زبان و ارتباطات
آمنه مسن آبادی؛ بهزاد رهبر؛ محمد رضا اروجی
چکیده
مطالعۀ زبان زندان و واژه‌ها و اصطلاحات رایج در این زبان از نقطه‌نظر جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، زبانشناختی و جرم‌شناختی دارای اهمیت است. در پژوهش پیش‌رو می‌کوشیم جنبۀ ساختواژی این زبان را مورد توجه قرار داده و مهم‌ترین فرایندهای واژه‌آفرینی در زبان زندان را بر اساس تفکیکی که بوی (2007) میان فرایندهای واژه‌سازی و واژه‌آفرینی ...
بیشتر
مطالعۀ زبان زندان و واژه‌ها و اصطلاحات رایج در این زبان از نقطه‌نظر جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، زبانشناختی و جرم‌شناختی دارای اهمیت است. در پژوهش پیش‌رو می‌کوشیم جنبۀ ساختواژی این زبان را مورد توجه قرار داده و مهم‌ترین فرایندهای واژه‌آفرینی در زبان زندان را بر اساس تفکیکی که بوی (2007) میان فرایندهای واژه‌سازی و واژه‌آفرینی قائل میشود، بررسی کنیم. برای گردآوری دادههای پژوهش از روش‌های مشاهدۀ عینی و مصاحبه با زندانیان استفاده شده است. این دادهها شامل 615 اصطلاح رایج در زبان زندانیان مرد و 496 اصطلاح رایج در زبان زندانیان زن است (مجموع 1111 مورد) که در مجموع 167 مورد از آنها حاصل فرایندهای واژه‌آفرینی هستند. تعداد کل زندانیانی که مورد مصاحبه قرار گرفتند 70 نفر بود؛ از این تعداد، 20 نفر آنها زن و همگی از زندان شهر ری بودند، 50 نفر آنها مرد و از چهار زندان رجایی‌شهر، قزل‌حصار، فشافویه و تهران بزرگ بودند. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که در زبان زندان هشت فرایند واژه‌آفرینی کاربرد دارد که عبارتند از: (1) گسترش استعاری؛ (2) ابداع (یا نوواژه‌سازی)؛ (3) دوگان‌سازی (یا تکرار)؛ (4) کوتاه‌سازی؛ (5) وام‌گیری واژگانی؛ (6) ترخیم؛ (7) آمیزش؛ (8) سرواژه‌سازی. پس از ارزیابی ارتباط کاربرد این فرایندها با متغیر جنسیت مشخص شد که ارتباط معناداری میان این دو مشاهده میشود و عامل جنسیت بر میزان استفادۀ زندانیان زن و مرد از این فرایندها تاثیر دارد.
زبانشناسی اجتماعی
محمد ایمانیان؛ فاطمه همتی؛ منوچهر جعفری گهر؛ حسن سلیمانی
چکیده
جامعه‌پذیری و تعامل اجتماعی ویژگیهای اصلی برون‌گرایی هستند که سبب میشوند فرد از همنشینی و تعامل با افراد جامعه لذت ببرد، به فعالیت‌‌های جمعی تمایل بیشتری داشته باشد، ریسک‌پذیر و ماجراجو باشد، انگیزش را از دنیای بیرون از خویش جستجو کند، در تعاملات اجتماعی موفق‌تر باشد و به دنبال ایفای نقشهای اجتماعی در گروه‌‌ها باشد. ...
بیشتر
جامعه‌پذیری و تعامل اجتماعی ویژگیهای اصلی برون‌گرایی هستند که سبب میشوند فرد از همنشینی و تعامل با افراد جامعه لذت ببرد، به فعالیت‌‌های جمعی تمایل بیشتری داشته باشد، ریسک‌پذیر و ماجراجو باشد، انگیزش را از دنیای بیرون از خویش جستجو کند، در تعاملات اجتماعی موفق‌تر باشد و به دنبال ایفای نقشهای اجتماعی در گروه‌‌ها باشد. پژوهش حاضر ارتباط بین برون‌گرایی و مهم‌ترین ویژگیهای آن یعنی جامعه‌پذیری و تعامل اجتماعی با عملکرد بیان شفاهی و مؤلفه‌های آن شامل انسجام و روانی در گفتار، تلفظ، دقت دستوری و غنای واژگانی را مورد بررسی قرار میدهد. با این هدف، 257 فراگیر زبان انگلیسی در یک مصاحبۀ سنجش عملکرد بیان شفاهی شرکت کردند و سپس به پرسشنامۀ شخصیتی گلدبرگ (1999) پاسخ دادند. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری حاکی از این است که برون‌گرایی و داشتن تمایل به تعاملات اجتماعی، تاثیر غیرمستقیم مثبت بر عملکرد بیان شفاهی فراگیران میگذارد. نتایج مورد بحث قرار گرفته و پیشنهادات ارائه گردیده است.
زبان و ارتباطات
فریده حق بین؛ نرجس منفرد
چکیده
پژوهش حاضر در حوزه زبانشناسی اجتماعی، در پی واکاوی گفتمان آگهینماهای مکانی شهر تهران است تا با در نظر گرفتن سازوکارهای معناپردازی بینانشانهای، به شناساندن جنبه‌هایی بپردازد که در این رسانة کمینه به گسترش معنا منجر میشوند. این پژوهش، در پی پاسخ به این پرسش است که «چگونه سازههای درونمتنی آگهینماهای مکانی ...
بیشتر
پژوهش حاضر در حوزه زبانشناسی اجتماعی، در پی واکاوی گفتمان آگهینماهای مکانی شهر تهران است تا با در نظر گرفتن سازوکارهای معناپردازی بینانشانهای، به شناساندن جنبه‌هایی بپردازد که در این رسانة کمینه به گسترش معنا منجر میشوند. این پژوهش، در پی پاسخ به این پرسش است که «چگونه سازههای درونمتنی آگهینماهای مکانی شهر تهران از طریق پیوند با سازههای برونمتنی به گسترش ابعاد معنایی کمک میکنند؟». به منظور تحلیل و بازنمایی جنبههای ناشناختة معنا، از الگوی ترکیبی با رویکردی چندروشی بهره گرفته شدهاست که قادر به واکاوی سازههای معناپرداز درونمتنی در سطحها و مرتبههای گوناگون و با توجه به پیوندهای برونمتنی بافت است. دادههای پژوهش با روش میدانی و اسنادی گردآوری شدند. پس از نمونهگیری جامعۀ آماری به شیوة تصادفی خوشهای، دادههای پژوهش با روش کمّی و کیفی توصیف و تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که بازنشانهسازی بافت مکان غیرپیرامونی در متن آگهینماها، با تأثیرپذیری از برخی ویژگیهای منطقههای شهری و یا مکانهای مذهبی، تاریخی و فرهنگی یا تجاری، به گسترش ابعاد معناپردازی میپردازند. همچنین، بازنشانهسازی بافت موقعیت پیرامونی در آگهینماهای مکانی شهر تهران بر پایة اشاره به سازههای بافت موقعیت پیرامونی، گسترش بافت متنی در ارتباط با بافت موقعیت پیرامونی، حضور سازههای بافت موقعیت پیرامونی در متن آگهینما، به گسترش ابعاد معناپرداز این رسانة کمینه منجر شدهاست.
