپانیا (2018) است. نمونه‌های زبانی مورد بررسی، جملات گزارشگر در لحظات هیجانی بازی است که در سه بخش «کنش‌گر‌‌های اجتماعی»، «کنش» و «واکنش» شرکت‌کنندگان به کنش‌‌ها مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. سپس با استفاده از رویکرد هویت‌دهی ون لیوون (1996) کیفیت و کمیت برجسته‌سازی هویت فردی و ملی در این نمونه‌ها مطالعه شد. در این پژوهش، متغیر انسانی -گزارشگر– به عنوان متغیر ثابت و مقتضیات اجتماعی و سیاسی دو مقطع زمانی مختلف، به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. نتایج حاکی از آن است که تحت تأثیر شرایط اجتماعی-سیاسی، رویکرد گفتمانی یک گزارش ورزشی می‌تواند از برجسته‌سازی هویت فردی به سمت برجسته‌سازی هویت ملی میل کند. همچنین، نشان داده شد که با بهره‌گیری از هویت‌دهی طبقه‌ای و نسبتی به‌جای نام‌دهی واسطوره‌سازی، می‌توان هویت‌های فردی را به نفع هویت ملی به حاشیه راند.
برخورد زبان‌ها
میلاد امینی ماسوله؛ حسن بافنده قراملکی؛ عزت الله احمدی
دوره 1، شماره 2 ، فروردین 1396، ، صفحه 37-45
چکیده
پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند که دو یا چندزبانگی می‌تواند بر بهبود یا افت کارکردهای شناختی کودکان نقش داشته باشد. پژوهش حاضر به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که آیا این یافته‌های پیشین قابل‌تعمیم به جامعۀ دوزبانه‌های بزرگسال آذری-فارسی‌زبان نیز هست؟ به‌عبارت دیگر، آیا دوزبانگی بر انعطاف‌پذیری شناختی، بازداری و همچنین باورهای ...
بیشتر
پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند که دو یا چندزبانگی می‌تواند بر بهبود یا افت کارکردهای شناختی کودکان نقش داشته باشد. پژوهش حاضر به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که آیا این یافته‌های پیشین قابل‌تعمیم به جامعۀ دوزبانه‌های بزرگسال آذری-فارسی‌زبان نیز هست؟ به‌عبارت دیگر، آیا دوزبانگی بر انعطاف‌پذیری شناختی، بازداری و همچنین باورهای فراشناختی افراد بزرگسال نیز تاثیر دارد؟ بدین منظور 60 آزمودنی (30 دوزبانه و 30 تک‌زبانه، 30 مرد و 30 زن) از بین انشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به روش نمونه‌گیری در دسترس در گسترۀ سنی 18 تا 27 سال انتخاب شدند. برای انجام مطالعۀ حاضر از آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین (WCST) برای سنجش انعطاف‌پذیری شناختی و از پرسش‌نامۀ 30-MCQ برای سنجش باورهای فراشناختی استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش حاضر با استفاده از آزمون تی مستقل نشان داد که انعطاف‌پذیری شناختی در افراد دوزبانه به‌طور معناداری بالاتر از تک‌زبانه‌ها است (004/0P = ). اما در خرده‌مقیاس‌های باورهای فراشناختی، تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) تفاوت معناداری را نشان نداد (43/0P =). نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که دوزبانگی می‌تواند در افزایش انعطاف‌پذیری شناختی نقش مهمی ایفا کند.
و سایر موضوعات پیشنهادی
سیده ساره صادقی؛ ابراهیم بدخشان
چکیده
میزان تأثیر بیماری کووید ۱۹ در زندگی مردم در چند سال اخیر سبب شده است تا در این پژوهش، به مطالعۀ میزان احساس‌های گوناگون مردم نسبت به این بیماری پرداخته شود. توجه به نوع احساس بیان‌شده توسط مردم در شبکه‌های اجتماعی و موضوعات بحث شده ازجمله موارد قابل بررسی این پژوهش است. بدین منظور با استفاده از روشی پیکره‌مدار ابتدا دادگان مناسب ...
بیشتر
میزان تأثیر بیماری کووید ۱۹ در زندگی مردم در چند سال اخیر سبب شده است تا در این پژوهش، به مطالعۀ میزان احساس‌های گوناگون مردم نسبت به این بیماری پرداخته شود. توجه به نوع احساس بیان‌شده توسط مردم در شبکه‌های اجتماعی و موضوعات بحث شده ازجمله موارد قابل بررسی این پژوهش است. بدین منظور با استفاده از روشی پیکره‌مدار ابتدا دادگان مناسب این موضوع به تعداد ۵۳ هزار مورد با استفاده از روش خزش صفحات از شبکه توییتر تهیه گردید. سپس با استفاده از کلمات کلیدی احساسی و مفاهیم استعاری-کنایی مرتبط با احساس، دسته‌بندی خودکار بر اساس دادگان موجود انجام گرفت تا مباحث مهم مطرحشده در این دادگان مشخص گردد. مباحثی همچون واکسیناسیون، عوارض بیماری کرونا و وضعیت بهداشتی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، مذهبی، آموزشی و جهان ازجمله موضوعات مطرحشده توسط کاربران در این دوران بوده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان از آن دارد که برخی از موضوعات اقتصادی، بهداشتی، سیاسی و عوارض بیماری کرونا نقش پررنگتری نسبت به دیگر موضوعها برای احساس‌های مختلف داشته است.
زبان و ارتباطات
پارسا بامشادی؛ زینب محمد ابراهیمی؛ شادی انصاریان
دوره 1، شماره 1 ، دی 1395، ، صفحه 48-56
چکیده
متون خبری، به‌ویژه عناوین خبری، باید دارای زبانی جذاب و ترغیبکننده باشند تا توجه مخاطب را جلب کنند و او را به مطالعه و پیگیری خبر تشویق نمایند. یکی از شیوه‌های دستیابی به این هدف، استفادۀ مناسب از استعاره و مجاز در زبان رسانه است. این دو فرایند شناختی-مفهومی ریشه در فرایندهای تفکر و مفهوم‌سازی دارند و اجزای نظام شناختی انسان هستند. ...
بیشتر
متون خبری، به‌ویژه عناوین خبری، باید دارای زبانی جذاب و ترغیبکننده باشند تا توجه مخاطب را جلب کنند و او را به مطالعه و پیگیری خبر تشویق نمایند. یکی از شیوه‌های دستیابی به این هدف، استفادۀ مناسب از استعاره و مجاز در زبان رسانه است. این دو فرایند شناختی-مفهومی ریشه در فرایندهای تفکر و مفهوم‌سازی دارند و اجزای نظام شناختی انسان هستند. در این پژوهش نقش و اهمیت این دو فرایند شناختی در گفتمان رسانه‌های اقتصادی فارسی‌زبان بررسی میگردد و تلاش می‌شود تا استعارهها و مجازهای بنیادین این حوزه شناسایی و تبیین و ارتباط سلسله‌مراتبی احتمالی میان آنها بررسی شود. این پژوهش دارای رویکردی شناختی و پیکره‌بنیاد است و داده‌های آن از عناوین خبری اقتصادی روزنامۀ دنیای اقتصاد در همۀ شماره‌های آذر 1394 و نیز عناوین اخبار اقتصادی دو خبرگزاری «باشگاه خبرنگاران جوان» و درگاه «امروزآنلاین» در آذر 1394 گرفته شده است که بیش از هفتصد عنوان خبری را شامل می‌شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مهمترین استعارههای مفهومی یافتشده در حوزۀ گفتمان اقتصادی عبارتاند از: «اقتصاد یک موجود زنده است»، «اقتصاد انسان است»، «اقتصاد مسیر است»، «اقتصاد یک فضا/ ظرف است»، «اقتصاد یک پدیدۀ طبیعی است»، «اقتصاد خودرو است» و «اقتصاد ماده/ شیء است». افزون بر این، برخی استعارههای جهتی نیز نمودی چشمگیر در زبان اقتصاد دارند.