مژگان صبری؛ اعظم استاجی؛ محمود الیاسی
دوره 1، شماره 3 ، تیر 1397، ، صفحه 103-113
چکیده
اولین هدف این مقاله معرفی زبانشناسی اجتماعی حقوقی و کاربرد آن در تحلیل گفتمان قضایی است. زبانشناسی اجتماعی حقوقی شاخه‌ای نوپا است که از زبانشناسی کاربردی منشعب شده و با فرایندهای حقوقی و قانونی جامعه در ارتباط است. در این حوزۀ علمی اعتقاد بر این است که در تحلیل گفتمان در بافت قضایی، عوامل اجتماعی باید در نظر گرفته شوند. دومین ...
بیشتر
اولین هدف این مقاله معرفی زبانشناسی اجتماعی حقوقی و کاربرد آن در تحلیل گفتمان قضایی است. زبانشناسی اجتماعی حقوقی شاخه‌ای نوپا است که از زبانشناسی کاربردی منشعب شده و با فرایندهای حقوقی و قانونی جامعه در ارتباط است. در این حوزۀ علمی اعتقاد بر این است که در تحلیل گفتمان در بافت قضایی، عوامل اجتماعی باید در نظر گرفته شوند. دومین هدف، شناخت ساختار گفتمان پلیس- متهم و بررسی نقش پلیس در این گفتمان است. بدین منظور پانزده رویداد گفتمانی مربوط به جلسات بازجویی پلیس در موقعیت قضایی شهر تهران بهصورت توصیفی-تحلیلی موردبررسی قرار گرفتند. در تحلیل دادهها از روش مالکولم کلتارد و آلیسون جانسون (2007)، که در تحلیل جلسات بازجویی انگلیسیزبانان بهکار برده‌اند، و از تقسیم‌بندی نقشهای اجتماعی زبان (هلیدی، 1973) استفاده شد و، در نتیجه، در این پژوهش چارچوبی توصیفی برای تحلیل گفتمان قضایی فارسی‌زبانان تدوین شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که در جلسات بازجویی، پلیس تصویری از شرح واقعه را در ذهن دارد و بهمنظور ترغیب متهمان به اعتراف، اقدام به پرسش‌گری می‌کند. از اینرو، گفتمان پلیس-متهم در بازجویی قضایی از ساختاری هدفمند برخوردار است. نقشهای اجتماعی زبان که در حوزۀ زبانشناسی نقشگرا معرفی شدهاند در رسیدن به هدف قضایی، که گرفتن اقرار مکتوب و داوطلبانه از متهمان است، به پلیس کمک میکنند.
گلنار قلعه خانی؛ مجتبی دورودی
چکیده
از جمله واژگانی که در برابر دگرگونی‌های زبان ایستادگی بیشتری از خود نشان می‌دهند و ساختار کهن آنان کمتر دستخوش تغییر می‌گردد جای‌نام‌ها و نام مکان‌ها در حوزه‌های جغرافیایی فرهنگی است. گسترش زبان فارسی معیار بسیاری از ساختارِ واژگانِ کهن را در نمودگاه زدایش و دگرسانی قرار میدهد؛ هر چند که نمی‌توان جای‌نام‌ها را از این روند ...
بیشتر
از جمله واژگانی که در برابر دگرگونی‌های زبان ایستادگی بیشتری از خود نشان می‌دهند و ساختار کهن آنان کمتر دستخوش تغییر می‌گردد جای‌نام‌ها و نام مکان‌ها در حوزه‌های جغرافیایی فرهنگی است. گسترش زبان فارسی معیار بسیاری از ساختارِ واژگانِ کهن را در نمودگاه زدایش و دگرسانی قرار میدهد؛ هر چند که نمی‌توان جای‌نام‌ها را از این روند جدا دانست، ایستادگی این واژگان در خاطرۀ جمعی مردمانِ هر سرزمین ضامن ماندگاری آنهاست؛ نام‌هایی که از گذشته‌های دور با ما سخن می‌گویند. امروزه به خاطر عدم آشنایی با ساختارِ کهنِِ چنین جای‌نام‌هایی، داستان‌ها و روایت‌های عامیانه‌ای پیرامون معنای آنها شکل گرفته است که می‌توان از آنها با عنوان ریشه‌شناسی عامیانه نام برد. پژوهش حاضر کوششی است در شناساندن، معرفی و بررسی ریشه‌شناختی پاره‌ای از جای‌نام‌ها در شهر شیراز که دارای ساختاری کهن هستند و هنوز در میان گویش‌ورانِ این شهر بهکار برده میشوند؛ نام‌هایی چون: بالاکفت، برم‌دلک، پایِ‌کُتا، تاقِ اُسکرو، تُل‌پَروَست، تلخدِش، دراک، دَرکی، ده‌کُرِه، دُزَک، فهندژ، قلات، قُمشه، کَتَس‌بِس، کُشَن، کفترک و گویم. جای‌نام‌هایی که با وجود دیرینگی هنوز به همان شکل کهن در میان گویش‌ورانِ شهر شیراز خوانِش میشوند؛ هر چند که از معنای نهفته در آنها آگاهی چندانی وجود ندارد.
و سایر موضوعات پیشنهادی
سیده فاطمه هاشمی؛ فاطمه علوی؛ فاطمه کرمپور
چکیده
هدف از مطالعۀ حاضر بررسی نحوۀ فضاسازی و چگونگی انتقال فضا طی فرایند ترجمه از انگلیسی به فارسی با تکیه بر نظریۀ فضاهای ذهنی فوکونیه (1998) است. این مقاله بر آنست که نقش و بسامد عناصر فضاساز در تشکیل فضاهای ذهنی و میزان همسویی فضاهای ذهنی نزد مخاطبان دو زبان را ارزیابی نماید. نقش عوامل بافتی، کاربردشناختی و تأثیر مترجم در انتقال فضاهایی ...
بیشتر
هدف از مطالعۀ حاضر بررسی نحوۀ فضاسازی و چگونگی انتقال فضا طی فرایند ترجمه از انگلیسی به فارسی با تکیه بر نظریۀ فضاهای ذهنی فوکونیه (1998) است. این مقاله بر آنست که نقش و بسامد عناصر فضاساز در تشکیل فضاهای ذهنی و میزان همسویی فضاهای ذهنی نزد مخاطبان دو زبان را ارزیابی نماید. نقش عوامل بافتی، کاربردشناختی و تأثیر مترجم در انتقال فضاهایی همسان از دیگر مواردیست که در این پژوهش بدان پرداخته شده است. پیکرۀ دادههای پژوهش مشتمل بر 100 جمله از دو رمان بادبادکباز (حسینی، 2003) و پیرمرد و دریا (همینگوی، 1990) و معادل فارسی این دو اثر (غبرائی، 1396؛ دریابندری، 1385) است که با یکدیگر مقایسه و به صورت توصیفی تحلیلی ارزیابی گردیدهاند. یافته‌های پژوهش گویای آنست که بیشترین بسامد عناصر فضاساز به گروه‌های حرف اضافه و عناصر قیدی اختصاص دارد و علیرغم برخی تفاوتها در نوع و تعداد فضاسازهای دو زبان، فضاسازی به صورت تقریبا همسان صورت می‌پذیرد. نقش عوامل بافتی و کاربردشناسی نیز از طریق ابهامزدایی از برخی واژه‌ها، در ترجمۀ صحیح متن و انتقال جزئیّات فضای ذهنی، مهم ارزیابی گردید.
زبان و فرهنگ
وحید شهیدی پور
دوره 1، شماره 2 ، فروردین 1396، ، صفحه 72-83
چکیده
تحسین و پاسخ به آن در میان کنش‌های کلامی روزانه از جایگاه پربسامد و از بار فرهنگی-جامعه‌شناختی ویژهای برخوردار است. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر متغیر سن بر راهبردهای کلامی فارسی‌زبانان در پاسخ به تحسین بوده است. بدین منظور، از 200 زن و مرد فارسی‌زبان(به تعداد برابر) در چهار ردة سنی مختلف (10-18، 19- 30، 31-40 و 40 سال به بالا) تقاضا شد که به ...
بیشتر
تحسین و پاسخ به آن در میان کنش‌های کلامی روزانه از جایگاه پربسامد و از بار فرهنگی-جامعه‌شناختی ویژهای برخوردار است. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر متغیر سن بر راهبردهای کلامی فارسی‌زبانان در پاسخ به تحسین بوده است. بدین منظور، از 200 زن و مرد فارسی‌زبان(به تعداد برابر) در چهار ردة سنی مختلف (10-18، 19- 30، 31-40 و 40 سال به بالا) تقاضا شد که به آزمون کتبی تکمیل گفتمان در چهار موقعیت فرضی پاسخ دهند. نتایج بدست آمده نشان داد که شرکتکنندگان در پاسخ به تحسین از راهبرد پذیرفتن بیشترین و از طفره رفتن کمترین استفاده را میکنند اما متداولترین زیرمجموعه از راهبردهای استفادهشده در پاسخ به تحسین توسط آنها راهبرد شکستهنفسی است. برگرداندن و قبول تحسین دومین و سومین راهبرد پرکاربرد محسوب میشود. از راهبردهای تغییر موضوع و انتقال هرگز استفاده نشد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که تأثیر متغیر سن بر الگوهای پاسخ به تحسین چشمگیر است. درحالیکه گروه سنی زیر 18 سال از راهبرد قبول تحسین بیشترین استفاده را داشت، دیگر گروه‌های سنی تمایل بیشتری به استفاده از راهبرد شکستهنفسی داشتند. اما راهبردهای مخالفت و اطمینانیابی کمترین استفاده را در همه گروه‌های سنی داشتند.
تحلیل گفتمان
مینا مهدیخانی؛ سید علی اصغر سلطانی؛ حسین اسکندری
چکیده
روان‌شناسی گفتمانی بدن را برساختة گفتمان می‌داند و گفتمان در این رویکرد کنشمحور است. رشد فزایندة جراحی‌های زیبایی و پیامدهای آن بررسی پدیدة زیبایی و شکل‌گیری مفهوم جدید آن را در سال‌های اخیر در کشور به امری جدی تبدیل کرده است. ازاین‌رو هدف از نگارش مقالة حاضر استخراج سازوکارهای اقناع در گفتمان زنان در ایران با تکیه ...
بیشتر
روان‌شناسی گفتمانی بدن را برساختة گفتمان می‌داند و گفتمان در این رویکرد کنشمحور است. رشد فزایندة جراحی‌های زیبایی و پیامدهای آن بررسی پدیدة زیبایی و شکل‌گیری مفهوم جدید آن را در سال‌های اخیر در کشور به امری جدی تبدیل کرده است. ازاین‌رو هدف از نگارش مقالة حاضر استخراج سازوکارهای اقناع در گفتمان زنان در ایران با تکیه بر رویکرد روان‌شناسی گفتمانی است. روان‌شناسی گفتمانی رویکردی تحلیلی ـ نظری به گفتمان است که گفتار و نوشتار را در کانون مطالعات خود قرار میدهد و فهم پدیده‌های روان‌شناختی را در بستر اجتماعی ممکن می‌داند. پژوهش حاضر کیفی و روش تحلیل دادهها سازوکارهای اقناعی روث ووداک، الگوی تالمین (1958-1995) است. دادهها از راه مصاحبه و ضبط لایو بلاگرها در اینستاگرام گردآوری شدند. مصاحبه‌شوندگان ده نفر با جنسیت زن و ردة سنی بیست الی سی سال، از منطقه‌ای یکدست در تهران هستند. نتایج نشان میدهد بدن زنانه و هویت جسمیتیافته از راه کنش‌های ساده و روزمره تولید، درک و دارای اعتبار میشوند و فیزیک انسان در شکل‌گیری هویت (من ) نقشی اساسی دارد. استفاده از سازوکارهای اقناعی مانند زیبا بودن، درآمدزایی و موفقیت کاری در زیرساخت گفتمان بلاگرها تضمینی برای تحقق کنش تقدیر از بدن عملشده و شکایت از بدن فعلی و پذیرش مسئولیت جراحیها است.
نیلوفر کشتیاری
دوره 1، شماره 1 ، دی 1395، ، صفحه 87-99
چکیده
لازمة تعامل اجتماعیمؤثر پردازش ودرک صحیحنوای عاطفی گفتار گوینده است. گفتار عاطفی، که حاوی اطلاعات زیادی دربارة احساسات و مقاصد اجتماعی گوینده است،خود از تفاوت‌هایی فردی-جامعه‌شناختی همچون سن و جنس تاثیر می‌پذیرد که از این میان نقش جنسیت به اندازة کافی مطالعه نشده و هنوز محل بحث است. همچنین معدودمطالعات انجام‌شده، تنها عملکرد ...
بیشتر
لازمة تعامل اجتماعیمؤثر پردازش ودرک صحیحنوای عاطفی گفتار گوینده است. گفتار عاطفی، که حاوی اطلاعات زیادی دربارة احساسات و مقاصد اجتماعی گوینده است،خود از تفاوت‌هایی فردی-جامعه‌شناختی همچون سن و جنس تاثیر می‌پذیرد که از این میان نقش جنسیت به اندازة کافی مطالعه نشده و هنوز محل بحث است. همچنین معدودمطالعات انجام‌شده، تنها عملکرد گویشورانزبانهای دارای وزن تکیه‌ای (همچون آلمانیو انگلیسی)را بررسی کرده‌اند. اما از آنجا کهنوای عاطفی گفتار، خود، متاثر از شاخصه‌هایزبان-ویژه، مانند تقسیم وزنیِ زمان، است و این شاخصه زبان‌های دارای وزن تکیه‌ای را از زبان‌های دارای وزن هجایی تفکیک می‌کند نگارنده بر آن شد تا قابلیت کاربرد نتایج این تحقیقات را در زبانهایی که تقسیم زمانی متفاوتی دارد بررسی کند. بنابراین، پژوهش حاضر نقش جنسیت را در تشخیص و درک نوایعاطفی گفتار در زبان فارسی، به عنوان زبانی که وزن هجایی دارد و تقسیموزنی-زمانیِ آنمتفاوت است، مورد مطالعه قرار میدهد. بدین منظور در یک آزمایش رفتاری، از66 گویشور فارسی‌زبان خواسته شد تا نوایعاطفی مجموعه‌ای از متون صوتی نمایشنامه‌های معتبر را تشخیص‌دهند. این متون حاوی مجموعه جملاتی بود که واژگان موجود در آنها به لحاظ محتوایی خنثی بودند و در پنج حالت عاطفی خشم، تنفر، ترس، شادی و غم توسطیک بازیگر خانم و یک بازیگرآقااجرا شده بودند. دادههای این آزمونبا مدل رگرسیون لجستیکبررسی شدندو به طور کلی، نتایج نشان می‌دهند که: ۱) میزان تشخیص نوای عاطفی گفتار به صورت معناداری با جنسیتشنونده ارتباط دارد؛ بدین معنا که آزمودنی‌های مؤنث در مقایسه با آزمودنی‌های مذکرتوانمندی بیشتری در تشخیص تمامی مقولههای عاطفی گفتار دارند؛ ۲)تقسیم وزنی زمان (یعنی وزن تکیه‌ای در مقابل وزن هجایی) بر تشخیص نوای عاطفی گفتار تاثیری ندارد.