نشانه‌شناسی
مسعود باوان پوری؛ عبدالاحد غیبی؛ خلیل پروینی؛ مهین حاجی زاده
چکیده
ارتباط غیرکلامی یکی از شاخه‌های نشانه‌شناسی است که انواع رفتارهای حرکتی افراد از جمله حالات چهره، حرکت‌های بدن، ژست‌ها و... را در برمی‌گیرد. پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از روش نشانه‌شناسی، رمان «فرانکشتاین فی بغداد» اثر احمد سعداوی را از منظر نشانه‌های ارتباط غیرکلامی از جمله حالات چهره، حالات چشم، پیرازبان، اشیا، میزان ...
بیشتر
ارتباط غیرکلامی یکی از شاخه‌های نشانه‌شناسی است که انواع رفتارهای حرکتی افراد از جمله حالات چهره، حرکت‌های بدن، ژست‌ها و... را در برمی‌گیرد. پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از روش نشانه‌شناسی، رمان «فرانکشتاین فی بغداد» اثر احمد سعداوی را از منظر نشانه‌های ارتباط غیرکلامی از جمله حالات چهره، حالات چشم، پیرازبان، اشیا، میزان فاصله و ... مورد بررسی قرار دهد. هدف این پژوهش معرفی، طبقهبندی، رمزگشایی و تحلیل انواع ارتباطات غیرکلامی در رمان مذکور است تا نشان دهد که چگونه زبان بدن می‌تواند کارکردهایی مانند محبت، ترس، اضطراب، دروغ و ... را انتقال دهد و نیز نویسنده برای روایت رفتارهای غیرکلامی شخصیت‌ها از چه ابزارهایی بهره برده است. نتایج نشانگر آن است که سعداوی از حالتهای مختلف دست، چهره و نوع نگاه کردن در کنار کارکردهای مربوط به آنها، بیشترین بهره را برده است. وی از این حالتها برای بیان مواردی مانند ترس از وقوع امری عجیب، ترس، اضطراب و ناراحتی، کسب اطلاع و .... استفاده کرده است. در کنار این موارد، حالتها و اندامهای دیگری نیز در رساندن پیامهای نویسنده دخیل هستند. همچنین بیشترین کارکردهای این پیامها، کارکرد جانشینی است.
فرزانه سادات هاشمی؛ فرانک اشرفی؛ فریبا اشرفی
چکیده
جلال آل‌احمد و انوره دو بالزاک دو نویسندۀ مهم و نام‌دار در ادبیات فارسی و فرانسه هستند که جامعۀ روزگار خود و مسائل مهم اجتماعی آن دوران را در دو اثر نفرین‌زمین و دهقانان به تصویر کشیده‌اند. در این مقاله ساختار این دو اثر و مضمون اجتماعی آنها ازمنظرِ نقد جامعهشناختی و براساسِ تئوری‌های لوکاچ بررسی شد. فرضیۀ اصلی در این مقاله متکی ...
بیشتر
جلال آل‌احمد و انوره دو بالزاک دو نویسندۀ مهم و نام‌دار در ادبیات فارسی و فرانسه هستند که جامعۀ روزگار خود و مسائل مهم اجتماعی آن دوران را در دو اثر نفرین‌زمین و دهقانان به تصویر کشیده‌اند. در این مقاله ساختار این دو اثر و مضمون اجتماعی آنها ازمنظرِ نقد جامعهشناختی و براساسِ تئوری‌های لوکاچ بررسی شد. فرضیۀ اصلی در این مقاله متکی بر این اصل است که برای شناختِ ادبیات باید به جریانهای اجتماعی که ادبیات جزئی از آن است آگاه بود. ادبیات حاصل جریانهای اقتصادی و اجتماعی است. با نقد اجتماعی دیدگاه مخاطبین گسترش می‌‌یابد. در بررسی این دو اثر با دیدگاه لوکاچ و روش مطالعۀ تطبیقی، مشخص شد شرایط حاکم بر زمان این دو نویسنده در خلق اثرشان تاحدودی شبیه به هم بوده است. هر دو نویسنده قهرمان خود را از میان ضعیفترین قشر جامعه انتخاب کردهاند. هر دو تلاش می‌کنند با به تصویر کشیدن واقعیتها قضاوت را برعهدۀ خواننده بگذارند.
گویش‌شناسی
ایوب انصاری؛ آرزو نجفیان؛ محمد رضا احمدخانی
چکیده
در این مقاله تکواژ جمع و تکواژگونههای آن در گویش لری ممسنی مورد بررسی قرار گرفته است و فرایندهای واژ-واجی حاصل از اتصال آن به پایههای اسمی، در چارچوب رویکرد بهینگی، واکاوی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها میدانی است. یافتهها نشان داد که اتصال تکواژگونه جمع /-æl/ به ستاک‌های اسمی مفرد مختوم ...
بیشتر
در این مقاله تکواژ جمع و تکواژگونههای آن در گویش لری ممسنی مورد بررسی قرار گرفته است و فرایندهای واژ-واجی حاصل از اتصال آن به پایههای اسمی، در چارچوب رویکرد بهینگی، واکاوی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها میدانی است. یافتهها نشان داد که اتصال تکواژگونه جمع /-æl/ به ستاک‌های اسمی مفرد مختوم به همخوان، توأم با فرایند هجابندی مجدد است که محدودیت ALIGN-R ناظر بر آن است که جهت ارضاء محدودیت ONSET، نقض می‌شود. در بافت التقاء واکهای اسامی مختوم به /jæ/ و /-æl/ ابتدا فرایند درج همخوان میانجی /j/ و سپس طی فرایند ناهمگونی و تحت محدودیت OCP، حذف صورت میگیرد. در این رخداد، غلت /j/، همخوان میانجی زیر بنایی است که در نتیجه همگونی به واجگونههای میانجی//w، /-ɟ/ و /n/ بدل می‌شود. برخی ستاک‌های اسمی مختوم به /æ/ با همخوان میانجی /j/ همگون شده و به واکه /ɪ/ تبدیل می‌شود. و در برخی دیگر جهت تمایز معنایی در واژههای همنام از محدودیتهای دسترسی دار به واژگانِ رویکرد بهینگی، استفاده شده است. در این بافت ها HIATUS، ONSET و NUC بالاترین رتبه را دارند.