سیاست‌های زبانی
ساحل کمالی صدر؛ آتوسا رستم بیک؛ یحیی مدرسی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش فارسی‌زبانان ساکن کرج به گونه‌های غیرمعیار زبان فارسی، با سنجش توانایی تشخیص گونه‌های محلی زبان فارسی شامل آبادانی، افغانی، شیرازی، کرمانی و یزدی، از منظر گویش‌شناسی ادراکی انجام شده است. اهمیت چنین پژوهشی در نقش آگاهی از نگرش گویشوران به تنوعهای زبانی در موفقیت برنامهریزی زبان است. متغیرهای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش فارسی‌زبانان ساکن کرج به گونه‌های غیرمعیار زبان فارسی، با سنجش توانایی تشخیص گونه‌های محلی زبان فارسی شامل آبادانی، افغانی، شیرازی، کرمانی و یزدی، از منظر گویش‌شناسی ادراکی انجام شده است. اهمیت چنین پژوهشی در نقش آگاهی از نگرش گویشوران به تنوعهای زبانی در موفقیت برنامهریزی زبان است. متغیرهای ثابت پژوهش سن، جنسیت و تک‌زبانه یا دوزبانه بودن آزمودنی‌ها هستند. ابزار گردآوری دادهها پرسش‌نامه‌ای محققساخته است که اطلاعات فردی، تشخیص گونۀ زبانی و نگرش زبانی را دربردارد. نمونۀ مورد بررسی شامل 218 دانشجوی 18 تا 50 سال ساکن کرج است. نمونهگیری از دانشگاههای در دسترس به روش تصادفی از میان دانشجویانی انجام شد که که زبان فارسی معیار، زبان ارتباطی اصلی آنان بود. یافته‌ها نشان میدهد آزمودنی‌ها در تشخیص گونۀ یزدی موفق‌تر بودهاند. آزمودنی‌ها در توصیف گونه‌های زبانی مختلف از صفات مثبت و منفی متفاوتی استفاده کرده‌اند و درصد صفات منفی مربوط به گونۀ افغانی بیشتر از سایر گونه‌ها است. کمترین درصد مؤلفه‌های نگرشی مانند صمیمیت، تحصیلات و تشخص به گونه‌های افغانی و کرمانی مربوط است. متغیرهای اجتماعی سن و جنسیت بر نگرش فارسی‌زبانان دربارۀ گونه‌های مورد بررسی تأثیر معناداری دارند.
زبان و ارتباطات
Maryam Farnia؛ آزاده صافی
چکیده
هدف پژوهش بینافرهنگی حاضر بررسی مدیریت تعارض در ارتباط با واسطة رایانه، و راهبردهای کاربران در تعامل چندجانبۀ آنلاین در پاسخ به پست‌های گروه‌های دگرباشان، موسوم به «رنگین‌کمان»، در صفحه‌های مجازی حامیان این گروه در اینستاگرام است. دادههای تحقیق از مرداد تا آبان 1397 از 20 پست اینستاگرام با 2071 نظر فارسی و 1323 نظر انگلیسی جمعآوری ...
بیشتر
هدف پژوهش بینافرهنگی حاضر بررسی مدیریت تعارض در ارتباط با واسطة رایانه، و راهبردهای کاربران در تعامل چندجانبۀ آنلاین در پاسخ به پست‌های گروه‌های دگرباشان، موسوم به «رنگین‌کمان»، در صفحه‌های مجازی حامیان این گروه در اینستاگرام است. دادههای تحقیق از مرداد تا آبان 1397 از 20 پست اینستاگرام با 2071 نظر فارسی و 1323 نظر انگلیسی جمعآوری و با استفاده از الگوی مدیریت تعارضِ بوفرانش و بلیویچ (2014) تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که راهبرد تدافعی/تعارضی در هر دو پیکره دارای بیشترین فراوانی بود. بدین معنی که کاربران در هر دو گروه در مواجهه با کنشی که تهدیدکنندة وجهه یا هویت آنها بود تصمیم به پاسخ گرفتند. علاوه بر این، فراوانی راهبرد مخالفت کردن و صرفنظرکردن در پیکرة فارسی بیش از پیکرة انگلیسی بود. همچنین، نتایج آمار تحلیلی نشان داد که در مجموع فراوانی راهبردهای فارسی به‌طور معنیداری بیش از راهبردهای انگلیسی است که چالشبرانگیز بودن این موضوع و موقعیت پذیرش آن در جامعة ایرانی می‌تواند یکی از دلایل آن باشد.
تحلیل گفتمان
سمیه شوکتی مقرب؛ علیرضا خرمایی؛ امیرسعید مولودی؛ محمدرضا تاجیک
چکیده
پژوهش پیش رو می‌کوشد تا با استفاده از رهیافت تحلیل نقادانه- شناختی گفتمان، به تحلیل متن اولین سخنرانی سه تن از رؤسای متأخر جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بپردازد. سعی بر آن است تا با اتکاء بر روابط مجازآفرین، چگونگی خصومت‌سازی‌ها در گفتمان هر یک از رؤسای جمهور به تصویر کشیده شود. پرسش اصلی این است که مسئلة هویت ...
بیشتر
پژوهش پیش رو می‌کوشد تا با استفاده از رهیافت تحلیل نقادانه- شناختی گفتمان، به تحلیل متن اولین سخنرانی سه تن از رؤسای متأخر جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بپردازد. سعی بر آن است تا با اتکاء بر روابط مجازآفرین، چگونگی خصومت‌سازی‌ها در گفتمان هر یک از رؤسای جمهور به تصویر کشیده شود. پرسش اصلی این است که مسئلة هویت و به تبع آن غیریت در بافت سخنرانی رؤسای جمهوری اسلامی ایران چگونه در مجمع عمومی مفصل‌بندی شده و براساس چه مؤلفه‌ها و نشانه‌هایی در سطح روابط مجازآفرین قابل بازنمایی است. مبنای نظری این پژوهش عبارت است از رویکرد هارت (2011) در قبال تحلیل گفتمان که مبتنی بر زبانشناسی شناختی است، نظریة گفتمان لاکلا و موف (2001) و نظام مفهوم‌سازی مجاز با تأکید بر چارچوب نظری ردن و کووچش (1999). یافته‌ها بیانگر آن است که هریک از رؤسای جمهور ایران با کاربست روابط مجازآفرین محمل‌هایی را پیش‌زمینه‌سازی میکنند که هم جنبه‌هایی از هویت برون‌گروه را به صورت منفی برجسته‌سازی میکنند و هم از خصومت‌سازی آشکار با دگرها اجتناب میکنند. همچنین، هر سه گفتمان روابط مجازآفرین نسبتاً مشابهی را برای خصومت‌سازی بهکار می‌برند که این امر بیانگر ریشه‌های مشترک این گفتمان‌ها به‌مثابة خرده‌گفتمان‌هایی از ابرگفتمان انقلاب اسلامی است.