زبان و ارتباطات
حسین رحمانی
چکیده
در پژوهش حاضر تأثیر قدرت و جنسیت بر اتخاذ رویکردهای بی‌ادبی و برخورد با آن در نمایشنامة افول اثر اکبر رادی (1386[1342])، بر اساس مدل بی‌ادبی دِرِک بوسفیلد (2008)، مورد بررسی قرار گرفته است. بوسفیلد مدل خود را براساس مدل بی‌ادبی کالپپر (1996، 2005) و کالپپر و دیگران (2003) تعریف کرده است، اما در آن تغییراتی به عمل آورده تا بتواند واکنش مخاطبان را در ...
بیشتر
در پژوهش حاضر تأثیر قدرت و جنسیت بر اتخاذ رویکردهای بی‌ادبی و برخورد با آن در نمایشنامة افول اثر اکبر رادی (1386[1342])، بر اساس مدل بی‌ادبی دِرِک بوسفیلد (2008)، مورد بررسی قرار گرفته است. بوسفیلد مدل خود را براساس مدل بی‌ادبی کالپپر (1996، 2005) و کالپپر و دیگران (2003) تعریف کرده است، اما در آن تغییراتی به عمل آورده تا بتواند واکنش مخاطبان را در برخورد با بی‌ادبی نیز بررسی کند. هدف انواع بی‌ادبی صدمه زدن به وجهۀ مخاطب است. بر اساس مدل بی‌ادبی بوسفیلد، فردی که مورد بی‌ادبی قرارگرفته می‌تواند سکوت کند یا واکنشی تدافعی یا تهاجمی از خود نشان دهد. این واکنشها بر اساس جنسیت و قدرت افراد متغیر است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که شخصیتهای فرادست و فرودست، به ترتیب، از بی‌ادبی مستقیم و بی‌ادبی غیرمستقیم استفاده می‌کنند؛ شخصیتهای فرادست و مردان نسبت به بی‌ادبی واکنش تهاجمی دارند؛ و شخصیتهای فرودست و زنان نسبت به آن واکنش تدافعی نشان میدهند. از نظر استفاده از استراتژی بی‌ادبی، میان زنان و مردان تفاوت معناداری وجود ندارد.
زبان‌شناسی اجتماعی
محمد باقر میرزایی حصاریان
چکیده
بررسی نامهای موجود در درسنامههای آزفا بر دانش مؤلفان و آموزشکاوان فارسی میافزاید. در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی، تعداد نامهای ایرانی و غیرایرانی، نسبت کاربرد نامهای خانم و آقا، طبقة هویتی و میزان کاربرد نامهای پربسامد بهکاررفته در سه درسنامة زبان فارسی، فارسی بیاموزیم و مینا مورد بررسی قرار گرفته است. ...
بیشتر
بررسی نامهای موجود در درسنامههای آزفا بر دانش مؤلفان و آموزشکاوان فارسی میافزاید. در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی، تعداد نامهای ایرانی و غیرایرانی، نسبت کاربرد نامهای خانم و آقا، طبقة هویتی و میزان کاربرد نامهای پربسامد بهکاررفته در سه درسنامة زبان فارسی، فارسی بیاموزیم و مینا مورد بررسی قرار گرفته است. یافتهها بیانگر آن است که درسنامهی مینا در مقایسه با دو درسنامة دیگر، بیشترین فراوانی و تناسب جنسیتی نامهای ایرانی و کمترین فراوانی نامهای غیرایرانی را دارد. درسنامة فارسی بیاموزیم و پس از آن درسنامة مینا بیشترین فراوانی هویت ملی ـ مفهومی و مذهبی را در خود دارند. درسنامة فارسی بیاموزیم بیشترین فراوانی نامهای پربسامد صد سال اخیر را نیز به خود اختصاص داده است؛ پس از آن، درسنامة مینا قرار دارد. درسنامة زبان فارسی با فراوانی بسیار کمتر نامها در مقایسه با دو درسنامة دیگر، در رتبة سوم قابل ارزیابی است.
سید محمد رضی نژاد؛ سیف‌اله ملایی‌پاشایی؛ محمدرضا طوسی نصرآبادی
چکیده
درون حوزۀ جغرافیایی و اجتماعی هر زبان، تنوّعات گویشی و لهجه‌ای متفاوتی دیده می‌شود. از آنجا که جغرافیای تنوّعات زبانی استان اردبیل پیشتر بررسی نشده بود، پیمایش حاضر به گویش‌سنجی ترکی آذربایجانی بر پایۀ فهرست واژگان لایپزیک- جاکارتا پرداخته است. داده‌های پژوهش شامل معادل‌های بومی 109 مدخل واژگانی با مصاحبه از گویشوران در 35 ...
بیشتر
درون حوزۀ جغرافیایی و اجتماعی هر زبان، تنوّعات گویشی و لهجه‌ای متفاوتی دیده می‌شود. از آنجا که جغرافیای تنوّعات زبانی استان اردبیل پیشتر بررسی نشده بود، پیمایش حاضر به گویش‌سنجی ترکی آذربایجانی بر پایۀ فهرست واژگان لایپزیک- جاکارتا پرداخته است. داده‌های پژوهش شامل معادل‌های بومی 109 مدخل واژگانی با مصاحبه از گویشوران در 35 نقطهمحل به روش تصادفی طبقهبندیشده جمعآوری شد. تحلیل رایانشی داده‌ها در سطح آوایی نشان داد که زبانگونههای مختلف ترکی آذربایجانی گویش نیستند بلکه زیرلهجههای آن محسوب می‌شوند. درهمفشردگی کلّی متغیّرهای زبانشناختی در این منطقه بر اساس مدل موجی تبیین شده است. اطلس زبانی، مبدأ تنوعات زبانی در محور شمال- جنوب را در سه نقطهمحل جغرافیایی –حدود اصلاندوز پارسآباد، غرب مشگینشهر، و جنوب اردبیل، حول نیر و کوثر- بهدست دادهاست.
زبان‌شناسی اجتماعی
رضا امینی
چکیده
مسئلۀ اصلی مورد توجه این پژوهش برآمده از این پرسش است که «چرا برای یک زبان یگانه نامهای متفاوتی وجود دارند؟» در این مقاله، مواردی که مطالعه شده‌اند عبارتند از:تأثیر عاملهایِ اجتماعی و سیاسی بر نام‌گذاری گونه‌های زبانی و اهمیت توجه به پیوندهای خویشاوندی و همانندیهای ساختاری زبان‌ها. سپس، نامهای ثبتشده برای ...
بیشتر
مسئلۀ اصلی مورد توجه این پژوهش برآمده از این پرسش است که «چرا برای یک زبان یگانه نامهای متفاوتی وجود دارند؟» در این مقاله، مواردی که مطالعه شده‌اند عبارتند از:تأثیر عاملهایِ اجتماعی و سیاسی بر نام‌گذاری گونه‌های زبانی و اهمیت توجه به پیوندهای خویشاوندی و همانندیهای ساختاری زبان‌ها. سپس، نامهای ثبتشده برای گونه‌های زبانی ایران در نرمافزار «اطلس زبانی ایران» دسته‌بندی و تحلیل شده و ویژگی‌های نامهای هر مقوله برشمرده شده است. این پژوهش به لحاظ روش‌شناختی از نوع استقرایی است و یک روش توصیفی تحلیلی مورد استفاده قرار گرفته است. در بخش نتیجهگیری، استدلال شده که نام‌گذاری گونه‌های زبانی متأثر از عوامل غیرزبانیِ اجتماعی، سیاسی و جغرافیایی است. برای بازشناسی گونه‌های زبانی از یکدیگر و تعیین نام دقیق آنها، باید به ویژگی‌های زبانی متمایزکننده و گنجینۀ واژگان اصلی آنها، تأثیر تماس زبانی درازمدت جامعههای زبانی و نظر و احساس گویشور دربارۀ گونۀ زبانی خود توجه شود. در بخشهای مختلف مقاله، بحثها و استدلالهای ارائهشده، به نمونه‌های مقتضی مستند شده است.
برخورد زبان‌ها
موسی غنچه پور
چکیده
پژوهش پیش‌رو که از نوع مورد-شاهد است به بررسی فرسایش آوایی در گویشوران بزرگسال دوزبانۀ بلوچی- فارسی به‌لحاظ زمان آغاز واکداری (زآو) همخوان‌های [p]، [t] و [k] می‌پردازد. در این راستا، رفتار زبانی 12 آزمودنی در دو گروه شاهد و یک گروه آزمایشی توصیف و تحلیل شد. هر‌گروه از آزمودنی‌ها متشکل از چهار شرکت‌کننده (دو مرد و دو زن) بود. محرک‌های پژوهش ...
بیشتر
پژوهش پیش‌رو که از نوع مورد-شاهد است به بررسی فرسایش آوایی در گویشوران بزرگسال دوزبانۀ بلوچی- فارسی به‌لحاظ زمان آغاز واکداری (زآو) همخوان‌های [p]، [t] و [k] می‌پردازد. در این راستا، رفتار زبانی 12 آزمودنی در دو گروه شاهد و یک گروه آزمایشی توصیف و تحلیل شد. هر‌گروه از آزمودنی‌ها متشکل از چهار شرکت‌کننده (دو مرد و دو زن) بود. محرک‌های پژوهش مشتملبر 40 واژۀ اسم دو هجایی پربسامد زبان‌های فارسی و بلوچی بودند. برای سنجش زآو محرکها ازطریق نرم افزار پرات، گویشوران اسامی را تکرار کردند. تحلیل داده‌ها نشان داد که زآو همخوان‌های انسدادی بیواک [p]، [t] و [k] در گویشوران زبان فارسی بیشتر از گویشوران بلوچی بود. همچنین، الگوی یکسان میانگین زآو در گروه‌های متفاوت ارتباط بین زآوِ همخوان‌های انسدادی بیواک و جایگاه تولید آنها را تأیید کرد. زبان فارسی فرسایش آوایی زبان بلوچی را در گویشوران دوزبانۀ بلوچی- فارسی که مهارت پیشرفتهای در زبان فارسی داشتند رقم میزد؛ زآوِ همخوان‌های بلوچی را بهسوی زآوِ همخوان‌های فارسی سوق داده و در آنها همگرایی ایجاد میکرد. افزونبراین، زبان بلوچی نیز با کاهش زآو همخوان‌های زبان فارسی و با فرسایش آوایی در آن تداخل ایجاد میکرد.
برخورد زبان‌ها
منیژه میرمکری؛ غلام حسین کریمی دوستان؛ یادگار کریمی؛ وحید غلامی
چکیده
پژوهش حاضر، مطالعهای تجربی برای اندازهگیری قابلیت فهم متقابل بین گونة مهابادی از آذربایجان غربی و گونة بدرهای از استان ایلام، مطابق معیارهای زبانشناختی و فرازبانشناختی در چارچوب اصل چندزبانهپذیری است. به این منظور، از آزمونهای عملکردی برای سنجش فهم زبانی و برای بررسی عوامل فرازبانشناختی ...
بیشتر
پژوهش حاضر، مطالعهای تجربی برای اندازهگیری قابلیت فهم متقابل بین گونة مهابادی از آذربایجان غربی و گونة بدرهای از استان ایلام، مطابق معیارهای زبانشناختی و فرازبانشناختی در چارچوب اصل چندزبانهپذیری است. به این منظور، از آزمونهای عملکردی برای سنجش فهم زبانی و برای بررسی عوامل فرازبانشناختی مانند نگرش زبانی و برخورد زبانی از آزمون نظرسنجی استفاده شد. روش نمونه‌گیری تصادفی هدفمند بود. آزمونها در چهار سطح ترجمة جمله، مثل واژه و بازگویی متن، ضبط شدند و به سمع آزمودنی‌ها رسیدند. آزمودنی‌ها ترجمة مواد شنیداری گونة مقابل را به زبان فارسی در پاسخنامه قید میکردند. یافتهها نشان دادند قابلیت فهم دو گونة موردبررسی متقارن نیست و بهرغم آنکه نگرش گویشوران بدرهای نسبت به گونة مهابادی مثبتتر بود، نمرات گویشوران مهابادی در آزمونهای زبانی بالاتر بود. این نتیجه با مطالعات ماورود (1976) و نیز دلسینگ و آکسون (٢٠٠٥) که مدعی بودند میان نگرش مثبت و قابلیت فهم زبانی همبستگی مثبت وجود دارد، مغایرت داشت. همچنین یافتهها نشان داد از میان یازده خصیصة واژگانی که به‌عنوان عوامل مؤثر بر قابلیت فهم، مورد تأکید کورشنر و همکاران (٢٠٠٨) است تفاوت آوایی و ریشهشناسی واژگانی نقشی مهمتر در میزان قابلیت فهم میان گویشوران این دو گونة زبانی دارند.
زبان و فرهنگ
کمال نصرتی هشی؛ حمید احمدی هدایت؛ علی شیروانی شیری
چکیده
هدف پژوهش، تبیین نظریه بازیهای زبانی ویتگنشتاین و لوازم روش‌شناختی آن در مطالعات تربیتی بود. در پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با روش تحلیل مفهومی و استنتاجی، ابتدا به مطالعه نظریه بازیهای زبانی ویتگنشتاین و قواعد آن پرداخته شد و سپس مجموعهای از روش‌های سازگار با ماهیت پژوهش و ارزشیابی در مباحث علوم-تربیتی استخراج گردید. توجه ...
بیشتر
هدف پژوهش، تبیین نظریه بازیهای زبانی ویتگنشتاین و لوازم روش‌شناختی آن در مطالعات تربیتی بود. در پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با روش تحلیل مفهومی و استنتاجی، ابتدا به مطالعه نظریه بازیهای زبانی ویتگنشتاین و قواعد آن پرداخته شد و سپس مجموعهای از روش‌های سازگار با ماهیت پژوهش و ارزشیابی در مباحث علوم-تربیتی استخراج گردید. توجه به بافت اجتماعی و غلبه بر سلطه کمیتمحوری در مسائل تربیتی، تحدید دامنه پژوهش و توجه به شبکه‌های درهمتنیده امور، تأکید بر تمییز در واکاوی مسائل تربیتی، تبعید خودخواسته، غلبه بر سوگیریها، چگونه آموختن، تجربه عاملان تربیتی در بطن جامعه و در نهایت ترویج نگاه نقادانه و رهایی از عادت از جمله روش‌های مستخرج از نظریه بازیهای زبانی بود. به‌طورکلی، طبق روش‌های بحث شده، می‌توان جمعبندی کرد که در بحث روششناسی نمیتوان از مراحل دقیق، ثابت و یکنواخت صحبت کرد که در همه شرایط به صورت یکسان به‌کار آید. همچنین می‌توان نتیجه گرفت که ویتگنشتاین با شناخت زبان و از دریچه آن به دنبال شناخت و حل مشکلات فلسفه و فهم حقیقی جهان پیرامون بود. در نتیجه با معرفی چستی زبان و کارکردهای آن به نسل نو، می‌توان فهم و اُفق دید آنها را به پدیده‌های جهان پیرامون ارتقاء داد.