دوره 5، شماره 3 ، تیر 1401، ، صفحه 1-7
تحلیل گفتمان
محمد هاتفی
چکیده
پژوهش‌های موجود به مولفه‌های ساختارگرا، زیباشناختی و رمانتیکگرای شعر بت‌تراش، اثر نادرپور، اشاره کرده‌اند. جایگاه مهم این شعر در رمانتیکگرایی ایرانی، نیازمند بررسی این شعر از منظر تحلیل گفتمانی است. مسئله اصلی تحقیق حاضر این است که رمانتیکگرایی چگونه در متن شعر تجلی یافته است. با رویکرد توصیفی-تحلیلی نشانهمعناشناختی، ...
بیشتر
پژوهش‌های موجود به مولفه‌های ساختارگرا، زیباشناختی و رمانتیکگرای شعر بت‌تراش، اثر نادرپور، اشاره کرده‌اند. جایگاه مهم این شعر در رمانتیکگرایی ایرانی، نیازمند بررسی این شعر از منظر تحلیل گفتمانی است. مسئله اصلی تحقیق حاضر این است که رمانتیکگرایی چگونه در متن شعر تجلی یافته است. با رویکرد توصیفی-تحلیلی نشانهمعناشناختی، فرضیه پژوهش این است که رمانتیکگرایی از رهگذر تجربه زیسته گفتهپرداز و بر مبنای یک تقابل بنیادین پیشاگفتمانی در متن، جلوه گفتمانی و زبانی یافته است. نتایج تحقیق نشان داد تحولات نشانهمعناشناختی در این متن، از ایده پیشینی گفتهپرداز در خصوص تقابل امر ایده‌آل و واقعی (تقابل زیبای آرمانی و زیبایی واقعی) نشأت گرفته است. گفتهپرداز طرحی نظری در خصوص نابسندگی زیبایی آرمانی در دنیای واقعی در نظر دارد. گفتهپرداز از این که برآورده شدن خواهش او با میانجی‌گری جادوگرانه امر اسطوره‌‌ای در دنیای واقعیت ممکن نیست تحت فشار عاطفی منفی، ابژه زیبا و مخلوق آرمانیاش را نابود می‌کند. او می‌خواهد بگوید سوژه زیباگرا به آن میزانی از زیبایی‌های متکثر بیشتری برخوردار خواهد شد که زیبایی‌های متکثر و خرد بیشتری را تجربه کند (اباحه زیباشناختی) اما سرخوشی اسطوره‌‌ای برای همیشه از دسترس خارج شده و هیچگاه شکاف میان امر آرمانی و واقعی از میان برداشته نخواهد شد.
زبانشناسی اجتماعی
الهه مداح شورچه؛ بهمن زندی؛ بلقیس روشن؛ علی کریمی فیروز جایی
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت و تحصیلاتِ وکلا بر تعاملات کلامی قضات با آنها در رویدادهای حقوقی در چهارچوب زبانشناسی اجتماعی حقوقی است. جامعة آماری پژوهش حاضر شامل وکلای پایة یک دادگستری شهر مشهد ایران است و روش انتخاب نمونهها نمونهگیری هدفمند تا رسیدن به اشباع اطلاعات است. رویکرد پژوهش کیفی، روش ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت و تحصیلاتِ وکلا بر تعاملات کلامی قضات با آنها در رویدادهای حقوقی در چهارچوب زبانشناسی اجتماعی حقوقی است. جامعة آماری پژوهش حاضر شامل وکلای پایة یک دادگستری شهر مشهد ایران است و روش انتخاب نمونهها نمونهگیری هدفمند تا رسیدن به اشباع اطلاعات است. رویکرد پژوهش کیفی، روش تحلیل آن تحلیل مضمون و ابزار آن مصاحبة نیمهساختاریافته است. موضوع پژوهش بررسی چگونگی تعاملات کلامی قضات با وکلا در رویدادهای حقوقی، مانند جلسه‌های دادرسی، بازجویی، بازپرسی و محاکمه، شهر مشهد در سال 1401 است. بدین منظور، محتوای مصاحبهها طی سه مرحله کدگذاری شدند. در مصاحبه با 24 نفر داوطلب از وکلای در دسترس مشخص شد که در رویدادهای حقوقی روابط فرادستی و فرودستی حاکم است و بسیاری از قضات از طریق زبان اعمال قدرت میکنند. نتایج پژوهش نشان میدهد که سن، جنسیت و تحصیلات وکلا در نوع کلام قاضی با آنها، پاسخگویی و حتی صدور رأی تأثیر دارد. جنسیت از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است و کلیشه‌های جنسیتی در این حیطه بسیار پررنگ هستند. یکی از مسایل قابلتأمل که در مصاحبهها وکلا بیان کردند، اهمیت شخصیت قاضی و شخصیت وکیل در تعاملات کلامی قضات با وکلا بود که حاکی از این امر است که شخصیت خود افراد از سن، جنسیت و تحصیلاتشان بسیار مهم‌تر و تأثیرگذارتر است. علاوه بر این، افزایش سن نیز متغیر مهمی است و بسیاری از وکلا اظهار داشتند که قضات تجدیدنظر چون سن‌شان بالاتر است، معمولاً رفتارشان نیز بهتر است و وکلا نیز با افزایش سن مجربتر عمل میکنند. از این گذشته، به‌طور کلی، قضات هم در لحن و هم در نوع گفتار با وکلای مسن بهتر برخورد میکنند.
زبانشناسی اجتماعی
پروین فغفوری آذر؛ غلامرضا آذری؛ مریم ایرجی
چکیده
توسعۀ روزافزون اینترنت و طراحی و ابداع ایموجی‌ها، موجب ظهور و تکوین زبانی نوین برای نسل جدید ارتباطات و تسهیل تعاملات انسانی در بستر رسانه‌های نوین از جمله شبکه‌های اجتماعی شده است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی انواع کارکردهای زبانی ایموجی‌ها در توئیتر براساس رویکرد هرینگ و دایناس (2017) بود که با روش تحلیل محتوای کمی انجام شد. با ...
بیشتر
توسعۀ روزافزون اینترنت و طراحی و ابداع ایموجی‌ها، موجب ظهور و تکوین زبانی نوین برای نسل جدید ارتباطات و تسهیل تعاملات انسانی در بستر رسانه‌های نوین از جمله شبکه‌های اجتماعی شده است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی انواع کارکردهای زبانی ایموجی‌ها در توئیتر براساس رویکرد هرینگ و دایناس (2017) بود که با روش تحلیل محتوای کمی انجام شد. با انتخاب سه هشتگ برتر و پر استفاده در هر یک از حوزه‌های اجتماعی، اقتصاد، فرهنگ و سلامت، 5000 توئیت به‌عنوان جامعۀ آماری انتخاب و از میان آنها، 1200 توئیت بهصورت تصادفی از میان کاربران زن و مرد و در بازۀ زمانی ششماهه از اسفند 1399 تا شهریور 1400 به‌عنوان نمونه انتخاب و با استفاده از نرم‌افزار Maxqda کدگزاری شدند که سهم هر یک از حوزهها 300 توئیت بود. براساس نتایج حاصل، در مجموع توئیتها به ترتیب کارکردهای تفسیری، احساسی، ادب، تأکیدی، ساختاری، ارتباطی و ارجاعی دارای بیشترین بسامد وقوع بودند.