زبان و ارتباطات
تینا چهارسوقی امین؛ سید علی اصغر سلطانی؛ محمدجواد حجازی
چکیده
نطقِ نمایندگانِ مجلس شورای اسلامی ایران، یکی از امور موثر در اقناعِ نمایندگان به منظور دستیابی به نظرات همسو در موافقت یا مخالفت با موارد مطرح شده در صحن است. یکی از روش‌های متقاعد ساختن مخاطبان در یک فرایند گفتمانی، توسل جستن به استدلال است. چنانچه در فرآیندِاستدلال‌سازی، که یکی از نکات کلیدی در رتوریک است، به منظور دستیابی به بیشینة ...
بیشتر
نطقِ نمایندگانِ مجلس شورای اسلامی ایران، یکی از امور موثر در اقناعِ نمایندگان به منظور دستیابی به نظرات همسو در موافقت یا مخالفت با موارد مطرح شده در صحن است. یکی از روش‌های متقاعد ساختن مخاطبان در یک فرایند گفتمانی، توسل جستن به استدلال است. چنانچه در فرآیندِاستدلال‌سازی، که یکی از نکات کلیدی در رتوریک است، به منظور دستیابی به بیشینة اقناع، انحرافی در یکی از ارکان استدلال صورت گیرد، آنچه موجب اقناع می‌شود سفسطه خواهد بود. در این پژوهش به منظور واکاوی ساختهای اقناعی در نطقهای مخالف و موافق در طرح بررسی برنامه و رأی اعتماد به کابینة پیشنهادی دولت دوازدهم، مغلطههایی که جایگزین استدلالهای رسمی شده‌اند از نطقهای نمایندگان تقطیع شده، از طریق روش تحلیل رتوریکیِ مغالطات، مواضع اقناعی در بستر گفتمان مجلس شورای اسلامی بررسی شده است. باتوجه به آنچه از نتایج بررسیها برمیآید، بزرگنمایی، کوچکنمایی، برجسته‌سازی و حاشیهرانیهایی که در نتیجة کاربرد مغالطات صورت میگیرد، شاید منجر به اقناعِ لحظهای و اولیة مخاطبان شوند؛ اما این اقناع تضمینکنندۀ کارایی و کفایت افرادی که از گذرگاه رأی اعتماد عبور می‌کنند نخواهد بود.
زبان و ارتباطات
شادی انصاریان؛ نگار داوری اردکانی؛ پارسا بامشادی
چکیده
در برهۀ کنونی تریبون سازمان ملل به ابزاری برای پیشبرد اهداف دیپلماسی عمومی کشورها تبدیل شده و رهبران کشورها با بهرهگیریاز این فرصت مغتنم میکوشند با رسانه‌های داخلی و بینالمللی و نیز مسئولان و مقامات کشورهای دیگر ارتباط برقرار کرده و برای تبیین مواضع کشور خود با آنها گفتگو کنند. پژوهشحاضر سعی دارد سخنرانی حسن روحانی در مجمع ...
بیشتر
در برهۀ کنونی تریبون سازمان ملل به ابزاری برای پیشبرد اهداف دیپلماسی عمومی کشورها تبدیل شده و رهبران کشورها با بهرهگیریاز این فرصت مغتنم میکوشند با رسانه‌های داخلی و بینالمللی و نیز مسئولان و مقامات کشورهای دیگر ارتباط برقرار کرده و برای تبیین مواضع کشور خود با آنها گفتگو کنند. پژوهشحاضر سعی دارد سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1396(2017 میلادی)را با رویکرد تحلیل گفتمان جیمز پل جی (2014، 2018) تحلیل کند. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که گفتمان روحانی بر هشت محور اصلی متمرکز بوده است: (1) دموکراسی و حقوق بشر؛ (2) اعتدال؛ (3) تنوع فرهنگی و مذهبی؛ (4) برجام و پاسخ به نقض آن؛ (5) تعامل و مذاکره؛ (6) توان موشکی ایران؛ (7) تروریسمپروری آمریکا؛ (8) ظرفیت اقتصادی ایران. علت برجسته‌سازی و پرداختن به این هشت مورد تأثیرپذیری از منازعات غالب جهان و رابطۀ بینامتنیت با گفتمان رییسجمهور آمریکا بوده است.این یافتهها همچنین بیانگر آن است که برجستهترین هویتها در سخنرانی روحانی،«ایران» و «ملت ایران» بوده ومهمترین پیوندی که در گفتمان روحانی وجود دارد،پیوند میان صلح و امنیت با توسعه و پیشرفت کشورها است. همچنین می‌توان نظام نشانهای غالب در گفتمان روحانی را نظام نشانهای حقوقی دانست.
زبان و ارتباطات
مهناز طالبی دستنایی؛ ماندانا نوربخش؛ حمیده پشتوان
چکیده
در سالهای اخیر پژوهش‌های فراوانی درمورد تأثیر سبک‌های مختلف گفتار بر تغییر عناصر نوایی انجام شده است. آواشناسی اجتماعی ترکیب تکنیک‌ها، عناصر و چهارچوب‌های نظری آواشناسی و جامعه‌شناسی را بررسی می‌کند. پژوهش حاضر، در چارچوب مطالعات آواشناسی اجتماعی، تأثیر کاربرد بافت بر میانگین فرکانس پایه، شدت و طول مدت‌زمان جفت‌کلمه‌ها ...
بیشتر
در سالهای اخیر پژوهش‌های فراوانی درمورد تأثیر سبک‌های مختلف گفتار بر تغییر عناصر نوایی انجام شده است. آواشناسی اجتماعی ترکیب تکنیک‌ها، عناصر و چهارچوب‌های نظری آواشناسی و جامعه‌شناسی را بررسی می‌کند. پژوهش حاضر، در چارچوب مطالعات آواشناسی اجتماعی، تأثیر کاربرد بافت بر میانگین فرکانس پایه، شدت و طول مدت‌زمان جفت‌کلمه‌ها و جفتپاراگرافهای یکسان را در دو بافت مختلفِ مذهبی و غیرمذهبی با استفاده از نرمافزار PRAAT ویرایش 5.4.17 بررسی می‌کند. به این منظور از ده شرکتکنندۀ خانم با میانگین سنی 29 سال خواسته شد تا 8 پاراگراف (4 پاراگراف با بافت مذهبی و 4 پاراگراف با بافت غیرمذهبی) را با حالت سخنرانی بخوانند. هر جفتپاراگراف حاوی یکی از اسمهای موردنظرِ پژوهش (فاطمه، محمد، عباس و حسین) است. هدفْ بررسیِ تفاوت میان میانگین فرکانس پایه (هرتز)، مدت‌زمان (هزارم ثانیه)، و شدت (دسیبل) در کلمههای یکسان اما در دو بافت مذهبی و غیرمذهبی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تمایز میان طول مدت‌زمان جفتکلمههای یکسان در دو بافت مذهبی و غیرمذهبی به‌لحاظ آماری معنیدار است، به این معنا که طول مدت‌زمان واژههای موردنظر در بافت مذهبی طولانیتر بوده است.
مهسا صادقی
چکیده
امروزه تبلیغات نقشی برجسته و تردیدناپذیر در زندگی انسان و بسیاری از جنبه‌های گوناگون فعالیت جوامع انسانی دارند و به همین دلیل متون تبلیغاتی نیز بسیار مهم‌اند. از دیدگاه زبان‌شناسی نقش‌گرا و به‌ویژه نظریۀ انسجام هلیدی و حسن (1976)، یکی از ملاک‌های مهمِ معنامندی و اثرگذاریِ متون «انسجام» است. بنابراین انتظار می‌رود که متون ...
بیشتر
امروزه تبلیغات نقشی برجسته و تردیدناپذیر در زندگی انسان و بسیاری از جنبه‌های گوناگون فعالیت جوامع انسانی دارند و به همین دلیل متون تبلیغاتی نیز بسیار مهم‌اند. از دیدگاه زبان‌شناسی نقش‌گرا و به‌ویژه نظریۀ انسجام هلیدی و حسن (1976)، یکی از ملاک‌های مهمِ معنامندی و اثرگذاریِ متون «انسجام» است. بنابراین انتظار می‌رود که متون تبلیغاتی که با هدف ترغیب مخاطبان و تأثیرگذاری بر آنها نگاشته می‌شوند نیز انسجام محکمی داشته باشند. پرسش اصلی پژوهش این است که ارجاع که یکی از عوامل انسجام‌بخش است چه نقشی در ایجاد انسجام در متون تبلیغاتی دارد و کاربرد این عامل انسجامی در تبلیغات فارسی و انگلیسی چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با هم دارد؟ نظر به اهمیت و رونق تبلیغات فرآورده‌های غذایی در میان انواع گوناگون تبلیغات، داده‌های پژوهش (شامل 15 نمونه متن تبلیغاتی به زبان فارسی و 15 نمونه متن تبلیغاتی به زبان انگلیسی) به روش نمونه‌برداری تصادفی در بازۀ زمانی سه‌ماهه از اسفند 1396 تا اردیبهشت 1397 از میان تبلیغات حوزۀ فرآورده‌ها و محصولات غذایی در شبکه‌های تلویزیونی و ماهواره‌ای انتخاب شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان‌دهندۀ آن است که در متون تبلیغاتی فارسی فراوانی ارجاع اشاره‌ای بیش از ارجاع شخصی و مقایسه‌ای است، درحالی‌که در متون تبلیغاتی انگلیسی فراوانی ارجاع شخصی بسیار بیشتر از دو نوع دیگر است. از میان انواع ارجاع شخصی، در هردو متون فارسی و انگلیسی بیشترین ارجاع به مخاطب بوده است که این موضوع باتوجه‌به هدف تبلیغات که سخن گفتن با مخاطب و تأثیرگذاری بر اوست، توجیه‌پذیر است. نتایج همچنین بیانگر آن است که ارجاع اشاره‌ای در متون فارسی بیشتر در قالب عناصر گروه اسمی ظاهر شده است ولی در متون انگلیسی بیشتر در قالب گروه قیدی. همچنین، از میان انواع ارجاع مقایسه‌ای در هر دو متون، کاربرد ارجاع مقایسه‌ای خاص بیشتر از عام است.
سید ابوالحسن ریاضی؛ آنیتا صالح بلوردی
دوره 1، شماره 3 ، تیر 1397، ، صفحه 77-91
چکیده
فضاهای شهری و فرهنگ‌های موجود در آنها بستر و مکان بروز کنش‌های شخصیت‌ها در داستان‌ها هستند و خود نیز به‌عنوان شخصیت نقش ایفا می‌کنند. ازاین‌رو، فیلم با رویکردهای نقدمحور، تعامل انسان با محیط پیرامونش را به تصویر می‌کشد. لایه‌های پنهان فضایی که از لابه‌لای سطور شاهکارهای ادبی می‌توان دید، ازجمله راه‌های شناخت فرهنگ‌ها هستند. ...
بیشتر
فضاهای شهری و فرهنگ‌های موجود در آنها بستر و مکان بروز کنش‌های شخصیت‌ها در داستان‌ها هستند و خود نیز به‌عنوان شخصیت نقش ایفا می‌کنند. ازاین‌رو، فیلم با رویکردهای نقدمحور، تعامل انسان با محیط پیرامونش را به تصویر می‌کشد. لایه‌های پنهان فضایی که از لابه‌لای سطور شاهکارهای ادبی می‌توان دید، ازجمله راه‌های شناخت فرهنگ‌ها هستند. با این رویکرد، تهران در دورهها و شرایط خاص قابل ارزیابی و توجه است. حال پرسش این است که ابزار ما در برابر بازنمایی فضایی بهمثابه متن و تصویر چیست و بازنمایی تهران و جامعۀ معاصر شهری در فیلم فروشنده، اثر اصغر فرهادی، چگونه است؟ هدف از این تحقیق شناسایی عناصر تحلیل فضایی به کمک رویکردی بینارشتهای از جغرافیای انسانی، بوطیقای فضا و نشانه‌شناسی کدهای فضا است. بدین شکل، قادر خواهیم بود ایدئولوژی فیلمساز و گفتار مقاومتی و اجتماعی او را در چارچوب کدهای مذکور شناسایی کنیم. نتایج حاصله حاکی از آن است که فضای تخیلشناسی، کدهای عام تصویری، کدهای سینمایی و فضای شعری به ترتیب بر خوی حیوانی، نزول، تردید و گسستگی و درنهایت به از میان رفتن روح خانه در جامعۀ امروزی دلالت دارند.
زبان و فرهنگ
سهیل دانش زاده؛ بهروز محمودی بختیاری
چکیده
در شش دهۀ اخیر توصیف مصادیق جنسیت‌زدگی در زبان و ارزیابی انتقادی این مظاهر گسترش چشمگیری یافته است. انگیزۀ نظری این توجه کم‌سابقه این مدعای زبان‌شناسی انتقادی است که بر حسب آن رویدادهای زبانی، همزمان، مولّد و فراوردۀ ساختارهای اجتماعی‌اند و الگوهای حاکم بر بازنمایی‌های زبانی بالقوه متأثر از علایق گروه‌های اجتماعی مسلط هستند. ...