گویش‌شناسی
سید محمد حسینی معصوم؛ رضا حیدری زادی
چکیده
در سال 1960، مورگنستیرنه فرضیة وجود گویشی باستانی در جنوب ایران (در کنار فارسی باستان) را مطرح کرد. او تفاوتهای گویشی واژة شپش در استان فارس، به ویژه تفاوت آن در گویش کلیمیان و گویش لارستانی در برابر دیگر گویشهای فارس و گویشهای لُری را یکی از شواهد این تحول دانست. در سال 1382، رضایی باغبیدی شواهدی مطرح نمود که گویش شیرازی قدیمِ ...
بیشتر
در سال 1960، مورگنستیرنه فرضیة وجود گویشی باستانی در جنوب ایران (در کنار فارسی باستان) را مطرح کرد. او تفاوتهای گویشی واژة شپش در استان فارس، به ویژه تفاوت آن در گویش کلیمیان و گویش لارستانی در برابر دیگر گویشهای فارس و گویشهای لُری را یکی از شواهد این تحول دانست. در سال 1382، رضایی باغبیدی شواهدی مطرح نمود که گویش شیرازی قدیمِ بهجامانده در دیوان شاعران شیرازی، بازماندهای از گویشی قدیمتر است که پیشینة آن به دورة باستان میرسد. مبنای نظر او بقای صامت “Ө” باستانی جنوب ایران در گویش قدیم شیراز، برخلاف تبدیل آن به“s” در زبان فارسی میانه است. پیشتر و برخلاف آنها، بنابر نظر هنینگ (1934) تحول“s” به “Ө” در دورهای متاخر از دورة میانه رخ دادهاست که اثر آن در گویش شیرازی قدیم و فارسی میانة مانوی باقی است. در این پژوهش، شواهدی از ابدال“s” به “Ө” در بعضی زبانها و گویشهای ایرانی همسو با نظر هنینگ ارائه میشود که بیشتر در تقابل با نظر مورگنستیرنه است. شواهدی که در این پژوهش ارائه میشود نشان میدهد که پذیرفتن فرضیه وجود گویشی باستانی غیر از فارسی باستان در شیراز یا فارس با تردید و سوالهایی مواجه است که بیپاسخ ماندن آنها فرضیه هنینگ را قوت میبخشد و برعکس، فرضیههای مورگنستیرنه و رضایی باغبیدی را با سؤال و فرضهای دیگری مواجه میسازد.
تحلیل گفتمان
سید محمد حسینی معصوم
چکیده
ترمیم گفتار یکی از مهم‌ترین ابزارها برای مکالمه و ارتباط موفقیتآمیز است که می‌تواند بنابه عوامل مختلفی مانند عدم درک صحیح از صحبتهای گوینده یا مشکلات شنیداری یا گفتاری رخ دهد. در میان انواع فرایندهای ترمیم، خودترمیمهای خودآغاز بیشترین بسامد را دارد. باتوجّه به اهمیت برقراری ارتباط و مکالمهی صحیح توسط معلمان در حین ...
بیشتر
ترمیم گفتار یکی از مهم‌ترین ابزارها برای مکالمه و ارتباط موفقیتآمیز است که می‌تواند بنابه عوامل مختلفی مانند عدم درک صحیح از صحبتهای گوینده یا مشکلات شنیداری یا گفتاری رخ دهد. در میان انواع فرایندهای ترمیم، خودترمیمهای خودآغاز بیشترین بسامد را دارد. باتوجّه به اهمیت برقراری ارتباط و مکالمهی صحیح توسط معلمان در حین تدریس، بهخصوص در کلاسهای مجازی، در تحقیق حاضر به مکالمه‌کاوی از طریق بررسی انواع فرایندهای خودترمیم خودآغاز در گفتار معلّمان حین تدریس زنده در شبکه آموزش تلویزیون براساس طبقه‌بندی هفتگانه فاکس و یسپرسن (1995) پرداختیم. بررسی 703 دقیقه محتوای آموزشی حاکی از آن بود که در میان 258 مورد ترمیم یافتشده، ترمیم از طریق رهاکردن یک ساختار و آغاز ساختار جدید با 31% بیشترین میزان وقوع و تکرار عبارت قبلی شامل لغت با 2% کمترین میزان وقوع را دارد. این نتایج نشان میدهد که بیشتر ترمیمها ناظر به بازسازی ساختار دستوری جمله است. همچنین مشخص شد که ارتباط منعاداری بین پایه تحصیلی مخاطبان و میزان کاربرد ترمیم از سوی معلم وجود ندارد.
زبانشناسی اجتماعی
فیروزه اصغری
چکیده
خشونت کلامی یکی از موضوعات اصلی در حوزه مطالعات زبانشناسی اجتماعی است. پژوهش کیفی حاضر به مطالعه ابعاد خشونت کلامی جنسیت‌محور در محیط کار بر اساس دیدگاه کالپپر پرداخته است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش کارکنان زن شاغل در ادارات شهر تهران هستند که بر اساس نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. دادهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته ...
بیشتر
خشونت کلامی یکی از موضوعات اصلی در حوزه مطالعات زبانشناسی اجتماعی است. پژوهش کیفی حاضر به مطالعه ابعاد خشونت کلامی جنسیت‌محور در محیط کار بر اساس دیدگاه کالپپر پرداخته است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش کارکنان زن شاغل در ادارات شهر تهران هستند که بر اساس نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. دادهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شدند و پس از مقوله‌بندی بر اساس نظریة اجتماعی شناختی کالپپر به‌عنوان یک رویکرد پسامدرن مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش نشاندهنده اشکال متفاوتی از خشونت در قالب خشونت کلامی آشکار و پنهان است که توسط مردان به شکل تحقیر، توهین، شماتت، تهدید، لاس زدن و محبت کاذب خود را آشکار ساخته است. بر اساس یافته‌ها استفاده از خشونت کلامی توسط مردان هدفمند، تعمدی وآگاهانه و درک زنان از خشونت کلامی بی‌ادبانه، خصمانه و آزاردهنده است. نجارب زنان در پژوهش حاضر نشان میدهد که خشونت کلامی جنسیت‌محور در محیط کار، استفاده هدفمند و منفعت‌طلبانه مردان از کلیشه‌های جنسیتی برای تهدید و تخریب وجهه زنان، ، حفظ و ارتقای وجهه مردانه، کامیابی و منفعت جنسی و درعین‌حال منفعت شغلی در رقابت با زنان در محیط کار است. نتایج پژوهش نشان میدهد که «زبان» چگونه متأثر از هنجارهای اجتماعی و کلیشه‌های جنسیتی، بافت، احساسات و امیال فردی می‌تواند فراتر از ابزار ارتباطی به ابزاری هدفمند برای خشونت کلامی در محل کار تبدیل شود.
و سایر موضوعات پیشنهادی
فاطمه اکبری
چکیده
نامشناسی در تعریف قدیم خود علمی است که به ریشه‌شناسی و معنای نامها توجه دارد اما در تعریف جدیدترش گستره‌ای به مراتب وسیع‌تر را دربرمیگیرد و این قابلیت را هم پیدا کرده است که نه تنها خود در شاخههای متعددی چون جای‌نام‌شناسی، انساننامشناسی، حیواننامشناسی، نامهای تجاری و مطالعات نام در ادبیات گسترش یابد، ...
بیشتر
نامشناسی در تعریف قدیم خود علمی است که به ریشه‌شناسی و معنای نامها توجه دارد اما در تعریف جدیدترش گستره‌ای به مراتب وسیع‌تر را دربرمیگیرد و این قابلیت را هم پیدا کرده است که نه تنها خود در شاخههای متعددی چون جای‌نام‌شناسی، انساننامشناسی، حیواننامشناسی، نامهای تجاری و مطالعات نام در ادبیات گسترش یابد، بلکه توانسته است همراه با علوم دیگر، مطالعات بینارشتهای نوینی را پدید آورد. از این رو، جای تعجب ندارد که به طور روزافزون پژوهشگران بیشتری را به خود جذب می‌کند. هدف این مقاله ارائۀ اطلاعاتی در مورد نهادها، همایشها، مجلات علمی، مراکز آموزشی و منابع پایۀ نامشناسی است و می‌تواند خصوصا برای دانشجویان و علاقهمندان به آشنایی با نامشناسی در دنیای غرب مفید باشد. در انتها، نامشناسی در جهان غرب از لایهای بالاتر بررسی میشود و راهکارهایی برای پیشبرد این علم در ایران ارائه میشود.
تحلیل گفتمان
صدیقه سادات مقداری
چکیده
تکّدیگری آسیبی اجتماعی است که عوامل مختلفی مانند بیکاری، فقر مادی، پیری و ازکارافتادگی، تنبلی، اعتیاد، معلولیت و بیماری، مسائل خانوادگی در پیدایش آن دخالت دارند. در این تحقیق، تلاش شده است تا نحوهی بازنمایی و کاربرد فنون اقناع در درخواستهای متکدیان از منظر تحلیل گفتمان انتقادی تحلیل گردد. بخشی از دادههای تحقیق ...
بیشتر
تکّدیگری آسیبی اجتماعی است که عوامل مختلفی مانند بیکاری، فقر مادی، پیری و ازکارافتادگی، تنبلی، اعتیاد، معلولیت و بیماری، مسائل خانوادگی در پیدایش آن دخالت دارند. در این تحقیق، تلاش شده است تا نحوهی بازنمایی و کاربرد فنون اقناع در درخواستهای متکدیان از منظر تحلیل گفتمان انتقادی تحلیل گردد. بخشی از دادههای تحقیق مستخرج از سلیمی (1398) است که گفتمان 20 متکدی در شهر بیرجند را جمعآوری نموده و بدون تحلیل زبانی درخوری ارائه داده است. بخش دیگر نیز برگرفته از گفتار 15 متکدی دیگر در شهر قاین است که توسط نگارنده مشاهده و ضبط گردیده است. لازم بهذکر است که شهرهای بیرجند و قاین مجاور بوده و مشابهتهای فرهنگی زیادی دارند. درخواستهای موجود در دادهها و شگردهای اقناع در گفتمان متکدیان در ارتباط بینامتنی با دو گفتمان مرتبط دیگر یعنی گفتمان صدقه و گفتمان کار در جامعهی تحقیق بررسی شد. نتایج نشان داد که متکدیان با آگاهی از اعتقادات مذهبی افراد مخصوصاً اهمیت صدقه در دفع بلایا و مریضیها و نیز از طرفی با آگاهی از اهمیت کار و ارزش آن نزد مردم، از انواع و اقسام شگردهای اقناع مخاطب برای تحریک احساسات و ترحمانگیزی استفاده میکنند. این شیوهها که صادقانه یا مکارانه بهکار میروند، یا زبانی هستند مثل کاربرد دعا، شعر، قسم، نفرین و داستانسرایی که بهصورت موزونخوانی با لحن غمگین و مؤثر بیان میشوند و یا غیرزبانی هستند مانند صحنهسازی، ظاهرسازی، موقعیتمداری (زمانی و مکانی) و کاربرد مؤثر زبان بدن برای ایجاد ترحم در مخاطب. در پایان نیز انگارهی پیشنهادی تحقیق حاضر مرتبط با شیوههای اقناع در گفتمان متکدیان ارائه میشود.
زبانشناسی اجتماعی
علی رسولی؛ فاطمه نعمتی؛ مهشید سادات اصلاحی
چکیده
متون جغرافیای تاریخی حاوی اطلاعات اجتماعی، فرهنگی و زبانی ارزشمندی هستند. احسن‌التقاسیم فی المعرفه‌الاقالیم اثر ابوعبدالله محمد بن احمد مقدسی یکی از این متون است که توصیفات دقیقی درباره زبان‌های جوامع مسلمان در سدة چهارم هجری دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی ارزش این اثر در شناخت وضعیت زبانشناسی اجتماعی جوامع اسلامی آن دوره است و ...
بیشتر
متون جغرافیای تاریخی حاوی اطلاعات اجتماعی، فرهنگی و زبانی ارزشمندی هستند. احسن‌التقاسیم فی المعرفه‌الاقالیم اثر ابوعبدالله محمد بن احمد مقدسی یکی از این متون است که توصیفات دقیقی درباره زبان‌های جوامع مسلمان در سدة چهارم هجری دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی ارزش این اثر در شناخت وضعیت زبانشناسی اجتماعی جوامع اسلامی آن دوره است و به این پرسش‌ها می‌پردازد که گزارش‌های مقدسی چه ارزش زبانشناختی دارد و چگونه به شناسایی کاربرد اجتماعی، پراکندگی و تنوع زبانی جوامع مسلمان کمک می‌کند. بدین منظور، با روش پژوهش توصیفی-تحلیلی، محتوای گزارش‌های زبانی مذکور از منظر زبانشناسی اجتماعی-تاریخی بررسی گردید و بر اساس مضامین زبانشناسی اجتماعی شناسایی‌شده، طبقه‌بندی و تفسیر شدند. بررسی محتوای اثر نشان میدهد که مقدسی بر اساس طرحی ازپیش‌اندیشیده و نظام‌مند به وضعیت زبانی سرزمین‌های اسلامی توجه کرده است و مشاهدات وی تصویر نسبتاً روشنی از جغرافیای زبانی، تفاوتهای گویشی، انتخاب زبانها و گویش‌ها در موقعیت‌های کاربردی مختلف و نگرش اجتماعی به آنها مخصوصاً در یخش شرقی جهان اسلام در سدة چهارم ارائه میدهد. همچنین، این پژوهش از یک سو اهمیت توصیف‌های جامع و طبقه‌بندی‌شده جغرافیایی تاریخی زبانها و از سوی دیگر، ضرورت واکاوی متون جغرافیای تاریخی برای شناخت وضعیت اجتماعی-تاریخی زبان‌های ایرانی را بیش از پیش آشکار می‌نماید.
برخورد زبانها
معصومه ملکیان؛ ناهید جلیله وند
چکیده
میانگین طول گفته (MLU) مقیاسی برای ارزیابی و توصیف نظام‌مند رشد زبان در کودکان به‌شمار می‌رود. هدف از این پژوهش آن است که به شیوه توصیفی-تحلیلی به مقایسه رشد زبان در کودکان فارسی‌زبان و فارسی-ترکی‌زبان به کمک این شاخص نحوی بپردازد. برای انجام این پژوهش، 30 کودک فارسی‌زبان و 30 کودک فارسی-ترکی‌زبان در سه گروه سنی 37-46، 47-56 و 57-66 ماهه انتخاب ...