بیشتر
در شش دهۀ اخیر توصیف مصادیق جنسیت‌زدگی در زبان و ارزیابی انتقادی این مظاهر گسترش چشمگیری یافته است. انگیزۀ نظری این توجه کم‌سابقه این مدعای زبان‌شناسی انتقادی است که بر حسب آن رویدادهای زبانی، همزمان، مولّد و فراوردۀ ساختارهای اجتماعی‌اند و الگوهای حاکم بر بازنمایی‌های زبانی بالقوه متأثر از علایق گروه‌های اجتماعی مسلط هستند. در چارچوب چنین نگرشی است که ردیابیِ مصادیق جنسیت‌زدگی، به عنوان یک گرایش اجتماعی، در شیوه‌های کاربری زبان اهمیتی برون‌زبانی می‌‌یابد. جست‌وجوی نابرابری جنسیتی در آن دسته از فراورده‌های زبانی که درآمیخته با فرهنگ عامه هستند، می‌تواند سرنخ‌های قابل‌اعتنایی از نظم اجتماعی مولد آنها به دست دهد. جوک را می‌توان یکی از مصادیق پیش‌نمونه‌ایِ چنین فرآورده‌هایی دانست. این پژوهش نیز می‌کوشد در چارچوب بصیرت‌های زبان‌شناسی انتقادی و با نظر به کردارِ اجتماعی برسازندۀ جوک فارسی مصادیق جنسیت‌زدگی گفتمانی را در زبان- فرهنگ جوک‌گویی فارسی شناسایی، شمارش و تبیین کند. به منظور دستیابی به این هدف نُه شاخص جنسیت‌زدگی متناسب با ویژگی‌های این گونۀ گفتمانی خاص استخراج شدند و در پیکره‌ای متشکل از جوک‌های محبوب فارسی وارسی گشتند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مظاهر گوناگون جنسیت‌زدگی در زبان-فرهنگ جوک‌گویی فارسی فراوانیِ قابل‌اعتنایی دارند؛ افرون‌بر‌این، این نتیجه حاصل شده است که جنسیت‌زدگی در جوک منحصر به بهره‌برداری از درون‌مایه‌های جنسیت‌زده به عنوان عوامل خنده‌آفرین نیست و مظاهر زبانی- ساختاری جنسیت‌زدگی گفتمانی در کلیّت جوک فارسی و فراتر از محدودۀ جوک‌های جنسیت‌زده حضوری چشمگیر دارند.
زبان و ارتباطات
شهین شیخ سنگ تجن؛ آزاده یوسفی گراکوئی
دوره 1، شماره 2 ، فروردین 1396، ، صفحه 46-63
چکیده
کاربرد عبارات خطاب نوعی رعایت ادب اجتماعی در جامعه محسوب میگردد و گویشوران هر زبان به روش خاص خود این عبارات را به‌کار می‌برند. مقالۀ حاضر مطالعهای تحلیلی - توصیفی است که به روش میدانی به بررسی و مقایسه عبارات خطاب در زبان فارسی و گیلکی پرداخته است. در این تحقیق 50 گویشور گیلکی‌زبان و 50 گویشور فارسی‌زبان در ردۀ سنی 25-40 سال به عنوان ...
بیشتر
کاربرد عبارات خطاب نوعی رعایت ادب اجتماعی در جامعه محسوب میگردد و گویشوران هر زبان به روش خاص خود این عبارات را به‌کار می‌برند. مقالۀ حاضر مطالعهای تحلیلی - توصیفی است که به روش میدانی به بررسی و مقایسه عبارات خطاب در زبان فارسی و گیلکی پرداخته است. در این تحقیق 50 گویشور گیلکی‌زبان و 50 گویشور فارسی‌زبان در ردۀ سنی 25-40 سال به عنوان نمونه‌های تحقیق انتخاب شده‌اند. محققان در این پژوهش در پی پاسخ‌گویی به این پرسشها هستند: 1) پربسامدترین عبارات خطاب در زبان فارسی و گیلکی کدامند و 2) چه تفاوتی میان عبارات خطاب در این دو زبان وجود دارد؟ نتایج تحقیق بیانگر آن است که گویشوران زبان فارسی و گیلکی در کاربرد عبارات خطاب «نام کوچک» و «عبارات خویشاوندی» مشابه هستند، اما پس از این دو دسته، گویشوران فارسی‌زبان بیشتر از «عناوین احترام‌آمیز» و گویشوران گیلکی بیشتر از عبارات «عناوین» برای خطاب قرار دادن یکدیگر استفاده می‌کنند. علاوه بر این، عبارات خطاب «کوتاهشدگی»، «اسامی مذهبی» و «سایر نامها» نیز دارای کمترین میزان کاربرد در زبان فارسی و گیلکی هستند. اگرچه تفاوت معناداری میان شیوة کاربرد عبارات خطاب در این دو زبان دیده نمی‌شود اما وجود افتراقات فوق‌الذکر نشانگر اختلافهای فرهنگی دو جامعة نمونه است.
برخورد زبان‌ها
بیستون عباسی؛ آرزو نجفیان
دوره 1، شماره 1 ، دی 1395، ، صفحه 57-74
چکیده
هورامی زبانی از خانوادۀ گورانی- هورامی- زازا، از زبان‌های ایرانی شاخۀ شمال غربی است. بسیاری این خانوادۀ زبانی را جزء زبان‌های کردی به شمار می‌آورند، اما این موضوع محل اختلاف بسیار است و تفاوت‌های ساختاری که میان این زبان‌ها وجود دارد به این اختلاف دامن میزند. یکی از وجوه تفاوت این زبان با زبان‌های کردی نظام غنی و پیچیدۀ زمان- ...
بیشتر
هورامی زبانی از خانوادۀ گورانی- هورامی- زازا، از زبان‌های ایرانی شاخۀ شمال غربی است. بسیاری این خانوادۀ زبانی را جزء زبان‌های کردی به شمار می‌آورند، اما این موضوع محل اختلاف بسیار است و تفاوت‌های ساختاری که میان این زبان‌ها وجود دارد به این اختلاف دامن میزند. یکی از وجوه تفاوت این زبان با زبان‌های کردی نظام غنی و پیچیدۀ زمان- وجه- نمود است، که هدف پژوهش حاضر معرفی و توصیف آن بوده است. داده‌های این پژوهش به صورت پیکره‌ای از فایل‌های صوتی و یادداشت‌های آوانویسی شده، از گویشوران هنجار این زبان در شهر پاوه و در طی سالهای 1389-1392 گردآوری شدهاست. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که نظام زمان- وجه- نمود در هورامی (گونۀ پاوه) دارای دو زمان حال و گذشته، پنج نمود تام، ناقص استمراری، ناقص غیراستمراری، کامل و ناکامل و پنج وجه اخباری، اخباری/تأکیدی، التزامی، امری و شرطی/آرزویی است که با هم هفده مقولۀ مختلف می‌سازند. مشخص شد که در هورامی نمودهای تام و ناقص در کنار نمودهای کامل و ناکامل وجود دارند. از هفده برشی که هورامی در نظام زمان- وجه- نمود زده، چهار مورد در زمان حال و سیزده مورد در زمان گذشته است. علاوه بر این، مشخص شد که هورامی زبانی عمدتاً کنایی است. یازده زمان از دوازده زمانی که در تقسیم‌بندی زمان گذشته قرار می‌گیرند دارای ساخت کنایی، و دو زمان گذشته و چهار زمان حال، جمعاً شش زمان، دارای ساخت فاعلی- مفعولی هستند. ساخت کنایی در این زبان خود را با مطابقۀ مفعولی و افزودن واژه‌بست‌های ضمیری خاص به فعل نشان می‌دهد.