بیشتر
میانگین طول گفته (MLU) مقیاسی برای ارزیابی و توصیف نظام‌مند رشد زبان در کودکان به‌شمار می‌رود. هدف از این پژوهش آن است که به شیوه توصیفی-تحلیلی به مقایسه رشد زبان در کودکان فارسی‌زبان و فارسی-ترکی‌زبان به کمک این شاخص نحوی بپردازد. برای انجام این پژوهش، 30 کودک فارسی‌زبان و 30 کودک فارسی-ترکی‌زبان در سه گروه سنی 37-46، 47-56 و 57-66 ماهه انتخاب شدند. پس از گردآوری نمونه‌های زبانی، تحلیل دادهها با نرم‌افزار آماری SPSS انجام شد. یافته‌های پژوهش حاضر، نشاندهنده همبستگی بالا بین دو شاخص میانگین طول گفته بر حسب تکواژ و واژه است. این نتیجه‌گیری با یافته پارکر (2005) مبنی بر اینکه به شکل مؤثری می‌توان از یکی از این دو شاخص به‌جای دیگری برای اندازه‌گیری رشد زبان در کودکان استفاده کرد، همسو است. از سوی دیگر، تنها در بازه سنی 57-66 ماهه بین دو گروه زبانی فارسی‌زبان و فارسی-ترکی‌زبان تفاوت قابل ملاحظه‌ای در رشد زبان کودکان دیده میشود. این نتیجه‌گیری، یافته‌های پژوهش‌هایی از قبیل دالگرِن و همکاران (2017) مبنی بر برتری عملکرد کلامی کودکان تک‌زبانه به کودکان دوزبانه را مورد تأیید قرار میدهد. هر دو گروه زبانی در سنین پایین‌تر عملکرد کلامی مشابه دارند و روند رشد زبانی مشابهی را به موازات افزایش سن نشان می‌دهند.
زبانشناسی اجتماعی
زهرا مومنی؛ فاطمه علوی؛ نغمه حسینی
چکیده
ایجاد یک ارتباط زبانی مؤثر مستلزم تسلط بر مهارتهای کلامی و غیرکلامی است. یکی از این مهارتهای کلامی رعایت ادب در تعاملات اجتماعی است. تحقیق حاضر شیوههای رعایت ادب در گفتگوهای کلاس درس را بر اساس نظریۀ ادب براون و لوینسون (1987) مورد بررسی قرار داده است. دادههای پژوهش حاضر طی جلسات متعددی که در برخی مؤسسات آموزشی در شهر بوشهر ...
بیشتر
ایجاد یک ارتباط زبانی مؤثر مستلزم تسلط بر مهارتهای کلامی و غیرکلامی است. یکی از این مهارتهای کلامی رعایت ادب در تعاملات اجتماعی است. تحقیق حاضر شیوههای رعایت ادب در گفتگوهای کلاس درس را بر اساس نظریۀ ادب براون و لوینسون (1987) مورد بررسی قرار داده است. دادههای پژوهش حاضر طی جلسات متعددی که در برخی مؤسسات آموزشی در شهر بوشهر از جمله دانشگاههای آزاد و پیام نور برگزار گردید جمعآوری شدهاند. نتایج حاکی از آن است که در مجموع، راهبردهای ادب سلبی تقریباً دو برابر راهبردهای ادب ایجابی بهکار رفتهاند و در برخی موارد راهبردهای ادب ایجابی همراه با ادب سلبی بودهاند. بیشترین بسامد ادب سلبی متعلق به چهار راهبرد «بیان غیرمستقیم متعارف»، «سؤال/نشانگر احتیاط»، «احترام گذاشتن» و «عذرخواهی» بود و «توجه به علایق، خواستهها و نیازهای مخاطب»، «اغراق»، «جستن توافق» و «ارائه دلیل» بیشترین بسامد ادب ایجابی را داشتند. بررسی مؤلفه‌های ادبمندی در کلاس درس در شناساندن گفتمان کلاسی به عنوان گفتمانی دانشگاهی مؤثر است. بعلاوه، این یافته‌ها میتوانند در آموزش زبان‌های خارجی نیز، که مستلزم مقایسه تطبیقی فرهنگها و سنتها است، مورد استفاده واقع شوند.
زبانشناسی اجتماعی
حمید افتخاری؛ فروغ کاظمی
چکیده
اصطلاحات خویشاوندی از ویژگیهای جهانی زبانها هستند و علاوه‌‌بر اینکه شاخص مناسبی درمطالعات جامعه‌شناختی‌اند، به لحاظ معنایی و ساختار واژگانی موردتوجه زبانشناسان هستند. شناخت ویژگیهای زیستمحیطی و رده‌شناختی روابط خویشاوندی زبانها می‌تواند ما را با ساختار اجتماعی آنها از گذشته تاکنون آشنا سازد. در این پژوهش، اصطلاحات ...
بیشتر
اصطلاحات خویشاوندی از ویژگیهای جهانی زبانها هستند و علاوه‌‌بر اینکه شاخص مناسبی درمطالعات جامعه‌شناختی‌اند، به لحاظ معنایی و ساختار واژگانی موردتوجه زبانشناسان هستند. شناخت ویژگیهای زیستمحیطی و رده‌شناختی روابط خویشاوندی زبانها می‌تواند ما را با ساختار اجتماعی آنها از گذشته تاکنون آشنا سازد. در این پژوهش، اصطلاحات خویشاوندی دوگونه فارسی‌تهرانی و انگلیسی‌سالت‌لیک سیتی براساس زبانشناسی زیستمحیطی و رده‌شناسی موردبررسی قرارگرفت. زبانشناسی زیستمحیطی رویکردی کاربردی است که به رابطه میان زبان و محیط‌زیست می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و دادهها به دو شیوه کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری شده است. دادههای کتابخانه‌ای از سایت آکادمیا و واژه‌نامه اصطلاحات عامیانه تهران و دادههای میدانی از طریق مصاحبه با آزمودنی‌ها (برای هر گونه زبانی9 نفر) جمعآوری شد. یافته‌ها نشان‌می‌دهد که اصطلاحات خویشاوندی در این دو گونه‌زبانی، از منظر صرف زیستمحیطی تحت تأثیر محیط‌زیست وعوامل پیرامونی‌از جمله عوامل جغرافیایی، فرهنگی و عوامل جامعه‌شناختی محیط (اعم از جنسیت و سوی‌خویشاوندی) است. نتایج نشان‌می‌دهد که بود و نبود و یا تنوّع در اصطلاحات خویشاوندی به عوامل فوق وابسته‌است و وقتی اهل زبانِ زیست‌بوم‌های مختلف، این اصطلاحات را از منظرهای جنستی، قومیتی و غیره متمایز میکنند، تنوّع ایجاد میشود. یافته‌ها از نظر رده‌شناسی حاکی از آن است که این اصطلاحات در کل پیکره، عمدتاً دارای استراتژی صرفی چینشی اعم از وندافزایی و ترکیب‌اند به شکلی که در هر دو گونه زبانی، ساختار صرفیِ ترکیب بیشتر از ساده و ساده نیز بیشتر از وندافزایی است. ازنظر ساخت اضافی، هم‌نهی قابل‌مشاهده است، اما امتزاج دیده نمی‌شود.