زبان و فرهنگ
مریم سادات فیاضی
چکیده
هویت قومی راهکاری است برای درکِ نیاز فرد به ابراز موجودیت در مواجهه با آنچه هویتش را تهدید می‌کند (واینرایش، 1988) و طبقات اجتماعی برآیند مقولهبندی فرد است بر اساس مؤلفهای خاص. پژوهش پیش‌رو به بررسی نقش مقولهبندی به عنوان ابزاری شناختی در هویتسازی قوم گیلک می‌پردازد و بر آن است که مشخص کند چگونه عضویتِ سطح پایه بازتابانندة ...
بیشتر
هویت قومی راهکاری است برای درکِ نیاز فرد به ابراز موجودیت در مواجهه با آنچه هویتش را تهدید می‌کند (واینرایش، 1988) و طبقات اجتماعی برآیند مقولهبندی فرد است بر اساس مؤلفهای خاص. پژوهش پیش‌رو به بررسی نقش مقولهبندی به عنوان ابزاری شناختی در هویتسازی قوم گیلک می‌پردازد و بر آن است که مشخص کند چگونه عضویتِ سطح پایه بازتابانندة نوع نگرش یک قوم به مقولة خوراک است و این مقولهبندی چگونه به تقابل خود و دیگری راه میبرد. گزینش ضربالمثلهای گیلکی در حوزة خوراکیها به عنوان داده‌های پژوهش، به خاطر اهمیت نقش این پارههای زبانی است در مقام مؤلفۀ جداییناپذیر فرهنگ عامه و بیانگر رویکردهای قومی. این ضربالمثلها به روش میدانی گردآوری و با استناد به آراء رُش (1975) تحلیل شده‌اند. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که گیلانیهای جلگهنشین، که «پلو» قوت غالب آنها را تشکیل می‌دهد، هویت خود را با آن تعریف می‌کنند و برای این منظور، ضمن مقولهبندی خوراکی در دو مقولة کلی «نان» و «پلو» از راه تقابل این دو، به مقولهبندی خود و دیگری میرسند.«پلو» به عنوان مؤلفهای هویتساز، میزان تعلق اجتماعی یک گیلک را به گروه تعیین می‌کند.
زبان و فرهنگ
شکوفه جعفری؛ شادی داوری؛ رویا صدیق ضیابری
چکیده
زبان با استفاده از منابع عینی مانند اندامواژهها، طبیعتواژهها و برخی افعال مفاهیم جهتی مانند بالا، پایین، شمال، جنوب و جز آن را، که مفاهیمی انتزاعی هستند، رمزگذاری می‌کند. زبان با استفاده از منابع عینی مانند اندامواژهها، طبیعتواژهها و برخی افعال- مفاهیم جهتی -مانند بالا، پایین، شمال، جنوب و امثالهم که مفاهیمی ...
بیشتر
زبان با استفاده از منابع عینی مانند اندامواژهها، طبیعتواژهها و برخی افعال مفاهیم جهتی مانند بالا، پایین، شمال، جنوب و جز آن را، که مفاهیمی انتزاعی هستند، رمزگذاری می‌کند. زبان با استفاده از منابع عینی مانند اندامواژهها، طبیعتواژهها و برخی افعال- مفاهیم جهتی -مانند بالا، پایین، شمال، جنوب و امثالهم که مفاهیمی انتزاعی هستند- را رمزگذاری می‌کند. در این پژوهش، فرآیند تحول منابع واژگانی به واژه‌هایی که بر مفاهیم جهتی دلالت دارند، جهتشدگی نامیده می‌شود. در جهتشدگی منابع واژگانی که بر مصداقهای عینی در طبیعت دلالت دارند و جزئی از جغرافیای فرهنگی-اجتماعی قلمداد می‌شوند، یعنی به فرهنگ و زندگی اجتماعی بشر در رابطه با زمین مربوط می‌شوند، برای درک بیشتر و از رهگذر بسط استعاری برای رمزگذاری جهتهای نسبی، اصلی و استعاری به کار میروند. پژوهش حاضر به بررسی جهت شدگی در فارسی بر اساس رویکرد هاینه (1997) پرداختهاست. و برای تعیین ابعاد جهتشدگی، یا تعیین میزان تحولات معنایی، تصریفی–نحوی و آوایی منابع از انگارۀ داوری و نغزگوی کهن (1396؛ 2017) بهره جستهاست. در این پژوهش از کتب نظم و نثر، ضرب المثل، رمان، روزنامه و تارنماها برای جمع آوری داد‌ها استفاده شدهاست. بازۀ زمانی داده‌ها شامل دورۀ باستان، میانه تا فارسی امروز است. نتایج نشان می‌دهد زبان فارسی در دورههای مختلف از طبیعتواژههای آسمان، هوا، بام و جزآن برای بیان جهتهای اصلی، نسبی و استعاری استفاده کرده و منابع واژگانی مذکور، نهایتاً متحمل درجۀ دوم دستوریشدگی شده‌اند.
زبان‌شناسی اجتماعی
مارال آسیائی؛ سعید راه‌انداز
چکیده
گونة گوگانی یکی از گونه‌های ترکی آذری در ایران است. از ویژگی‌های جالب این گونه، تبدیل واج /r/ به [j] در گفتار است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اجتماعی(سن، تحصیلات و سبک) و متغیر محیط آوایی (میان‌واکه‌ای و سایر محیط‌ها) بر بازنمایی آوایی واج /r/ است. در چارچوب پیشنهادی لباو (۱۹۶۶ و ۲۰۰۶) و به شیوۀ مصاحبه، در مجموع ۱۲۰۰ واژه از ۳۰ ...
بیشتر
گونة گوگانی یکی از گونه‌های ترکی آذری در ایران است. از ویژگی‌های جالب این گونه، تبدیل واج /r/ به [j] در گفتار است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اجتماعی(سن، تحصیلات و سبک) و متغیر محیط آوایی (میان‌واکه‌ای و سایر محیط‌ها) بر بازنمایی آوایی واج /r/ است. در چارچوب پیشنهادی لباو (۱۹۶۶ و ۲۰۰۶) و به شیوۀ مصاحبه، در مجموع ۱۲۰۰ واژه از ۳۰ گویشور این گونه از ترکی آذری جمعآوری گردید. داده ها بر اساس متغیر سن و تحصیلات به سه طبقه تقسیم شدند. همچنین، داده‌ها بر اساس متغیر سبک به دو سبک محاورهای و رسمی طبقهبندی گردیدند.در تمامی این تقسیمبندیها دو محیط میان‌واکه‌ای و سایر محیط‌ها نیز مدنظر قرار گرفتند.پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها و با استفاده از آزمون آماری خیدو مشخص گردید که تأثیر سن، تحصیلات، سبک و محیط آوایی بر بازنمایی آوایی واج /r/ معنیدار بوده و در حقیقت، بازنمایی آوایی این واج دراین گونه تابعی است از تعامل متغیرهای اجتماعی و متغیر محیط آوایی.
